AmaNova Nieuws april 2013 - Amadeus Lyceum
AmaNova Nieuws april 2013 - Amadeus Lyceum AmaNova Nieuws april 2013 - Amadeus Lyceum
Koning Oidipous: toneel in Rotterdam Op dinsdag 2 april zijn we met de leerlingen 3, 4, 5 en 6 gymnasium naar de toneelvoorstelling Koning Oidipous van het RO-theater geweest. Eerst kregen we rond half vijf een inleiding op de voorstelling door een regisseur van het toneelgezelschap, daarna hebben we in een Italiaans restaurant (Paverotti geheten) zeer smakelijk gegeten en ten slotte was daar om 20.15 uur de voorstelling zelf. De inleiding was tegelijkertijd al bijna het hoogtepunt van de dag, maar… eerst aandacht voor de inhoud en het thema van het stuk (in de vijfde eeuw voor Christus geschreven door Sophocles). AmaNova jaargang 3, nummer 2, april 2013 De ‘Koning Oidipous’ is bijna het prototype van een Griekse tragedie geworden waarin het lot (door de goden ten uitvoer gebracht) allesoverheersend is. De mens is maar ten dele in staat zijn eigen leven vorm te geven. In de ‘Koning Oidipous’ is dat in heel sterke mate het geval: Oidipous is eigenlijk een ongewenst koningskind uit Thebe , omdat een orakel van de god Apollo (in Delfi) heeft voorspeld dat hij zijn vader zou vermoorden en met zijn moeder zou trouwen. Hij werd dus ergens in de bergen gedropt als baby, in de hoop dat hij niet zou overleven. Dat deed hij wel, sterker nog, hij werd door een kinderloos koninklijk echtpaar uit een andere stad, Korinthe, geadopteerd. Volwassen geworden hoorde hij van hetzelfde orakel wat zijn toekomst zou zijn en, denkend dat zijn stiefouders zijn echte ouders waren, vluchtte hij de stad uit in de hoop zo aan de woorden van het orakel te ontkomen. Hij kwam bij zijn geboortestad Thebe aan (zonder dat te beseffen) en kreeg net voor stad ruzie met een voorbijganger die hem onbeschoft bejegende; in een gevecht sloeg hij zijn opponent dood. Buiten de stadspoort rekende hij af met de Sfinx, een monster dat Thebe jarenlang terroriseerde, en hij werd dus als held de stad binnengehaald. De koning bleek even daarvoor te zijn omgekomen, dus verzocht men hem de vacante plaats in te nemen en de nog jonge koningin-weduwe Iokaste als echtgenote te nemen. Zij krijgen vier kinderen. In latere jaren werd Thebe geteisterd door de pest. Zoals altijd ging een delegatie naar het orakel in Delfi om te vragen wat de reden van deze epidemie was en welke raad de god Apollo kon geven om de ziekte te laten verdwijnen. Het orakel gaf als reden voor de pest aan dat er een man in de stad leefde die zijn vader had vermoord en met zijn moeder was getrouwd . Oidipous vaardigt dan strenge maatregelen uit om die misdadiger (hij weet niet dat hij dat zelf is!) te straffen. Langzamerhand komt Oidipous erachter dat hij de veroorzaker van de ellende is. Hij steekt zich de ogen uit. Zijn moeder/echtgenote Iokaste pleegt zelfmoord. Oidipous wordt verbannen uit Thebe en vindt, begeleid door zijn twee dochters, asiel in Kolonos bij Athene waar koning Theseus hem beschermt tegen intimidatiepogingen vanuit Thebe, waar zijn twee zoons om de troon vechten. Ten slotte sterft hij in vrede in Kolonos. Eén woord karakteriseert het beste het thema van dit stuk: de machteloosheid van de mens om zijn lot zelf te bepalen. Het persoonlijke verhaal van Mannus Goris hieronder gaat hier verder op in. Bij de inleiding werden, na het doorlopen van de belangrijkste feiten van het verhaal, ook aspecten van het toneel spelen behandeld. Wij moesten met onze stem ‘spelen’ en zwijgend alleen met ons gezicht emoties uitbeelden en proberen een boodschap te laten overkomen. Ten slotte (en dat was echt een hoogtepunt!) kregen we in tweetallen de opdracht een passage uit het stuk in tien minuten in te studeren en te spelen. Ongelooflijk wat dat opleverde: prachtig spel van alle leerlingen, helemaal in het verhaal: de emoties spatten eraf. De begeleidende regisseur was volledig verrast: zo’n niveau had ze nog niet eerder meegemaakt! Marijn Lockefeer 2/5
Oidipous, koning van Thebe en het Oidipous-complex De grote geest Sigmund Freud heeft eind negentiende eeuw voor het eerst een psychologisch verschijnsel de naam Oidipous-complex gegeven: als zoon houden van je moeder, terzijde schuiven van je vader. Een gedragspatroon dat de zoon als volwassene behoorlijk in de weg kan zitten bij het aangaan van liefdesrelaties met vrouwen. De veiligheid en bescherming die zijn moeder hem bood, de manier waarop zij hem zijn eigenheid en mannelijkheid ontneemt door hem condities op te leggen voor haar moederliefde voor hem, maken dat hij zichzelf niet kan zijn. Eigenlijk raakt de zoon langzaamaan ‘ontmand’: hij is uiterst behoedzaam om de aandacht, zorg en ‘liefde’ van zijn moeder niet te verliezen. Dus hij komt niet aan een eigen, autonome groei toe. Nou, ga dan maar eens een relatie aan! Daar heb je een behoorlijke mate van eigenheid en autonomie voor nodig. Het is dus niet gek dat zulke mannen bij de psychiater Freud terechtkwamen. Toen Freud steeds weer diezelfde problemen tegenkwam, bedacht hij daar die prachtige naam voor: het Oidipous-complex. Een naam die door magistrale tragedie van Sofokles uit de vijfde eeuw voor Christus steeds weer in het leven wordt geroepen, de tragedie die in het Dionysustheater in Athene aan de voet van de Akropolis vele keren is opgevoerd, heerlijk in de open lucht, met vele duizenden toeschouwers. Het is een ongelooflijk inspirerend verhaal met een zo grote diepzinnigheid dat het na al die eeuwen springlevend blijft. Het zal je als mens maar overkomen dat je ervan overtuigd bent dat je handelen de redding van een samenleving nabij brengt, en moet ervaren dat het tegengestelde nou juist aan de hand is. En je weet het niet, kunt het niet weten en wilt het op een gegeven moment niet weten: “Weg jullie domme raadgevers! Jullie kletsen onzin; ik kan niet de moordenaar van mijn vader zijn, het is onmogelijk dat ik naar bed ga met mijn moeder! Júllie zijn de pestbrengers, de gifmengers, de splijtzwammen van onze staat!” Stel je voor, je zit daar in dat theater en je weet eigenlijk al hoe het verhaal gaat; en elke keer word je er weer door gegrepen, je ervaart de emoties van Oidipous en Iokaste, zijn moeder en bedgenote, mee; de onmacht van de blinde ziener Teiresias die Oidipous steeds op het spoor zet om de werkelijkheid onder ogen te zien. Wat is dat toch dat we als mensen bij sommige situaties precies het tegengestelde doen van wat goed is! En ja, als je dat erkent, dan is naast de meesterlijke manier waarop Sofokles de reacties van de burgers van Thebe, van Oidipous en Iokaste en Teiresias heeft geschreven, juist die diepe laag de kracht van zo’n tragedie, nu nog steeds! Het is prachtig dat Freuds benaming van de psychologische problemen het verhaal over Oidipous zo actueel heeft gehouden. Mannus Goris Bezoek aan het Rijksmuseum in Amsterdam AmaNova jaargang 3, nummer 2, april 2013 De KCV-leerlingen van 4 gymnasium gaan op 13 mei een onderzoek doen in het Rijksmuseum. Afgezien van de kick om dit prachtige, pas geopende museum te mogen bekijken op een moment dat er geen bezoekers zijn, krijgen ze er ook de mogelijkheid om niet-tentoongestelde prenten en etsen van zeventiende-eeuwse meesters, zoals Rembrandt en Golzius, speciaal voor hen tevoorschijn te gehaald, te bestuderen. Dit kan in het kader van een speciaal programma van het Rijksmuseum, ‘Herken je klassiekers’, dat mede door ons is ontwikkeld. Het spreekt vanzelf dat onze leerlingen zich goed moeten voorbereiden: ze moeten in het museum zelf aan de hand van schilderijen of andere kunstvoorwerpen een klassiek thema uitkiezen en daaraan een onderzoeksvraag aan verbinden die echt de diepte in gaat, bijna wetenschappelijk niveau dus. Die keuze moeten ze voor het bezoek via de website van het museum maken. In het museum zelf worden ze rondgeleid en krijgen ze nog extra informatie. ’s Middags werken ze in de museumbibliotheek hun opdrachten uit waarbij ze de door hen uitgekozen prenten ‘in levenden lijve’ kunnen zien en bestuderen. Vorig jaar hebben we proef gedraaid met dit programma in het museum in aanbouw; nu is het programma verder ontwikkeld en zijn de omstandigheden optimaal. U zult in een later stadium zeker kunnen lezen hoe dit bezoek is geweest. Marijn Lockefeer 3/5
- Page 1: De experts Klassieke Talen en KCV v
- Page 5: de ‘receptie’ (= overname van a
Oidipous, koning van Thebe en het Oidipous-complex<br />
De grote geest Sigmund Freud heeft eind negentiende eeuw voor het eerst een psychologisch verschijnsel de naam<br />
Oidipous-complex gegeven: als zoon houden van je moeder, terzijde schuiven van je vader. Een gedragspatroon dat de zoon<br />
als volwassene behoorlijk in de weg kan zitten bij het aangaan van liefdesrelaties met vrouwen. De veiligheid en bescherming<br />
die zijn moeder hem bood, de manier waarop zij hem zijn eigenheid en mannelijkheid ontneemt door hem condities<br />
op te leggen voor haar moederliefde voor hem, maken dat hij zichzelf niet kan zijn. Eigenlijk raakt de zoon langzaamaan<br />
‘ontmand’: hij is uiterst behoedzaam om de aandacht, zorg en ‘liefde’ van zijn moeder niet te verliezen. Dus hij komt niet aan<br />
een eigen, autonome groei toe. Nou, ga dan maar eens een relatie aan! Daar heb je een behoorlijke mate van eigenheid en<br />
autonomie voor nodig.<br />
Het is dus niet gek dat zulke mannen bij de psychiater Freud terechtkwamen. Toen Freud steeds weer diezelfde problemen<br />
tegenkwam, bedacht hij daar die prachtige naam voor: het Oidipous-complex. Een naam die door magistrale tragedie van<br />
Sofokles uit de vijfde eeuw voor Christus steeds weer in het leven wordt geroepen, de tragedie die in het Dionysustheater in<br />
Athene aan de voet van de Akropolis vele keren is opgevoerd, heerlijk in de open lucht, met vele duizenden toeschouwers.<br />
Het is een ongelooflijk inspirerend verhaal met een zo grote diepzinnigheid dat het na al die eeuwen springlevend blijft. Het<br />
zal je als mens maar overkomen dat je ervan overtuigd bent dat je handelen de redding van een samenleving nabij brengt,<br />
en moet ervaren dat het tegengestelde nou juist aan de hand is. En je weet het niet, kunt het niet weten en wilt het op een<br />
gegeven moment niet weten: “Weg jullie domme raadgevers! Jullie kletsen onzin; ik kan niet de moordenaar van mijn vader<br />
zijn, het is onmogelijk dat ik naar bed ga met mijn moeder! Júllie zijn de pestbrengers, de gifmengers, de splijtzwammen<br />
van onze staat!”<br />
Stel je voor, je zit daar in dat theater en je weet eigenlijk al hoe het verhaal gaat; en elke keer word je er weer door gegrepen,<br />
je ervaart de emoties van Oidipous en Iokaste, zijn moeder en bedgenote, mee; de onmacht van de blinde ziener<br />
Teiresias die Oidipous steeds op het spoor zet om de werkelijkheid onder ogen te zien. Wat is dat toch dat we als mensen bij<br />
sommige situaties precies het tegengestelde doen van wat goed is!<br />
En ja, als je dat erkent, dan is naast de meesterlijke manier waarop Sofokles de reacties van de burgers van Thebe, van Oidipous<br />
en Iokaste en Teiresias heeft geschreven, juist die diepe laag de kracht van zo’n tragedie, nu nog steeds!<br />
Het is prachtig dat Freuds benaming van de psychologische problemen het verhaal over Oidipous zo actueel heeft gehouden.<br />
Mannus Goris<br />
Bezoek aan het Rijksmuseum in Amsterdam<br />
<strong>AmaNova</strong><br />
jaargang 3, nummer 2, <strong>april</strong> <strong>2013</strong><br />
De KCV-leerlingen van 4 gymnasium gaan op 13 mei een onderzoek doen in het Rijksmuseum. Afgezien van de kick om<br />
dit prachtige, pas geopende museum te mogen bekijken op een moment dat er geen bezoekers zijn, krijgen ze er ook<br />
de mogelijkheid om niet-tentoongestelde prenten en etsen van zeventiende-eeuwse meesters, zoals Rembrandt en<br />
Golzius, speciaal voor hen tevoorschijn te gehaald, te bestuderen. Dit kan in het kader van een speciaal programma van<br />
het Rijksmuseum, ‘Herken je klassiekers’, dat mede door ons is ontwikkeld.<br />
Het spreekt vanzelf dat onze leerlingen zich goed moeten voorbereiden: ze moeten in het museum zelf aan de hand van<br />
schilderijen of andere kunstvoorwerpen een klassiek thema uitkiezen en daaraan een onderzoeksvraag aan verbinden<br />
die echt de diepte in gaat, bijna wetenschappelijk niveau dus. Die keuze moeten ze voor het bezoek via de website van<br />
het museum maken. In het museum zelf worden ze rondgeleid en krijgen ze nog extra informatie. ’s Middags werken ze<br />
in de museumbibliotheek hun opdrachten uit waarbij ze de door hen uitgekozen prenten ‘in levenden lijve’ kunnen zien<br />
en bestuderen.<br />
Vorig jaar hebben we proef gedraaid met dit programma in het museum in aanbouw;<br />
nu is het programma verder ontwikkeld en zijn de omstandigheden optimaal. U zult in<br />
een later stadium zeker kunnen lezen hoe dit bezoek is geweest.<br />
Marijn Lockefeer<br />
3/5
Change language