PORSELEIN OM MEE TE SPELEN - Museum Volkenkunde

ekend wordt, doet de betreffende pachter door middel van
gongslag in zijn district bekend maken dat hij de echte door
hem uitgegeven soort wenscht uit te wisselen, en geeft hij,
eene nieuwe soort uit.
Het bovenstaande bevat kortelijk wat ik ten onderwerpe
ben kunnen te weten komen.
Siamesche munten ouder dan 1850 bestaan, maar zijn
uiterst schaarsch. Het is mij tot nog toe niet mogen geluk-
ken er eenige te bekomen.
Van de porceleinen munt heb ik eene kleine collectie, die
ik U gaarne dezer dagen ter plaatsing in uw kabinet wil
aanbieden."
Onder dankbetuiging is van deze mededeeling kennis ge-
nomen.
PORSELEIN OM MEE TE SPELEN. PAUL VAN DONGEN ©
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
Dank betuigen de heren van het Genootschap Hamel in daaropvolgende maanden ook nog
voor "eene kleine collectie" porseleinen munten die zij - overeenkomstig zijn aankondiging -
van hem mogen ontvangen. Zij benoemen hem zelfs "als blijk van waardeering van zijne
herhaaldelijk betoonde belangstelling" tot corresponderend lid van het Genootschap.
Vrijwel tegelijkertijd met die benoeming berichten hele andere heren - uit Den Haag - hem
echter ook "dat zijne post is opgeheven en hij naar Nederland is teruggeroepen".
Met die opheffing van zijn post valt voor Hamel het doek als diplomaat en wordt zijn carrière
als corresponderend lid van het Bataviaasch Genootschap in de knop gebroken. Ziek - hij
lijdt naar eigen zeggen ondermeer aan aanvallen van zwaarmoedigheid en slapeloosheid -
en niet zonder bitterheid 11 keert hij kort nadien terug naar Nederland. In zijn bagage
bevinden zich de Siamese voorwerpen - waaronder de porseleinen munten - die hij het Rijks
Ethnografisch Museum in augustus schenkt. In een dankbrief laat Serrurier hem weten dat
de gearriveerde voorwerpen "zijn ontpakt en nagezien. Ik dank U recht hartelijk voor die
schoone collectie, die mijne Siam afdeling zoo goed komt aanvullen."
Geld moet rollen
AI zeer kort na binnenkomst in het museum trokken de porseleinen muntjes de aandacht
van een wetenschapper: prof. Dr. Gustaaf Schlegel. Deze was destijds als hoogleraar
Chinese studiën verbonden aan de Rijksuniversiteit Leiden. 12 Schlegel stortte zich op de
bestudering en beschrijving van de munten en stelde zijn bevindingen omstreeks 1889-'90
op schrift in een artikel in de publicatiereeks Internationales Archiv für Ethnographie. 13 In dat
artikel, getiteld Siamesische und Chinesisch-Siamesische Münzen, beschrijft Schlegel in
totaal 147 verschillende typen munten die op drie na alle van porselein zijn gemaakt.
In zijn artikel heeft Schlegel bij de meeste van zijn beschrijvingen onvermeld gelaten dat per
type ook een of meerdere doubletten aanwezig waren. In totaal moeten er toen, als we oude
beschrijvingskaarten mogen geloven, alles samengeteld zo'n 230 dubbele exemplaren zijn
geweest. Op veel van diezelfde beschrijvingskaarten staan echter ook latere aantekeningen,
die melden dat in voorkomende gevallen telkens op één exemplaar na alle doubletten van
een bepaald type muntje zijn geruild met een andere museale instelling. In overgrote
meerderheid ging het daarbij om een ruil in november 1894 met het Koninklijk
Penningkabinet 14 te Den Haag.
6