PORSELEIN OM MEE TE SPELEN - Museum Volkenkunde

PORSELEIN OM MEE TE SPELEN. PAUL VAN DONGEN ©
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
In de zuidelijke provincies vulden de namo-munten de door de centrale regering uitgegeven
kogelvormige munten aan. 24 Maar ook Chinees sycee-geld, Japanese muntgeld van zilver
en zelfs Europees en Amerikaans geld, waren een geliefd betaalmiddel in de internationale
handel, 25 evenals oude Romeinse en Indiase munten, terwijl het volk gewoon betalingen in
natura en met kauri-schelpen bleef doen.
Daarnaast zijn er nog andere geldsoorten geweest, uitgegeven voor korte- of
langetermijngebruik, vooral in tijden waarin officieel gemaakt geld of gestandaardiseerde
wettelijke betaalmiddelen schaars waren. Dit was bijvoorbeeld het geval in 1744, toen er een
groot gebrek was aan geïmporteerde kauri-schelpen en de centrale regering in Ayutthaya 26
bestempelde plaatjes van klei, ngoen prakap genaamd, als betaalmiddel uitgaf.
Veder werd het ka-pae, ka-pae chin en ee-pa-geld uit het begin van de 19e eeuw door de
centrale regering in Bangkok en het regionale gezag van het zuiden 27 ingevoerd, kennelijk
om het tekort aan officiële standaardmunten met een lagere waarde aan te vullen.
Een bijzonder soort geld
Eveneens in de 19e eeuw werd een bijzonder soort geld, lokaal bekend als pee, in gebruik
genomen om aan de behoefte van de ruilgemeenschap te voldoen, wat tegelijkertijd een
aanzienlijke chaos in de economie van het land veroorzaakte. Dit bewoog de regering ertoe
een permanente oplossing voor het eeuwige tekort aan officieel en zilvergeld te vinden. In
1862, toen de geïmporteerde kauri-schelpen officieel uit de roulatie werden genomen,
werden deze vervangen door machinaal geslagen munten en gedrukt papiergeld. De
populaire pees werden in 1875 verboden en de traditionele kogelvormige pot-duang was aan
het begin van de 20 e eeuw hetzelfde lot beschoren. Sinds die tijd werd het land eindelijk
voorzien van een aan internationale normen voldoende regelmatige en toereikende stroom
wettelijk betaalmiddelen in de vorm van machinaal gemaakte munten en papiergeld.
De onofficiële maar populaire pee-muntjes van Thailand waren in feite fiches uitgegeven
door Chinese gokbazen in Ayutthaya en Bangkok. Zij waren in eerste instantie bedoeld als
speelpenningen die aan het eind van het spel ingewisseld konden worden voor geld.
Desondanks bleken ze aan het begin van de 19 e eeuw in het dagelijks leven als pasmunt
geschikter te zijn dan de kauri's van weinig waarde en de vaak schaarse, door de regering
uitgegeven, zilveren munten. De landelijke populariteit van dit onofficiële betaalmiddel,
gekoppeld aan de steeds groter wordende vervalsingproblematiek en de niet in de hand te
houden productietoename, brachten de economie van het land decennialang serieus in
gevaar, totdat de regering uiteindelijk het gebruik ervan als wettig betaalmiddel verbood.
11