PORSELEIN OM MEE TE SPELEN - Museum Volkenkunde

2. Het Thaise muntstelsel
PORSELEIN OM MEE TE SPELEN. PAUL VAN DONGEN ©
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
Als wij de berichtgeving van Hamel aan het Bataviaasch Genootschap mogen geloven, dan
circuleerden tussen 1821 en 1875 met toestemming van de autoriteiten in heel Siam
porseleinen munten als pasmunten. Deze vertegenwoordigden bepaalde standaardwaarden
die overeenstemden met geldeenheden in het reeds bestaande officiële geldstelsel.
Wat nu was (en is) dat Thaise muntstelsel waarin de porseleinen munten kortstondig een
functionele rol hebben gespeeld?
Om te ruilen of te winnen
Ook in Thailand (Siam tot 1939 en tussen 1945 – 1948) kennen ze sinds de prehistorie het
wereldwijde gebruik van ruilhandel. Gereedschap, zaden, vee, kralen en schelpen werden
als ruilmiddel gebruikt.
De handel op overzeese landen werd in Azië aan het begin van de christelijke jaartelling
lucratief. Door deze economische uitwisselingen en culturele contacten ontstonden er in
Zuidoost-Azië een aantal staten. In dit opzicht speelde de achtergrond van hindoeïstische en
boeddhistische waarden een belangrijke rol in het navolgen van het Indiase geldstelsel. In
de Zuidoost-Aziatische koninkrijken van Funan (Phnom), Sri Ksetra, Sudhammavati en
Dvaravati zijn zilveren munten gevonden met daarop aangebracht traditionele Indiase
koninklijke symbolen en gelukbrengende motieven. 16 Geïmporteerde en vergelijkbare lokaal
vervaardigde munten werden in de eerste eeuwen van onze jaartelling gebruikt in de
internationale ruilhandel.
De internationale handel die zo van de grond kwam, kende drie betaalwijzen, namelijk
betaling in natura, het gebruik van kauri schelpen (Cypraea moneta) en zelfs het uitwisselen
van goud en zilver per gewicht. Birma schijnt in de 8 e en 9 e eeuw een geslagen
sikkelvormige zilveren munt te hebben gehad. 17 De Thaise equivalenten van dit ruilmiddel
waren de zilveren munten van Centraal-Thailand die zaadvormig en even groot waren. 18 In
het gebied dat wordt gevormd door het schiereiland en de eilanden van Zuidoost-Azië,
kende men de ma en de ‘sandelhoutbloem’-munt. 19
RMV 1403-2302. Een aantal ma munten.
Thailand is altijd een smeltkroes van verschillende rassen en culturen geweest, en deelt veel
kenmerken van zijn vroege geschiedenis met buurlanden Birma, Cambodja en het
Maleisische schiereiland. Oude geldstelsels, vergelijkbaar met die in aangrenzende landen,
zouden ook in de verschillende regio’s van Thailand in gebruik zijn geweest.
Naast het gebruik van zilver en goud voor grotere transacties deed de geïmporteerde kauri
schelp dienst als muntstuk met een kleinere waarde. Het schijnt dat de Thai, die na de 13 e
eeuw de politieke macht hadden in het land, de eersten waren die een gestandaardiseerde
munt, op basis van Chinese gewichtseenheden, in omloop brachten. 20
Waar voor je geld
De Thaise stadstaat Sukhothai introduceerde de pot-duang, in het westen algemeen
bekend als de 'kogelmunt'.
9