Nee - RNW

Gratis Editie • Oktober 2012
Alle partijen die deelnemen aan de
verkiezingen op 19 oktober zeggen het
goed voor te hebben met de jeugd.
Als het op concrete plannen aankomt
vallen de meeste partijen door de mand
en blijkt dat er geen geld is.
Zo zijn alle partijen van mening dat er meer moet
worden gedaan aan culturele ontwikkeling van
de jeugd, het bestrijden van overgewicht en het
steunen van ouders, maar de meeste ideeën
blijven beperkt tot het creëren van meer bewustzijn
door voorlichting.
Alleen over de sportfaciliteiten zijn alle partijen
duidelijk: “Er moeten niet meer sportvelden worden
aangelegd, maar er moet wel meer worden
geïnvesteerd in het onderhoud van de bestaande
infrastructuur. Waar het geld daarvoor vandaan
moet komen, daarover lopen de meningen uiteen.
Sportloterij
Alle partijen zeggen op de beperkingen te stuiten
van het krappe budget waar Curaçao mee te
kampen heeft sinds de ingreep van Nederland
op de fi nanciële huishouding. Om sport en cultuur
toch te fi nancieren willen FOL, MFK, PAR en
PNP gebruikmaken van de opbrengsten uit een
zogenaamde ‘sportloterij’.
“Totaal onzinnig en ondoordacht”, vindt Pueblo
Soberano-leider Helmin Wiels: “Sport is
een gezonde aangelegenheid en dat moet je
De verkiezingskrant van de Wereldomroep
02 Wat met plannen voor nieuw ziekenhuis 03 Onderwijs is speerpunt 07 Criminaliteit oplossen met preventie
Jeugd belangrijk voor partijen
maar het geld is een probleem
niet mogelijk willen maken met een ongezonde
oplossing waar jongeren verslaafd aan kunnen
raken.” Ook PAIS is van mening dat een loterij
niet het antwoord is, maar een andere oplossing
heeft de partij niet. “Het is misschien niet
wat mensen op dit moment willen horen, maar
om dit soort initiatieven mogelijk te maken
moet de economie eerst groeien”, aldus PAISleider
Alex Rosaria.
Straffen voor overgewicht
Dat overgewicht een veelvoorkomende kwaal is
onder Curaçaose jongeren erkennen alle partijen
en ze geven ook allemaal aan dat actief aan
te gaan pakken. MFK wil de accijns verlagen op
groente en fruit. PAIS wil de accijns verhogen
op junkfood en wil het aanbod in schoolkantines
gezonder wil maken. PNP wil alle dikke kinderen
op een dieet zetten. PS geeft de welvaart de
schuld en wil de mensen beter gaan voorlichten.
FOL wil dat via wetgeving de recepten van kant
en klare voeding wordt aangepast: minder suiker
en zout in de populaire etenswaren.
Partijcombinatie DPL vindt dat overgewicht de
verantwoordelijkheid van de mensen zelf is en
oppert dat verzekeringsmaatschappijen hun
voorwaarden moeten aanscherpen door niet uit
te keren als er sprake is van overgewicht door
eigen schuld. PL-leider Errol Goeloe: “Er zou een
soort van jaarlijkse keuring moeten komen van
mensen om een dossier te kunnen opbouwen
over hun gezondheid.”
Wereldomroep neemt
afscheid van Curaçao
De redactie van de Wereldomroep biedt
u deze verkiezingskrant aan als onze
laatste journalistieke bijdrage aan de
berichtgeving op Curaçao en als ultieme
bijdrage aan het politieke debat.
Zoals u weet neemt de Wereldomroep afscheid
van haar lezers en luisteraars op Curaçao. Op
deze pagina’s vindt u een reeks artikelen, in de
reportage traditie die wij altijd hebben gehuldigd
in de jaren dat we actief waren op Curaçao.
We zijn voor deze krant, net als voor de verhalen
op onze site of voor de radio uitzendingen, de
wijken en de buurten ingetrokken. We hebben
ons oor te luisteren gelegd bij de mensen die
dagelijks met de gevolgen van de politiek te maken
hebben, bij wie het ingrijpt in het dagelijkse
leven of de portemonnee.
We zijn in de ‘bolwerken’ van de acht partijen
die aan de komende verkiezingen deelnemen
gaan praten over wat de mensen die er wonen
of werken van de huidige situatie vinden en
van de partij die in hun buurt het sterkst staat
of stond. We hebben ook de kandidaten die op
19 oktober dingen naar de gunst van de kiezer
ondervraagd over vijf thema’s die op dit moment
een grote rol spelen in onze samenleving: gezondheid
en met name de bouw van het nieuwe
ziekenhuis, justitie, de veiligheid van de burger,
fi nanciën, de aanwijzing door Nederland, opvoeding
en de kwestie van het gratis onderwijs
en zorg voor de jeugd. We hebben alles ook nog
eens samengevat in een overzichtelijk schema.
We hopen u met deze krant te helpen bij het maken
van uw keuze op 19 oktober. Bedankt voor
de aandacht die wij al die jaren van u mochten
genieten en voor straks wensen wij u veel wijsheid
in het stemhokje!
Ajo,
De Caribische redactie van de Wereldomroep
CONCEPT VERKIEZINGSKRANT NL-V3.indd 1 9/24/12 5:28 PM

2
De verkiezingskrant van de wereldomroep
OeverZaaijerLyongo Architecten Curaçao
Het nieuwe ziekenhuis
Alle partijen die meedoen aan de verkiezingen zijn van mening dat de aanwijzing
uit Nederland niet genegeerd kan worden, maar dat er toch geld geleend kan
worden op de fi nanciële markt om het nieuwe ziekenhuis te kunnen bouwen. De
motivering is echter verschillend van partij tot partij.
Charles Cooper (MAN) zegt: ‘De rentelastnorm
van 5% voor lopende projecten is van kracht om
geld te lenen, niet de aanwijzing.” Volgens Cooper
heeft de aanwijzing enkel te maken met de
begroting en niet met de lopende plannen.
Helmin Wiels (PS) beschouwt het plan van het
nieuwe ziekenhuis eveneens als een lopende
zaak en niet als een nieuwe verbintenis. Als
zodanig valt het niet onder de beperkingen van
de aanwijzing. Wiels stelt de formule van een
‘leasekoopcontract’ voor, zodat degene die het
bouwt het dan zelf ook fi nanciert.
Humphrey Davelaar (PNP) is van mening dat
de overheid geen geld moet lenen, noch garant
moet staan en stelt voor om de private sector
het nieuwe ziekenhuis te laten fi nancieren op
basis van de toekomstige rentabiliteit. Davelaar
refereert hierbij aan het oorspronkelijke
plan van de zogenaamde Fundashon Hospital
Nobo onder leiding van dokter Bob Pinedo.
Amstelterrein
De huidige partijen in de oppositie PAR, PNP en
FOL en ook PAIS vinden het Amstelterrein niet
adequaat om een nieuw ziekenhuis te bouwen.
Emily de Jongh-Elhage (PAR) ziet de keuze
voor Amstel uitsluitend als een gril van het
huidige kabinet. Volgens De Jongh-Elhage kan
het nieuwe ziekenhuis best gebouwd worden in
Otrobanda of kan het huidige ziekenhuis zelfs
gerenoveerd worden.
Ballast Nedam
Pueblo Soberano maakt dan wel deel uit van
de coalitie maar die partij is van mening dat
de bouw uitgesteld moet worden omdat gekozen
is voor Ballast Nedam. Volgens Helmin
Wiels is de reputatie van dit bedrijf zeer
twijfelachtig. Ballast Nedam heeft volgens
hem een internationale reputatie van fraude
en omkoping.
Ook Anthony Godett (FOL) heeft zo zijn twijfels
over Ballast Nedam. Hij herinnert aan de
slechte ervaring in het verleden met de bouw
van de Centrale Bank waar 45 miljoen werd
begroot, terwijl het gebouw uiteindelijk 85
miljoen heeft gekost. Bovendien liet het bedrijf
toen grote schulden achter en de bouwvakkers
werden niet volledig betaald.
Montaña mist
aandacht van PNP
“De PNP had vroeger leiders die een
persoonlijke relatie met de buurt hadden”,
herinnert Francis ‘Pèmpi’ Kleinmoedig uit
Montaña Rey zich. Dat is nu wel anders. In
2012 is de PNP bijna onzichtbaar in Montaña
en omgeving, terwijl de partij bij de vorige
verkiezingen de meeste stemmen kreeg,
namelijk 118.
Volgens de bewoners komt die onzichtbaarheid
van de PNP vooral door het gebrek aan contact
tussen de partijleden en de buurtbewoners. Een
schril contrast met het verleden, aldus kenners
van de partijgeschiedenis. Francis ‘Pèmpi’ Kleinmoedig
kan zich herinneren hoe de buurtleiders
van vroeger, zoals Dario Martha, Nai Curi en Lodowika,
bij hem thuis vergaderden samen met
partijleider Dòktor Da Costa Gomez. “De kracht
van de toenmalige Nationale Volkspartij (de huidige
PNP) was dat de partij drie ‘trekkers’ had,
die heel Band’ariba kenden.
Toen was de partij altijd goed vertegenwoordigd
en waren de buurten versierd met partijvlaggen.
Bij een rondrit door Montaña Rey en
Seru Grandi eind augustus was slechts één
PNP-vlag te bekennen; die bij de woning van de
zus van partijleider Humphrey Davelaar.
Bij ons aan huis
Iris Haseth is geboren te Seru Grandi en was
van jongs af aan een fervent aanhangster van
de Nationale Volkspartij. Ze zat in de Hubentut
Nashonal (Nationale Jeugd). Wijlen haar
echtgenoot was een neef van Dòktor Da Costa
Gomez. “Toen mijn man nog leefde kwamen
de Nationalen bij ons aan huis. Hij ging de hele
buurt met hen af, maar daarna is er nooit meer
iemand van de partij bij ons langs geweest.” Dit
gebrek aan aandacht is volgens haar de reden
dat de partij zo achteruit is gegaan.
Pastoor Raul Mercedes van de parochie Montaña
en scoutingleider Erik Sofi a hebben dagelijks
contact met de bewoners. De nood in Montaña
is hoog. De aandachtspunten waar de bewoners
direct mee komen zijn volgens Mercedes en Sofi a
het tekort aan voldoende politie om de criminaliteit
te bestrijden, het ontbreken van voldoende
recreatiemogelijkheden en het gebrek aan aandacht
voor de extreme armoede in de buurt.
CONCEPT VERKIEZINGSKRANT NL-V3.indd 2 9/24/12 5:28 PM

Onderwijs speerpunt voor
alle politieke partijen
Het onderwijs moet gratis blijven en
beter worden, de schoolgebouwen
opgeknapt en de leerkrachten
beter opgeleid. Alle partijen willen
meer geld besteden aan onderwijs,
al verschillen de ideeën over wat
aangepakt moet worden.
Gratis onderwijs
Op PAR en DP en PNP na, vinden alle partijen
dat het gratis onderwijs nu niet teruggedraaid
kan worden. Helmin Wiels, partijleider
van PS, is stellig: “Geen gratis onderwijs
betekent dat we het recht van het kind om
onderwijs te krijgen afwijzen. We overtreden
dan alle internationale rechten en verdragen
over de rechten van het kind. ” Errol
Goeloe van de Partido Laboral onderschrijft
het standpunt van Wiels.
Alex Rosaria zegt waarom PAIS en de andere
partijen voor zijn: “Het is nu te laat om
het gratis onderwijs terug te draaien. Sterker
nog, niet alles waar je tegen bent moet teruggedraaid
worden. Ondanks het feit dat we het
geen prioriteit vinden, is het er nu eenmaal.
We moeten het gratis onderwijs voortzetten
en perfectioneren.”
De PAR blijft tegen het gratis onderwijs:
“We moeten gewoon terug naar de oude
regeling”, zegt PAR- leider Emily De Jongh-
Elhage. “Ouders die het onderwijs kunnen
betalen, doen dat. En degenen die dat niet
kunnen, krijgen een subsidie. Invoering van
het gratis onderwijs was slechts bedoeld
om populisme te bedrijven.”
Unaniem
De partijen zijn het er unaniem over eens dat
de kwaliteit van het onderwijs op Curaçao veel
te wensen over laat. “We kunnen simpelweg
stellen dat de kwaliteit ver beneden de maat
is”, zegt partijvoorzitter Amerigo Thodé van
de MFK. “Het onderwijs is verslechterd in vergelijking
met vroeger.” Leider Charles Cooper
van partij MAN: “We lopen achter, terwijl
het onderwijs heel innovatief moet zijn.” De
oplossing ligt voor de hand, zeggen de
meeste partijen. Onderwijs moet als prioriteit
gezien worden en er moet geld bij.
De DP wil dat afgeschafte onderwijsrichtingen
van vroeger terug komen. Ze pleiten
bijvoorbeeld voor herinvoering van de
vakschool LTS.
MFK en Partido Laboral willen dat het Curaçaose
onderwijssysteem meer gebaseerd
wordt op de regio en niet meer op het Nederlandse
onderwijssysteem. Goeloe (PL): “We
zien de resultaten van het huidige onderwijssysteem:
Veel uitval in het onderwijs.”
Een ander voorstel is om de schooltijden
te veranderen. Hernandez (DP) en Cooper
(MAN) zijn daar voorstander van. “Dit onderwerp
is controversieel, maar we moeten die
richting op, zodat de kinderen in de namiddag
meer kunnen doen op het gebied van
theater en muziek.”
Upgraden
De kwaliteit van het onderwijs wordt
mede bepaald door de kwaliteit van de
leerkrachten. Daarin moet ook geïnvesteerd
worden, aldus Rosaria van PAIS.
“Een beter niveau vraagt investering in
de leerkrachtenopleidingen en ook in de
voorschoolse educatie. De leerkrachten
moeten zich upgraden en her- en bijscholing
krijgen. Als de leerkrachten onvoldoende
kwalitatief zijn opgeleid, dan is
het ook moeilijk om aan te nemen dat het
onderwijs kwaliteit heeft.”
Infrastructuur
De partijen vinden allemaal dat er meer
geïnvesteerd moet worden in de infrastructuur
van het onderwijs. Die is onvoldoende
om kwaliteitsonderwijs aan ter
bieden. De partijen erkennen het slechte
en achterstallige onderhoud van de scholen:
dat moet snel ingehaald worden en
daar moet geld voor beschikbaar komen.
Barber teleurgesteld
in de politiek
Zodra het woord politiek valt worden de dames
bij de ‘4 july snack’ tegenover de kerk in Barber
stil. Echt veel zin om over het onderwerp te praten
hebben ze niet. Er zijn belangrijkere zaken
om zich mee bezig te houden. “Ik ben al een tijd
op zoek naar een baan”, vertelt Luzeth Sambo
(38). “En ik ben niet de enige. Haast alle vrouwen
die hier staan zijn werkloos.”
De ‘Extra’ die ze in haar hand heeft gebruikt ze niet
om haar mening voor de verkiezingen te vormen. “Ik
lees alleen de rouwadvertenties en de vacatures.
Alle kranten zijn partijdig. Op wie ik ga stemmen zeg
ik niet. Het wordt sowieso niet de MAN.”
Als het aan de bewoners van Barber ligt zal de blauwe
partij tijdens de komende verkiezingen niet hoog
eindigen. Dat was in 2010 wel anders. Met 97 van de
680 stemmen was de blauwe partij tijdens de vorige
verkiezingen de derde grootste partij van het dorp.
Achterste van de tong niet laten zien
En dat terwijl de MAN van Charles Cooper, samen met
de MFK, de enige partijen waren die zich in de afgelopen
weken in Barber hebben laten zien. Aan de lantaarnpalen
rond het dorp zijn verder ook wat vlaggen van Partido
Nashonal en PAR bevestigd. Kapper Andre Frutal
(55) hoopt dat de huidige coalitie opnieuw aan de macht
komt. “Ik vind dat ze het goed hebben gedaan”, zegt hij.
“Ik heb de vorige keer op de MAN gestemd en dat doe ik
nu ook. Hensley Koeiman is familie van me.”
Frutal is één van de weinige inwoners van Barber die
zijn voorkeur voor een bepaalde partij ook uitdraagt. De
twintig ouderen van de vrouwenpraatgroep die vandaag
bijeenkomen in het ‘Parke Himno i Bandera’ weigeren
het achterste van hun tong te laten zien. Het onderwerp
van hun discussie is vandaag veiligheid. “Maar de politiek
houden we erbuiten”, verklaart voorzitter Giselle Isenia.
“De gemeenschap moet zelf voor oplossingen zorgen. Als
we op de politiek wachten gebeurt er niets.”
Bidden helpt beter
Churandy Wallootje (34) is het met haar eens. “Ik ga
niet stemmen”, verkondigt hij. “Ik heb geen vertrouwen
in deze politici. De MAN en MFK kwamen hier
langs met mooie praatjes maar vervolgens gebeurt
er niets.” Zijn beste vriend Farley Silié (30) knikt instemmend.
De twee zijn allebei opgegroeid in Barber
en rijden elke dag naar Scherpenheuvel om daar aan
het werk te gaan bij garage Cordia. “Ik blijf tijdens de
verkiezingen thuis. Volgens mij heeft het meer zin te
bidden dat het goed komt met Curaçao. De politici zullen
er in ieder geval niet voor zorgen.”
CONCEPT VERKIEZINGSKRANT NL-V3.indd 3 9/24/12 5:28 PM
3

4
De verkiezingskrant van de wereldomroep
Kanga steunt Godett
nog steeds
Achter het partijhuis van FOL in Kanga zit
een groep van vijf mannen onder een boom
te keuvelen. De politiek passeert de revue.
Roberto Roosje (62) woont in Buena Vista,
maar loopt elke ochtend vroeg naar zijn
plekje onder de boom achter het FOL-huis
om zijn vrienden te ontmoeten.
Hij is FOL-aanhanger ‘in hart en nieren’, zoals hij
zelf zegt. “Niet alleen Kanga, maar ook andere
buurten staan achter die partij. Maar je kan echt
niet zeggen dat één wijk van één partij is. In elke
wijk heb je groepen sympatisanten. Ik sta achter
FOL. Ik heb ‘in 30 mei’ meegevochten.”
Het partijhuis van Frente Obrero i Liberashon 30
di mei (FOL) is helemaal oranje geschilderd, de
FOL-vlaggen omringen de ‘sede’ en de pas oranje
geverfde vuilnisdrums glimmen in de zon. De wijk
waar het partijhuis staat, is er een waar FOL traditioneel
sterk is vertegenwoordigd. Ook de omringende
wijken zoals Buena Vista, Santa Maria, Dein en Suffisant
sympatiseerden zich vroeger met FOL.
Geasfalteerde straten
De familie Isaacs in Kanga heeft een FOL-sticker op
de pilaar van hun tuinhek. Arthur Isaacs: “Op welke
partij mijn vrouw stemt weet ik niet, maar ik ben voor
FOL. Toen die partij in de regering zat, hebben ze veel
gedaan voor de mensen. Zij hebben ervoor gezorgd
dat de straten van Kanga geasfalteerd werden.”
Vrouw des huizes Isaacs gaat niet stemmen op 19
oktober. “Want ze liegen allemaal.” Arthur Isaacs:
“FOL niet. Maar ze hebben geen goede kans gekregen.
FOL komt op voor degenen die minder hebben.
En wij geloven erin dat als FOL aan de macht komt,
er iets gedaan wordt voor de werklozen en mensen
die scholing nodig hebben.” Isaacs hoopt dat als
FOL weer mee kan regeren, dat er iets gedaan wordt
voor de jeugd van de wijk. Hij is het er niet mee eens
dat vele vakscholen hun deuren hebben gesloten.
Alfred (89), beter bekend als Pedro, woont al ruim
50 jaar in Kanga. Hij weet niet voor welke partij hij
gaat stemmen. Hij denkt niet dat het FOL wordt.
“FOL heeft zijn mensen. Dat kan je ook zien aan de
straatverlichting in Kanga. Hier voor mijn huis hebben
ze geen lantaarnpaal geplaatst. Bij de buren
wel. De partij weet heel goed wie voor hen stemt
en voor dat huis komt wél een lantaarnpaal.”
‘Gratis’ halen
Dat de oranje partij niet meer oververtegenwoordigd
is in Kanga, komt volgens de buurtbewoners
omdat er niets meer ‘gratis’ te halen is. Isaacs
bevestigt dat: “Veel mensen komen gratis spullen
halen, maar krijgen dat nu niet. De hoofdsponsors
van FOL zijn er niet meer. Je ziet nu ook dat er weinig
propaganda wordt gemaakt. Daarom heeft de
partij geen meerderheid meer in de wijk.”
Voordeel van de twijfel voor
PAR in Brakkeput Ariba
‘Er zijn op dit moment geen betere partijen, dus ik stem weer PAR omdat ze een
kans verdienen hun werk goed af te maken’. Veel bewoners van de wijk Brakkeput
Ariba denken zo over de PAR.
Tijdens de verkiezingen in 2010 kreeg de gele partij de meeste stemmen in de stembureaus van Brakkeput
Ariba. Naar alle verwachting gaat PAR in oktober weer winnen in de wijk, al gaan de bewoners dit
keer niet met dezelfde overtuiging als in 2010 naar de stembus.
Stemmen uit onvrede
Dat de PAR weer kan rekenen op de stem van zijn aanhangers betekent niet automatisch dat zij tevreden
zijn over de partij. “Hun oppositievoering is ronduit slecht geweest en een duidelijk partijprogramma
hebben ze ook nog niet”, vindt een trouwe aanhangster. Ondanks de teleurstelling is ze toch nog optimistisch
gestemd: “Ze hebben wel al het werk gedaan in de aanloop naar 10-10-‘10, dus ze krijgen van mij
het voordeel van de twijfel.” Voor een 51-jarige buurtbewoner die geboren en getogen is op Curaçao is
‘er geen andere optie dan PAR’: “Wat er nu zit is niets anders dan een stel onervaren prutsers die alleen
maar ruzie schoppen. Of dat minder wordt als de PAR de macht over zou nemen weet ik niet, maar ik zie
op dit moment geen betere partij.”
Onduidelijk programma
Op de vraag wat zo aantrekt in het partijprogramma van de PAR weten de meeste wijkbewoners
geen concreet punt te noemen. “Als ze een inhoudelijke oppositie hadden gevoerd, dan hadden
we misschien een beter beeld gehad van wat hun standpunten en oplossingen zijn ten
aanzien van bijvoorbeeld de huidige financiële situatie van Curaçao”, vertelt een man uit een
bekende Curaçaose ondernemersfamilie. “Jezelf positioneren en duidelijk maken dat je er
bent is ook politiek voeren en dat heeft de partij nagelaten. Ik stem op ze omdat ze wat mij betreft de
meeste ervaring hebben om het eiland weer op de rit te krijgen.”
Corruptie
Veel PAR-aanhangers in de wijk noemen ‘zichtbare corruptie binnen de huidige politiek’ als één van de
grootste ergernissen over de regering van Schotte. Maar op de vraag of ze denken dat die corruptie zal
verdwijnen als de PAR weer aan de macht is, twijfelen de meesten. “Ik denk dat corruptie er altijd al wel
was, maar dat de PAR er wat minder grof mee wist om te gaan”, zegt een buurtbewoner. Zijn buurman
is het daarmee eens: “Waar gehakt wordt, vallen spaanders”, knikt hij. “Eerst maar kijken of zij de boel
wel kunnen redden.”
CONCEPT VERKIEZINGSKRANT NL-V3.indd 4 9/24/12 5:28 PM

MFK
MAN
PS
PAR
PNP
FOL
PAIS
DPL
>
Gezondheid
Is het huidige
plan voor een
nieuw ziekenhuis
realiseerbaar?
Ja,
Zo heeft MFK het
bedacht.
Ja,
Is lopend project,
te fi nancieren met
lening.
Ja,
Het kan via een lease
koopcontractformule.
Maar niet met Ballast
Nedam
Nee,
Nieuw ziekenhuis in
Otrabanda of anders het
bestaande ziekenhuis
renoveren.
Ja,
Maar niet op het
Amstelterrein, beter
in Otrobanda.
Ja,
Maar niet op het Amstelterrein
en ook niet door
Ballast Nedam.
Nee,
Omdat het Amstelterrein
daar ongeschikt voor is.
Ja,
Maar er is nu nog te veel
onduidelijkheid. Berekeningen
moeten opnieuw.
Jeugd
Moeten er meer
sportfaciliteiten
komen?
Ja,
Met geld uit een
sportloterij.
Ja,
Er moet bovendien
geïnvesteerd in goede
sportdocenten.
Nee,
Er zijn genoeg velden.
Geld beter verdelen
en inversteren in
onderhoud
Nee,
Als uit de cijfers blijkt dat
we voldoende hebben.
En anders fi nancieren
met een sportloterij
Ja,
Maar niet zonder wijkonderzoek.
Financiering
door een sportloterij.
Ja,
Dat moet bekostigd worden
met een sportloterij of
een speciaal fonds.
Nee,
Liever meer investeren in
bestaande faciliteiten en
voor gehandicapten.
Nee,
Er zijn genoeg sportvelden,
die moeten toegankelijker
worden gemaakt
met overheidsgeld.
Veiligheid
Moeten
criminelen
zwaarden gestraft
worden?
Ja,
Vooral voor veelplegers
en dan het liefst
taakstraffen.
Nee,
Belangrijker is dat de
opgelegde straffen volledig
worden uitgezeten.
Nee,
Meer inversteren in
rehabilitatie van exgevangenen
en grenzen
dicht voor buitenlandse
criminelen
Ja,
Vooral voor veelplegers
om zo een voorbeeld te
stellen
Nee,
Liever een preventieplan
door meer te investeren
in onderwijs en jeugdzorg.
Ja,
Maar ook meer begeleiding
voor ex-gevangenen
om terug te keren in de
maatschappiij
Nee,
Beter de pakkans
vergroten en Atrakoteam
weer onder RST zetten.
Ja,
Straffen verzwaren en
resocialisatieproces
van ex-gevangenen
verbeteren.
Financien
Moet het Cft
opgeheven
worden?
Ja,
Want het Cft werkt de
regering tegen terwijl
we goed bezig zijn.
Ja,
Zo snel mogelijk, er
moet een onafhangelijke
begrotingskamer voor
in de plaats komen.
Ja,
Het is een politiek instrument
van Nederland om
Curacao af te knijpen. Een
eigen begrotingskamer
is nodig.
Nee,
Cft behouden en
begrotingstekort oplossen
samen met ondernemers
en vakbonden.
Nee,
We hebben de controles
en het advies van het Cft
nog hard nodig.
Nee,
Cft behouden tot we zelf
een onafhankelijke begrotingskamer
hebben.
Nee,
Cft behouden tot we onze
eigen fi nanciën leren te
beheren en de Cft-normen
in onze wet hebben
opgenomen.
Nee,
Het begrotingstekort
oplossen samen met
ondernemers en
vakbonden.
Onderwijs
Is de kwaliteit
van het onderwijs
voldoende?
Nee,
De kwaliteit van het
onderwijs is beneden de
maat in vergelijking met
vroeger.
Nee,
Fonsen moeten anders
worden aangewend.
Computers in plaats van
boeken.
Nee,
Kwaliteit lerarenopleiding
moet omhoog, meer
betrokkenheid ouders en
strengere schoolinspectie.
Nee,
En er moet niet meer zo
vaak gewisseld worden
van onderwijsminister.
Nee,
Leerkrachten hebben
behoefte aan scholing.
Kwaliteit moet structureel
verbeterd worden.
Nee,
De kwaliteit van onderwijs
moet prioriteit worden.
Nee,
Leerkrachten moeten
heropgeleid worden om de
kwaliteit te verbeteren.
Nee,
Onderwijssysteem van
vroeger en vakscholen
moeten terug. Onderwijs
aansluiten bij regio ipv
Nederland.
CONCEPT VERKIEZINGSKRANT NL-V3.indd 5 9/24/12 5:28 PM
5

6
De verkiezingskrant van de wereldomroep
Soto blijft MFK trouw
“De MFK zit in mijn hart. De partij doet
tenminste zijn best voor ons en niet
alleen voor de blanken”, vindt Troeman
Aldrien in Soto. Met 573 van de 1325
stemmen was de MFK er dé grote
winnaar van de verkiezingen in 2010.
Soto, ooit gedomineerd door de PNP,
koos massaal voor de ideeën van MFKdorpsgenoot
Gilmar ‘Pik’ Pisas. Tijdens
de komende verkiezingen zal dit volgens
de dorpsbewoners weer gebeuren.
Het geluid van de dominostenen op een oud
houten tafeltje tegenover de enige snèk van
Soto is van grote afstand te horen. Oti Vicario,
Troeman Aldrien en Naar Norvianen zitten op
hun vaste plek en zijn bezig aan hun zoveelste
potje domino. Er wordt in stilte gespeeld en
veel gelachen, dit zijn geen mannen van veel
woorden. Voor de MFK leggen ze hun stenen
graag even weg. “De PAR kwam hier twee
jaar geleden langs om campagne te voeren
en sindsdien hebben we ze nooit meer gezien.
Zodra ze hier hun vlaggen ophangen haal ik ze
naar beneden en verbrand ik ze”, lacht Vicario.
Aldrien is het met hem eens: “De MFK had van
mij nog tien jaar in het parlement mogen blijven
zitten.”
Soto gaat vooruit
Hoewel de nieuw aangelegde wegen en het
sportcomplex in Barber al op de rails waren
gezet door vorige regeringen, is de MFK volgens
veel bewoners verantwoordelijk voor de
projecten. “Ze hebben ons dorp echt vooruit
geholpen”, vertelt Roneisha Hooi, geboren en
getogen in Soto waar ze met haar twee kinde-
ren woont. “Vroeger waren de wegen hier heel
slecht. Dat is in een korte tijd helemaal veranderd.
Ik hoop dat de MFK in een nieuwe regeerperiode
een plek creëert waar jongeren zonder
opleiding praktijklessen kunnen krijgen.”
Pisas zorgt voor stemmen
Gilmar ‘Pik’ Pisas stond bij de vorige verkiezingen
als vierde op de MFK-lijst en ook dit
jaar zal hij weer op de kieslijst staan. Vroeger
kreeg hij les van Rugia Kwidama. Zij is inmiddels
onderdirecteur van De Don Sarto school
en geeft les aan groep acht. “Gilmar was altijd
al vooruitstrevend en wilde het beste voor iedereen.
Het verbaasde me niets dat hij de politiek
in ging. Door hem hebben veel mensen
op de MFK gestemd.”
Haar collega Sabine Kwidama geeft les aan
groep zes en kan dit beamen. Tijdens de vorige
verkiezingen stemde ze op de MFK. “Soto
kreeg eindelijk aandacht en ik was erg te
spreken over hun plannen. Nog steeds trouwens,
want ik vind dat ze het helemaal niet
slecht hebben gedaan”.
Politiek bewustzijn is belangrijk
De kinderen in het dorp maken op de eerste
schooldag direct kennis met de MFK: demissionair
premier Schotte kwam toen langs
in de lokalen. “Of dat een verkiezingsstunt
was weet ik niet”, zegt Kwidama. “Maar het
politieke bewustzijn van de kinderen is er
misschien wel een beetje door aangewakkerd.
En daar kun je niet vroeg genoeg mee
beginnen. Vlak voor de verkiezingen zal ik
mijn leerlingen zeker uitleg geven over de
verschillende partijen.”
PAIS moet in Santa Rosa
meer de buurt in
In Santa Rosa denken de buurtbewoners
dat PAIS zeker één zetel zal krijgen en
misschien wel meer, gezien het grote
aantal stemmen die de nieuwe partij heeft
gekregen in de voorverkiezingen. ‘Maar
vergeet de PAR niet, die is heel sterk
aan deze kant van het eiland’, zeggen de
bewoners van Santa Rosa er vaak bij.
Meer communiceren
Alex Rosaria, de leider van PAIS, is de eigenaar van
Café Santa Rosa. Roy, Lucio en Hareman zijn er klant.
Ze vinden dat Rosaria zich wat meer met de buurt
moet bemoeien. “Alex is heel dynamisch en maakt
goed gebruik van zijn etablissement voor promotie
van zijn partij, maar dat is niet genoeg. Hij moet aan
de communicatie met de bewoners werken als hij
meer steun wil. Ook moet hij meer reclame maken
op straat om de kiezer de overtuigen.”
Stephany, een jongere die stage loopt bij de
Naschoolse Opvang en nu voor de tweede keer gaat
stemmen geeft direct het bewijs: ze zegt dat ze de
partij van Alex Rosaria niet kent.
Geen alternatief
Bij Toko Kadushi, even verderop, is Fedjai niet erg
onder de indruk van het goede resultaat van PAIS
bij de voorverkiezingen. Hij denkt wel dat ze één
zetel zal krijgen. Hij ziet PAIS niet als alternatief:
“De partij heeft geen nieuwe mensen in hun leiding,
het zijn allemaal mensen die ooit behoorden tot de
traditionele partijen. Om een werkelijk alternatief te
kunnen bieden zijn er nieuwe mensen nodig die nog
nooit eerder in de politiek hebben gezeten.”
Onvoldoende aandacht
Volgens Jeanette Martina en Sirama Decaster,
krijgt het buurtcentrum van Santa Rosa onvoldoende
aandacht van de overheid. De buurt heeft
een sportveld nodig, naschoolse opvang en activiteiten
voor ouderen. “We hebben veel projecten
maar door geldgebrek kunnen we niets beginnen.
De regeringssubsidie dekt nauwelijks de kosten
van water, elektra, telefoon en salarissen.” Ook
pastor Carlos van de parochie van Santa Rosa voelt
het gemis aan sportgelegenheden om de jeugd van
de straat te houden. “Na vijf uur ’s middags zijn
er geen faciliteiten meer open om de jeugd in de
buurt bezig te houden.”
CONCEPT VERKIEZINGSKRANT NL-V3.indd 6 9/24/12 5:28 PM

Partijen willen criminaliteit
oplossen met preventie
De preventieve controles in het
centrum van Willemstad moeten
worden uitgebreid, vindt de Curaçaose
politiek unaniem. Die controles
moeten het eiland veiliger maken voor
bijvoorbeeld schoolgaande kinderen
en voor ouderen die hun AOV afhalen.
De preventieplannen van PNP, FOL, Partido
Laboral, Pueblo Soberano (PS) en MFK mikken
op de jeugd. Voorzitter Amerigo Thodé
van MFK vindt dat de buurtcentra in de wijken
vaker open moeten en de sportvelden op
het eiland opgeknapt dienen te worden. “Op
deze manier belanden jongeren niet uit verveling
in de criminaliteit.” MAN en de Democratische
Partij (DP) zien meer in een groter
aantal politieagenten op straat.
Politiewagens bij scholen
De preventieve controles worden door alle
partijen gezien als een signaal aan zowel de
bevolking als aan potentiële criminelen. Op
dit moment wordt er al regelmatig preventief
gefouilleerd in de binnenstad, maar de
controles moeten op grotere schaal ingezet
worden. Het voorstel van extra preventie bij
scholen en banken komt van Humphrey Davelaar
van de PNP. DP vindt voorlichting over
de preventieve controles belangrijk: “Mensen
die je zomaar van straat plukt hebben
geen idee van wat ze overkomt, ze moeten
daarom eerst voorlichting krijgen over de
procedure en het nut van preventieve controles.”
Meer patrouillewagens en
een goed datasysteem
Bijna iedereen wil meer middelen beschikbaar
stellen voor politie en justitie. Nieuwe
patrouillewagens, een goed datasysteem en
training voor het korps worden hierbij het
meest genoemd. Partido Laboral, die onder
de naam Partido Democrat Laboral (PDL)
een samenwerking aanging met de DP, wil
dat niet. “Als je al het geld in politie en justitie
stopt, blijf je dweilen met de kraan open”,
verklaart voorman Errol Goeloe, “We willen
ons meer op de basis richten en beginnen bij
de jongeren.”
Grenzen dicht voor buitenlandse criminelen
De helft van de partijen is voorstander van
een hogere strafmaat voor criminelen, de
andere helft vindt de huidige straffen hoog
genoeg. Pueblo Soberano, de partij van
demissionair minister van Justitie Elmer
Wilsoe heeft geen behoefte aan zwaardere
straffen. “Een goed reclasseringssysteem en
het sluiten van de grenzen voor buitenlandse
criminelen die zich nu zomaar op het eiland
kunnen vestigen zonder goede controles,
daar draait het om”, meent lijsttrekker
Helmin Wiels. “Met hogere straffen los je
niets op.”
Zelf onze boontjes doppen
Zodra Nederland ter sprake komt wordt het
verschil tussen coalitie en oppositie weer
duidelijk. Coalitiepartijen MFK, MAN en
Pueblo Soberano willen niet dat Nederland
meer betrokken wordt bij het Korps Politie
Curaçao. Oppositiepartijen PAR, PNP en
FOL en de partijen PAIS, DP/Partido Laboral
zien dit wel zitten. De grotere expertise en
hoeveelheid middelen van de Nederlandse
politie wordt door voorstanders als het
grootste pluspunt van een samenwerking
gezien, terwijl de tegenstanders vinden dat
het beter is om samen te werken met landen
uit de regio, die de situatie hier misschien
beter begrijpen.
DPL heeft weinig
invloed in Santa Maria
De Democratische Partij was vroeger één van
de populairste partijen in Santa Maria. Maar
dat zal volgens de bewoners van de wijk op 19
oktober wel anders zijn. De nieuwe alliantie
van de Democratische Partij (DP) en Partido
Laboral (PL) die onder de naam DPL aan de
komende verkiezingen meedoet, heeft geen
grote invloed in de buurt.
“Er is hier geen vlag van de DPL te zien toch?
Zelfs de oude DP vlaggen uit 2010 hangen er niet
en de politici vertonen zich ook nergens. Daarmee
haal je natuurlijk geen stemmen binnen.
Vroeger was dat wel anders.”
Oud-gevangenenbewaarder Ibi Pelá denkt met
weemoed terug aan de politiek van de jaren zestig,
zeventig en tachtig. Hij groeide op in Suffi sant
maar was vaak in Santa Maria. “Boy Rozendal van
de Democratische partij kwam ik dan regelmatig
tegen. Hij was iemand die de politiek liet leven
voor jongeren en streed voor een beter Curaçao.”
Alliantie moet zorgen voor comeback
In de hoogtijdagen had de DP een absolute meerderheid
in het parlement. Eind jaren zeventig verloor
de partij die leidende positie en in de jaren
negentig verdween de DP zelfs helemaal uit de
Staten en de eilandsraad. Ook in 2010 behaalde
de DP geen zetel.
De andere partij van de alliantie, PL, werd door
vakbondsman Errol Cova opgericht. PL behaalde
in 1999 op het hoogtepunt van haar bestaan voor
de eilandsraad vier zetels, maar kwam met de
verkiezingen in 2010 ook niet meer in de Staten.
Kiezen tussen kwaden
Het partijhuis van de PL is in Buena Vista. Verkoopster
Karin Sinestra staat met haar arepa-
kar praktisch naast het felroze gebouw. “Ik heb
lijsttrekker Errol Goeloe weleens ontmoet. Een
aardige man”, vertelt ze, “maar ik ga niet op hem
stemmen. Ik heb besloten om helemaal niet te
gaan.” Praten over de verkiezingen doet ze wel
met haar klanten. “Veel mensen gaan niet, of weten
nog niet op wie ze gaan stemmen”, meent ze,
“het is kiezen tussen kwaden.”
Grote partij is beter
Postbode Sharlon Albertus bezorgt vandaag een
groot aantal stempassen in Santa Maria, Juan
Hato, Goede Hoop, Mahuma en Dein. Hij twijfelt
helemaal niet over zijn keuze. “Ik stem hoe dan
ook op de MFK”, vertelt hij. “Een vriend van mij,
Gilmar ‘Pik’ Pisas, staat daar op de lijst en ik vind
dat ze het de afgelopen twee jaar goed hebben
gedaan.” Hij vindt het slim om op een grotere
partij te stemmen, omdat volgens hem een kleine
partij niet veel kan uitrichten.
CONCEPT VERKIEZINGSKRANT NL-V3.indd 7 9/24/12 5:28 PM
7

8
De verkiezingskrant van de wereldomroep
‘ Begrotingskamer
moet Cft vervangen’
Behalve de coalitiepartijen, vinden
alle andere partijen het College
financieel toezicht (Cft) een nuttig
instituut. Het mag het niet zomaar
afgeschaft worden, maar alle partijen
hebben wel zo hun eigen gedachten
over de voortgang van het Cft.
PAIS vindt dat het Cft moet blijven bestaan
tot het land volwassen genoeg is om de eigen
financiën op orde te stellen. ”Zo gauw we voldoende
op eigen benen kunnen staan moeten
we de Cft-normen overnemen en ze in onze
eigen wetgeving opnemen”, zegt Alex Rosaria.
FOL ziet het Cft als iets tijdelijks en wil
graag dat er een ‘begrotingskamer’ komt
waar het land zelf de eigen begrotingskwesties
regelt. MAN en Pueblo Soberano
zijn ook voorstander van een begrotingskamer
en willen zo snel mogelijk van het
Cft af. “Als er een begrotingskamer is, die
een vergelijkbare rol vervult, is het Cft helemaal
niet meer nodig.”
Tekort
De regeringspartijen MFK, PS en MAN zijn
van mening dat Curaçao voldoende mogelijkheden
heeft om het tekort op de begroting
aan te vullen. Ze beschuldigen het
Cft ervan dat het de regering tegenwerkt.
Voor de MAN is het onbegrijpelijk dat het
Cft weigert Curaçao een gedeelte van de
reserves en BRK-geld (Betalingsregeling
COLOFON
Redactie Wereldomroep
Willemstad:
Hoofd- en eindredactie:
Henny de Vos, Jamila Baaziz,
Judith Janssen, Jean Mentens.
Redactie Willemstad:
José Manuel Dias, Natasja Gibbs,
Belkis Osepa en Lisette Wellens.
Logistieke ondersteuning:
Jefka Alberto.
Vertaling: Rita van der Heul,
Desiree Martis.
Opmaak: Studio Jip.
Druk: Interpress.
van het Koninkrijk) te laten aanwenden
om het begrotingstekort te dekken. Helmin
Wiels van PS ziet het Cft als een politiek
instrument uit Den Haag. ”Nederland staat
Sint Maarten en Aruba toe om geld te lenen
om oude schulden af te lossen, maar
op Curaçao wordt ons volk afgeknepen.”
PAR en de combinatie DP/PL zien de oplossing
voor het begrotingstekort in een tripartitedialoog
van de overheid met ondernemers en
vakbonden om tot een herstructureringsplan
voor de financiën te komen. Volgens FOL is
er geen ruimte voor meer maatregelen en
moet er een andere oplossing gezocht worden.
PAIS vind dat het vertrouwen in de economie
hersteld moet worden. Dat zou weer moeten
zorgen voor economische groei. “Er is veel
geld in de private sector dat niet geïnvesteerd
wordt omdat men geen vertrouwen heeft in de
economie.”
Belastingen
Bijna alle partijen zijn van mening dat de
belastingen niet verhoogd mogen worden
en willen zoveel mogelijk overgaan naar
een ander evenwicht tussen indirecte en
directe belastingen. Volgens PAIS moet
er voor gezorgd worden dat dit zodanig
werkt, dat iedereen hier baat bij heeft en
niet slechts een klein groepje. Ook moet
het innen van belastingen veel effectiever
en efficiënter worden, zodat iedereen
belasting betaalt.
Dank aan:
De oud medewerkers Dick Drayer,
Kelly van der Kwast, Favell Maduro,
Sharlon Monart, René Roodheuvel.
RNW dankt de 35 kranten,
radio- en televisiestations en
websites met wie wij samen onze
berichtgeving hebben gebracht
voor de jarenlange prettige
journalistieke samenwerking.
Brievengat: bolwerk
Pueblo Soberano
De rotonde van Brievengat bij Supermarkt
Bon Bini lijkt wel de drukst bevlagde van het
hele eiland. Er zijn wel vijf partijen die aan alle
lantaarnpalen hun vlag hebben bevestigd, het
ziet er bijna feestelijk uit. Maar Brievengat is
vooral een Pueblo Soberano bolwerk, waar een
op vier op deze partij stemde in 2010.
Een mevrouw in groen uniform met een apparaat om
prijsjes op producten te plakken in de hand staat haar
lunch te bestellen bij de snack naast ‘Bon Bini Supermarket‘
Het gesprek gaat bij alle wachtenden over het
Chinese koppel dat brutaal is overvallen en vermoord.
De overheid zou toch paal en perk moeten stellen aan
dat soort gewelddadige criminaliteit. De dame in het
groen verwijt minister Wilsoe niets, het probleem is niet
onder hem ontstaan.
Of de PS het wel of niet goed heeft gedaan als coalitiepartner
in de aftredende regering, daar heeft ze geen
mening over, maar voor haar is PS de enige partij niet
bestaat uit ‘zakkenvullers’. Het enige PS partijstandpunt
dat ze niet deelt is de kwestie van de onafhankelijkheid.
“Als er niet zo gestolen werd door politici zou het geld uit
Nederland misschien beter aangewend kunnen worden
en dan had je wat aan die band”, meent ze.
Oppasmoeders
Nuta en Dien Chirino zijn zussen en oppasmoeders in
buurtcentrum Brievengat. Ze komen rond de middag
aangewandeld, grote tassen met pannen met eten in
beide handen, in hun kielzog een dozijn of wat kinderen
die naar de opvang komen.
Buurtcentrum Brievengat verdient een opknapbeurt. De
oppasmoeders hebben de laatste klussen uit hun eigen
zak betaald. De nood aan een grote rijstkookpan is nu
erg groot, maar ze kunnen niet altijd alles blijven betalen.
In de buurt moet sommige straten dringend een
verse laag asfalt krijgen. Dat is ook beloofd door een politicus
van de MAN, maar het is er nog niet van gekomen.
Ja, de buurt is erg op de hand van de Pueblo Soberano
en van MFK, legt Dien uit. Ze weet zeker dat PS er op
vooruit zal gaan bij de verkiezingen van 19 oktober. Van
Wiels is bekend dat hij geen blad voor de mond neemt;
hij brengt zijn boodschap rauw en daar hebben veel
mensen moeite mee. Niet Dien: “Het heeft er voor gezorgd
dat er veel informatie die vroeger niet aan het licht
kwam, nu wel onder de aandacht is van een heleboel
mensen.” In Brievengat wordt Wiels en PS alleen maar
populairder, volgens Dien en Nuta.
CONCEPT VERKIEZINGSKRANT NL-V3.indd 8 9/24/12 5:29 PM