volwassenen - Vormingplus Waas-en-Dender

eng een 

bezoekje aan 

onze stand en 

win een fiets 

zie pagina 2 

V o l k s h o g e s c h o o l Waas-en-Dender 

vorming 

volwassenen 

voor 

HerFsT 

2009

Inhoud 

thema’s in de kijker 

geweld, geweldig, gewelddadig 2 

actua & geschiedenis 5 

Culturen - diversiteit, kunst & talen 7 

filosofie, zingeving & spiritualiteit 14 

persoonlijke groei & relaties 18 

gezondheid & ecologie 22 

Creatief & Vaardig 27 

positieve wetenschap, nieuwe media & informatica 33 

Vorming voor vrijwilligers 36 

dicht bij de deur 38 

regio in beeld 42 

spots op: Hortus - Hof ter saksen 44 

praktische informatie 45 

wie is wie? 47 

kalender 48

voorwoord 

De Vormingpluscentra vieren hun 5e verjaardag en we willen het publiek betrekken in onze 

feestelijkheden. 

Zoals je op de voorpagina kan zien, zullen we aanwezig zijn op de jaar- en leermarkten in onze 

regio: 

5 en 6 september leermarkt St.-Niklaas, 12 september vrijetijdsmarkt Lokeren, 8 september 

jaarmarkt Wetteren en 19 oktober jaarmarkt Dendermonde. 

Met toeters en bellen, met een versierde stand, met een ballonwedstrijd waarmee je leuke 

prijzen kan winnen (fietsen, bongobonnen,…) en met gratis lekkere en verse ‘neuzekes’, want 

Vormingplus Waas-en-Dender heeft ‘een neus voor vorming’. 

Blader eens door onze gloednieuwe brochure. Het thema dit najaar is ‘Geweld, geweldig, 

gewelddadig’ en dat bekijken we vanuit diverse invalshoeken. Het aanbod aan activiteiten is 

uitgebreid en er is voor elk wat wils. 

Voor onze 5e verjaardag bieden we 8 activiteiten gratis aan. In de brochure staan ze aangeduid 

met een ballonnetje. Als je snel bent, kan je gratis deelnemen, maar je moet wel op voorhand 

inschrijven. 

Je ziet het: Vormingplus viert feest en jij viert mee! 

Vormingplus Waas-en-Dender 

Vormingplus Waas-en-Dender organiseert een waaier aan educatieve activiteiten die volwassenen 

persoonlijke, sociale en culturele competenties bijbrengen en de deelname aan 

de samenleving stimuleren. 

Vormingplus Waas-en-Dender streeft ernaar de kans om blijvend bij te leren binnen 

het bereik van iedere inwoner te brengen, met bijzondere aandacht voor groepen 

die moeilijker hun weg naar vorming vinden. 

Vormingplus Waas-en-Dender gebruikt een breed gamma aan werkvormen en brengt het 

plezier van het leren bij. Dit gebeurt in samenspraak en samenwerking met tal van sociale 

en culturele sleutelfiguren, organisaties en sectoren die Vormingplus Waas-en-Dender 

wil stimuleren en inspireren. 

Als dynamische organisatie wil Vormingplus Waas-en-Dender garant staan voor 

expertise, vernieuwing, diversiteit en betrokkenheid. 

Vormingplus Waas-en-Dender is erkend als regionale volkshogeschool door 

het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. 

Vormingplus, Volkshogeschool Waas-en-Dender, is erkend als opleidingsverstrekker 

door het Ministerie van Tewerkstelling en door het beheerscomité van 

de VDAB. 

1

thema in de kijker 

thema - Geweld, GeweldiG, GewelddadiG 

Geweld is steeds gewelddadig maar wordt zelden geweldig bevonden. De media hebben het de laatste jaren vaak over geweld 

tussen jongeren en het steeds gewelddadiger worden van de maatschappij. Maar waren er vroeger ook niet regelmatig gevechten 

op feestjes van het jonge volk? Zijn bepaalde videogames een uitlaatklep of juist een oorzaak van geweld? Het is allemaal 

misschien niet zo zwart-wit als vaak beweerd wordt ... 

Dit najaar biedt Vormingplus u zeven programma’s aan die - van nabij of veraf - met dit onderwerp te maken hebben. Je kan heel 

wat opsteken over geweldloos communiceren of over de oorsprong van onze moraal. Maar ook uiteenlopende onderwerpen zoals 

de aanslepende oorlog in Afghanistan en criminaliteit en kunst krijgen hier hun beslag. Dat een justitiepaleis en de volksjury 

in assisenzaken in verband kunnen gebracht worden met dit thema spreekt voor zich. Maak snel je keuze uit deze ‘geweldige’ 

vormingen! 

Volksjury in assisenzaken: ja of nee? 

Eind 2008 werd Adam G. in de zaak-Van Holsbeeck door een volksjury niet veroordeeld 

voor doodslag, maar wel voor ‘diefstal met geweld in bende met gebruik van wapens en 

de dood tot gevolg’. Die uitspraak zorgde voor heel wat controverse. Waarom bestaan 

er eigenlijk volksjury’s? Hoe komt het dat zij tot voor kort hun beslissingen niet hoefden 

te motiveren? Is zo een jury niet te gemakkelijk te beïnvloeden? Volgens voorstanders 

verwoordt een volksjury de wijsheid en gevoelens van de gemeenschap. Tegenstanders 

argumenteren dat wetten zo complex geworden zijn dat je een oordeel best aan 

deskundigen overlaat. 

Tijdens deze avond worden we ingeleid in de wereld van assisenzaken en volksjury’s 

door meester Nadine Maes, advocate te Sint-Niklaas. 

2 

d a t u m 

p r i j s 

in s c hri j v ing 

b e t a l i n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 

b e g e l e i d i n g 

sint-niklaas 

woensdaG 14/10 

van 19u30 tot 22u00 

5 euro (met kortinG: 2,5 euro, voorwa arden p.45) 

tot 5/10 (meer info p.45) 

zo snel moGelijk na inschrijvinG (meer info p.45) 

09 10 14a 

cc sint niklaas - vrije ateliers - 

rode kruisstraat 25 - sint-niklaas 

cc sint-niklaas - vrije ateliers en 

uitstralinG permanente vorminG/vuB 

nadine maes - advocate

Bezoek aan 

het nieuwe justitiepaleis van Antwerpen 

Door de ene verguisd, door de andere bejubeld. Antwerpen is al een tijdje een controverse 

rijker met het nieuwe justitiepaleis. Dit architectonische buitenbeentje tekent met 

zijn 32 indrukwekkende witte schaaldaken de nieuwe skyline van de sinjorenstad. 

Met Vormingplus kan je het ook bezoeken. Advocate Anne-Marie Carlier, bijna 30 jaar 

verbonden aan de balie van Antwerpen, vertelt over het ontwerp en de architectuur, 

over de monumentale trap, over de Salle des Pas Perdus, over de energiebesparende 

bouwtechnieken en natuurlijk ook over de structuur en de werking van het gerecht in 

België. Je kan zelfs even plaatsnemen op de zetel van de rechter of de procureur des 

konings! Mis deze kans niet en stap met ons binnen in de wereld van justitie. 

Afspraak aan het standbeeld in de hal van het gerechtsgebouw. 

Bij vertraging of onverwachte problemen: tel. 0473-42 20 02. 

De natuurlijke basis van onze moraal 

het morele instinct 

Wat is goed en wat is kwaad? Tijdens deze avond, middenin de wetenschapsweek, 

proberen we een antwoord te geven op die eeuwenoude vraag. Moraalfilosoof Jan Verplaetse 

verklaart moreel en immoreel gedrag als uitingen van morele systemen. De 

meeste van die systemen komen voort uit intuïties of emoties, slechts één is echt rationeel 

te noemen. Elke moraal zet je op een andere manier aan om dingen te doen 

of te laten. Maar allemaal begrenzen ze onze individuele vrijheid ten voordele van het 

hogere belang. Wat is de oorsprong en hoe verloopt de ontwikkeling van moraal? Hoe 

berust moraal op biologische, automatische en emotionele processen? Verplaetse vertelt 

ons niet over de geest van de ethiek, maar over het vlees van de moraal. Zo gaan 

we samen op zoek naar welke vermogens we als mens bezitten om het hogere belang 

tegen eigenbelang af te wegen. 

Oog om oog? Straks is heel de wereld blind 

geweldloos opvoeden en communiceren 

Waarom heb ik het met dat bepaald kind zo moeilijk? Waar loop ik vast? Wat wil ik 

graag bereiken? Hoe kan ik mijn kritiek beter verwoorden? Welke noden zitten er onder 

mijn oordelen? Waarom voel ik me snel aangevallen? Of hoe kan ik beter voor mezelf 

opkomen? 

Tijdens deze voordracht wordt er een theoretisch kader aangereikt, vnl. gebaseerd op 

het model van Pat Patfoort en aangevuld met de ideeën van Marshall Rosenberg. Deze 

modellen geven je inzicht in het ontstaan van geweld, de verschillende vormen en de 

oorzaken ervan. De theorie wordt geïllustreerd met vele voorbeelden uit het dagdagelijkse 

leven. We staan stil bij onze communicatiepatronen, gewoontes, zelfbeeld, afweermechanismen, 

verlangens, ... die onze manier van reageren bepalen. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


donderdaG 15/10 


9 euro 


antwerpen 


09 10 15au 

justitiepaleis - 

Bolivarplaats 20 - antwerpen 

anne-marie carlier - advocate 

sint-niklaas 






09 10 28a 

BiBliotheek - hendrik heymanplein 3 - sint-niklaas 

BiBliotheek sint-niklaas en 


jan verplaetse - mora alfilosoof en auteur 

lokeren 






09 09 24a 

cc lokeren - kerkplein 5 - lokeren 

cc lokeren 

corry laura van Bladel - 

coach Geweldloze communicatie 

3 

thema in de kijker actua & geschiedenis culturen - diversiteit, kunst & talen & talen filosofie, zingeving & spiritualiteit persoonlijke groei & relaties gezondheid & ecologie creatief & vaardig positieve wetenschap, nieuwe media & informatica

Geweldloos omgaan met elkaar 

training in communicatie 

Geweldloosheid is in deze tijd meer dan ooit belangrijk. Machtsverhoudingen spelen een 

rol in een relatie. Of het nu gaat over ouders en kinderen, partners, collega’s, vrienden of 

wie dan ook, het spanningsveld van macht en onmacht is meestal aanwezig. Laat je over 

je heen walsen? Of wals je zelf over anderen heen? Heb je het moeilijk om jezelf te zijn in 

groep? Verlies je jezelf soms in conflicten? Oordeel je meer over jezelf en/of over anderen 

dan je lief is? Tijdens deze training, gebaseerd op het gedachtegoed van oa. Pat Patfoort 

en Marshall Rosenberg, maak je kennis met hoe het anders kan. Je krijgt een theoretisch 

kader aangereikt en je maakt al snel kennis met de praktijk. Hoe doe je het in je eigen leven? 

Hoe communiceer je met je partner, kinderen, collega’s, …? Je staat stil bij hoe je zelf 

reageert. Door oefeningen en uitwisseling, leer je hoe het anders kan. De trainer, Corry 

Laura Van Bladel, is auteur van ‘SOS conflict. Concrete werkvormen voor geweldloos opvoeden 

en begeleiden’. 

Afghanistan, broeihaard van conflict 

de laatste dinsdag van september 

In 2001 verklaarde president Bush jr. de oorlog aan het Talibanregime in Afghanistan. 

Acht jaar na datum zijn de Taliban echter verre van verslagen. Ook wordt de rol van 

buurland Pakistan in het conflict steeds prominenter. De NAVO-missie, die er juist 

kwam om het land te stabiliseren, lijkt dus niet echt in haar opdracht te slagen, ook niet 

met de steun van de Belgische F-16s. 

Hoe zit de situatie in Afghanistan precies in elkaar? Welke internationale belangen spelen 

een rol? Waar komen de Taliban vandaan en wat is hun doel? Welk aandeel hebben 

‘onze jongens’ binnen de opdracht van de NAVO? Kan een militair ingrijpen de zware 

problemen waar Afghanistan mee kampt wel oplossen? We zoeken het samen uit op 

deze ‘laatste dinsdag’ met Corry Hancké. Hancké is redactrice buitenland van de Standaard 

en verzorgt regelmatig reportages vanuit Afghanistan. 

Criminele kunst 

Kunst is niet zo onschuldig als het in de eerste plaats lijkt. Stoute tongen beweren zelfs 

dat er heel wat criminele kunst wordt gemaakt. Zij nemen aanstoot aan de weinig verhullende 

prenten of afbeeldingen die naar hun gevoelen de openbare zeden schenden. Denk 

maar aan het artistiek project van Spencer Tunick die een tijd geleden honderden naakte 

mensen fotografeerde in de straten van Brugge. 

Daarnaast kennen we heel wat gevallen van kunstdiefstal, vandalisme en vervalsing. Er 

zijn zelfs schilders die hun bekendheid danken aan de goede vervalsingen die ze produceerden. 

Volgens internationale opsporingsdiensten is kunstroof na de illegale handel in drugs en 

wapens de meest lucratieve criminele activiteit geworden. 

Deze cursus wil nagaan welke vormen van kunstcriminaliteit zich hier in België manifesteren. 

We zoeken naar het motief van de kunstcriminelen en werpen een licht op de 

bestrijding van deze misdrijven. 

4 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


Berlare 

5 donderdaGen op 1/10, 15/10, 29/10, 12/11 en 26/11 





09 10 01a 

cc strominG - dorp 101 - Berlare 

cc strominG 

corry laura van Bladel - 

coach Geweldloze communicatie 


dinsdaG 29/9 





09 09 29c 


cc lokeren, masereelfonds en Gros lokeren 

corry hancké - redactrice Buitenl and de standa ard 

sint-niklaas 

2 woensdaGen op 18/11 en 25/11 


18 euro (met kortinG: 9 euro, voorwa arden p.45) 



09 11 18d 



cc sint niklaas - vrije ateliers 

joris mulkers

actua & Geschiedenis 

Waarom betalen we (zoveel) belastingen? 

‘Het is allemaal de schuld van de fiscus!’ sprak Lambik regelmatig in de oude Suske 

en Wiske-strips. Een uitvergroting, maar toch wordt er in België vaak over de belastingsdruk 

geklaagd. Bijna iedereen vindt dat hij/zij te veel belastingen betaalt. Maar 

wil jij anderzijds ook niet dat de overheid meer diensten aanbiedt, zoals hogere pensioenen, 

meer blauw op straat, meer treinen, enz? Om het eenvoudig te zeggen: we 

klagen vaak over ons eetbudget, maar toch willen we wel meer en beter eten. Dat stelt 

een probleem. Bovendien is de vergrijzing volop bezig, waardoor de pensioenuitgaven 

verhogen. Hoe die uitdagingen voor ons belastingsysteem aanpakken? Op deze namiddag 

krijgen we deze materie helder uitgelegd door Prof. Jef Vuchelen, hoogleraar 

aan de VUB, gespecialiseerd in openbare financiën. Na deze lezing weet je perfect 

waarom je belastingen betaalt en wat de overheid allemaal uitvoert met jouw geld! 

4 3 

5 

2 

d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

1 

p l a a t s 

i.s.m. 


5jaar vorminGplus 

GRATIS 

mits inschrijvinG 




Gratis, mits inschrijvinG 


09 10 29a 


cc lokeren en 


jef vuchelen - hooGleraar economie vuB 

5 


Zorg dat je (er) bij bent (M/V) 

algemene vormingsreeks 

Reiken jouw interesses nog breder dan de horizon, nog hoger dan de zon? Zorg dan dat 

je hier bij bent! 

In deze ontmoetingsgroep word je geprikkeld op allerlei manieren. Iedere bijeenkomst 

een ander thema, deskundig aangesneden door een andere gastspreker en in discussie 

geproefd door de hele groep. In een informele sfeer betreden we verschillende terreinen 

van het leven: actualiteit, politiek, mens en maatschappij, kunst en cultuur, psychologie, 

gezondheid, ... alles kan; ook een culturele of informatieve uitstap. Je hebt 

absoluut geen voorkennis nodig. 

Vormingplus staat in voor een professionele begeleiding op mensenmaat; suggesties 

vanuit de groep zelf worden zoveel mogelijk opgenomen bij de invulling van het programma. 

Vraag vrijblijvend naar inlichtingen en naar het gedetailleerd programma bij 

Vormingplus. 

China: hel, paradijs of vagevuur? 

Er zijn weinig landen waarover de berichtgeving zo tegenstrijdig is als China. Het ‘Socialisme 

op zijn Chinees’ wordt nu eens voorgesteld als wrede dictatuur, dan weer als wild 

kapitalisme. Af en toe sijpelen ook de successen door. Maar wat is de echte aard van het 

Chinese systeem? In twee avonden gaan we in op thema’s zoals: 

- Economische hervormingen en politiek: geen Maoïstisch radicalisme, Sovjetbureaucratie 

of liberaal roofkapitalisme. Wat zijn dan de grondslagen van het politieke en economische 

systeem? 

- Democratie en mensenrechten: welk soort democratie heeft China voor ogen? Wat 

verbetert of verslechtert? 

- Minderheden: volgens de Dalai Lama maakt China van Tibet een hel; Beijing spreekt 

van bevrijding uit een middeleeuws systeem en een ongekende vooruitgang. 

- Stoorzender in de geopolitiek: Darfur, Kongo, Zimbabwe, Iran, Noord-Korea, ... 

Frank Willems volgt de Chinese actualiteit sinds dertig jaar op de voet, bezocht China 

talloze keren en woonde er twee jaar. 

Bezoek Kwartier Westakkers 

het Belgische leger in de 21e eeuw 

Bij veel mannen uit de streek is het Kwartier Westakkers nog steeds een begrip. Ze 

vervulden er hun dienstplicht, al dan niet met mooie herinneringen tot gevolg. Wat is er 

van dat Kwartier geworden? Hoe leven en werken de militairen er anno 2009? Wat doen 

‘onze jongens’ op buitenlandse missies? Hoe ziet ons leger er eigenlijk uit, vandaag en 

morgen? Luitenant Poppe schetst voor ons een overzicht van de structuur en werking 

van het Belgisch leger. We gaan in op de opdrachten die het Kwartier Westakkers opneemt: 

computer en informaticasystemen in buitenlandse operaties. We bezoeken ook 

het Steuncentrum Westakkers, bestaande uit een studiedienst en verscheidene werkplaatsen. 

Zij herstellen ondermeer de vrachtwagens, vervaardigen paletten en houten 

verpakkingen, rusten voertuigen uit met scherfwerende dekens en roosters, … ’s Middags 

lunchen we samen in de mess. We sluiten af met een rondleiding door de kazerne. 

Opgelet: de lunch (ca 5 euro voor warme maaltijd) is niet inbegrepen in de prijs! 

6 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


wetteren 

6 vrijdaGen op 25/9, 9/10, 23/10, 13/11, 27/11, 11/12 


30 euro (met kortinG: 15 euro, voorwaarden p.45) 



09 09 25a 

de poort - markt 27 - wetteren 

cc nova 

Gastsprekers en 

ellen sijmons - educatief medewerker vorminGplus 

vrijdaG 25/9 


2,5 euro 


sint-niklaas 


09 09 25Bu 

kwartier westakker - 

Grote Baan 111 - sint-niklaas 

kwartier westakkers 

sint-niklaas 

2 maandaGen op 9/11 en 23/11 





09 11 09a 



cc sint-niklaas - vrije ateliers 

frank willems - china-kenner 

lt. sven poppe - compaGniecommandant

culturen 

diversiteit - kunst 

Gemengde relaties 

partners uit verschillende culturen 

In onze multiculturele samenleving leven steeds meer mensen samen met een partner 

van een andere etnisch-culturele of religieuze achtergrond. Onderzoekster Ellen 

Colpaert praatte met tientallen koppels in Vlaanderen en Brussel en luisterde naar de 

rijkdom van deze relaties en de hindernissen die ze ervaren. Welk leerproces maakten 

zij door? Hoe zwaar wogen de reacties van hun omgeving? Tijdens deze uiteenzetting 

geeft Colpaert ons inzicht in deze en andere vaststellingen van het onderzoek, en doen 

we ook een kort groepsgesprek. Ken jij mensen in een interculturele relatie of heb je 

er zelf één? Wil je gewoon iets bijleren over het thema? Op deze avond krijgen we een 

boeiende uitleg en gaan we met elkaar in gesprek over dit kleurrijke onderwerp! 

Taal en racisme 

de laatste dinsdag van november 

Sinds eind de vorige eeuw zien we in veel Europese landen een verschuiving naar sterkere 

voorwaarden voor integratie. Dat is ook in Vlaanderen het geval. Eén van de opmerkelijkste 

eisen is die van taalvaardigheid, vaak samenhangend met maatschappijkennis. 

In sommige landen moeten ‘migranten’ kunnen aantonen dat ze genoeg kennis 

hebben van de ‘officiële taal’ van dat land. Meer en meer worden daarvoor taaltests 

gebruikt. Bij deze evolutie kunnen we ons wel wat ethische vragen stellen. Hoe kunnen 

we verklaren dat taal een hernieuwde voorwaarde is voor inburgering en integratie? In 

welke mate is kennis van de cultuur of de taal van een land een teken van integratie? 

Moet taal een voorwaarde zijn voor naturalisatie of integratie? Hoe wordt ‘taal’ eigenlijk 

gemeten? Tijdens deze laatste dinsdag behandelen we samen met Lokeraar Piet Van 

Avermaet deze en andere vragen. Van Avermaet is directeur van het Steunpunt Diversiteit 

en Leren van de UGent. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


sint-niklaas 

maandaG 30/11 





09 11 30B 



cc sint-niklaas - vrije ateliers en actie- en 

adviesGroep solidariteit 

ellen colpaert - onderzoekster en lerares 


dinsdaG 24/11 





09 11 24a 


cc lokeren, masereelfonds en Gros lokeren 

piet van avermaet - 

directeur steunpunt diversiteit en leren uGent 

7 


van straatkind tot kunstenaar 

Tentoonstelling en thema-avond: project Kaapverdische straatkinderen 

Expo kleingrafiek 

Van september tot december siert een speciale tentoonstelling onze cursuslokalen 

in Melsele. De kunstwerkjes kleingrafiek (gemaakt door school- en straatkinderen 

uit Mindelo, eiland São Vicente, Kaapverdië) zijn het resultaat van een sociaal-artistiek 

project opgezet en begeleid door Linda Vinck, Antwerpse kunstenares. Om dit te 

kunnen realiseren kon zij rekenen op een enthousiaste achterban van vrienden en 

kunstenaars, waarvan enkelen ook ter plaatse meewerkten. 

Doorlopend van september tot december 2009, in de cursuslokalen van Vormingplus 

Linda Vinck vertelt 

Gedurende de jaren dat zij woonde en werkte in Mindelo, werd Linda Vinck geconfronteerd 

met de miserie van de straatkinderen en ze schoot in actie. Bevlogen, sappig, 

geëngageerd schetst ze haar verhaal, en vooral: dat van de straat- en schoolkinderen 

waarmee ze jarenlang aan de slag ging. Aan de hand van een film en uiteraard 

de vele werken. 

Vanuit kleine socio-culturele projectjes met straatkinderen (1999) ontstond het pilootproject 

“OIALÍ” waarbij 7 jaar werd gewerkt met dezelfde groep kinderen, allen 

tussen 5 en 12 jaar oud. In de eerste plaats om hun zelfgevoel weer op te bouwen, 

zich via beeldend werk te leren uitdrukken en het probleem in de publieke aandacht 

te brengen, oa via muurschilderingen. 

Daaruit resulteerde een nauwe samenwerking met en tussen de reeds bestaande 

centra en werd een opvangcentrum gecreëerd door Izaura Gomes, burgemeester 

van São Vicente. Eerst enkel als nachtverblijf, dat vrij snel uitgroeide tot dagverblijf 

met stimulans om de kleinsten naar school te laten gaan en voor de grootsten werk 

te zoeken. De creatieve activiteiten werden in het centrum uitgebreid en verder ontwikkeld. 

Vanaf 2006 werden twee monitoren opgeleid en permanent begeleid om het 

werk voort te zetten. 

TIP: je kan de werkjes kopen. Met de opbrengsten uit deze benefietverkoop wordt 

een didactische handleiding gemaakt voor de toekomstige opvoeders en leraars in 

Kaapverdië. 

1 

Ook in het programma: 

- Kaapverdische dans 

- Kaapverdisch koken 

(zie pagina 28) 

8 

4 3 

5 

2 


GRATIS 


d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 


melsele 



Gratis, mits inschrijvinGtot 23/11 (meer info p. 43) 


09 12 03a 

vorminGplus - Grote Baan 183 - melsele 

linda vinck - Grafisch kunstena ar en docente

Het leven van een moslim in Brussel 

dagtocht door de hoofdstad 

De aanslagen van 11 september 2001, de moord op Theo van Gogh, cartoonrellen, 

hoofddoekenverbod, ... hierop focussen de media maar al te graag. Maar hoe leven gewone 

moslims in ons land en hoe beleven zij hun godsdienst? België telt naar schatting 

400.000 moslims en er zijn ruim 300 moskeeën. Nieuwsgierig naar de gebeds- en ontmoetingsruimtes 

en het dagelijkse leven van deze mensen? Tijdens deze tocht door de 

hoofdstad maken we via enkele moskeebezoeken kennis met de grote diversiteit binnen 

‘de’ islam. We bezoeken een typisch theesalon en wonen een gebed bij, waarbij we -zo 

mogelijk- ook met een aantal moslim(a)s over hun geloof praten. 

Inbegrepen in de prijs zijn de thee, het middagmaal (soep, dagschotel en dessert) en het 

openbaar vervoer onderweg. De drank bij het middagmaal betaal je zelf. We vertrekken 

in station Brussel-Centraal, einde aan Brussel-Zuid. Bij vertraging of onverwachte 

problemen, bel 0473-42 20 02. 

BABBELonië 

Al gehoord hoe in Birma een naam gekozen wordt voor een pasgeborene? Enig idee 

hoe het leven er in een Mongoolse ger (bij ons gekend als ‘yurt’) aan toegaat? Of wil je 

liever horen hoe al die mensen uit vele andere landen het leven hier bij ons ervaren? 

Kijken ‘zij’ anders naar de opvoeding van hun kinderen dan ‘wij’? Wat vinden ‘zij’ van 

homo’s, van onze zondagse pistoletjes, van ons materialisme, van onze gejaagdheid? 

Wil je leren hoe je een hoofddoek omslaat, of proeven van een Gambiaanse Benachin 

(zeebaarsgerecht)? 

Wil je dat? Vraag het hen zelf, of doe het samen met hen en je zult merken dat er - net 

als hier - ook binnen en tussen die vele ‘andere’ culturen ook weer een heel lappendeken 

van gelijkenissen en verschillen te merken zijn! 

Babbelonië is een interculturele ontmoetingsgroep waar Nederlands gesproken wordt. 

Nederlands- en anderstaligen schuiven samen aan tafel om te praten over dagdagelijkse 

dingen: over werk, over hobby’s, over kinderen en ouderen, over ziekte en 

gezondheid, over gewoontes en gebruiken, enz. Regelmatig doen we een educatieve 

of ontspannende activiteit. We koken samen. We doen een quiz of een uitstap. Iemand 

komt vertellen over het opvoeden van kinderen, enz. Het concrete programma vullen 

we samen met de deelnemers in. 

Wil je op reis door een veelheid aan culturen, en wil je met anderstaligen in gesprek 

gaan, dan is Babbelonië je ideale reisbestemming. 

Iedereen die geïnteresseerd is in mensen van elders, andere culturen, is welkom. 

Je kiest zelf of je elke keer komt, of af en toe ‘vrij’ neemt. 

In Lokeren richt Babbelonië zicht enkel tot vrouwen. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 


p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 


p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 


p l a a t s 

i.s.m. 


zaterdaG 24/10 


22 euro 


Brussel 


09 10 24au 

station Brussel-centraal (lokettenhal) - 

europakruispunt 2 - Brussel 

oxfam wereldwinkel heist-Goor-hulshout 

dirk de caluwé - Gids oxfam w w 

dendermonde 

elke donderdaG vanaf 3/9 tot 17/12, 

Behalve 5/11 van 9u00 tot 11u00 

Gratis 

niet noodzakelijk 

l dc het zilverpand - nieuwBurcht 10 - dendermonde 

ldc zilverpand, odice en samenlevinGsopBouw 

oost-vlaanderen 

krista vlemmix - vorminGswerkster 


elke donderdaG vanaf 3/9 tot 17/12, 

Behalve 5/11 van 9u00 tot 11u00 

Gratis 


BuurtwerkinG oudstrijderslaan - 

rode kruisstraat 4-6 - lokeren 

dienst inBurGerinG stad lokeren, odice en 

samenlevinGsopBouw oost-vlaanderen 

els hillaert - vorminGswerkster 

sint-niklaas 

elke dinsdaG vanaf 22/9 tot 15/12, 

Behalve op 3/11 van 20u00 tot 22u00 

Gratis 


huis van het kind - kazernestraat 35 - sint-niklaas 

stadsdienst preventie en 

samenlevinG sint-niklaas, odice en 

samenlevinGsopBouw oost-vlaanderen 

els Bouchier - vorminGswerkster 

9 


Het surrealisme 

de wereld als droom 

Het surrealisme wordt gekenmerkt door een fascinatie voor het vreemde, bovennatuurlijke, 

onbewuste en onwezenlijke. De wereld van de droom is nooit veraf. 

Hoewel het surrealisme in 1924 uit de as van het dadaïsme ontstaat in Parijs, kweekt 

de beweging snel een internationale aanhang. In Duitsland gaat Max Ernst op zoek naar 

een eigen schilderkundig universum, in Spanje doet Salvador Dali aan een kritisch zelfonderzoek 

doorheen de wereld van zijn dromen en in België bouwt René Magritte zijn 

geheel eigen vormentaal uit. Het surrealisme blijkt ook aansluiting te vinden bij de grote 

filosofische en existentiële vraagstukken uit haar tijd. 

Deze lezing biedt een overzicht van de voornaamste kerngedachten en uitwassen binnen 

het surrealisme en laat je ontdekken wat de landschappen van Dali, de appels en 

pijpen van Magritte en vreemde monsters van Miro met elkaar gemeen hebben. 

Bezoek aan het nieuwe Magritte museum 

Meer dan veertig jaar na zijn dood heeft René Magritte, dé figuur van het Belgisch surrealisme, 

eindelijk een museum zijn naam waardig. Op een oppervlakte van 2500 m² stelt 

het gloednieuwe Magritte Museum ‘s werelds grootste collectie werken van de kunstenaar 

tentoon. Ruim 200 werken hebben er hun definitieve plaats verworven, gaande van 

olieverfschilderijen over beelden en tekeningen tot beschilderde voorwerpen, maar ook 

reclameaffiches, partituren, oude foto’s en films gemaakt door de meester zelf. 

Het museum maakt deel uit van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten. Naar voorbeeld 

van het Van Gogh Museum in Amsterdam wordt het gloednieuwe Magritte Museum 

het belangrijkste centrum voor de studie van René Magritte. Onze gids neemt 

ons op sleeptouw door zijn fascinerende oeuvre, zijn gedachtegoed en. Afspraak in de 

inkomhal. Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02. 

TIP: je kan dit bezoek combineren met een rondleiding in Wiels in de namiddag. 

Ann Veronica Janssens in ‘Wiels’ 

tentoonstellingsbezoek 

Dit is de eerste solotentoonstelling van Ann Veronica Janssens in Brussel sinds 10 

jaar. In haar werk, of beter gezegd ‘interventies’, probeert de Belgische kunstenares 

telkens het ongrijpbare op te sporen. Door middel van minimale ingrepen in de ruimte 

met licht, artificiële mist, projecties en geluid, doet ze een beroep op de zintuigen van 

de toeschouwer en maakt ze het immateriële zichtbaar en voelbaar. Voor Wiels zal 

Ann Veronica Janssens een nieuwe ruimtelijke installatie creëren in situ. 

Wiels is noch een museum noch een Kunsthal of een paleis voor schone kunsten, 

maar een instelling die in één en hetzelfde gebouw en rond kunst de functies van 

presentatieplek, werkplaats en kunsteducatieve werking integreert. Het centrum ontwikkelt 

een geheel van tijdelijke activiteiten, zonder een permanente collectie uit te 

bouwen, en dit in een dynamische en open context. 

Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02. 

10 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 



dinsdaG 13/10 





09 10 13e 


cc lokeren en amarant 

david verGauwen - kunsthistoricus 

zondaG 25/10 


10 euro 


zondaG 25/10 


11 euro 


Brussel 


09 10 25Bu 

wiels, centrum voor hedendaaGse kunst - 

van volxemlaan 354 - Brussel 

Gids van het huis 

Brussel 


09 10 25au 

maGritte museum (inkomhal) 

koninGsplein - Brussel 

cc sint-niklaas - vrije ateliers en cc lokeren 

Gids museum

Bezoek aan de Vanhaerents Arts Collection 

Het privémuseum ‘Vanhaerents Arts Collection’ is het project van één man die aannemer, 

geldschieter, verzamelaar, curator en directeur, alles tegelijk is. Walter Vanhaerents 

is bouwpromotor, kunstverzamelaar en vooral kunstliefhebber. In 2007 opende 

hij zijn eigen museum in de Dansaertwijk niet ver van de Brusselse Beurs. Hij vroeg 

het architectenbureau Robbrecht en Daem voor de renovatie van de voormalige opslagplaats 

uit 1926. 

De collectie zelf mag bestempeld worden als een kernachtig overzicht van de hedendaagse 

kunstrichtingen en is voortdurend in ontwikkeling om de jongste en meer beloftevolle 

kunstenaars van deze tijd te tonen in relatie tot de meer gevestigde waarden 

waardoor zij geïnspireerd en beïnvloed werden. Het museum is slechts op afspraak te 

bezoeken. We boekten een bezoek voor u met een gids van het museum, een unieke 

gelegenheid! 

Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02. 

Expo in het vernieuwde MuHKA 

(Museum van Hedendaagse Kunst in Antwerpen) 

Gedurende 5 maanden was het MuHKA gesloten voor publiek; sinds september is het 

museum terug te bezoeken in volle vernieuwde glorie. Na 20 jaar was het gebouw toe 

aan technische renovaties en ook de buitengevel kreeg een beurt, meerbepaald door 

kunstenaar Enrico David. 

Het museum hult zich in een nieuw kleedje en onthult meteen een nieuwe tentoonstelling 

‘Textiles’. We ontdekken hoe hedendaagse kunstenaars gebruikmaken van textiel. 

Welk potentieel heeft dit medium om de complexe gelaagdheid van de sociale en politieke 

realiteit te communiceren, aan de hand van onderwerpen als werk, gender en 

protest? Ook de vaste collectie komt aan bod. Wist u dat de collectiestukken collectief 

uitzwermden over heel Vlaanderen, tijdens de museumsluiting? Een 40-tal cultuurcentra 

kregen een kunstwerk op visite, o.a. ook CC Nova (Wetteren), CC Ter Vesten (Beveren), 

CC Lokeren en Sint-Niklaas. 

Afspraak in de inkomhal. Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02. 

TIP: je kan dit bezoek combineren met een rondleiding in het FotoMuseum in de namiddag. 

Glasramen, oud en nieuw 

bezoek aan Het Pand en Atelier Mestdagh 

Atelier Mestdagh is het oudste ambachtelijk glazenieratelier in Vlaanderen en werd uitgebouwd 

vanaf 1947 door Albert Mestdagh (1916-1972). Hij was opgeleid in de neogotische 

traditie maar stond open voor vernieuwers. Onder leiding van zijn zoon Luc Mestdagh 

en diens echtgenote blijft het een actief centrum waar zowel nieuwe ontwerpen 

als restauraties worden uitgevoerd. Dit bezoek toont ons de artistieke en de technische 

kant van het ambacht! 

We starten in de voormiddag eerst bij de kleine maar interessante glasverzameling in 

de universitaire musea in het Pand. Tijdens een korte wandeling staan we ook stil bij 

enkele glasramen in de kathedraal en de Sint-Niklaaskerk. 

Afspraak aan Het Pand. Els Autrique begeleidt ons de volledige dag. De lunchpauze vult 

u naar keuze in (eetgelegenheid genoeg) en daarna worden we gastvrij onthaald door 

Luc Mestdagh en/of zijn echtgenote Ingrid Meyvaert. Bij vertraging of onverwachte problemen, 

tel. 0473-42 20 02. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


zaterdaG 26/9 


16 euro 


Brussel 


09 09 26au 

vanhaerents arts collection - 

anneessensstraat 29 - Brussel 


Gids museum 




7 euro 



09 11 21au 

muhka - leuvenstraat 32 - antwerpen 

cc nova 

Gids museum 

Gent 

dinsdaG 17/11 


18 euro 



09 11 17du 

het pand (inkomhal) - onderBerGen 1 - Gent 

ziGzaG, dc ziac en amarant 

els autrique - Gids en docente amarant 

11 


Bezoek aan het FotoMuseum 

Michiel Hendryckx in Europa / Europalia China 

Bij dit bezoek aan het fotomuseum begeven we ons in de twee najaarstentoonstellingen 

en in evenveel continenten: Europa en Azië. ‘Infantization’ kadert binnen het cultuurfestival 

Europalia met als thema China. Deze tentoonstelling brengt een selectie 

van de meest representatieve werken van 60 jonge kunstenaars uit China. 

Maar we zien ook beelden uit Europa, vereeuwigd door onze landgenoot Michiel Hendryckx. 

Deze huisfotograaf van ‘De Standaard’ ligt mee aan de basis van de journalistieke 

beeldvorming in Vlaanderen. In zijn werk staan de mens en de dagdagelijkse 

verwondering centraal. Speciaal voor het FotoMuseum trok Michiel door Europa. In de 

tentoonstelling ‘Dolen – onderweg in Europa’ krijgen we het reisverslag in beelden. 

Een fotograaf van het gidsenteam helpt ons om de tentoonstellingen nog intenser te 

beleven. Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02. 

De Zijderoute. Een reis door leven en dood. 

Europalia China - tentoonstellingsbezoek 

Het Europalia festival is één van de grootste culturele events in Europa: om de twee jaar 

brengt het een mix van beeldende kunst, muziek, theater, literatuur; telkens met een 

ander themaland. Na Rusland in 2007 is het nu de beurt aan China. 

Met ‘De Zijderoute’ bezoeken we één van de hoofdtentoonstellingen. 2000 jaar geleden 

waren Azië en Europa met elkaar verbonden door een netwerk van handelsroutes die 

de continenten doorkruisten. Dat ging veel verder dan transport van zijde en andere 

luxegoederen: er was ook uitwisseling van ideeën, technologieën, vormen van geloof 

… door ambachtslui, monniken, missionarissen, soldaten. De meeste objecten uit deze 

periode zijn afkomstig uit graven, zowel voorwerpen van alledag als sublieme stukken. 

De tentoonstelling vertelt niet alleen het verhaal van het leven, maar ook het verhaal 

van de dood, en van wat mensen verwachten van het leven na de dood. Bij vertraging of 

onverwachte problemen: tel. 0473-42 20 02. 

De wereld van de Anglo-Amerikaanse folkmuziek 

een muzikant vertelt 

Deze tweedelige cursus neemt je mee naar de Britse Eilanden en de Verenigde Staten 

van Amerika voor een exploratie van de rijke en gevarieerde (hedendaagse) Anglo-Amerikaanse 

Folk- of Volksmuziek. Aan de hand van luistervoorbeelden en muzikaal-inhoudelijke 

analyses worden de voornaamste vertegenwoordigers en stijlen 

gesitueerd in tijd en ruimte. Je maakt ook kennis met het uitgebreide instrumentarium, 

en je ontdekt welke invloed deze muziek heeft uitgeoefend op andere bekende muziekstijlen 

zoals Blues en Jazz of op grote persoonlijkheden in de Pop- en Rockmuziek. 

Jeroen Baert is uw docent. Hij is een muzikant met een grote interesse voor en ervaring 

in diverse mengvormen tussen wereldmuziek, klassiek, pop/rock en jazz. Als Meester 

in de Jazz en Lichte Muziek aan het Conservatorium van Gent is hij op dit moment vast 

lid van groepen als Sioen, bal des boiteux en Hannelore Bedert. Hij geeft ook les aan de 

Mago in Gent en aan Dé Kunsthumaniora en de Mago in Antwerpen. 

12 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 




13 euro 




09 11 21Bu 

fotomuseum (inkomhal) - 

waalse kaai 47 - antwerpen 


Gids museum 



14,5 euro 


Brussel 


09 11 28au 

koninklijke musea voor kunst en Geschiedenis 

- juBelpark 10 - Brussel 

cc sint-niklaas - vrije ateliers en cc lokeren 

Gids museum 


2 donderdaGen op 8/10 en 15/10 





09 10 08c 

cc BelGica - kerkstraat 24 - dendermonde 

cc BelGica 

jeroen Baert - muzikant en docent 

Beveren 

2 donderdaGen op 3/12 en 10/12 





09 12 03B 

cc ter vesten - Gravenplein 2 - Beveren 

cc ter vesten en BiBliotheek Beveren 

jeroen Baert - muzikant en docent

Melomaan in 20 avonden 

deel 2: van de romantiek tot de 20e eeuw 

In deze cursus leert u de geschiedenis van de romantische en moderne symfonie 

doorgronden, met alles erop en eraan. We leren u orkestinstrumenten kennen en 

herkennen en leggen uit hoe een partituur wordt gecomponeerd en uitgevoerd. We 

graven in de schatkamer van het romantische lied en gaan in op de evolutie van de 

opera. Verder volgen we virtuoze pianisten en andere solisten in concerti van Beethoven 

tot topfiguren uit de 20ste eeuw. We botsen op schrijnende taferelen uit het leven 

van Mahler maar ook op sterke staaltjes van muzikale humor en andere spitsvondigheden. 

Alle muzikale genres komen aan bod en we helpen u graag met tips voor het 

opbouwen van een persoonlijke discotheek. 

Deel 1 van Melomaan in twintig lessen gemist? Geen probleem, we zorgen voor de nodige 

bijsturing voor of na elke bijeenkomst. Muzikale voorkennis is niet noodzakelijk, 

een open hart volstaat. 

Het opera-orkest 

bezoek aan De Munt en het MIM 

We starten deze muzikale dag met een tocht achter de schermen van De Munt: we 

laten ons onderdompelen in de onuitputtelijke operawereld en we worden ingewijd 

in de geheimen van het creatieproces van een opera. Van concept tot première: hoe 

komt een opera tot stand? Wat is een staggione-theater? Hoe verloopt de samenwerking 

tussen regisseur, decor- en kostuumontwerper? Wat is de rol van de planning? 

Wanneer beginnen de zangers, het koor en het orkest te repeteren? 

Na een vrije lunchpauze – eetgelegenheid genoeg – komen we terug samen in het 

MIM (Muziekinstrumentenmuseum). Wat speelt er zich af in de orkestbak die tegenwoordig 

aan het oog van het publiek ontsnapt? Welke instrumenten spelen de belangrijkste 

rollen? Mag er al eens een instrument op het podium? Zijn er verschillen met 

het symfonisch orkest? Een gids verklapt de geheimen van het opera-orkest door de 

eeuwen heen. Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02. 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


Fratsen en frasen, van wagenspel tot publiekstheater 

bezoek NTGent en stadswandeling 

Ooit al eens achter de schermen van een schouwburg geweest? Deze ochtend zijn we 

te gast in het NTGent: we komen op scène, in de toneeltoren, in de ‘springloge’, de loges, 

de artiestenfoyer, het kostuumatelier en in de kelders van het theater. Een boeiende 

reis door de geschiedenis van de schouwburg en haar huidige artistieke werking. 

Vervolgens maken we een wandeling rond het historisch en huidig theater in Gent. 

De tocht voert ons langs meer dan 20 reeds verdwenen of bestaande theaterlocaties. 

Tussen 1200 en 1850 groeide het gesproken woord uit tot echt theater. De eerste 

Gentse stedelingen lieten zich al kennen als mondig, onverzettelijk, koppig en kritisch 

van geest. Deze ‘esprit caustique’ werd vermaard aan het Franse hof en zelfs 

berucht in Spanje. Er ontstonden wagenspelen, rederijkerskamers, literaire genootschappen, 

en zelfs heuse schouwburgen. 

Start: ingang NTGent, einde: aan Backstage (St-Pieters-Nieuwstraat). Bij vertraging 

of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 



10 donderdaGen van 17/9 tot 17/12 (niet op 24/9, 

15/10, 5/11 en 12/11) van 19u30 tot 22u00 




09 09 17a 

cc lokeren - torenstraat 1 - lokeren 

cc lokeren, BiBliotheek lokeren en amarant 

andré de Groeve - musicolooG en meloma an 

Brussel 



13 euro 



09 10 24Bu 

de munt (inkomhal) - leopoldstraat 23 - Brussel 


Gids van het huis 

Gent 

zaterdaG 3/10 


9 euro 



09 10 03au 

ntGent - sint-Baafsplein 17 - Gent 

cc nova en Gandante vzw 

medewerker ntGent en Gids van Gandante 

13 


filosofie, zinGevinG 

& spiritualiteit 

Evolutie in je brein 

evolutiepsychologie doorgelicht 

Je leest ze tegenwoordig vaak in tijdschriften en krantenbijlagen: verklaringen van het 

gedrag van mannen en vrouwen via evolutionaire inzichten. Vaak komen ze neer op 

grove vereenvoudigingen. ‘De man blijft een jager’ , ‘Vrouwen vallen op mannen met 

een rechte neus’, ... Je kent het genre wel. 

Dat terwijl men gedurende het grootste deel van de 20e eeuw net dacht dat de mens bij 

de geboorte een ‘onbeschreven blad’ was. De explosieve groei van inzichten binnen onder 

meer de genetica, neurowetenschappen en evolutiebiologie verwees die opvatting 

echter naar de prullenmand. De evolutiepsychologie is de discipline die al deze recente 

inzichten samenbrengt. Op deze avond gaan we na wat zij precies vertelt en waar haar 

wetenschappelijke waarde ligt. Wat leert de evolutiepsychologie ons over hoe mensen 

echt in elkaar zitten? Welke denkfouten worden in de media steeds opnieuw gemaakt? 

Is gedrag verklaren hetzelfde als het goedkeuren? Een zeer leerrijke avond! 

14 

4 3 

5 

2 

d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

1 

p l a a t s 

i.s.m. 



GRATIS 



dinsdaG 10/11 




09 11 10c 

hof ter saksen - haasdonkBaan 101 - Beveren 

hortus ter saksen 

Griet vandermassen - licentiate wijsBeGeerte uGent

Proeven van wijn en filosofie 

Louis Pasteur wist het al: ‘Er zit meer filosofie in één glas wijn dan in alle boeken 

van de wereld.’ Tijdens deze twee sessies met Wijn & Zijn brengen we dat idee in de 

praktijk: er wordt zowel wijn geproefd als over het leven gefilosofeerd. Of omgekeerd: 

over wijn gefilosofeerd en van levenswijsheid geproefd. Tijdens de eerste avond leer 

je meteen welke elementen belangrijk zijn bij het zien, ruiken en smaken van wijn. 

Daarnaast gaan we dieper in op filosofische houdingen ten aanzien van geluk. Via 

praktische oefeningen word je je beter bewust van je eigen invulling van ‘geluk’. Op 

de tweede avond herontdek je de 5 basissmaken en gaan we op zoek naar de neurologische 

wortels van de smaak. Is ons brein geïnteresseerd in waarheid of eerder in 

efficiëntie? Wat zijn de gevolgen daarvan voor het wijnproeven, en bij uitbreiding voor 

ons dagdagelijkse leven? 

Ben jij een Denkende drinker? Een Drinkende denker? Iedereen is welkom! In de prijs 

zijn alle degustaties inbegrepen. 

Euthanasie: wetgeving en praktijk 

de laatste dinsdag van oktober 

Euthanasie wordt meer en meer een bespreekbaar onderwerp. Er komen films en 

boeken over uit, er worden reportages gemaakt, ... De regelgeving in België is één van 

de meest vooruitstrevende ter wereld. Op deze laatste dinsdag van oktober onderzoeken 

we met Marc Cosyns, huisarts en bekend voorvechter in het euthanasiedebat, 

wat euthanasie eigenlijk inhoudt. Wat is het verschil tussen euthanasie, passieve en 

actieve levensbeëindiging, sedatie, palliatieve zorg? Zijn er nog hiaten in de Belgische 

wetgeving, wat met minderjarigen? Wat zijn de knelpunten in de huidige situatie? Wat 

is een wilsbeschikking en hoe kan ik er zelf één laten maken? 

d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 



2 dinsdaGen 6/10 en 13/10 





09 10 06B 


cc lokeren en wijn en zijn 

alex klijn - filosoof 

vincent vanderper - wijnmeester 


dinsdaG 27/10 





09 10 27a 


cc lokeren en masereelfonds lokeren 

marc cosyns - huisarts 

15 


Filocafé 

denken is gratis 

Wat is waar? Wat weet je? En weet je dat wel zeker? Ben je nieuwsgierig naar wat 

anderen (menen te) weten? En toets je die overtuigingen graag aan de jouwe? Dan is 

het filocafé iets voor jou! Sinds begin 2008 worden deze ‘café’s’ doorheen Vlaanderen 

georganiseerd. Begin 2009 gingen we ook in Sint-Niklaas van start. Een filocafé is 

een bijeenkomst op café, waar de deelnemers zich bereidwillig en enthousiast aan 

het filosofisch avontuur wagen. Samen voeren we een dialoog over onderwerpen die 

jou interesseren. We gaan dieper in op gedachten, meningen en overtuigingen. Het 

uitgangspunt zijn filosofische vragen en gebeurtenissen die je zelf op tafel legt. De 

begeleiding gebeurt door een ervaren gespreksbegeleider, die je uitdaagt om in groep 

verder te denken en te zoeken naar mogelijke antwoorden. Alles gebeurt ongedwongen, 

zonder onderscheid in leeftijd, sociale achtergrond of beroep; ook diploma’s zijn 

niet van tel. Je hoeft niet op voorhand in te schrijven en deelname is gratis. 

16 

d a t a 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


sint-niklaas 

4 maandaGen 21/9, 12/10, 9/11 en 14/12 


Gratis 


09 09 21f 

foyer de spieGel - 

richard van Britsomstraat 21 - sint-niklaas 

foyer de spieGel 

diverse BeGeleiders

Filosofische avonden 

De filosofische avonden bieden een gespreksforum voor 

wat ons bezighoudt in leven en werk. Samen pakken we 

pittige vraagstukken aan. Uitdagend denken! Moraalfilosofe 

Lieve De Nutte introduceert het thema, coördineert 

de inbreng van groepsleden en bewaakt het ‘filosofisch’ 

gehalte van het gesprek. Iedereen bepaalt zelf zijn mate 

van inbreng, enkel luisteren kan ook. 

Slim - Verstandig - Wijs 

Ouders en opvoeders zien, met pijn in het hart, kinderen en jongeren struikelen op de 

levensweg. Je hoort de volwassene zuchten: ik wou dat ik hen daarvoor kon behoeden, 

ik wou dat ik kon doorgeven wat ik zelf in het leven geleerd heb! Over wijsheid 

wordt nog zelden gepraat in onze kennis- en informatiemaatschappij, het lijkt een 

wat ‘belegen’ term die ruikt naar regels en beperkingen. Vanavond graven we hem 

toch weer op uit ons taalgebruik en gaan we na waar hij echt voor staat. Wat betekent 

‘wijs zijn’ in de praktijk van het leven? Is er een wijsheid voor jong en oud? Kunnen wij 

die meedelen en doorgeven? Hoe pakken we zoiets aan? We putten vanzelfsprekend 

uit onze eigen ervaring. Daarnaast vinden we inspiratie bij de filosofische traditie 

over levenskunst of bij hedendaagse filosofie. 

Traditie, last of kracht? 

We snijden dit thema aan met een uitspraak van de 18e-eeuwse conservatieve politicus 

Edmund Burke: ‘Omdat in een ontwikkelde maatschappij de traditie de door vele 

generaties verworven wijsheid en ervaring belichaamt, is ze een betrouwbaarder 

leidsvrouw dan de opvattingen van wie dan ook.’ 

Een conservatief trekje is ons geen van allen vreemd. Wij zien soms met lede ogen 

hoe gewaardeerde instituten of omgangsvormen vervangen worden door een nieuwe 

realiteit. Maar ‘is anders ook beter?’ vragen we ons dan af. Wat is het behouden 

waard? Waar laten we verandering toe? Dat is een voortdurende afweging in de menselijke 

geschiedenis én onze individuele geschiedenis. We zoeken samen naar een 

balans tussen kracht en last van traditie(s). 

Gevoel en verstand: een tweestrijd? 

Volg ik mijn gevoel of mijn verstand? Die tegenstrijdigheid in onszelf toont zich ook 

in ons taalgebruik: buikgevoel tegenover ‘kille’ ratio, hoofd versus hart, het mannelijke 

tegenover het vrouwelijke, ... De filosofie, behoedster van de ratio, bekommert 

zich sinds lang om de totale mens. In haar geschiedenis vinden we sporen van een 

‘praktische’ filosofie, en ook een realistische kijk op de menselijke psyche. De hedendaagse 

wetenschap over het brein vertelt het verhaal opnieuw in een eigen taal. 

‘Alles is al eens gedacht, we moeten het alleen opnieuw durven denken’ zei Goethe. 

Dat doen we tijdens een filosofische queeste naar de (vermeende?) strijd tussen 

hoofd en hart. 

d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 



dinsdaG 13/10 





09 10 13c 


cc BelGica 

lieve de nutte - moraalfilosofe 


dinsdaG 10/11 





09 11 10d 


cc BelGica 



dinsdaG 8/12 





09 12 08a 


cc BelGica 


17 

thema in de kijker actua & geschiedenis culturen - diversiteit, kunst & talen filosofie, zingeving & spiritualiteit persoonlijke groei & relaties gezondheid & ecologie creatief & vaardig positieve wetenschap, nieuwe media & informatica

persoonlijke Groei & relaties 

Jong, creatief en assertief 

Je verlegenheid zit je soms in de weg en die beschouw je vooral als een stoorzender. 

In een kleine groep en binnen een veilige en vertrouwensvolle sfeer gaan we op een creatieve 

en ervaringsgerichte manier aan het werk om die verlegenheid te leren hanteren, 

zodat die onze plannen en wensen niet verder hoeft te dwarsbomen. 

Stem, beweging, expressie, werken met beelden en verhalen komen hierbij uitgebreid 

aan bod. Op deze wijze leer je je onontgonnen talenten en mogelijkheden kennen, die je 

zelfvertrouwen vergroten en je uit je schulp doen komen … 

Deze cursus richt zich vooral tot jongeren tussen 18 en 28 jaar. 

18 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


sint-niklaas 

5 woensdaGen van 18/11 tot 16/12 


25 euro (met kortinG: 12,5 euro, voorwaarden p.45) 



09 11 18f 

den eGlantier jc - apostelstraat 13 - sint-niklaas 

huis van het kind, caw waasland, keerkrinG, 

GezinsBond en jac 

hilde Breda - actrice en vorminGswerkster

De kracht van voelen 

positief omgaan met mijn gevoelens 

Gevoelens kan je negeren maar ze zijn er, of je dat nu wil of niet. Je gevoelswereld heeft 

een eigen logica. Gevoelens zijn een barometer van hoe het staat met je innerlijke conditie: 

verdriet, onmacht, tevredenheid ... Leren omgaan met alle soorten gevoelens maakt 

het mogelijk dat je ze leert zien als dragers van leven. Het versnelt je zelfontwikkeling 

en geeft meer openheid op anderen. Deze cursus wordt gegeven volgens de methode 

van PRH. Je krijgt de kans om op een eenvoudige en realistische manier bij dit thema 

stil te staan. Aan de hand van creatieve oefeningen en ervaringsgerichte vragen ga je 

aan de slag met je eigen beleving. Nadien word je uitgenodigd je bevindingen met de 

andere deelnemers uit te wisselen. Het is niet de bedoeling dat daarbij wordt gediscussieerd. 

Door te luisteren naar elkaar leer je van elkaars ervaring. Je krijgt ook een 

denkkader aangeboden waarbinnen je je eigen ervaringen kan plaatsen. 

Stress en burnout voorkomen door zelfzorg 

In onze samenleving gaat alles steeds sneller. Ons levensritme is alles behalve traag. 

De trend is nu: onthaasten! Maar hoe begin je daaraan als je dagelijks wordt blootgesteld 

aan allerlei stressbronnen? Op zich is daar niets mis mee, je hebt een zekere 

mate van stress nodig om te kunnen functioneren. Maar soms ga je over je grens en 

raak je oververmoeid of overspannen en ben je goed op weg naar een burnout. Door 

goed voor jezelf te zorgen, te luisteren naar je lichaam en de signalen die het uitzendt, 

kan je dit voorkomen. Door voldoende zelfzorg verbetert onze mentale en fysieke gezondheid 

en kun je stressvolle situaties beter aan. De eenvoudige modellen en oefeningen 

die je hier worden aangereikt zetten je alvast op weg. 

Einde loopbaan? 

voorbereiding op het pensioen 

Je loopbaan gaat naar het einde toe. Je stopt met (betaald) werken en er komen nieuwe 

mogelijkheden voor jezelf en je partner. Wat een uitdaging! Dit programma is bedoeld 

als steun bij de aanvang van deze nieuwe levensfase en biedt je de mogelijkheid om in 

een ontspannen sfeer en op interactieve manier stil te staan bij de komende veranderingen 

in je leven. 

Thema’s zijn onder andere: De sociale rol van de gepensioneerde, omgaan met veranderingen, 

de gevolgen voor je omgeving, een zinvolle tijdsbesteding vinden, zelfontplooiing 

en gezond ouder worden. Deze twee avonden zijn een interessante ondersteuning 

in deze nieuwe fase van je leven. 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 








09 12 02a 


cc lokeren en prh 

martine andries - vorminGsmedewerker prh 

sint-niklaas 

4 maandaGen van 21/9 tot 12/10 





09 09 21a 

den hof - hendrik heymanplein 7 - sint-niklaas 

caw waasland 

kris jonckheere - psychotherapeut 

sint-niklaas 

2 woensdaGen 30/9 en 7/10 





09 09 30a 



cc sint niklaas - vrije ateliers en 

stichtinG lodewijk de raet 

haddy Geerts en frans driessens - 

medewerkers stichtinG lodewijk de raet 

19 


De dood is niet het einde 

Alsmaar meer mensen kijken met nieuwe ogen naar de dood: via wetenschappelijk 

onderzoek, bijna-dood-ervaringen, ... Ook oude culturen en wereldgodsdiensten reiken 

ons manieren aan om met de dood om te gaan. De dood is niet het einde, het is 

een nieuwe geboorte in een andere dimensie. Misschien is de muur tussen leven en 

dood wel minder hoog dan we dachten. 

Vanuit eigen ervaringen en tien jaar onderzoekswerk binnen Timotheus belicht Philippe 

Vandevorst zijn visie op het leven na de dood. Hij vertelt hoe we deze andere 

dimensie kunnen verkennen en op een andere manier naar de dood leren kijken. Zo 

zien we hoe we stervenden en overledenen kunnen helpen over de dood heen. We 

vinden troost in de gedachte dat onze relatie met de gestorvenen ook na de dood blijft 

groeien. Ten slotte leren we hoe we onszelf op deze overgang kunnen voorbereiden. 

Assertiviteit 

Assertiviteit is verbonden met eigenwaarde en zelfvertrouwen. Assertief zijn, is handelen 

met respect voor jezelf én voor de ander. Deze training wil een aantal instrumenten 

en inzichten aanbieden om op een meer assertieve manier in het leven te 

staan. We werken stapsgewijs en met praktische oefeningen aan: 

* inzicht in het verschil tussen onderdanig, assertief en agressief gedrag 

* het ontwikkelen van zelfvertrouwen en een positief, realistisch zelfbeeld 

* duidelijk formuleren wat je wel en niet wilt, wat je voelt 

* het stellen van grenzen en omgaan met andermans grenzen 

* waardering, hulp en kritiek kunnen geven en ontvangen. 

In deze training gaan we op zoek naar assertieve technieken op jouw maat. Je kan 

experimenteren met nieuw gedrag vanuit situaties die je zelf kan inbrengen. 

20 

d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


4 3 

5 

2 

1 


GRATIS 


sint-niklaas 

maandaG 26/10 




09 10 26a 




timotheusproject vzw 

philippe vandevorst - medewerker timotheusproject 


8 dinsdaGen van 6/10 tot 1/12 (niet op 3/11) 





09 10 06a 

cGGz de drie stromen - kon. astridlaan 12 - wetteren 

centrum GGz de drie stromen 

hilde verBeeck - vorminGswerker 

melsele 

6 maandaGen van 12/10 tot 23/11 (niet op 2/11) 





09 10 12B 


resy de meulder - educatief medewerker vorminGplus

Eenoudergezinnen 

Steeds meer mensen staan tijdens - een al dan niet lange periode - alleen in voor 

hun gezin omdat de partner ontbreekt. In Vlaanderen is dat zo in ongeveer één op tien 

gezinnen. In eenoudergezinnen wordt de ouder geconfronteerd met heel wat uitdagingen. 

Voor de opvoeding sta je als ouder alleen. Relationeel krijg je een andere verhouding 

tot je kinderen, financieel moet je het rooien met één inkomen, beslissingen 

neem je alleen. Maar als ouder ben je ook gewoon een mens met eigen behoeften. 

Hoe ga je daar mee om? Heb je nog vrije tijd ? Al deze factoren van ons leven gaan 

we belichten vanuit de dagdagelijkse praktijk. En toegeven: er zijn ook voordelen. Ook 

die komen aan bod ! 

Onderhandelen met je puber 

Als ouder van een puber, word je vaak geconfronteerd met eindeloze discussies over 

uitgaan, uur van thuiskomen, geld, studiegedrag, schoolresultaten … Pubers zijn 

meesters in het verleggen van grenzen. Opvoedingsregels en afspraken die vanzelfsprekend 

leken, worden door de jongere voortdurend in vraag gesteld of betwist. 

Omgaan met deze nieuwe realiteit vergt van ouders extra vaardigheden. Tijdens deze 

activiteit wordt informatie gegeven die ouders kan helpen om op een makkelijkere 

manier efficiënt met hun pubers te communiceren. Naast een theoretisch kader, zal 

ook ruimte geboden worden om interactief te werken en stil te staan bij concrete situaties 

die de deelnemers aanbrengen. 

1 

4 3 

5 

2 


GRATIS 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


sint-niklaas 






09 10 05a 

huis van het kind- kazernestraat 35 - sint-niklaas 

huis van het kind, keerkrinG, caw waasland en 

GezinsBond 

marleen van laere - GezinsBeGeleidster 

sint-niklaas 

maandaG 28/9 




09 09 28B 

huis van het kind- kazernestraat 35 - sint-niklaas 

huis van het kind, caw waasland, keerkrinG, 

GezinsBond en vcok 

steve lapère - medewerker vcok 


dinsdaG 20/10 




09 10 20a 

opvoedinGswinkel - molenstraat 9 - wetteren 

opvoedinGswinkel en vcok 

steve lapère - medewerker vcok 

21 


Gezondheid & ecoloGie 

Slapen, hoe doe je dat? 

Vorig jaar werden in België 270 miljoen slaap- en kalmeermiddelen verkocht. Steeds 

meer mensen hebben problemen met slapen: niet kunnen inslapen, vaak wakker 

worden, … Waarom is slapen zo belangrijk? Hoe ziet de slaap eruit? Hoe ontstaan 

slaapproblemen? Wat speelt daarbij een rol? Wat is slaapcultuur? Hoe kan je slaapproblemen 

verhelpen? Tijdens deze lezing krijg je mogelijke oplossingen en tips. 

Natuurlijke huisapotheek 

Natuurlijke middeltjes om kleine ongemakken op te heffen en te voorkomen zijn 

steeds meer in trek. Maar, welke zaken halen we nu best in huis? Wanneer kunnen 

we zelf ingrijpen met een kruidenthee, etherische olie of een kruidenpreparaat? Hoe 

ingrijpen bij een gewone verkoudheid, kleine wondjes en storende pijntjes? Op een 

ontspannen mannier gaan we een kleine alternatieve huisapotheek samenstellen. 

Het zal een gevarieerde trip zijn door de wereld van kruiden en aroma’s, met veel 

ideetjes en tips. 

22 

d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


sint-niklaas 

maandaG 7/12 





09 12 07a 



cc sint niklaas - vrije ateliers 

tiny velGhe - vorminGswerker 


dinsdaG 29/9 





09 09 29B 



lut verhaeGhe - herBoriste

Stress op natuurlijke wijze verminderen 

Stress is een begrip van deze tijd. We krijgen er allemaal op tijd en stond wel mee 

te maken. Wanneer echter de belasting van de stress groter wordt dan onze draagkracht, 

gaan er diverse alarmlichtjes branden. Bij de ene uit zich dat in lichamelijke 

klachten zoals vermoeidheid of slaapproblemen, bij de ander in mentale klachten 

zoals concentratieproblemen. 

Gedurende deze boeiende avond gaan we kijken hoe we ons het best wapenen tegen 

de verlammende effecten van stress. Hoe voorkomen en hoe verwerken we de 

stress? En hoe kunnen we, nadat we de alarmsignalen hebben genegeerd, de klachten 

verzachten? 

Welke kruiden, etherische olie of bachbloesems je kan gebruiken bij het bestrijden 

van stress leer je op deze lezing. 

4 3 

Chakra massage 

Een chakramassage is een energetische subtiele behandeling van de 7 hoofdchakra’s. 

Chakra is een term uit de traditionele Indiase geneeskunde voor plaatsen in het lichaam 

die zij van belang achten voor de levenskracht. Ze worden gezien als belangrijke 

energiecentra in ons menselijk lichaam. Ze hebben hun oorsprong in het fijnstoffelijk 

energiesysteem van de mens maar werken ook in het fysieke lichaam door. 

We kunnen ze met bepaalde technieken activeren en harmoniseren. 

Een chakramassage geeft een diep rustgevend gevoel, draagt bij tot innerlijke rust en 

harmonie en verhoogt je fysieke energieniveau terwijl het zelfgenezende vermogen 

wordt gevoed. Bij deze massage wordt met olie gewerkt op de chakra’s. Aan de massageolie 

wordt een etherische olie toegevoegd die een positieve werking heeft op de betreffende 

chakra. Na een korte uitleg over chakra’s leert u zelf een chakramassage geven. 

Meebrengen: matje, badhanddoek en eventueel kussen. 

5 

2 

1 


GRATIS 


d a t u m 

prijs 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 







09 09 23a 



lut verhaeGhe - herBoriste 

stekene 





09 09 30B 

cultuurdienst - stationsstraat 113 - stekene 

cultuurdienst stekene 

lut verhaeGhe - herBoriste 


4 dinsdaGen van 10/11 tot 1/12 





09 11 10a 



hildeGarde de meulenaere - massaGetherapeut 

23 


Hef- en tiltechnieken 

Zeer veel mensen hebben problemen met de rug. Dit heeft ernstige gevolgen: pijn, 

spanning, medische kosten, arbeidsongeschiktheid, enzovoort. Veel pijn en problemen 

kunnen vermeden worden door kleine veranderingen aan te brengen in dingen 

die je doet. Tijdens deze avond krijg je naast algemene informatie over de rug ook veel 

praktische tips over hoe je je rug kunt sparen bij het tillen en heffen om zo rugklachten 

te vermijden. 

Tai chi 

Tai Chi berust als bewegingsleer op het principe van actieve ontspanning. Het doel is 

een verbetering van de balans tussen het mannelijke en het vrouwelijke beginsel in 

elke mens. Het herontdekken van dit evenwicht kan betekenisvol bijdragen tot ons 

levensgeluk. 

We starten met een groep absolute beginners. Mensen die reeds eerder een tai chitraining 

deden of aan een beginnerscursus deelnamen, kunnen aansluiten bij de gevorderden 

en werken op een rustig tempo verder aan de vorm. 

Cursus beginners van 19u30 tot 20u45 

Cursus gevorderden van 20u45 tot 22u00 

Transitie: naar een nieuw soort samenleving 

low impact leven 

In het plaatsje Totnes in Engeland drukken ze hun eigen ponden, die ondertussen 

door tientallen lokale winkels aanvaard worden. ‘Crazy’, denk je? Nochtans werd dit 

zogenaamde transitiedorp in een belangrijk ecologisch tijdschrift omschreven als het 

meest betekenisvolle sociaal experiment van onze tijd. Momenteel bereidt een toenemend 

aantal transitiesteden en -dorpen in Engeland, maar ook in andere landen, zich 

voor op de naderende oliecrisis (piekolie) en de gevolgen van klimaatverandering. Tijdens 

deze infoavond onderwerpen we het fenomeen van de ‘transition towns’ aan een 

nader onderzoek. Wat is piekolie? Wat zijn de motivaties van de beweging? De bedoelingen? 

Hoe levensvatbaar zijn deze initiatieven? In België zijn er al enkele groepjes 

gestart, wat doen zij concreet? Steven Vromman (de Low Impact Man) en Debbie Eraly 

van het Transitie Initiatief Gent vertellen er ons alles over! 

24 

d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


sint-niklaas 

maandaG 21/9 





09 09 21d 




vorminGsinstituut rode kruis vlaanderen 

medewerker vorminGsinstituut 

rode kruis vlaanderen 




88 euro (met kortinG: 4 4 euro, voorwa arden p.45) 



09 09 28f 

speelpleinGeBouw ‘Bartje’ 

floralaan 35 - Beveren 

michel Bouts - BeweGinGstherapeut 




88 euro (met kortinG: 4 4 euro, voorwa arden p.45) 



09 09 28e 

speelpleinGeBouw ‘Bartje’ - 

floralaan 35 - Beveren 

michel Bouts - BeweGinGstherapeut 


dinsdaG 15/12 





09 12 15B 

oc de statie - stadionstraat 113 - stekene 

milieudienst stekene en transitie initiatief Gent 

deBBie eraly - transitie initiatief Gent 

steven vromman - transitie initiatief Gent

Hoe ziet de auto van de toekomst eruit? 

De zuinigheid en milieuvriendelijkheid van wagens zijn tegenwoordig harde verkoopargumenten 

geworden. Daarbij heeft ook de zoektocht naar alternatieven voor 

de klassieke verbrandingsmotor een extra injectie gekregen. Hoever staat die ontwikkeling 

van meer duurzame auto’s? Wat bijvoorbeeld met de waterstoftechnologie, 

waarvan al zoveel jaren sprake is? Welke moeilijkheden moet deze technologie overwinnen 

en hoe duurzaam is waterstof eigenlijk echt? Verder pakken veel autoconstructeurs 

de komende jaren uit met één of meer hybride modellen. Wat is precies 

een hybride, hoe werkt die technologie? En elektrische auto’s, zijn die levensvatbaar, 

kan het probleem van hun beperkte autonomie opgelost worden? Op deze avond bekijken 

we in welke richting de auto van de toekomst zou kunnen rijden. We bespreken 

welke nieuwe technologieën en brandstoffen beschikbaar zijn, wegen voor- en nadelen 

af en bekijken wat de visie van de overheid is. 

Verwarmen met hout 

een praktische infosessie 

Stijgende brandstofprijzen, klimaatsverandering, CO 2 , duurzame ontwikkeling, ... , 

tenzij je de afgelopen jaren op de maan zat, heb je die woorden al vaak gehoord. En 

met de crisis grijpen ook veel mensen terug naar beproefde oude recepten. Maar hoe 

zit dat precies? Is verwarmen met hout echt zoveel beter voor het milieu? En voor je 

portefeuille? Wat bestaat er ondertussen op het vlak van houtkachels en aanverwanten? 

En welke installatie is het best voor jouw woning? Tijdens deze avond krijg je een 

duidelijk én milieuvriendelijk antwoord op al deze vragen. Verder leer je meer over 

verschillende soorten brandstof: houtblokken, chips en pellets. Je leert hoe het verbrandingsproces 

precies verloopt. Met deze kennis haal je het beste rendement uit 

je brandhout. Nergens in Vlaanderen zal je meer informatie vinden over verwarmen 

met hout dan hier! 

d a t u m 

prijs 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 







09 12 02B 


cc BelGica, milieudienst dendermonde, 

BiBliotheek dendermonde en vlaamse instellinG 

voor technoloGisch onderzoek (vito) 

luc pelkmans - specialist vito 

4 3 

5 

2 

1 


GRATIS 



dinsdaG 13/10 


2,5 euro 



09 10 13B 


Gemeente Beveren en inverde 

roBBie Goris - docent BosBeheer inverde 




2,5 euro 

tot 16/11 (meer info p.xx) 

zo snel moGelijk na inschrijvinG (meer info p.xx) 

09 11 25a 


cc BelGica, milieudienst dendermonde, 

BiBliotheek dendermonde en inverde 

sander jansens - docent BosBeheer inverde 

25 


Duurzame ontwikkeling, smakelijk! 

de wereld op je bord 

Op deze luisteren proefavond nemen we je mee op een wereldreis van de Kempen 

tot de Amazone. Je hoort ongemeen boeiende verhalen over mensen, milieu en natuur. 

Vind je dat dit al lekker klinkt? We kruiden het geheel nog met een flinke scheut 

optimisme en een snuifje zelfkritiek. Weet je welke economische en sociale aspecten 

in je koffie uit Ethiopië gemengd zijn? Welke ecologische gevolgen heeft hun teelt, en 

wat is de link met Vlaanderen, met jouw achtertuin? Amazonenoten uit Bolivië zijn 

ook erg smakelijk. We vertellen hun verhaal, en ook dat van rijst uit India. Iemand van 

Oxfam wereldwinkels geeft wat extra info bij de producten. Je begint er spontaan van 

te watertanden, en dat komt goed uit, want je krijgt heel wat proevertjes aangeboden 

door onze verteller van Natuurpunt educatie! 

Goede raad voor het klimaat 

Met de top in Kopenhagen eind dit jaar blijft de klimaatverandering een heet hangijzer. 

Ondertussen kunnen we zelf al de effecten ondervinden. Begint de lente echt 

vroeger? Het lijkt er wel op: voorjaarsbloemen bloeien eerder, de paddentrek start al 

in januari en vogels nestelen sneller. Wist je dat ‘exoten’ zoals Zuid-Europese libellen 

en mediterrane tijgerspinnen hier opduiken? Maar naast deze winnaars zijn er ook 

heel wat verliezers. Inheemse soorten moeten zich snel aanpassen of verhuizen om 

te overleven. Verder zijn er ook tal van rechtstreekse effecten op mensen: het hooikoortsseizoen 

duurt langer, er zijn meer teken, de kosten voor airco lopen op, … Wereldwijd 

zullen sommige landen zwaar getroffen worden en bestaat op veel plaatsen 

een risico voor watertekorten. 

Op deze avond leer je alles over de gevolgen van de klimaatverandering voor mens en 

natuur en krijg je een aantal praktische tips om zelf klimaatvriendelijk te leven. 

Mythes en verhalen in het bos 

Iedereen kent wel het verhaal van Roodkapje en de wolf, en ook Klein Duimpje is voor 

jou waarschijnlijk geen onbekende. Onze lage landen zijn echter rijk aan massa’s 

volksverhalen die zich afspelen in het bos en daarom niet minder spannend zijn. Op 

deze wandeling dwalen we door het groen en maken we kennis met de verschillende 

mythen en legenden over het bos en zijn bewoners. Wie weet wat we allemaal zullen 

meemaken, of wie we zullen tegenkomen in het Molsbroek... Een echte aanrader voor 

wie houdt van verhalen of ze graag zelf vertelt! 

Afspraak aan het bezoekerscentrum Molsbroek. Bij vertraging of onverwachte problemen, 

bel 0473-42 20 02. 

26 

d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


sint-niklaas 

dinsdaG 17/11 


4,5 euro 



09 11 17a 

BiBliotheek - hendrik heymanplein 3 - sint-niklaas 

BiBliotheek sint-niklaas, actie- en advies- 

Groep solidariteit, natuurpunt educatie en 

oxfam wereldwinkel sint-niklaas 

Bert de doncker - medewerker natuurpunt educatie 

hilde de Boes - medewerkster oxfam w w sint-nikl a as 

Berlare 






09 10 22a 

cc strominG - dorp 101 - Berlare 

cc strominG, oxfam wereldwinkel Berlare, 

Gros Berlare, milieuraad Berlare en natuurpunt 

educatie 

Bert de doncker - medewerker natuurpunt educatie 

zondaG 4/10 


8 euro 




09 10 04au 

molsBroek Bezoekerscentrum - 

molsBerGenstraat 1 - lokeren 

cc lokeren en inverde 

fred versonnen - erkend Gids inverde

creatief & vaardiG 

Proeven van Turkse dans 

Turkije kent een zeer uitgebreide en rijke danscultuur. We maken kennis met enkele 

typische stijlen, zoals de Zigeunerdansen en andere Turkse feestdansen. 

De Zigeunerdans is een temperamentvolle en dynamische dans, zeer populair in Turkije 

en een vaste waarde op elk feest. Vanuit enkele basisbewegingen, met heel specifieke 

heupbewegingen, kan elke danser zijn eigen dans maken. Er zijn trage en snelle 

ritmes, traditionele en moderne muziek. Daarnaast komen ook een paar andere feestelijke 

stijlen aan bod, zoals de çefti telli of de zeybek. 

Annick Baillieul heeft al meer dan 25 jaar ervaring met dans van het Midden-Oosten 

en Noord-Afrika. Ze volgde les bij verschillende leraren, o.a. aan de universiteit van 

Istanbul bij de beroemde Zigeunerdansspecialist Ahmed Demirbag en ze deed ook 

veel persoonlijke research omtrent dit onderwerp. 

Je hebt geen danservaring nodig. Draag gemakkelijke kledij, we dansen blootsvoets 

of eventueel met soepele platte schoentjes. 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 



3 donderdaGen van 26/11 tot 10/12 





09 11 26a 

zaal steenpoort - kerkstraat 115 - dendermonde 

cc BelGica en wereldcentrum 

annick Baillieul - danseres en dansdocente de dans-ruh 

27 


Kaapverdische dans 

De Kaapverdische muziek- en danscultuur is erg gevarieerd en weerspiegelt een pittige 

mix van Afrikaanse, Braziliaanse en Europese invloeden. In deze reeks proef je van de 

verschillende stijlen: op het ritme van de Funana-muziek leer je eenvoudig en ritmisch 

bewegen, beginnend vanuit een rustige melodie naar een steeds meer opzwepend ritme. 

De geluiden van Tabanka, Batuque en Mazurca brengen ons in zwoelere sferen. Na 

deze ervaring beleven we de sierlijke Coladeira en vervolgens de Batuque, waarbij we 

ons lichaam als instrument gebruiken (body drumming). 

Paula neemt ons vol overgave mee in de swing van haar geboorteland. De Kaapverdische 

dansen zijn eenvoudig en intuïtief, zodat je vrij snel kan meedansen en genieten. 

Iedereen kan deelnemen. We dansen in gemakkelijke kledij, met of zonder schoenen. 

Gewapend met een drankje en veel goesting trotseer je moeiteloos de zwoele ritmes! 

Kaapverdisch koken 

De Kaapverdische keuken is veel gevarieerder dan je van een eilandengroep zou verwachten! 

Vanavond proef je hoe lekker een ontmoeting tussen Afrika en Europa (Portugal) 

kan smaken. Dat heeft alles te maken met de geschiedenis; bovendien wonen 

er Kaapverdianen overal ter wereld: een garantie voor een dynamisch smakenpalet. 

Afrikaanse hapjes kunnen eenvoudig en creatief zijn met bananen en chocolade uit 

de Wereldwinkel. Ook warme hapjes maken zoals Afrikaanse yamballetjes of koftas 

staan hier op het menu. Desserts zoals melkflan, wortelcake en kaneelkoekjes zijn 

eenvoudig en snel te bereiden. Ze kunnen worden gecombineerd met verse muntthee. 

Een alternatief is een lekker exotische fruitsla met uitleg over de eerlijke handel van 

deze ingrediënten. 

Paula Silva introduceert ons in de typische ingrediënten en eetgewoonten, zowel van 

haar geboorteland Kaapverdië als van andere Afrikaanse landen. Breng mee: mesje, 

snijplankje, schort, handdoek, ev. bewaardoosje. 

Lekkernijen, symbolen en anekdotes uit 

de Maghrebijnse keuken 

ludieke kookworkshop 

Je eet af en toe Marokkaans, maar geraakt meestal niet verder dan de welgekende 

couscous of tajine? Onbekend maakt natuurlijk onbemind! Zeker is dat de Maghrebijnse 

keuken heel wat meer omvat dan deze twee typische gerechten. In de Maghreb 

is koken trouwens niet gewoon koken. De keuken is een bron van anekdotes, een 

boeiende wereld van symbolen, een bonte mengeling van fijne smaken, warme kleuren 

en heerlijke geuren. 

In deze workshop bereidt Zeneb met ons op ludieke wijze een ‘chorba’ (maaltijdsoep) 

op basis van kip of lam. Een ongekend maar daarom zeker niet minder lekker gerecht 

uit Noord-Afrika. 

Arganolie: schoonheids- en culinair geheim ... 

… van de Berbervrouwen in Marokko 

Jamila Amadou wijdt ons in in de geheimen van arganolie. Deze olie die door Berbervrouwen 

uit het Zuiden van Marokko manueel wordt geperst, wordt er ook beschouwd 

als een lekkernij en bezit bovendien heel wat medicinale eigenschappen. 

Na de uitleg bereiden we samen met Jamila een hydraterende crème of een shampoo 

of massageolie, die je na de workshop kan meenemen naar huis. Bij een glaasje 

Marokkaanse muntthee en op de klanken van Marokkaanse muziek proeven we de 

arganolie met brood. 

28 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 








09 10 14B 

speelpleinGeBouw ‘Bartje’ - floralaan 35a - Beveren 

wereldcentrum 

paula silva - dansdocente 

melsele 






09 11 25B 

oc Boerenpoort - Grote Baan 183 - melsele 

wereldcentrum 

paula silva - kookdocente 

zele 

dinsdaG 17/11 


2,5 euro 



09 11 17B 

dc ziac - zwaanstraat 7 - zele 

dc ziac, inteGratiedienst zele en wereldcentrum 

zeneB Bensafia - lesGeefster wereldcentrum 

zele 



2,5 euro 



09 11 18B 


dc ziac, inteGratiedienst zele en wereldcentrum 

jamila amadou - lesGeefster wereldcentrum

La vie en roses 

workshop 

Beleef een workshop waarin alles draait rond rozen en rozengeur! Jamila Amadou 

vertelt ons in geuren, kleuren én beelden de geschiedenis van de roos door de eeuwen 

en culturen heen. Vervolgens neemt zij ons mee naar Turkije, waar de Damascusroos 

op biologische wijze geteeld wordt voor de productie van rozenolie. Veel vrouwen zijn 

er actief voor de rozenpluk in het hoogseizoen. De heilzame werking van de rozenolie 

wordt uit de doeken gedaan en al je zintuigen worden geprikkeld. Tenslotte gaan we 

ook zelf aan de slag: we proeven van geurige rozenthee en we doorlopen het aanmaakproces 

van een huidverzorgingcrème met ondermeer rozenolie. Je gaat naar 

huis met je eigen dagcrème. 

In Wetteren vindt deze workshop plaats in het passende kader van pronvinciaal Domein 

Den Blakken, het promotiecentrum voor de Wetterse sierplanten- en rozenteelt. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 





2,5 euro 



09 10 28B 

restaurant den Blakken - 

weGvoerinGsstraat 308 - wetteren 

Gros wetteren, plantencentrum reGio 

wetteren en wereldcentrum 

jamila amadou - lesGeefster wereldcentrum 


dinsdaG 17/11 





09 11 17c 


cultuurdienst stekene en wereldcentrum 


elversele 






09 11 18a 

e. naudtszaal - hof ter elstlaan 1 a - elversele (temse) 

cc temse en wereldcentrum 


29 


Chocolade, vrucht der goden 

interactieve workshop 

Beleef een interactieve workshop over Ecuador, de cacaoboon en vooral: chocolade! 

Voortgekomen uit de boon van de cacaovrucht, heilige drank der Azteken, afrodisiacum 

dat vrouwen stiekem tot zich nemen ... zinnenprikkelend. 

In deze workshop ontdekken we chocolade in al zijn facetten: we genieten van het fijne 

aroma tijdens het proces van roosteren, we malen en smelten en we proeven het welbehagen 

van zijn diepe verslavende smaak. Dit alles overgoten met een (chocolade) 

sausje van literatuur en muziek. Sonja Salinas brengt ons in smeuïge Ecuadoriaanse 

sferen en vertelt ook heel wat over haar geboorteland; zij heeft er in de hoofdstad gewoond 

maar ook aan de kust, waar de cacao groeit. 

Ecologisch koken 

basiscursus 

Wat zijn de principes van ecologische voeding en hoe kan je deze in de praktijk realiseren? 

We gaan aan de slag met biologische voeding, minder vlees, volwaardige ingrediënten, 

seizoen- en streekgebonden producten, geen overbodige verpakkingen. 

Dit alles helder op een rijtje. 

Een snuifje achtergrondinformatie doet ons verder kijken dan de eigen kookpot: ook 

de verbanden naar sociale en economische aspecten verdienen onze aandacht. Maar 

veruit het belangrijkste deel van de cursus is de praktijk: samen ingrediënten panklaar 

maken en dan ruiken en proeven. We variëren van broodbeleg naar soep, hapjes, een 

hele maaltijd en feestelijke lekkernijen – dit alles volgens ecologische principes. We 

ontdekken nieuwe producten en meer energievriendelijke kooktechnieken. 

Voor iedereen die graag lekker en creatief wil koken op een bewuste manier. Je hebt 

geen voorkennis nodig. Breng mee: mesje, snijplankje, schort, handdoek en eventueel 

een bewaardoosje. 

30 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 



dinsdaG 13/10 


2,5 euro (dankzij sponsorinG Gros wetteren) 



09 10 13d 


Gros wetteren, oxfam wereldwinkel 

wetteren en wereldcentrum 

sonja salinas - ecuadoria anse vorminGswerkster 


dinsdaG 10/11 





09 11 10B 


cultuurdienst stekene en wereldcentrum 

sonja salinas - ecuadoria anse vorminGswerkster 

melsele 



26 euro 



09 10 05c 

oc Boerenpoort - Grote Baan 183 - melsele 

Gemeente Beveren en velt 

adrienne larmuseau - docente voedinG velt

Kleinkunst zingen uit Vlaanderen en Nederland 

‘ik zou wel eens willen weten …’ 

Kleinkunst is ontstaan uit het cabaret in het begin van de vorige eeuw in Nederland. 

In de jaren zestig, met de opkomst van o.a. Boudewijn de Groot, kreeg het publiek 

opnieuw belangstelling voor het luisterlied: de harmonieuze verbinding van een tekst 

die iets te zeggen heeft, met een goede melodie. Vooral Nederland heeft een stevige 

traditie, met klinkende namen als Jules de Corte, Herman van Veen, Robert Long, 

Ramses Shaffy, Liesbeth List, om er maar enkele te noemen. Ook in Vlaanderen 

hebben wij artiesten van het luisterlied, zoals Johan Verminnen, Raymond Van het 

Groenewoud, Kris De Bruyne en Rik van der Velde. We zetten de radio af en we gaan 

zelf luisterliedjes zingen. We kiezen voor ontroerende, blije, humoristische en maatschappijkritische 

liedjes uit de Vlaamse en Nederlandse kleinkunst. 

Iedereen die wil, kan meedoen. Je hebt geen zangervaring of kennis van notenleer 

nodig. Meebrengen: pen en mapje. 

Wereldpercussie 

workshop in het OC Rode Kruis 

Vormingplus organiseert ook dit trimester een workshop in het Opvangcentrum voor 

asielzoekers in Sint-Niklaas. In een gemengde groep met mensen van buitenaf en 

asielzoekers maak je kennis met verschillende percussie-instrumenten én met elkaar. 

Zin om eens een conga of bongo uit te proberen? Je vindt de aankoop te duur of 

je weet niet goed of dit instrument je wel zal bevallen? Dan is deze workshop geknipt 

voor jou! Leef je uit met ritmes uit de vier windstreken. Gedurende twee avonden 

laat een lesgever van Wisper vzw ons proeven van instrumenten als derbouka, cajon, 

bongo’s, conga’s en klein percussiemateriaal. Een ware worldshake van ritmes, instrumenten 

en klanken. Je hebt geen enkele muziekkennis of ervaring nodig om mee 

te doen, en de instrumenten zijn voorhanden. Klaar voor een interculturele ontmoeting 

met wereldritmes en mensen van over de hele wereld? 

Body drumming 

“Stomp”, “Mayumana”, het zijn welbekende namen waarbij Body Drumming centraal 

staat. Het lichaam wordt een instrument: met stampen en klappen creëren we een 

volwaardige melodie. Een boeiende discipline die een ware uitdaging vormt voor iedereen, 

van leek tot danser. Coördinatie en concentratie zijn de sleutels tot dit geheim. 

Specifiek voor Sophie’s aanpak is dat zij het leren van ritmisch dansen toegankelijk 

maakt voor iedereen. Ze heeft zich erop toegelegd om ritmische danscombinaties op 

te bouwen die zichzelf uitwijzen. Als de beweging correct is, is het ritme juist! 

Sophie Monheim is een veelzijdig professioneel danser. Haar passie ligt in alle dansen 

die als voornaamste drijfkracht “RITME” hebben, iets waar ze zich al verscheidene 

jaren in vervolmaakt. Ze treedt regelmatig op in binnen- en buitenland en is een 

graag gezien docent tijdens internationale workshops. 

Je hebt geen voorkennis nodig. Je draagt best schoeisel met harde zool en losse kledij, 

neem ook een dorstlesser mee. 

Woorden laten zingen 

kennismaken met poëzie schrijven 

Je praat, je leest kranten en tijdschriften, je krijgt ondertitels bij de laatavond film en 

reclameblokken tussenin. De hele dag door ben je met taal bezig. 

Poëzie is ook taalspel. Ze kan goochelen met woorden, de klinkers laten zingen, of 

lachen met de reclame op tv. Tijdens deze basiscursus leren we bewust kijken naar 

taal en communicatie en hoe we daaruit poëzie kunnen maken. 

Want dat is wat poëzie kan doen: zeggen wat onzegbaar is. Dat maakt blij en schenkt 

plezier, maar kan ook troost bieden. We bouwen zowel vrije verzen als gedichten in 

bestaande vormen. 

Iedereen die taal wil laten klinken als muziek, die ritme en klank uit de pen wil laten 

stromen, die beelden op papier wil krijgen is van harte welkom. Schrijfervaring is 

niet nodig. 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 








09 10 06d 

zaal steenpoort - kerkstraat 115 - dendermonde 

cc BelGica 

katrien vandekerckhove - zanGeres en stempedaGoGe 

sint-niklaas 

2 maandaGen 26/10 en 9/11 





09 10 26c 

oc rode kruis - kasteelstraat 8 - sint-niklaas 

oc rode kruis sint-niklaas en wisper 

Gert decoster - docent wisper 







09 10 12a 


cc nova 

sophie monheim - professioneel danser en dansdocente 

temse 

5 donderdaGen op 22/10, 29/10, 19/11, 3/12 en 10/12 





09 10 22B 

BiBliotheek - oeverstraat 15 - temse 

cc temse, BiBliotheek temse en creatief schrijven vzw 

xavier roelens - schrijfdocent creatief schrijven 

31 


De kunst van verhalen vertellen 

Ken je een hoop verhalen en wil je die (nog beter) leren vertellen? Of wil je graag vertellen, 

maar denk je geen verhaal te hebben? Dan is dit iets voor jou. We gaan aan de slag 

met streekverhalen, volkssprookjes, vertelsels uit het leven gegrepen, herinneringen, 

... of misschien heb je wel een eigen verhaal? 

Gaandeweg leer je van en door je medecursisten vertellen. Dankzij de andere deelnemers 

maak je kennis met verschillende vertelstijlen en soorten verhalen. Je moedigt 

elkaar aan en leert hoe je vertellingen overkomen. Via afwisselende oefeningen let je op 

verschillende aspecten: hoe geef je een verhaal kleur? Hoe bouw je het op? Wat voeg er 

aan toe, wat laat je weg? Hoe roep je beelden op bij je luisteraars? Hoe gebruik je stem, 

lichaam, ruimte, …? Hoe ga je om met je publiek? 

Veerle Ernalsteen geeft geregeld workshops Vertellen. Als verteller brengt ze zelf ook 

sprookjes en volksverhalen van over de hele wereld. 

Voorkennis en ervaring in vertellen zijn niet vereist. 

Juwelen maken in zilverklei 

Zilverklei is een kneedbare substantie die bestaat uit fijne zilverdeeltjes, water en een 

bindmiddel. Door verhitting op hoge temperatuur blijft er enkel fijn zilver over (99,9 %). 

Zilverklei wordt bewerkt als ‘gewone’ klei. Het is een prachtig materiaal met oneindig 

veel mogelijkheden. 

Reeds vanaf de eerste avond maak je een eigen creatie, een eigen juweel. Je boetseert 

en vormt je eigen sieraden. In de beginfase nog min of meer geïnspireerd op 

een model, ga je daarna naar volledig eigen ontwerpen. Met enkele eenvoudige technieken 

maken we een hanger, oorbellen, ringen met structuur en naar keuze met of 

zonder steenzetting. 

Je hebt geen ervaring nodig. Je wordt ondersteund zowel op creatief als op technisch 

vlak. Na afloop ben je heel wat basisvaardigheden en een drietal eigen juwelen 

rijker. 

Voor de zilverklei betaal je aan de docente 60 euro op de eerste les. 

Door de financiële ondersteuning van CC Belgica kan deze activiteit in Dendermonde 

goedkoper worden aangeboden. 

Kalligrafie: Copperplate 

De opkomst en bloei van copperplate situeert zich in het 18e-eeuwse Engeland. Ook 

onze moeders en grootmoeders hebben op school nog leren schrijven met een spitse 

ballonpen, waarbij ze met veel zorg en geduld de uiterst elegante lettervormen inoefenden. 

Deze lessenreeks is bedoeld als een kennismaking met copperplate. Deze kalligrafische 

stijl wordt ook wel anglaise, zwelschrift, rondschrift of Engels schrift genoemd. 

Gedetailleerde instructie vormt de basis van deze fascinerende lessenreeks: kleine 

letters, hoofdletters, cijfers en leestekens, met aandacht voor spatiëring en bladschikking. 

Zowel beginners als gevorderden kunnen deelnemen. Regelmatig thuis 

oefenen is noodzakelijk! 

Een materialenpakket t.w.v. 10 euro wordt door de lesgeefster voorzien en aan haar betaald 

bij het begin van de eerste les. Linkshandigheid meld je best bij je inschrijving. 

32 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 








09 11 17e 

cc ter vesten - Gravenplein 2 - Beveren 

cc ter vesten en BiBliotheek Beveren 

veerle ernalsteen 


4 donderdaGen van 8/10 tot 29/10 





09 10 08a 


cc BelGica 

Bettina roels - Beeldend kunstena ar en docente 

melsele 

10 dinsdaGen van 6/10 tot 15/12 (niet op 3/11) 





09 10 06c 


marion stoffels - kalliGrafe 







09 09 28c 


cultuurdienst stekene 

Bettina roels - Beeldend kunstena ar en docente

positieve wetenschap, 

nieuwe media en informatica 

Kernenergie: een stralende toekomst? 

Bezoek Doel en lezing 

Het debat over de uitstap uit kernenergie woedt al een tijd in België. De groenen blijven 

radicaal achter die uitstap staan. Anderen willen de centrales toch langer openhouden... 

Tijdens deze tweedelige vorming bezoeken we eerst de kerncentrale van 

Doel, waar natuurlijk vooral de positieve kanten van kernenergie belicht zullen worden. 

In de lezing de week erop zetten we de pro’s en contra’s op een rijtje. 

Eerste sessie: geleid bezoek aan de kerncentrale van Doel 

De kerncentrale van Doel met haar twee torens is een opvallend beeld in het Waasland. 

Na een presentatie over de werking van de centrale beginnen we aan een trip 

doorheen de wereld van elektriciteit en kerntechnologie. Je kan de koeltorens, de machinezaal 

en andere toegankelijke delen van de centrale met eigen ogen aanschouwen. 

Het hele proces van elektriciteitsproductie wordt door onze gids van uraniumstaafje 

tot hoogspanningsdraadje uitgelegd. 

NIET VERGETEN: Identiteitskaart. Draag gemakkelijke kleding; hoge hakken zijn niet 

toegelaten. Afspraak om 9u20 in het Infocenter - Scheldemolenstraat (Haven 1800) - 

9130 Doel. Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-20 20 02. 

Tweede sessie: lezing kernenergie: pro’s en contra’s 

Luc Barbé is de auteur van het internetboek ‘Kernenergie in de Wetstraat’. Barbé, industrieel 

ingenieur van opleiding, is momenteel energiedeskundige van Groen!. Tijdens 

deze sessie haalt hij de pro’s, maar vooral ook de contra’s aan van kernenergie. Wat zijn 

de argumenten van de groenen om tegen te zijn? Wat zijn de tegenargumenten? Welke 

opties zijn er in België, waarom zouden we centrales (niet) sluiten? Hoeveel hernieuwbare 

energie kan hier gegenereerd worden? .... We gaan samen de discussie aan. 

Locatie: Vormingplus 

OPGELET, uitzonderlijk moet voor deze vorming 5 WEKEN OP VOORHAND worden 

ingeschreven, zie het kadertje. 

d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

4/12 

p l a a t s 

9/12 


doel melsele 

vrijdaG 4/12 van 9u20 tot 12u45 

en woensdaG 9/12 van 19u30 tot 22u00 




09 12 04au 

doel infocenter - 

scheldemolenstraat (haven 1800) - doel 

vorminGplus - 

Grote Baan 183 - melsele 

Gids kerncentrale 

luc BarBé - industrieel inGenieur en enerGiedeskundiGe Groen! 

33 


Zelf sterren kijken 

basiscursus en excursie 

Kijk jij ’s nachts ook wel eens naar boven, om je te verbazen over de uitgestrektheid 

van ons heelal en de vele sterren? Wil je jouw kennis daarover op een laagdrempelige 

manier uitbreiden? Dan ben je meer dan welkom op deze cursusreeks! Je leert wat 

er zich in ons heelal bevindt en beweegt en hoe je zelf aan de slag kan gaan. Welke 

(eenvoudige) instrumenten kan je gebruiken voor observatie? Hoe vind je bekende 

sterrenbeelden terug aan de hemel? Wat zijn de opvallendste planeten en de meest 

recente ontdekkingen van astronomen? Een rijk geïllustreerde cursus voor wie zelf 

wil observeren, met kleine of grote hulpmiddelen. Na de reeks trekken we op een 

nader te bepalen datum ook op excursie, om de theorie meteen in de praktijk om te 

zetten. Lesgever Ivo Demeulenaere, natuurkundige van opleiding, is al ruim 40 jaar 

gepassioneerd door astronomie. Hij is lid van astronomieclub Mercator uit Kruibeke, 

die meehielp aan de realisatie van deze reeks. 

De galerij van de evolutie 

rondleiding in het museum voor natuurwetenschappen 

Ook nieuwsgierig naar de evolutionaire reis van alle soorten op aarde? Ga dan mee naar 

de vernieuwde Galerij van de evolutie in het museum voor natuurwetenschappen! Onze 

gids voert ons doorheen de volledige geschiedenis van het leven op aarde. We houden 

halt bij de rijkdom aan levensvormen in zes uitgekozen perioden en we krijgen zelfs een 

gewaagde vooruitblik op het leven over 50 miljoen jaar. Welke veranderingen ondergingen 

verschillende levensvormen tijdens deze periodes? Welke evolutiemechanismen 

zitten hierachter? Het geheel vormt een beklijvend verhaal van evolutie dat je nooit meer 

loslaat. Onze rondleiding duurt tot 15u15, nadien kan je de indrukwekkende vaste collectie 

vrij bezoeken. Bij vertraging op de dag zelf, tel. 0473-42 20 02. 

2 tips: schrijf je ook in voor de lezing over evolutiepsychologie, zie p. 14 in deze brochure. 

Eind januari bezoeken we opnieuw het Museum, nl. de Galerij van de dinosauriërs, in 

een formule voor gezinnen met kinderen. Hou de volgende winterbrochure in de gaten! 

‘Technocalyps’ of het begin van de nieuwe mens 

filmvoorstelling en gespreksavond 

Dit najaar organiseert het Centrum Morele Dienstverlening Sint-Niklaas i.s.m. de 

Maakbare mens een interessante filmavond met gesprek.Vormingplus promoot graag 

dit initiatief, inschrijven kan dan ook via ons. 

Huidige wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen zijn gericht op het beter 

functioneren van de mens. Zijn we dan ook in staat om supermensen te creëren, ons 

eigen mensen bewustzijn te overstijgen door bijvoorbeeld hersenen te kopiëren en 

te bewaren in andere vormen, materies of lichamen? Is de mens het eindpunt van de 

evolutie? We bekijken de filmdocumentaire ‘Technocalyps’ (Frank Theys), die tal van 

mogelijkheden in o.a. de biogenetica en nanotechnologie belicht. Daarna gaan neurochirurg 

Dirk De Ridder en ethicus Karl Verstrynge in gesprek over de mogelijkheden 

van de maakbare mens en zijn zelfgestuurde evolutie. 

Kennismaken met de computer voor absolute beginners 

Deze cursus geeft een duwtje in de rug aan mensen die nog nooit met een computer 

gewerkt hebben. Je leert de verschillende onderdelen van een PC kennen en je leert 

vooral praktische basisvaardigheden voor de beginner: hoe kan je de computer starten, 

de computermuis gebruiken, de vreemde toetsen op je klavier leren kennen en 

gebruiken, een programma opstarten en afsluiten, een briefje maken en bewaren, 

de verschillen tussen tekstverwerker, rekenblad en gegevensbank leren kennen. 

Kortom: je ervaart hoe handig een computer is en wat die voor jou kan betekenen. 

We werken met Windows Vista. 

34 

d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 








09 11 18e 


cc lokeren en astronomiecluB mercator 

ivo demeulenaere - natuurkundiGe en lid mercator 

zondaG 18/10 


11 euro 


Brussel 


09 10 18au 

museum voor natuurwetenschappen 

(inkomhal) - vautierstraat 29 - Brussel 

hortus ter saksen 

Gids museum 

sint-niklaas 






09 12 10a 

stem - zwijGershoek 14 - sint-niklaas 

centrum morele dienstverleninG en 

de maakBare mens 

dirk de ridder - neurochirurG uza 

karl verstrynGe - filosoof vuB 



melsele 




09 09 28d 


BriGitte Gheeraert - informaticaconsulente

Kennismaken met het internet voor absolute beginners 

In deze reeks richten we ons naar iedereen die nog absoluut geen internetervaring 

heeft. In vier bijeenkomsten leren we wat het internet nu eigenlijk is. Wat is het verschil 

tussen ‘www’ en @? Hoe kunnen we surfen via Internet Explorer? Hoe gebruiken 

we zoekmachines om doelgericht informatie op te sporen? Hoe stellen we 

berichten op en verzenden en ontvangen we e-mails? 

Bij dit alles leren we favoriete adressen bewaren en slaan we informatie van het internet 

op de harde schijf van de computer op. 

Excel 2007 

rekenblad in MS Office voor beginners 

Met een rekenblad of spreadsheet doet de computer alle cijferwerk in je plaats. Je 

hoeft zelf enkel cijfers en formules in te geven, de berekening gebeurt automatisch. 

We denken aan puntenlijsten, kostprijsberekeningen, jaarrekeningen, wedstrijdresultaten, 

... Daarenboven kan je de cijfergegevens omzetten in allerlei grafieken of 

diagrammen. Excel werkt onder Windows en is gebruiksvriendelijk. De ingebouwde 

functies zoals automatisch sommeren, gemiddelden berekenen en vele andere functies, 

gecombineerd met het doorkopiëren van formules (met absolute of relatieve 

adressering), kunnen het werk van de gebruiker drastisch vereenvoudigen. 

Enige vertrouwdheid met de computer is aangewezen. 

Windows Vista voor beginners 

Deze cursus is bedoeld voor mensen die het besturingssysteem Windows willen leren 

kennen. We werken met de nieuwste versie Windows Vista om onze gegevens 

te bewaren en te beheren, een klassement aan te leggen, het systeem aan te passen 

aan onze noden en voorkeuren wat betreft het bureaublad, het maken van snelkoppelingen, 

het startmenu, … 

Via het configuratiescherm leren we ook basisinstellingen wijzigen. 

Ook het systeembeheer zoals schijfopruiming en schijfdefragmentatie komen aan bod. 

Windows Vista voor XP-gebruikers 

Windows XP-gebruikers die Windows Vista willen leren kennen 

Deze cursus is bedoeld voor mensen die reeds gebruik maken van Windows XP en de 

basis van dit besturingssysteem reeds onder de knie hebben. In de nieuwste versie 

Windows Vista is de grafische gebruikersinterface veranderd. Hoe vind je als ‘oude’ 

XP-gebruiker je weg terug in deze vernieuwde omgeving om je klassement te beheren, 

het bureaublad en andere instellingen aan te passen, het systeem te beheren, … 

Ook komen een aantal nieuwigheden aan bod zoals het introductiecentrum, de vernieuwe 

zoekfunctie, de sidebar, de afsluitmogelijkheden, windows flip 3D, internet 

explorer 7, … 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

prijs 



c o d e 

p l a a t s 




melsele 




09 11 09B 


BriGitte Gheeraert - informaticaconsulente 

melsele 






09 09 21e 



melsele 



4 4 euro (met kortinG: 22 euro, voorwa arden p.45) 



09 11 09c 



melsele 

2 maandaGen 7/12 en 14/12 





09 12 07B 



35

vorminG voor vrijwilliGers 

Je bent actief als vrijwilliger in een vereniging, buurt, parochie of organisatie. Je bent bestuurder of voorzitter van een vereniging, vertegenwoordiger 

in een adviesraad of gewoon meewerkend lid. Dan sta je voor heel wat uitdagingen. Jouw vzw of vereniging moet voldoen 

aan wettelijke verplichtingen. Ook voor de organisatie van succesvolle activiteiten of evenementen heb je heel wat kennis en vaardigheden 

nodig. En dan hebben we het nog niet over de zorgen die je als bestuurder hebt. Waar vind je de nodige werkingsgelden? Hoe kan je nieuwe 

vrijwilligers aantrekken? Op welke manier hou je de boekhouding in orde? 

Voor de leergierige vrijwilliger hebben wij goed nieuws. Wij kunnen je ondersteunen met een vormingsaanbod. Wij organiseren in de provincie 

Oost-Vlaanderen infosessies, cursussen en trainingen, toegankelijk voor elke vrijwilliger. Het aanbod is gespreid over verschillende 

locaties, het is betaalbaar en het biedt kansen aan groepen en individuen met heel diverse achtergronden. 

Dat alles is mogelijk dankzij een samenwerking tussen de drie Oost-Vlaamse regionale volkshogescholen Vormingplus en het Provinciaal 

Steunpunt Vrijwilligerswerk Oost-Vlaanderen. 

Verzekering en aansprakelijkheid 

Informatiesessie over verzekeringen voor verenigingen/organisaties van en voor vrijwilligers. 

Welke verzekering afsluiten? Wie is waarvoor aansprakelijk? Zin en onzin van bijkomende 

verzekeringen? Dat zijn zeker vragen waar verantwoordelijken mee te maken 

krijgen … Patrick Van Vlierberghe is maatschappelijk werker, optie personeelsbeleid, 

vrijwilligerscoördinator en workshopbegeleider Stichting Lodewijk de Raet in samenwerking 

met het Provinciaal Steunpunt Vrijwilligerswerk. Hij is dus zeker de geknipte man om 

ons daar deskundige uitleg over te geven! 

Efficiënt vergaderen in de lokale vereniging 

Als je geregeld vergadert, hoor je vaak de volgende pijnpunten: ‘De vergaderingen duren 

te lang. Afspraken worden niet steeds nagekomen. Het zijn meestal dezelfden die het 

woord nemen. Niet iedereen is echt betrokken. Soms wordt er wel veel gepraat, maar 

met te weinig resultaat …’. Deze cursus in twee sessies is bestemd voor al wie als vrijwilliger 

binnen het lokale verenigingsleven of binnen één of andere vrijwilligersorganisatie 

aan vergaderingen deelneemt of vergaderingen voorzit. Je krijgt tips over hoe je de vergaderingen 

doelgericht houdt, en je oefent vaardigheden die tijdens vergaderingen van 

belang zijn. 

Een website voor je vereniging … 

van idee tot www.resultaat 

De website is hét middel om te communiceren met zowel leden als partners, sponsors en 

medewerkers, maar ook met het brede publiek. 

Op het eerste zicht lijkt het allemaal eenvoudig. Niets is minder waar. Vooraleer een website 

reflecteert wat men in gedachte heeft zijn er verschillende fasen te doorlopen. Een 

draaiboek is beslist geen overtollige luxe. Ook aan de juridische aspecten (auteursrechten, 

etc) zal in de opleiding aandacht worden geschonken. Deelnemers werken in de PC 

klas van Vormingplus met elk een laptop met de meest recente software en aan het einde 

van de opleiding worden ze bekroond met hun eigen website. 

36 

d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


sint-niklaas 



0 euro (mits wa arBorG van 5 euro) 


09 10 07a 

BiBliotheek - 

hendrik heymanplein 3 - sint-niklaas 

stadsBestuur sint-niklaas en 

provincie oost-vlaanderen 

patrick van vlierBerGhe - 

BeGeleider provincia al steunpunt vrijwilliGers 

sint-niklaas 

dinsdaG 27/10 en 10/11 


10 euro 



09 10 27B 

BiBliotheek - 

hendrik heymanplein 3 - sint-niklaas 

stadsBestuur sint-niklaas, provincie oostvlaanderen 

en stichtinG lodewijk de raet 

yves larock - dir. en educ. medew. stichtinG lodewijk de raet 

melsele 



25 euro 



09 11 18c 


provincie oost-vlaanderen 

rudi vansick - 

ict consultant en Bestuurder diverse vereniGinGen

andere vorminGsmodules in de provincie oost-vlaanderen 

Folders en affiches maken voor je vereniging 

Het verenigingsleven in Vlaanderen groeit en bloeit: we organiseren activiteiten 

dat het een lieve lust is. En dan valt de vraag wie er voor de folder 

of de affiche zorgt. In het bedrijfsleven stap je daarvoor naar een grafisch 

bureau. Een vereniging heeft daar doorgaans de middelen niet voor. En 

dus beginnen we er zelf maar aan. We brengen je in deze cursus de basisbeginselen 

bij. We maken eenvoudige oefeningen op de computer en 

bespreken de voor- en nadelen van enkele computerprogramma’s om 

folders te maken. Naast de technische aspecten besteden we aandacht 

aan de leesbaarheid, de kleurkeuze, de herkenbaarheid en het formaat. 

Zodat jouw folder en affiche gezien én gelezen wordt! 

Voorkennis: Basiskennis Windows is een vereiste 

Locatie ‘t Kasteeltje (vormingslokaal 2de verdiep), 

Stationstraat 7, Denderleeuw 

Data en uur 17, 24 november en 1 en 8 december 2009, 

telkens van 19u30 tot 22u00 

Kostprijs 8 euro 

Inschrijven Vormingplus Vlaamse Ardennen-Dender 

054-41 48 02 

vlad@vormingplus.be 

www.vormingplus-vlad.be 

De vrijwilligerswet 

De wet op het vrijwilligerswerk is sinds een aantal jaren van kracht. Omdat 

de nood aan informatie groot blijft, zetten we op deze infoavond de 

rechten en plichten voor de vrijwilliger en voor de organisatie nog even op 

een rij. Waarover moeten vrijwilligers geïnformeerd worden? Wat is de 

verzekeringsplicht? Voor wie geldt deze plicht? Wanneer is de organisatie 

aansprakelijk? Welke vergoeding mag een vrijwilliger ontvangen? Welke 

vrijwilligers moeten hun vrijwilligerswerk melden? Bij wie en hoe? 

We voorzien voldoende tijd om in te gaan op jouw vragen. 

Locatie Vormingplus Gent-Eeklo, Reigerstraat 8, Gent 

Data en uur 29 september 2009, van 19u30 tot 22u00 


Inschrijven Vormingplus Gent-Eeklo 

09-224 22 65 

info.gent.eeklo@vormingplus.be 

www.vormingplusgent-eeklo.be 

Schrijven voor jouw doelgroep 

Deze cursus is bedoeld voor elke vrijwilliger die wel eens een artikel, 

verslag, brief of folder schrijft voor zijn of haar vereniging, school of club. 

Aan de hand van stijltips en oefeningen leer je een tekst opstellen in klare, 

duidelijke taal. 

In de eerste sessie bekijken we concrete voorbeelden. Welke schrijfsels 

zijn goed en welke zijn minder? Welke teksten bereiken hun doel en spreken 

de doelgroep aan? Houvast vind je in een beknopte syllabus. In de 

tweede sessie maken we oefeningen en bespreken die in groep. Ook jouw 

vragen komen er aan bod. 

Breng eigen teksten en folders mee! 


Data en uur 14 en 21 oktober 2009, telkens van 19u30 tot 22u00 



09-224 22 65 



Een projectdossier schrijven 

Je wil als vrijwilliger je schouders zetten onder een project. Aan ideeën 

geen gebrek, maar hoe breng je die in praktijk? Bovendien ontbreken 

vaak de financiële middelen om ze te verwezenlijken. Het idee vertalen 

naar een project dat voor subsidies in aanmerking komt, kan dan een 

deel van de oplossing zijn. In deze cursus krijg je een introductie in het 

schrijven van projectdossiers. We overlopen kort de Vlaamse, provinciale 

en gemeentelijke subsidie- en financieringskanalen en geven uitgebreid 

tips om zelf een projectaanvraag te schrijven. Je oefent je vaardigheden 

door uitwisseling, toepassing en praktische voorbeelden. 


Data en uur 12, 19 en 26 oktober 2009, telkens van 19u30 tot 22u00 



09-224 22 65 



Samenwerken in de vrijwilligersgroep 

Voor veel mensen is de samenhorigheid en het groepsgevoel dat kan ontstaan 

bij het werken aan een gemeenschappelijk doel, een belangrijke 

motivatie om zich als vrijwilliger in te zetten. 

Maar waar mensen samenwerken krijg je vroeg of laat ook meningsverschillen 

en conflicten. Afspraken verwateren, roddel duikt op en de 

collegiale sfeer verdwijnt. Vaak is dit het gevolg van botsende behoeften, 

meningen, waarden en normen. De goede sfeer keert pas terug als de 

groepsleden de onderlinge verschillen erkennen en als de werkafspraken 

duidelijk zijn. Conflicten zijn niet leuk, maar ze kunnen relaties levendig 

houden en nieuwe ontwikkelingen mogelijk maken. 


Data en uur 1 en 8 december 2009, telkens van 19u15 tot 22u15 



09-224 22 65 



37

dicht Bij de deur 

1. Dienstencentrum 

De Wilg - Sint-Niklaas 

Een vrijzinnige uitvaart, hoe werkt dat? 

De meesten onder ons hebben -jammer genoeg- ooit wel een begrafenis 

bijgewoond. De meeste begrafenissen gaan nog steeds door in de 

(katholieke) kerk. Maar wist je dat je ook een vrijzinnige uitvaart kan 

organiseren? Tijdens deze namiddag krijgen een uitleg over wat humanisme 

is en hoe het bij ons beleefd wordt. Daarna bespreken we een 

aantal vrijzinnig-humanistische rituelen (ook bij 

geboorte, huwelijk,…) en daarbij focussen we ons op het afscheidsritueel: 

bij wie kan je terecht om zo een uitvaart te regelen? Welke rituelen 

komen aan bod? Welke beslissingen kan je nemen voor de 

praktische organisatie? 

Afrikaanse dans - Een eerste kennismaking 

Afrikaanse dans is in eerste plaats genieten! Genieten van samen te 

bewegen op de klanken van de djembé. De trommels nodigen je uit, je 

kan niet anders dan lekker bewegen. Eerst leren we een paar basispassen 

om geleidelijk aan te evolueren naar enkele bewegingspatronen. 

Genieten staat centraal! We maken ook tijd om de Afrikaanse trommels 

te ontdekken. Verschillende klanken verweven zich met elkaar en tenslotte 

komen we tot een mooi ritme. Dit alles kleuren we af en toe met 

een Afrikaans lied. 

38 

Volkshogescholen willen leermogelijkheden dichter bij de 

mensen brengen, ook bij mensen die minder kansen hadden 

of hebben om te leren. Daarom werkt Vormingplus 

dit seizoen samen met de dienstencentra in Sint-Niklaas, 

Dendermonde en Zele en met het ontmoetingshuis voor 

mensen in de geestelijke gezondheidszorg Zigzag. Hieronder 

lees je meer over iedere organisatie en over het 

‘gericht aanbod’ dat Vormingplus samen met hen brengt. 

Dienstencentra 

Dienstencentra nodigen mensen van de buurt uit om samen te komen voor een praatje of om deel te nemen aan ontspannende en vormende 

activiteiten. Soms kan je er voor een redelijke prijs een warme maaltijd gebruiken. Ook voor andere diensten zoals thuiszorg kan je er terecht. 

Bovendien vind je er ook nuttige informatie over al deze mogelijke diensten en over thema’s die te maken hebben met thuiszorg, gezondheid, … 

Vormingplus werkt samen met de dienstencentra om het vormende luik van hun werking mee gestalte te geven. 

In samenwerking met: 

d a t u m 


p l a a t s 


d a t a 


p l a a t s 




tot 14/9 - telefonisch Bij dienstencentrum de wilG (03-778 68 52) 

dc de wilG - lamstraat 23 - sint-niklaas 

frank stappaerts - voorzitter hv v antwerpen 

donderdaGen 1, 8 en 15/10 




sonja van Bockstaele - GloBetrotter, verhalenvertelster, dansdocente 

Voorkomen van hart- en vaatziekten 

Wat voeding kan doen 

Veel gezondheidsproblemen en zeker hart- en vaatziekten kunnen leiden 

tot een ernstige daling van de levenskwaliteit. Ze zijn nog steeds de 

meest voorkomende oorzaak van een overlijden. Daarom kunnen we 

hart- en vaatziekten maar best zoveel mogelijk trachten te voorkomen. 

Hoe we voor ons lichaam zorgen via onze dagelijkse voeding wordt 

klaar en duidelijk uitgelegd tijdens deze uiteenzetting. 

d a t u m 


p l a a t s 


dinsdaG 13/10 




anne-mie roosens - consulente voedinG, Gezondheid en leefwijze 

Eerste hulp bij ongevallen 

Een ongeluk is gauw gebeurd. Juist reageren is de boodschap! Je verbrandt 

je. Je snijdt in je vinger. Iemand valt flauw of krijgt een beroerte 

of je komt als eerste aan bij een ernstig verkeersongeval. Ook al ben je 

geen dokter, je kunt iets doen. Je leert hoe je een slachtoffer benadert. 

Je leert wat je doet in afwachting van de hulpdiensten, en hoe je zelf 

eerste hulp kunt bieden. We vertrekken van wat je al weet en kunt, en 

leren je nieuwe technieken aan. 

d a t u m 


p l a a t s 


dinsdaG 10/11 




chris serGeant - vorminGswerkster rode kruis 

Negrospirituals zingen 

Vanuit hun Afrikaans gevoel voor ritme en melodie zongen de zwarte 

slaven over hun onderdrukking, maar ook over hun hoop en geloof. Het 

is muziek die veel mensen begeestert en kracht geeft. We staan stil 

bij de achtergrond van de liederen, zodat we ons goed kunnen inleven 

om ze daarna met veel gevoel te zingen. Vooraf werken we even aan 

onze zangstem via ontspanning, houding, ademhaling en stemplaatsing. 

Iedereen is welkom, er wordt geen enkele muzikale voorkennis 

gevraagd. 

d a t u m 


p l a a t s 


maandaG 30/11 




katrien vandekerckhove - zanGeres en stempedaGoGe


Het Zilverpand - Dendermonde 

Eerste hulp bij kwaaltjes 

Verkoudheden, hoofdpijn, diarree, reisziekte, koorts, tandpijn, maagklachten, 

slapeloosheid, enz. 

Iedereen heeft er wel eens last van. Niet altijd zijn medicijnen de beste 

oplossing. Huismiddeltjes helpen je genezen. Tante Kaat kent ze. Maar 

ook jij kent er zeker enkele. We leren hoe je jezelf of je familieleden 

kunt helpen bij allerlei kwaaltjes. We vertrekken van wat je zelf al 

weet en wisselen ervaringen uit. En we leren nieuwe middeltjes kennen 

en gebruiken. 

d a t a 


p l a a t s 


maandaGen 5 en 12/10 


tot 25/9 - telefonisch Bij dienstencentrum zilverpand (052-25 17 33) 

ldc het zilverpand - nieuwBurcht 10 - dendermonde 

johan vermeersch - educatief medewerker vorminGplus waas-en-dender 


De Zonnebloem – Dendermonde 

Slapen - hoe doe je dat? 

Vorig jaar werden in België 270 miljoen slaap- en kalmeermiddelen 

verkocht. Steeds meer mensen hebben problemen met slapen: niet 

kunnen inslapen, vaak wakker worden, etc.. Waarom is slapen zo 

belangrijk? Hoe ziet de slaap eruit? Hoe ontstaan slaapproblemen? 

Wat speelt daarbij een rol? Wat is slaapcultuur? Hoe kan je slaapproblemen 

verhelpen? Tijdens deze lezing krijg je mogelijke oplossingen 

en tips. 

d a t u m 


p l a a t s 

i.s.m. 


maandaG 28/9 


tot 18/9 - telefonisch Bij dienstencentrum de zonneBloem (052-25 19 30) 

Buurthuis wasteyne - Boonwijkstraat 80 - dendermonde 

Buurthuis wasteyne 

tiny velGhe - vorminGswerker 

Kerstliederen uit Oost en West zingen 

Kersttijd, een tijd van warmte, gezelligheid en vriendschap. De tijd ook 

om kerstliederen te zingen! We zingen sfeervolle kerstliederen van 

eigen bodem, maar we putten ook uit de rijke kerstliederentraditie 

van andere landen, waaronder enkele prachtige kerstliederen uit de 

nieuwe Europese lidstaten (Polen, Roemenië). Vooraf oefenen we 

even onze zangstem. Voorkennis van zang of notenleer is niet nodig. 

Iedereen is welkom. Graag een pen en mapje meebrengen. 

d a t u m 


p l a a t s 


dinsdaG 15/12 


tot 4/12 - telefonisch Bij dienstencentrum de zonneBloem (052-25 19 30) 

ldc zonneBloem - Breestraat 109 - sint-Gillis-dendermonde 

katrien vandekerckhove - zanGeres en stempedaGoGe 

39

4. ’t Plein - 

Baasrode (Dendermonde) 

Geheugentraining 

Vergeet jij ook wel eens waar je je sleutels hebt gelaten? Weet je dat je 

een persoon al eerder hebt gezien maar kan je je niet herinneren waar? 

Kom je wel eens thuis met je boodschappen en merk je dat je niet gekocht 

hebt waar je eigenlijk voor ging winkelen? Vergeet je namen en 

data? Kortom: laat je geheugen je wel eens in de steek? Dan is deze 

korte reeks iets voor jou. Tenzij er een lichamelijke probleem is, heeft 

een goed of slecht geheugen hebben meer te maken met training dan 

met mogelijkheden. Tijdens deze cursus krijg je informatie en tips om 

je geheugen te verbeteren. 

d a t u m 


p l a a t s 


Kerstliederen uit Oost en West zingen 

Kersttijd, een tijd van warmte, gezelligheid en vriendschap. De tijd ook 

om kerstliederen te zingen! We zingen sfeervolle kerstliederen van 

eigen bodem, maar we putten ook uit de rijke kerstliederentraditie van 

andere landen, waaronder enkele prachtige kerstliederen uit de nieuwe 

Europese lidstaten (Polen, Roemenië). Vooraf oefenen we even onze 

zangstem. Voorkennis van zang of notenleer is niet nodig. Iedereen is 

welkom. 

Graag een pen en mapje meebrengen. 

d a t u m 

Voorkomen in s c hri j v ing tot 13/11 van hart- - telefonisch en vaatziekten 

Bij dienstencentrum ’t plein (052-25 70 90) 

p l a a t s ldc ‘t plein - kloosterstraat 30 - dendermonde - Baasrode 

b e g e l e i d i n g katrien vandekerckhove - zanGeres en stempedaGoGe 

40 

dinsdaG 29/9 


tot 18/9 - telefonisch Bij dienstencentrum ’t plein (052-25 70 90) 

ldc ‘t plein - kloosterstraat 30 - Baasrode (dendermonde) 

resy de meulder - educatief medewerker vorminGplus 

dinsdaG 24/11 


5. Dienstencentrum Ziac - Zele 

De dood is niet het einde 

Alsmaar meer mensen kijken met nieuwe ogen naar de dood: wetenschappelijk 

onderzoek, nabij dood-ervaringen en ook oude culturen en 

wereldgodsdiensten reiken ons een manier aan om met de dood om te 

gaan. De dood is niet het einde, het is een nieuwe geboorte in een andere 

dimensie. Misschien is de muur tussen leven en dood wel minder 

hoog dan we dachten. Philipe Vandevorst, medewerker van Timotheus 

vzw, belicht deze visie op het leven na de dood. Hij vertelt hoe we de 

andere dimensie kunnen verkennen. Van daaruit leren we op een andere 

manier naar de dood kijken en hoe we stervenden en overledenen 

kunnen helpen over de dood heen. We vinden troost in de gedachte dat 

onze relatie met de gestorvenen over de dood heen blijft groeien. We 

zien hoe we onszelf op deze overgang kunnen voorbereiden. 

d a t u m 


p l a a t s 

i.s.m. 


maandaG 12/10 


tot 2/10 - telefonisch Bij dienstencentrum ziac (052-44 61 31) 


timotheusproject vzw 

philippe vandervorst - timotheus vzw 

Een literaire wandeling door het westen 

Om de zoveel tijd verschijnen er nieuwe lijstjes met klassiekers die je 

gelezen ‘moet’ hebben, of waar vaak naar verwezen wordt. Hiervan 

hebben we één lijst gemaakt met negentiende- en twintigste-eeuwse 

werken uit de westerse wereld. We wandelen door deze lijst heen en 

pikken er een aantal boeken uit om verder te belichten. Ook kunnen 

we ons afvragen waarom een bepaald boek wel is opgenomen en een 

ander niet. Misschien hebt u zelf nog goede suggesties welk boek je 

beslist gelezen moet hebben? Een verrijkende ervaring die vergeten 

kennis weer oppoetst, zodat u uzelf en anderen kunt verbazen door een 

passend citaat in elk gesprek. Natuurlijk krijgt u ook een literatuurlijst 

mee. 

d a t a 


p l a a t s 

i.s.m. 


2 woensdaGen 21/10 en 28/10 


tot 9/10 - telefonisch Bij dienstencentrum ziac (052-44 61 31) 


leesweB 

martine kouwenhoven

6. Zigzag 

Zigzag is een laagdrempelig ontmoetingshuis binnen de geestelijke 

gezondheidszorg waar volwassenen met psychosociale problemen 

elkaar kunnen ontmoeten in het gezellige en alcoholvrije praatcafé. 

Daarnaast organiseert Zigzag, vanuit de Werkgroep Vrijetijdsbesteding 

en Vorming, ook tal van activiteiten. In deze werkgroep zijn klanten en 

professionelen (Beschut Wonen Pro Mente, Beschut Wonen Waasland 

en dagcentrum De Balans) vertegenwoordigd. Zigzag is gelegen in de 

Dalstraat 27 te Sint-Niklaas. 

Alleen en toch gelukkig zijn: het kan! 

Veel mensen leven alleen. Meestal overkomt ons dat, door allerlei omstandigheden. 

Het is niet altijd gemakkelijk, ook al biedt het evengoed 

kansen. Je voelt je onafhankelijk maar je staat tegelijk voor alles alleen 

in. Je kan bruisen van energie en je tevreden voelen maar je kan je 

soms ook verliezen in zelfbeklag, neerslachtigheid of over activiteit. 

In deze cursus ga je op zoek naar je levenskracht. Je leert hoe je die 

levenskracht kunt gebruiken om ‘alleen’ toch gelukkig te leren zijn. 

d a t a 


p l a a t s 

i.s.m. 


woensdaGen 9, 16 en 23/12 


tot 27/11 - telefonisch Bij ziGzaG (03-780 38 98) 

ziGzaG - dalstraat 27 - sint-niklaas 

prh 

marleen devisch - vorminGswerker prh 

7. Hof ter Saksen - 

Gemeente Beveren en OCMW Beveren 

De groendienst van de Gemeente Beveren en OCMW Beveren werken 

dit seizoen samen rond energiebesparing. 

Workshop energiebesparing: verwarming 

Neemt de verwarming een grote hap uit jouw budget? Daar kan je misschien 

wel een mouw aan passen. Deze workshop rond verwarming is 

gebaseerd op een kaartspel. Je zoekt naar de juiste afbeelding bij een 

verwarmingstip én je maakt een inschatting van de geldbesparing die 

deze tip oplevert. We nemen ook de tijd om de specifieke besparingsmogelijkheden 

bij jou thuis te bespreken. 

d a t u m 


p l a a t s 

i.s.m. 




tot 28/9 - telefonisch Bij ocmw Beveren (03-750 46 00) 


ecolife vzw, ocmw Beveren en Gemeente Beveren 

jenny de laet - GedraGsecoloGe 

Workshop energiebesparing: elektriciteit 

Welke elektrische toestellen en lampen heb jij in huis, en wat verbruiken 

ze? Laten we het samen uitzoeken! Via het bordspel ‘speel je rijk’ 

komen we te weten hoe je het milieu en je portemonnee kan sparen. 

We doen een beroep op je inschattingsvermogen: zijn de tips waar of 

niet waar? En wat is het bedrag dat je bespaart als je die bepaalde tip 

toepast? Je hersenen kraken en ondertussen verdien je geld. 

d a t u m 


p l a a t s 

i.s.m. 




tot 21/9 - telefonisch Bij ocmw Beveren (03-750 46 00) 


ecolife vzw, ocmw Beveren en Gemeente Beveren 

jenny de laet - GedraGsecoloGe 

41

eGio in Beeld 

Gespecialiseerde vormingsinstellingen 

Amarant 

Zebrastraat, 30-001, 9000 Gent 

070-23 30 48 - www.amarant.be 

Atelier Cirkel 

Prins Kavelhof 35/2, 2930 Brasschaat 

03-633 05 89 - www.ateliercirkel.be 

CCV 

Nederpolder 24, 9000 Gent 

09-235 78 65 - www.ccv.be/gent 

CVN landelijk secretariaat 

Meir 44a, 2000 Antwerpen 

03-226 02 91 - www.c-v-n.be 

Halewynstichting 

Le Grellelei 10, 2600 Berchem 

03-239.66.02 - www.halewynstichting.be 

Impuls 

Willem Huveneerstraat 5, 3200 Aarschot 

016 56 95 68 - www.impulsvorming.be 

Inverde 

Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart 

02-657 93 64 - www.inverde.be 

Motief 

Boomsesteenweg 269, 2020 Antwerpen 

03-216 94 83 - www.motief.org 

Natuurpunt Educatie 

Graatakker 11, 2300 Turnhout 

014-47 29 50 - www.natuureducatie.be 

PRH 

Otto Veniusstraat 15, 2000 Antwerpen 

03-226 53 25 - www.prh.be 

42 

Naast het vormingsaanbod van Vormingplus Waas-en-Dender valt er in de 

regio nog heel wat meer mee te pikken op vlak van niet-diplomagerichte 

vorming. We brengen hieronder in beeld wie de organisatoren van deze 

vorming zijn. Met sommigen werkt Vormingplus Waas-en-Dender samen, 

anderen lieten ons weten dat zij regelmatig een eigen vormingsaanbod in de 

regio hebben. Je kan hun brochure opvragen of even surfen naar hun website. 

Relatie-Studio 

Voskenslaan 167, 9000 Gent 

09-220 70 00 - www.relatiestudio.be 

Stichting Lodewijk de Raet 

Maria Hendrikaplein 64a, 9000 Gent 

09-382 75 70 - www.de-raet.be 

Timotheus-Project 

Jaak De Boeckstraat 73 bus 2-3, 2170 Merksem 

03-644 53 01 - www.timotheus.org 

Uitstraling Permanente Vorming vzw 

Waversesteenweg 1077 , 1160 Oudergem 

02-629 27 50 - www.vub.ac.be/UPV 

Universiteit Vrije Tijd 

Blijde-Inkomststraat 77, 3000 Leuven 

016-31 06 70 - www.universiteitvrijetijd.be 

VCOK 

Raas Van Gaverestraat 67a, 9000 Gent 

09-232 47 36 - www.vcok.be 

Vormingsinstituut Rode Kruis-Vlaanderen 

Bomastraat 10, 9000 Gent 

09-225 81 97 - www.rodekruis.be 

WiSPER-Gent 

Warandestraat 13, 9000 Gent 

09-229 21 72 - www.wisper.be 

WiSPER-Leuven 

Diestsesteenweg 104, 3010 Leuven 

016-25 16 21 - www.wisper.be 

Zorg-Saam 

Remylaan 4b, 3018 Wijgmaal-Leuven 

016-24 39 75 - www.zorgsaam.be 

Handicum 

Schoolstraat 3 , 9960 Assenede 

09-344 98 92 - www.handicum.be 

Cultuurcentra 

CC Sint-Niklaas Vrije Ateliers 

Rode kruisstraat 25, 9100 Sint-Niklaas 

03-777 46 84 - www.ccsint-niklaas.be 

CC Belgica 

Kerkstraat 24, 9200 Dendermonde 

052-20 26 26 - www.ccbelgica.be 

CC Lokeren 

Kerkplein 5, 9160 Lokeren 

09-340 50 56 - www.lokeren.be/cultuur 

CC Ter Vesten 

Gravenplein 2, 9120 Beveren 

03-750 10 00 - www.beveren.be/tervesten 

CC Temse 

AC De Zaat (3de verdieping) 

Frans Boelplein 1, 9140 Temse 

03-710 12 70-73 - www.temse.be 

Dienstencentra 

Dienstencentrum De Wilg 

Lamstraat 23, 9100 Sint Niklaas 

03-778 68 52 - www.ocmwsintniklaas.be 

Dienstencentrum ZIAC 

Zwaanstraat 7, 9240 Zele 

052-44 61 31 - www.ziac.be 

Lokale dienstencentra (LDC) OCMW Dendermonde 

- ldc Zonnebloem, Breestraat 109 St.Gillis 

052-25 19 30 

- ldc Zilverpand, Nieuwburcht 10 

Dendermonde 052-25 17 33 

- ldc ‘t Plein, Kloosterstraat 30 Baasrode 

052-25 70 90 

www.ocmw.dendermonde.be

Verenigingen 

Vzw Durme 

Bezoekerscentrum Molsbroek 

Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren 

09-348 30 20 - www.vzwdurme.be 

Gezinsbond vzw 

Troonstraat 125, 1050 Brussel 

02-507 88 11 - www.gezinsbond.be 

Hortus - Hof ter Saksen 

Haasdonkbaan 101 

9120 Beveren 

03-775 28 51 

www.hortus-ter-saksen.be 

KAV Oost-Vlaanderen 

Oude Vest 146, 9200 Dendermonde 

052-45 98 99 - www.kav.be 

KWB 

Oude Vest 146, 9200 Dendermonde 

052-45 98 62 - www.kwb.be/kwboostvlaanderen 

Masereelfonds Oost-Vlaanderen 

F. Van Arteveldestraat 35, 9000 Gent 

09-225 38 53 - www.masereelfonds.be 

OKRA Regio Land Van Waas 

de Castrodreef 1, 9100 Sint-Niklaas 

03-760 38 66 - www.okra.be/waasendender 

OKRA Regio Dendermonde 

Bogaerdstraat 33, 9200 Dendermonde 

052-25 97 91 - www.okra.be/waasendender 

S-Plus 

Tramstraat 69, 9052 Gent 

09-333 58 09 - www.s-plusvzw.be 

VELT 

Uitbreidingstraat 392 C, 2600 Berchem 

03-281 74 75 - www.velt.be 

VIVA-SVV 

Tramstraat 69, 9052 Gent 

09-333 58 00 - www.VIVA-SVV.be 

ziekenzorg cm Waas en Dender 

de Castrodreef 1, 9100 Sint-Niklaas 

052-25 97 83 - 03-760 38 50 

Andere Initiatieven 

VZW Vrouwencentrum 

Nieuwstraat 34, 9100 Sint-Niklaas 

03-777 97 00 

Vormingscentrum het Dakhuus vzw 

Bredabaan 696, 2930 Brasschaat 

03-633 16 96 - www.dakhuus.org 

Centrum voor Basiseducatie - Leerpunt 

Hoofdvestigingsplaats 

E. Van Winckellaan 23, 9200 Dendermonde 

052-25 82 78 

Andere vestigingsplaats 

Regentiestraat 11, 9100 St-Niklaas 

03-766 29 29 

43

spots op 

hof ter saksen 

Hof ter Saksen is met zijn 30 ha een exclusief gemeentelijk natuurdomein 

met een beschermd landschapspark en schitterende 

wandeldreven. Behalve het park met het kasteel, de oranjerie en 

het hoevegebouw als beschermde monumenten vind je er ook de 

natuurtuin, de hoogstamboomgaard, de Beverse beekvallei met 

bufferbekken en het pas aangeplante eikenbos. 

De natuureducatieve vereniging Hortus ter Saksen vzw biedt cursussen 

en voordrachten in relatie tot de tuin: een cursus plantenkennis, 

een cursus tuinaanleg- en onderhoud, snoei van fruitbomen 

en klein fruit of mijlpalen in de Engelse tuinkunstgeschiedenis zijn 

slechts een greep uit het aanbod. 

In de oranjerie, vlakbij het kasteel baat Hortus ter Saksen vzw een 

tuincafetaria uit. Je kan er heerlijk appelsap drinken, een persing 

van het hoogstamfruit van eigen hoogstamboomgaard. Het 2-jaarlijkse 

oogstfeest in de boomgaard in de maand september is een 

initiatief van Hortus ter Saksen vzw ism gemeente Beveren en nationale 

boomgaardenstichting vzw. Je maakt er kennis met snoeitechnieken 

en appel- en perenrassen van weleer. 

Om de 2 jaar brengen cultuurcentrum ter Vesten en groendienst 

Beveren Beeldig Hof ter Saksen dat dankzij een unieke verzameling 

kunstwerken een verrijking betekent voor het park. Dat is het 

moment voor Hortus ter Saksen vzw om dichters uit te nodigen om 

bij de kunstwerken een gedicht te schrijven. Rond midzomernacht 

komt de dichter naar het park, Hof ter Saksen wordt een ontmoetingsplaats 

voor dichters en toehoorders. Medewerkers van Hortus 

ter Saksen vzw begeleiden bezoekers bij hun avondwandeling in de 

voetsporen van de dichter in het park. 

2009 is het jaar van Charles Darwin ‘s 200ste verjaardag en zijn 

evolutietheorie die 150 jaar bestaat. Hortus ter Saksen vzw laat dit 

niet ongemerkt voorbij gaan. Professor Johan Braeckman zal op 

9 december 2009 in Hof ter Saksen de discussies en controverses 

over Darwins evolutietheorie benaderen. Veel debatten over Darwin 

zijn niet louter wetenschappelijk, maar gaan over religie, moraal, 

cultuur, gedrag en alles wat we als typisch menselijk beschouwen. 

Behalve activiteiten in en rond de oranjerie van Hof ter Saksen 

organiseert Hortus ter Saksen vzw ook zondagse natuurtochten 

in het binnenland en de jaarlijkse meerdaagse tuinenreizen in het 

buitenland. 

Hof ter Saksen is gelegen langs de Haasdonkbaan te Haasdonk- 


Openingstijden Hof ter Saksen 

Tuin 

1 maart tot 31 oktober, dagelijks van 10 tot 18 uur 

1 november tot eind februari, van 10 tot 16.30 uur, gesloten op zaterdag 

Tuincafetaria 

1 maart tot 31 oktober, zondag en feestdagen van 14 tot 18 uur 

1 juni tot 30 september, zaterdag, zondag en feestdagen van 14 tot 18 uur 

voor al onze activiteiten zie website www.hortus-ter-saksen.be 

vanaf najaar 2009 wordt er ook samengewerkt met Vormingplus ! 

44 

Is jouw organisatie actief in het vormingswerk voor volwassenen en wil je ook de spots op je werking gericht krijgen? 

Geef ons een seintje. We bezorgen je onze criteria voor publicatie en zien wat er voor je organisatie mogelijk is.

praktische info 

Inschrijving en betaling 

Inschrijven doe je door tijdens de kantooruren te bellen naar het nummer 03-775 44 84. Wij 

kijken dan onmiddellijk of er nog plaatsen vrij zijn. Je kan ook een e-mail sturen naar waasen-dender@vormingplus.be 

of je vult het inschrijvingsformulier in dat je terugvindt op de 

website www.vormingplus.be/waas-en-dender. Wij contacteren je dan zo spoedig mogelijk. 

Je doet er goed aan om zo snel mogelijk in te schrijven. Voor veel activiteiten is er namelijk een 

maximum aantal deelnemers voorzien. 

Indien je ingeschreven bent en toch niet kan deelnemen, geef je ons zo snel mogelijk een seintje. 

Dan kunnen wij de mensen die op de wachtlijst staan een kans geven om deel te nemen. 

Betalen doe je zo snel mogelijk na inschrijving per overschrijving op het rekeningnummer 

001-4018612-75 met vermelding van de cursuscode. Als je met opleidingscheques betaalt of 

je geniet een korting, schrijf je dit er ook bij. 

Je bent pas definitief ingeschreven na betaling van het cursusgeld. Je inschrijving wordt niet 

meer bevestigd. We verwachten je op de eerste samenkomst. 

Wachtlijsten 

Indien een activiteit volzet is, wordt er een wachtlijst aangelegd. Bij een eventuele annulering 

van een cursist bellen we de eerste persoon op deze lijst. Hou er wel rekening mee dat 

de wachtlijst enkel van toepassing is voor de activiteit in het lopende seizoen. Bovendien 

houdt het bestaan van een wachtlijst voor een bepaalde activiteit geen enkele garantie in 

over de programmatie van deze activiteit in de toekomst. 

Prijzen en kortingen 

Er zijn 2 prijscategorieën: 

1. de standaardprijs 

2. de verminderde prijs: deze prijs is van toepassing voor mensen die recht hebben op een 

verhoogde tegemoetkoming van het ziekenfonds, voor studenten en voor werkzoekenden. 

a. Mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming van 

het ziekenfonds kunnen ook bij ons genieten van een vermindering. 

Hoe kom je dit te weten? 

Op het kleefbriefje van het ziekenfonds bekijk je de risicocode. 

Dit is de code met 3 cijfers voor en 3 cijfers na de schuine streep. 

Indien het derde cijfer voor de schuine streep een 1 is (..1/…), heb 

je recht op de verminderde prijs. Je meldt ons dit bij inschrijving 

en bezorgt ons voorafgaandelijk aan de activiteit een kleefbriefje. 

Mensen die het OMNIO-statuut hebben, kunnen eveneens 

genieten van een vermindering. 

b. Studenten: Je meldt bij inschrijving dat je student bent en bezorgt 

ons, voorafgaandelijk aan de activiteit een kopie van je 

studentenkaart. Deze korting is enkel geldig voor voltijdse 

studenten, ingeschreven voor een volledig leerplan. 

c. Werkzoekenden: je meldt bij inschrijving dat je werkzoekende 

bent en bezorgt ons voorafgaandelijk aan de activiteit een kopie 

van je stempelkaart. 

Dankzij subsidies van de overheid zijn een aantal prijzen sterk gereduceerd. 

Annuleringen 

Indien je betaald hebt en nadien toch niet kan deelnemen, brengen we 15% administratieve 

kosten in mindering (met een maximum van 7,50 euro per activiteit) op het terug te betalen 

bedrag. Je kan slechts uiterlijk tot 4 werkdagen voor aanvang van de cursus annuleren. Wij 

rekenen hiervoor op uw begrip. 

Bij het niet plaatsvinden van een cursus worden alle bedragen volledig en zo spoedig mogelijk 

terugbetaald. 

Legende symbolen 

Avondcursus 

Dagcursus 

Uitstap 

Secretariaat 

Vormingplus, Volkshogeschool Waas-en-Dender 

Grote Baan 183 

9120 Melsele 

Tel.: 03-775 44 84 

Fax: 03-775 97 45 

E-mail: waas-en-dender@vormingplus.be 

Website: www.vormingplus.be/waas-en-dender 

Bankrekeningnummer: 

Voor België: 001-4018612-75 

Voor het buitenland: IBAN: BE05 0014 0186 1275 

Open: 

alle werkdagen van 9u00 tot 12u30 en 

van 13u30 tot 17u00 (vrijdag tot 16u00). 

45

Opleidingscheques voor werknemers 

in zes stappen 

Vormingplus Waas- en Dender is een erkende opleidingverstrekker. Dit wil zeggen dat 

werknemers hun cursussen kunnen betalen met opleidingscheques. 

Hoe ga je te werk? 

Stap één 

Bij je inschrijving vermeld je dat je betaalt met opleidingscheques. 

Let op: de cheques dekken enkel het standaard cursusbedrag. Voor uitdrukkelijk apart 

vermelde kosten (bijvoorbeeld een maaltijd die niet in de standaardprijs is inbegrepen 

of extra materiaalkosten ) kunnen geen opleidingscheques gebruikt worden. 

Stap twee 

Je stort de helft van het cursusbedrag (als waarborg) op onze rekening met nr 

001-4018612-75. Je vermeldt de cursuscode + WB OPL bij de mededelingen. 

Stap drie 

Je vraagt opleidingscheques aan en vindt alle informatie bij de VDAB: 

• op nummer 0800 30700 

• in een lokale werkwinkel 

• www.vdab.be/opleidingscheques 

Belangrijk hierbij 

- Vraag voor elke activiteit afzonderlijk cheques aan, ook als je je voor meerdere cursussen 

tegelijk inschrijft. 

- Vormingplus mag niet terugbetalen op opleidingscheques. Dit betekent dat je ons 

cheques bezorgt ter waarde van het exacte bedrag of je geeft ons een cheque met een 

kleinere waarde. Het resterende bedrag wordt verrekend met het terugstorten van de 

waarborg. Zie de voorbeelden op de volgende bladzijde. 

- De VDAB verstrekt cheques met een waarde van 5,00/10,00/25,00 euro. Bij ons vind je 

ook activiteiten van 2,50 euro. Hiervoor kan je uiteraard geen cheque aanvragen. 

- Elke cheque is op naam. Je kan de cheques dus enkel zelf gebruiken. 

Stap vier 

Je krijgt van de VDAB een overschrijvingsformulier. Na betaling stuurt de VDAB de 

opleidingscheques naar je thuis. 

Stap vijf 

Vul de cheques niet zelf in (ook geen handtekening en datum). Stuur de oningevulde 

cheques samen met je rekeningnummer, de code en korte titel van de cursus naar 

Vormingplus, Grote Baan 183, 9120 Melsele. 

Stap zes 

Van zodra wij de cheques ontvangen, storten wij je waarborg zo snel mogelijk terug. 

Als de cheques een kleinere waarde hebben dan de cursusprijs, storten wij de waarborg 

min het nog verschuldigde bedrag terug. 

46 

Wat bij annulatie? 

1. Jij wenst je inschrijving te annuleren 

a. de cheques zijn al in ons bezit 

Wij sturen je de opleidingscheques terug. 

b. de opleidingscheques zijn in je bezit 

- je gebruikt de cheques voor een andere ac tiviteit 

of 

- je vordert het betaalde bedrag terug van de 

VDAB door het VDAB-terugbetalingsformulier 

in te vullen en af te geven aan de VDAB. 

2. Vormingplus annuleert de cursus omdat er te 

weinig inschrijvingen zijn. 

a. de cheques zijn al in ons bezit. 

Wij sturen je de opleidingscheques terug 

samen met een attest van de geannuleerde 

cursus. Je recupereert je geld via de VDAB. 

b. de opleidingscheques zijn in je bezit 

- je gebruikt de cheques voor een andere activiteit 

of 

- je vordert het betaalde bedrag terug van de 

VDAB door het terugbetalingformulier in te 

vullen en samen met het annuleringsbewijs van 

Vormingplus af te geven aan de VDAB. 

Cultuurcheques 

voor werknemers 

Wij aanvaarden ook cultuurcheques voor werknemers. 

In tegenstelling tot de opleidingscheques 

betaal je voor de cultuurcheques geen waarborg. 

De waarde van de cheques mag niet meer dan 100 

euro per persoon bedragen. Als de waarde van de 

cultuurcheque(s) niet overeenstemt met het cursusbedrag, 

stort je het resterende bedrag bij. Op de 

cheques wordt geen contant geld teruggegeven. 

De cheques moeten op naam staan van de cursist 

die deelneemt. 

Cadeaucheques 

De Vormingplus-cadeaucheque is een ideale manier 

om een bijzonder iemand een ervaring i.p.v. een voorwerp 

te schenken. 

De waarde van de cheque bepaal je zelf. Je haalt 

de cheque af op ons secretariaat, of we sturen je de 

cheque samen met de nieuwste brochure op.

Wie is wie? 

Coördinator 

Marleen Van de moortel marleen.vandemoortel@vormingplus.be 

Verantwoordelijke regionale afstemming 

Ingrid Vennens ingrid.vennens@vormingplus.be 

Verantwoordelijke communicatie 

Vincent Rollé vincent.rolle@vormingplus.be 

Kwaliteitsmedewerker 

Dianne Nuyts dianne.nuyts@vormingplus.be 

Inhoudelijk verantwoordelijke 

Daisy Hubert daisy.hubert@vormingplus.be 

Educatieve medewerkers 

Bram Dekoning bram.dekoning@vormingplus.be 

Resy De Meulder resy.demeulder@vormingplus.be 

Ward Seyssens ward.seyssens@vormingplus.be 

Ellen Sijmons ellen.sijmons@vormingplus.be 

Johan Vermeersch johan.vermeersch@vormingplus.be 

Verantwoordelijke administratie 

Kris De Clerck kris.declerck@vormingplus.be 

Administratieve medewerkers 

Carine Van Remoortere carine.vanremoortere@vormingplus.be 

Chris Vlegels chris.vlegels@vormingplus.be 

Verantwoordelijke infrastructuur 

Wim Van Puymbroeck 

Onderhoudsmedewerker 

Carine Van Roeyen 

47

K ALENDEr 

HERFST 

Thema startdatum plaats wanneer* pagina 

Thema in de kijker 

Geweld - geweldig - gewelddadig 

Oog om oog? Straks is heel de wereld blind 24/09/09 Lokeren A 3 

Afghanistan, broeihaard van conflict 29/09/09 Lokeren A 4 

Geweldloos omgaan met elkaar 01/10/09 Berlare A 4 

Volksjury in assisenzaken: ja of nee? 14/10/09 Sint-Niklaas A 2 

Bezoek aan het nieuwe justitiepaleis van Antwerpen 15/10/09 Antwerpen U 3 

Bezoek aan het nieuwe justitiepaleis van Antwerpen 22/10/09 Antwerpen U 3 

De natuurlijke basis van onze moraal 28/10/09 Sint-Niklaas A 3 

Criminele kunst 18/11/09 Sint-Niklaas A 4 

Actua & Geschiedenis 

Actualiteit 

Bezoek Kwartier Westakkers 25/09/09 Sint-Niklaas U 6 

Zorg dat je (er) bij bent (M/V) 25/09/09 Wetteren D 6 

Waarom betalen we (zoveel) belastingen? 29/10/09 Lokeren D 5 

China: hel, paradijs of vagevuur? 09/11/09 Sint-Niklaas A 6 

Culturen 

Diversiteit 

Kunst 

2009 

BABBELonië 03/09/09 Dendermonde D 9 

BABBELonië 03/09/09 Lokeren D 9 

BABBELonië 22/09/09 Sint-Niklaas A 9 

Het leven van een moslim in Brussel 24/10/09 Brussel U 9 

Taal en racisme 24/11/09 Lokeren A 7 

Gemengde relaties 30/11/09 Sint-Niklaas A 7 

Van straatkind tot kunstenaar? 03/12/09 Melsele A 8 

Melomaan in 20 avonden 17/09/09 Lokeren A 13 

Bezoek aan de Vanhaerents Arts Collection 26/09/09 Brussel U 11 

Fratsen en frasen, van wagenspel tot publiekstheater 03/10/09 Gent U 13 

De wereld van de Anglo-Amerikaanse folkmuziek 08/10/09 Dendermonde A 12 

Het surrealisme 13/10/09 Lokeren A 10 

Het opera-orkest 24/10/09 Brussel U 13 

Ann Veronica Janssens in ‘Wiels’ 25/10/09 Brussel U 10 

Bezoek aan het nieuwe Magritte museum 25/10/09 Brussel U 10 

Glasramen, oud en nieuw 17/11/09 Gent U 11 

Bezoek aan het FotoMuseum 21/11/09 Antwerpen U 12 

Expo in het vernieuwde MuHKA 21/11/09 Antwerpen U 11 

De Zijderoute. Een reis door leven en dood. 28/11/09 Brussel U 12 

De wereld van de Anglo-Amerikaanse folkmuziek 03/12/09 Beveren A 12 

Filosofie, zingeving & spiritualiteit 

Filocafé 21/09/09 Sint-Niklaas A 16 

Proeven van wijn en filosofie 06/10/09 Lokeren A 15 

Slim - Verstandig - Wijs 13/10/09 Dendermonde A 17 

Euthanasie: wetgeving en praktijk 27/10/09 Lokeren A 15 

Evolutie in je brein 10/11/09 Beveren A 14 

Traditie, last of kracht? 10/11/09 Dendermonde A 17 

Gevoel en verstand: een tweestrijd? 08/12/09 Dendermonde A 17 

Persoonlijke groei & relaties 

Persoonlijke groei 

Stress en burnout voorkomen door zelfzorg 21/09/09 Sint-Niklaas A 19 

Einde loopbaan? 30/09/09 Sint-Niklaas A 19 

De dood is niet het einde 26/10/09 Sint-Niklaas A 20 

Jong, creatief en assertief 18/11/09 Sint-Niklaas A 18 

De kracht van voelen 02/12/09 Lokeren A 19 

48

Thema startdatum plaats wanneer* pagina 

Opvoeden en relaties 

Onderhandelen met je puber 28/09/09 Sint-Niklaas A 21 

Eén-oudergezinnen 05/10/09 Sint-Niklaas A 21 

Assertiviteit 06/10/09 Wetteren A 20 

Assertiviteit 12/10/09 Melsele A 20 

Onderhandelen met je puber 20/10/09 Wetteren A 21 

Gezondheid & Ecologie 

Gezondheid 

Hef-en tiltechnieken 21/09/09 Sint-Niklaas A 24 

Stress op natuurlijke wijze verminderen 23/09/09 Lokeren A 23 

Tai chi voor beginners 28/09/09 Beveren A 24 

Tai chi voor gevorderden 28/09/09 Beveren A 24 

Natuurlijke huisapotheek 29/09/09 Lokeren D 22 

Stress op natuurlijke wijze verminderen 30/09/09 Stekene A 23 

Chakra massage 10/11/09 Lokeren A 23 

Slapen, hoe doe je dat? 

Ecologie 

07/12/09 Sint-Niklaas A 22 

Mythes en verhalen in het bos 04/10/09 Lokeren U 26 

Verwarmen met hout 13/10/09 Beveren A 25 

Goede raad voor het klimaat 22/10/09 Berlare A 26 

Duurzame ontwikkeling, smakelijk! 17/11/09 Sint-Niklaas A 26 

Verwarmen met hout 25/11/09 Dendermonde A 25 

Hoe ziet de auto van de toekomst eruit? 02/12/09 Dendermonde A 25 

Transitie: naar een nieuw soort samenleving 15/12/09 Stekene A 24 

Creatief & Vaardig 

Juwelen maken in zilverklei 28/09/09 Stekene A 32 

Ecologisch koken 05/10/09 Melsele A 30 

Kalligrafie: Copperplate 06/10/09 Melsele D 32 

Kleinkunst zingen uit Vlaanderen en Nederland 06/10/09 Dendermonde A 31 

Juwelen maken in zilverklei 08/10/09 Dendermonde A 32 

Body drumming 12/10/09 Wetteren A 31 

Chocolade, vrucht der goden 13/10/09 Wetteren A 30 

Kaapverdische dans 14/10/09 Beveren A 28 

Woorden laten zingen 22/10/09 Temse A 31 

Wereldpercussie 26/10/09 Sint-Niklaas A 31 

La vie en roses 28/10/09 Wetteren A 29 

Chocolade, vrucht der goden 10/11/09 Stekene A 30 

De kunst van verhalen vertellen 17/11/09 Beveren A 32 

La vie en roses 17/11/09 Stekene A 29 

Lekkernijen, symbolen en anekdotes uit de Maghrebijnse keuken 17/11/09 Zele A 28 

Arganolie: schoonheids- en culinair geheim ... 18/11/09 Zele D 28 

La vie en roses 18/11/09 Elversele A 29 

Kaapverdisch koken 25/11/09 Melsele A 28 

Proeven van Turkse dans 26/11/09 Dendermonde A 27 

Informatica, Nieuwe media & Positieve wetenschap 

Positieve wetenschap 

De galerij van de evolutie 18/10/09 Brussel U 34 

Zelf sterren kijken 18/11/09 Lokeren A 34 

Kernenergie: een stralende toekomst? 04/12/09 Doel U 33 

‘Technocalyps’ of het begin van de nieuwe mens 

Informatica 

10/12/09 Sint-Niklaas A 34 

Excel 2007 21/09/09 Melsele A 35 

Kennismaken met computer voor absolute beginners 28/09/09 Melsele D 34 

Kennismaken met internet voor absolute beginners 09/11/09 Melsele D 35 

Windows Vista voor beginners 09/11/09 Melsele A 35 

Windows Vista voor XP-gebruikers 07/12/09 Melsele A 35 

* a = aVondCursus d= dagCursus u= uitstap 

49

Verantwoordelijke uitgeVer liliane somers: grote ba an 183 - 9120 melsele 

driemaandelijks tijdsCHrift 

jaargang 6 - nr. 4 

september - oktober - noVember 2009 

afgiftekantoor turnHout 1 - p409008 

Laarne 

Wetteren 

Lokeren 

Wichelen 

Volkshogeschool Waas-en-Dender 

Berlare 

Stekene 

Zele 

Waasmunster 

Sint-Gillis-Waas 

Sint-Niklaas 

Dendermonde 

Lebbeke 

Hamme 

Temse 

Buggenhout 


Belgie - BelgiQUe 

P.B. 

2300 TUrnHoUT 

3/1703 

Kruibeke 

vorming 

volwassenen 

voor 

grote baan 183 - 9120 melsele 

telefoon 03-775 4 4 84 - fax 03-775 97 45 

email waas-en-dender@Vormingplus.be 

www.Vormingplus.be/waas-en-dender 

bankrekeningnummer 001-4018612-75

volwassenen - Vormingplus Waas-en-Dender

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?