Radio Kamer Filharmonie - Radio 4 concert agenda

B
Robert Schumann
1810-1856
Max Bruch
1838-1920
pauze
Richard Strauss
1864-1949
zevende concert B-serie
52e seizoen • 15 juni 2013, 14.15-16.10 uur
Radio Kamer Filharmonie
Michael Schønwandt dirigent
Janine Jansen viool
Ouverture Manfred, opus 115 1848-1849
Eerste vioolconcert in g, opus 26 1868
Vorspiel. Adagio
Adagio
Finale. Allegro energico
Der Bürger als Edelmann, opus 60 1912/1920
Orchestersuite
Ouvertüre zum 1. Aufzug (jourdain - der bürger)
Menuett
Der Fechtmeister
Auftritt und Tanz der Schneider
Das Menuett des Lully
Courante
Auftritt des Cleonte (nach lully)
Vorspiel zum 2. Aufzug (intermezzo; dorantes und
dorimene - graf und marquise)
Das Diner (tafelmusik und tanz des küchenjungen)

Afscheid van een springlevend orkest
Tijdens de eerste repetitie van de Radio Kamer
Filharmonie, in augustus 2005, sprak dirigent Frans
Brüggen de memorabele woorden: “dit is een nieuw
orkest, maar het heeft een oude ziel.”
Geen orkest was zo welwillend en oprecht muzikaal
nieuwsgierig en bereid te werken volgens het motto
’nog mooier proberen te spelen dan de dirigent het
bedoelt’. Programmeurs, dirigenten en solisten voelden
zich bij de RKF als in een warm bad. De enorme
gedrevenheid kwam over bij publiek en pers: zalen
reageerden enthousiast en recensies waren lovend.
Weinig orkesten zijn in staat zo’n breed repertoire te
bestrijken als de RKF – helemaal zoals je van een
omroeporkest verwacht.. Het is dan ook nauwelijks
te bevatten dat juist dit orkest is opgeheven en dat
de unieke kwaliteiten op geen enkel moment deel
van de discussies hebben uitgemaakt.
Het is niet onze stijl om in bitterheid te eindigen.
Op zondag 14 augustus, bij het allerlaatste concert
dat de RKF zal spelen, wordt een boek (met 3 cd’s)
gepresenteerd, dat daarvoor een tastbaar en hoorbaar
bewijs zal zijn. We hopen dat daarmee iets van de essentie
van de kwaliteit van de RKF bewaard zal blijven.
namens musici en staf van de
Radio Kamer Filharmonie,
Sebastiaan van Eck voorzitter orkestcommissie
Kees Dijk manager
Deze tekst is gebaseerd op het voorwoord van het te verschijnen
boek: De Radio Kamer
Filharmonie 2005-2013, Afscheid
van een springlevend orkest
zie ook blz 13!
Video-webcast
& uitzending radio 4
Dit concert wordt uitgezonden
via Radio 4.
Een live webcast is te
zien op de website van
Radio 4. NTR Podium
zendt het concert op
later datum uit op
Nederland 2.
zaterdagmatinee.nl
radio4.nl
NTR Podium
op nederland 2
zo 16 juni 13.00 uur
ma 17 juni 0.15 uur
Documentaire over de
tot standkoming en
uitvoering van Volksopera
Floradorp, een
opera die in samenwerking
met de bewoners
van Floradorp in
Amsterdam-Noord in
2012 is gemaakt.
ntrpodium.ntr.nl
Kaarten 2013-14
Bestel nu uw kaarten
voor volgend seizoen!
concertgebouw.nl
(zoek ‘zaterdagmatinee’)
zevende concert B-serie
52e seizoen • 15 juni 2013
Componisten en hun bondgenoten
Een componist heeft bondgenoten
nodig: geestverwanten uit heden of
verleden die hem van de nodige inspiratie
voorzien en geestelijke steun verlenen
bij het veeleisende, energieverslindende
en vanaf de romantiek hoogst
individuële scheppingsproces. Robert
Schumann, boegbeeld van de romantische
geest in muziek, was de eerste
componist die deze behoefte op een
concrete manier vormgaf. Hij stichtte
de Davidsbund, een denkbeeldige groep
bondgenoten met daarin levende
musici als Mendelssohn en Chopin,
dode collega’s als Mozart en fictieve
karakters zoals zijn eigen alter ego’s
Florestan en Eusebius. Zelf identificeerde
Schumann zich met de bijbelse
figuur van koning David, die volgens de
overlevering de psalmen dichtte en op
muziek zette. Ook al kwamen de
Davidsbündler nooit bijeen, ze spoorden
Schumann wel aan tot zijn mooiste
creaties. In de Davidsbündlertänze voor
piano bracht hij hen zelfs een direct
eerbetoon.
Deze aflevering van de ZaterdagMatinee
gaat over bondgenoten in de breedste
zin van het woord. Alle drie de werken
op het programma danken hun bestaan
aan een bijzondere ontmoeting tussen
de componist en één of meerdere
kunstenaars die hem een eind op weg
hielpen. Schumann voelde zich vanaf
zijn jeugd sterk aangetrokken door
Byrons literaire verlengstuk Manfred en
wist in de Manfred-Ouverture diens
gekwelde persoonlijkheid op aangrijpende
wijze uit te beelden. Max Bruch,
in de geschiedenis van het vioolconcert
de schakel tussen Mendelssohn en
Brahms, deed een beroep op de vooraanstaande
violisten Joseph Joachim en
Ferdinand David om zijn Eerste vioolconcert
nog geschikter voor het instrument
te maken. Richard Strauss tenslotte had
dankzij zijn vaste librettist Hugo von
Hofmannsthal enkele vruchbare ontmoetingen
met de toneelwerken van
Molière, onder meer in de neobarokke
orkestsuite De burger als edelman.
Schumanns geplaagde held
De liefde voor de literatuur werd
Schumann met de paplepel ingegoten.
Zijn vader was een uitgever en boekhandelaar
die werken van Sir Walter Scott
en Lord Byron uit het Engels vertaalde
en zelf romans schreef. Vanaf zijn
twaalfde volgde de jonge Robert het
voorbeeld van zijn vader. Gedichten,
korte verhalen en een komische auto­
2 3
B

John Martin: Manfred and the Witch of the Alps (1837)
biografie vloeiden uit zijn pen toen hij
nog op school zat. Lange tijd aarzelde
hij tussen een carrière in de muziek en
een toekomst in de letteren. Op zijn
achttiende schetste hij zijn leven als
volgt: “Vrije improvisatie [op de piano]
meerdere uren per dag. Gelukkige
omstandigheden voor mijn buitenmuzikale
opleiding. Liefde voor de vrijheid,
de natuur. Plezier om te reizen. Vaag
verlangen op de achtergrond. Kans om
verzen te schrijven. Lectuur. De Duitse
klassieken (…) Enthousiasme voor Jean
Paul.”
Naast Goethe en Jean Paul (de Duitse
schrijver Johann Paul Friedrich Richter)
verslond de jonge Schumann ook
Byron. Een citaat uit zijn dagboek op 26
maart 1829 getuigt van zijn heftige
emotionele reactie: “Opgewonden
gemoedstoestand – Bedlectuur: Manfred
van Byron – vreselijke nacht.” Enkele
dagen later was het een ander werk van
de Engelse dichter, Childe Harold’s
Pilgrimage, dat hem een nachtmerrie
bezorgde.
Byrons Manfred ademt de onheilspellende
sfeer van de ‘gothic novels’. De
titelfiguur is een getormenteerde
edelman die alleen woont in de Zwitserse
Alpen. Net als Faust heeft hij grote
belangstelling voor het occulte, met als
verschil dat hij zich weliswaar met
geesten en heksen inlaat, maar niet
met de duivel. Manfred trekt verder de
bergen in om een traumatische liefdeservaring
van zich af te zetten, probeert
tevergeefs zelfmoord te plegen (een
vergelijking met Schumanns eigen
noodlot dringt zich op) en krijgt een
ultieme visioen waarin Astarte, de
vrouw die hij met zijn verstikkende
liefde had vernietigd, hem zijn naderende
dood verkondigt.
Het duurde bijna twintig jaar voordat
Schumann zich als componist op grote
schaal door Byron liet inspireren. Op 4
augustus 1848, de avond nadat hij zijn
opera Genoveva had voltooid, las hij
Manfred in een recente vertaling voor
aan zijn vrouw Clara. De volgende dag
al ging hij aan de slag: hij bracht Byrons
dramatische gedicht terug van 1.336
naar 975 verzen en zette binnen twee
maanden dit libretto op muziek. Naar
eigen zeggen werkte hij aan dit project
met ongekende kracht en toewijding.
Het resultaat is een zestiendelig werk
voor spreekstemmen, zangstemmen,
koor en orkest dat het midden houdt
tussen toneelmuziek, melodrama
(gesproken dialogen met orkest) en
oratorium.
Mede vanwege de grote cast van acteurs
en zangers wordt Schumanns Manfred
in zijn geheel haast nooit uitgevoerd.
De Manfred-ouverture heeft wel een vaste
plek op het concertrepertoire gekregen.
“Een van mijn meest robuuste kinderen,”
zo noemde Schumann met trots
dit compacte orkestwerk dat de luisteraar
in een achtbaan van emoties doet
belanden. Na drie luide openingsakkoorden
ontvouwt zich een fluisterzachte
polyfonie van aarzelende stemmen.
Een geleidelijke versnelling leidt
tot het hoofdgedeelte ‘in een hartstochtelijk
tempo’, waarin de onstuimige
motieven van Manfreds geestelijke
zoektocht tegenwicht krijgen van een
zachtmoedig thema dat een associatie
met Astarte suggereert. De langzame
afsluiting versterkt de sombere uitstraling
van het geheel.
Vioolconcert zonder royalties
Over componist Max Bruch bestaan
tenminste drie misvattingen: dat hij
joods zou zijn geweest, dat hij viool zou
hebben gespeeld en dat hij het sprankelende
slotdeel van zijn Eerste vioolconcert
naar dat van Brahms zou hebben
gemodelleerd. In werkelijkheid was
Bruch protestants, speelde hij uitsluitend
piano, en schreef hij zijn beroemde
vioolconcert twaalf jaar vóórdat
Brahms zich aan dit genre wijdde.
De verwarring rondom Bruch is enigszins
begrijpelijk. Hij componeerde een
prachtig werk voor cello en orkest op de
melodie van het joodse gebed Kol Nidrei,
gaf de viool een glansrol in verschillende
composities en wist net als
Brahms de spontaniteit van de volksmuziek
te suggereren in het slotdeel
van een soloconcert. (Bruch had hoe
dan ook een grote belangstelling voor
de volksmuziek. In een ander werk voor
viool en orkest, de Schotse Fantasie,
citeerde hij melodieën uit Schotse
volksliederen.)
Toen een vriend hem vroeg waarom hij
de viool vaker liet schitteren dan zijn
eigen instrument, antwoordde Bruch:
“Omdat de viool een melodie beter kan
zingen dan de piano, en melodie is de
ziel van muziek.” Ook stelde hij voor,
hopelijk voor de grap, tien­ tot twintigduizend
piano’s in het openbaar te
laten verbranden “om deze negentiende­eeuwse
epidemie, zo niet uit te
roeien, dan toch tenminste tot beheersbare
proporties terug te brengen”.
Niet dat Bruch stond te popelen om een
vioolconcert te schrijven. Hij voelde
zich als jongeman helemaal thuis in de
vocale muziek en oogstte veel succes
met wereldlijke oratoria gebaseerd op
mythen en legenden. Maar op aanraden
van dirigent Hermann Levi besloot hij
Robert Schumann
4 5

meer aandacht te besteden aan instrumentale
genres zoals de symfonie en
het soloconcert. In Koblenz, waar hij
van 1865 tot 1867 hofkapelmeester was,
voltooide hij de oerversie van zijn Eerste
vioolconcert opus 26.
Met het bereiken van de eindstreep was
het verhaal nog niet afgelopen. Om de
solopartij speeltechnisch te verbeteren
ging Bruch te rade bij verschillende
vioolvirtuozen, onder wie de grote
Joseph Joachim (aan wie hij de eindversie
opdroeg, zoals Brahms dat ook zou
doen), en Ferdinand David, die al dertig
jaar concertmeester van het Gewandhausorchester
in Leipzig was. Het
herzieningsproces duurde liefst twee
jaar. Joachim nam alle tijd om het
manuscript te bestuderen en diende
vervolgens talrijke verbeteringsvoorstellen
in. Vanwege de vrije structuur van
het eerste deel had Bruch ‘Fantasie’ als
overkoepelende titel geopperd, maar
Joachim wist hem ervan te overtuigen
dat het driedelige werk met recht
‘concert’ genoemd mocht worden. Zo
geschiedde. In 1868 hield Joachim de
definitieve versie ten doop, waarna het
Eerste vioolconcert aan een internationale
triomftocht begon.
Zangerigheid voert in dit werk inderdaad
de boventoon. Dit is al te horen in
het onbegeleide, recitatief­achtige
betoog dat de solist al na enkele maten
afsteekt. Pas tegen het eind van het
eerste deel laat het orkest een stevig
tegengeluid horen. Dan klinkt herhaaldelijk
in de blazers een ritmisch motief
van drie noten (lang – heel kort – lang)
dat aan de opening van Mendelssohns
Vioolconcert herinnert: een wellicht
onbedoelde maar logische associatie,
aangezien Bruch bij Mendelssohns
boezemvriend Ferdinand Hiller had
gestudeerd en daarna ruim een jaar in
Leipzig had doorgebracht. Ook de
warmte van het langzame middendeel
doet soms aan Mendelssohn denken, al
behoudt Bruch altijd zijn eigen stem.
Het vurige slotdeel maakt het feest
compleet.
Achteraf bezien is Richard Strauss onopzettelijk een
voorloper van de neoclassistische esthetiek geweest. Wie
Der Rosenkavalier of Der Bürger als Edelmann beluistert, waant
zich terug in de tijd: Mozart respectievelijk Lully met andere
noten, zo kan de globale indruk worden samengevat.
Max Bruch Richard Strauss
Bruch kreeg er snel spijt van dat hij de
rechten aan een uitgever had verkocht
zonder een royalty­clausule te bedingen.
Aan het eind van zijn leven probeerde
hij alsnog munt te slaan uit de
populariteit van het werk. Zijn plan om
het manuscript in Amerika te laten
verkopen liep op niets uit, omdat zijn
contactpersonen overzee het kostbare
handschrift bijna dertig jaar lang voor
zich hielden.
Strauss ontmoet Molière
Direct na de Eerste Wereldoorlog deed
het neoclassicisme zijn intrede in de
muziek. Componisten als Stravinsky en
Hindemith schrapten elke verwijzing
naar de gezwollen klankwereld van de
laat­romantiek en oriënteerden zich op
het slankere en ‘objectievere’ idioom
van de achttiende eeuw. Bij deze terugkeer
naar de klassieke stijl van Mozart
en Haydn, een enkele keer zelfs naar de
laatbarok van Bach, hoorden kleinere
instrumentale bezettingen dan vóór de
oorlog. Dat was niet alleen een artistieke
keuze, maar ook en vooral een
bittere economische noodzaak in het
ontwrichte Europa.
Achteraf bezien is Richard Strauss onopzettelijk
een voorloper van de neoclassistische
esthetiek geweest. Na zijn
moderne en hoogst emotionele opera’s
Salome en Elektra richtte hij zich onverwacht
op de kunstmatige, gestileerde
wereld van de zeventiende en achttiende
eeuw. Wie de opera Der Rosenkavalier
uit 1910­1911 of de verschillende versies
van Der Bürger als Edelmann vanaf 1912
beluistert, waant zich inderdaad terug
in de tijd: Mozart respectievelijk Lully
met andere noten, zo kan de globale
indruk worden samengevat.
Strauss stak zijn bewondering voor
Mozart niet onder stoelen of banken.
Maar zijn uitgebreide flirt met Mozart
en Lully werd mede ingegeven door de
Weense schrijver Hugo von Hofmannsthal,
die zich al snel tot zijn vaste librettist
ontpopte. Hun eerste grootschalige
samenwerking, Der Rosenkavalier, was
een eclatant succes, mede dankzij een
derde bondgenoot, regisseur Max
Reinhardt (de drie artistieke bondgenoten
hadden in 1920 een voortrekkersrol
bij de oprichting van de Salzburger
Festspiele).
Om Reinhardt te bedanken bedacht
Hofmannsthal Der Bürger als Edelmann,
een theatervoorstelling met toneelmuziek
van Strauss gebaseerd op Molière’s
toneelstuk Le bourgeois gentilhomme. De
toevoeging van muzikale tussenspelen
op zich was historisch verantwoord,
aangezien Molière voor deze comédie­
6 7

allet de handen ineengeslagen had
met hofcomponist Lully. Ingrijpender
was Hofmannsthals besluit om de
afsluitende ‘Cérémonie des Turcs’ door
een ironisch­komische opera te vervangen,
Ariadne auf Naxos. Deze combinatie
bracht het publiek in verwarring.
Uiteindelijk ging Ariadne als zelfstandige
opera verder, terwijl Hofmannsthals
Bürger in 1917 een tweede kans op de
bühne kreeg met aanvullende muziek
van Strauss. Nog twee jaar later stelde
Strauss een negendelige orkestsuite
samen op basis van zijn eerdere bijdragen
aan Der Bürger als Edelmann. Deze
suite staat vanmiddag op de lessenaars.
De partituur van Strauss klinkt als een
muzikale knipoog naar de barok. In
plaats van het voor de hand liggende
klavecimbel zet Strauss een piano in,
die in het eerste deel met dezelfde
puntige articulatie als zijn voorganger
moet spelen. Markante instrumenten
krijgen af en toe de taak om een bepaalde
situatie te illustreren. In het derde
deel bijvoorbeeld kondigen trombone
en trompet met een krachtig gebaar de
komst van de schermmeester aan.
In de delen vijf, zes en zeven grijpt
Strauss terug op melodieën van Lully
zelf. In de overige delen gaat hij zelf
aan de slag met de erfenis van de barok.
Dit levert sierlijke episoden op, zoals
het tweede deel waarin de twee fluiten
de Bourgeois geduldig bijstaan in zijn
onhandige pogingen om het edele
menuet onder de knie te krijgen. Zelfs
het onbetrouwbare stel Dorante en
Dorimène krijgt heerlijk galante muziek
toebedeeld in het achtste deel.
Titelpagina van Le bourgeois gentilhomme (1682)
Pas in het lange slotdeel gaat het
keurslijf uit. Net als in de ‘entrée’ van
een zeventiende­eeuwse ballet maken
verschillende dansers beurtelings hun
opwachting. Het door de Bourgeois
aangeboden diner geeft aanleiding tot
even vermakelijke als anachronistische
verwijzingen: de openingsmars herinnert
aan de negentiende­eeuwse operacomponist
Meyerbeer; de zalm uit de
Rijn wordt opgediend onder begeleiding
van Wagner­achtige klanken; en
als het schapenvlees op tafel komt,
citeert Strauss zijn eigen symfonisch
gedicht Don Quixote met tremolo’s in de
blazers (het gemekker van de dieren) en
een zangerige cellosolo.
Michel Khalifa
Uitvoerenden
Michael Schønwandt
Michael Schønwandt is in september
2010 aangetreden als chef­dirigent van
de Radio Kamer Filharmonie. Hij volgde
in die functie Jaap van Zweden op.
Voordien was hij artistiek leider van het
Koninklijk Orkest en de Koninklijke
Opera in zijn geboortestad Kopenhagen
(2000­2011), chef­dirigent van het
Berliner Sinfonieorchester (1992­1998),
en eerste gastdirigent van de Koninklijke
Muntschouwburg in Brussel
(1984­87), het Deens Nationaal Radio
Symfonie orkest (1987­2000) en deFilharmonie.
Momenteel is hij eerste gastdirigent
bij het Staatstheater Stuttgart. Met
de Koninklijke Opera van Kopenhagen
voerde Michael Schønwandt een breed
repertoire uit, uiteenlopend van Mozart
tot Ligeti. In 2006 dirigeerde hij er
Wagners Ring in het nieuwe operagebouw.
Daarnaast maakte hij zijn opwachting
in diverse grote operahuizen,
waaronder het Royal Opera House
Covent Garden, de Koninklijke Munt in
Brussel, de Wiener Staatsoper en de
8 9
B
zevende concert B-serie
52e seizoen • 15 juni 2013
Michael Schønwandt
HANS VAN DER WoERD

operahuizen van Parijs, Nice, Stuttgart,
Berlijn (Deutsche Oper), Keulen en
Bayreuth (Die Meistersinger). Recent
stonden Lulu (Opéra National de Paris),
Die Frau ohne Schatten (Kopenhagen) en
Wozzeck (Stuttgart) op het programma.
Schønwandt dirigeerde onder andere de
Berliner en Wiener Philharmoniker, het
Koninklijk Concertgebouworkest, de
Wiener Symphoniker, het Philharmonia
Orchestra, het London Philharmonic en
London Symphony Orchestra (Beethovens
pianoconcerten met Alfred Brendel),
het Orchestra of the Age of Enlightenment,
het Hallé Orchestra, het
Budapest Festival Orchestra, het Rotterdams
Philharmonisch Orkest, deFilharmonie,
en de radio­orkesten van Wenen,
de BBC en de Bayerische Rundfunk.
De muziek van Denemarken geniet
Schønwandts bijzondere interesse. Hij
wordt algemeen beschouwd als grote
kenner van de muziek van Carl Nielsen,
van wie hij alle symfonieën en concerten
opnam. Tevens legde hij alle symfonieën
van Niels Gade en Christoph
Weyse op cd vast. Zijn belangstelling
voor hedendaagse muziek resulteerde
in talrijke eerste uitvoeringen van
werken van Deense componisten als
Poul Ruders, alsook composities van
onder anderen Henze en Kurtág. Voor
het label Chandos maakte Schønwandt
opnamen met het Deens Nationaal
Radio Symfonieorkest; de registratie
van Strauss’ Salome werd door het
tijdschrift Gramophone geprezen als de
beste opname van dit werk ooit. Ook de
recente dvd van de Ring uit Kopenhagen
heeft veel prijzen gekregen.
Janine Jansen
Janine Jansen speelde in 2012­2013 het
Vioolconcert van Szymanowski met het
London Symphony Orchestra onder
Valery Gergiev en werkte samen met de
Münchner Philharmoniker en Lorin
Maazel en het Budapest Festival Orchestra
onder Iván Fischer. Met het Koninklijk
Concertgebouw orkest en Charles
Dutoit ging zij, ter gelegenheid van het
125­jarig bestaan van het orkest, op
tournee naar Zuid­Afrika. Bij het Symphonieorchester
des Bayerischen Rundfunks
speelde zij de wereldpremière van
Penderecki’s Dubbelconcert (met Julian
Rachlin).
De Nederlandse violiste is een toegewijd
kamermuziekspeelster. Met pianist
Itamar Golan maakte zij een tournee
door Japan, in Utrecht speelde zij op
haar eigen Internationaal Kamermuziekfestival.
Janine Jansen werd
onderscheiden met de Nederlandse
Muziekprijs, vier Edisons Klassiek,
driemaal een Echo Klassik, de Preis der
Deutschen Schallplattenkritik en de
VSCD Klassieke Muziekprijs. Onder haar
docenten waren Coosje Wijzenbeek,
Philipp Hirschhorn en Boris Belkin.
Het instrument dat Janine Jansen
bespeelt is de ‘Barrere’, die Antonio
Stradivarius in 1727 bouwde en die haar
langdurig ter beschikking is gesteld door
de Elise Mathilde Foundation.
Eerder in de Matinee o.a.: Beethoven
Vioolconcert (2002), Bach Vioolconcert
BWV 1052 (2002), Dutilleux Sur le même
accord (2004), Dvorˇák Vioolconcert
(2005), Prokofjev Tweede vioolconcert
(2008)
JANiNE JANSEN; HARALD HoFFMANN
10 11

Radio Kamer Filharmonie
De Radio Kamer Filharmonie (RKF) is
een veelzijdig orkest met een breed en
gevarieerd repertoire. Het orkest treedt
in verschillende bezettingen op, van
barokformatie tot ensemble voor
hedendaagse muziek. Michael Schønwandt
is chef­dirigent en artistiek
leider. Vaste gastdirigenten zijn Philippe
Herreweghe en James MacMillan;
eredirigenten zijn Frans Brüggen en
voormalig chef­dirigent Jaap van
Zweden. Als gevolg van de drastische
bezuinigingen die het kabinet­Rutte I
het Muziekcentrum van de Omroep
heeft opgelegd wordt de Radio Kamer
Filharmonie per augustus 2013 opgeheven.
De RKF levert een belangrijk aandeel
aan de series NTR ZaterdagMatinee, het
Zondagochtend Concert en de Robeco
Zomerconcerten in het Amsterdamse
Concertgebouw, De Vrijdag van Vredenburg
in Utrecht en de serie NTR maakt
hoorbaar in het Muziekgebouw aan ’t
IJ. Al deze concerten worden uitgezonden
via Radio 4. Veel van deze concerten
worden ook geregistreerd voor live
internet­streams en tv­uitzendingen. De
RKF is verder regelmatig te beluisteren
in de educatieve serie De Magische
Muziekfabriek, de Internationale
Gaudeamus Muziekweek en het Holland
Festival.
De RKF is befaamd vanwege gedreven
uitvoeringen van hedendaags repertoire.
Op het festival voor nieuwe
muziek in Donaueschingen verzorgde
de RKF onder leiding van Peter Eötvös
in oktober 2010 vier wereldpremières.
De eerste concertante Nederlandse
uitvoering van Dusapins Faustus, the last
night door de RKF in de NTR Zaterdag­
Matinee leverde in datzelfde jaar
jubelende recensies op.
Anderzijds geniet de RKF een bijzondere
reputatie in de uitvoering van
bekend en onbekend repertoire van
oude meesters onder leiding van
specialisten op het gebied van de
historische uitvoeringspraktijk. De
afgelopen seizoenen werkte de RKF
hierin samen met onder anderen Harry
Christophers, Andrew Manze, Masaaki
Suzuki, Kenneth Montgomery en John
Nelson, en uiteraard met de vaste
gastdirigenten Frans Brüggen en Philippe
Herreweghe.
De veelzijdigheid van de Radio Kamer
Filharmonie wordt weerspiegeld in de
cd­catalogus van het orkest. Deze bevat
opnamen uiteenlopend van Beethoven,
Haydn en Stravinsky tot Tristan Keuris,
Henk Badings, Otto Ketting, Richard
Rijnvos en James MacMillan.
www.radiokamerfilharmonie.nl
volg de radio kamer filharmonie
op twitter (@radiokamerfilh) en
facebook
De Radio Kamer Filharmonie was bezig Schumanns symfonieën
voor cd op te nemen, toen bekend werd dat het orkest door de
bezuinigingsmaatregelen van het kabinet-Rutte I moest worden
‘afgebouwd’. Uit volle overtuiging hebben het orkest en zijn
chef-dirigent Michael Schønwandt ervoor gekozen, het project
te voltooien. Het resultaat is er nu.
Dat de essentie van muziek zich ‘tussen de noten’ bevindt,
maakt juist het werk van Schumann zonneklaar. Schumanns
vier symfonieën behoren dan ook tot de hoogtepunten van het
symfonische repertoire. Voor ieder orkest en iedere dirigent
vormen zij een uitdaging. De Radio Kamer Filharmonie is het
orkest bij uitstek om muziek als deze te interpreteren en wil
met deze opname vastleggen hoe zonde het is dat dit
prachtige gezelschap gaat verdwijnen.
Behalve de vier symfonieën zijn twee kleinere werken in de
nieuwe cd-set opgenomen. Het eerste is Schumanns
onvoltooide Symfonie in g, die als ‘Zwickauer’ symfonie bekend
is geworden. In het zelden opgenomen jeugdwerk (versie Marc
Andreae) is het talent van de volwassen componist al
onmiskenbaar aanwezig. Bovendien spelen de Radio Kamer
Filharmonie en Michael Schønwandt de orkestratie die Henk de
Vlieger in opdracht van de NTR ZaterdagMatinee maakte van de
laatste van de Sechs Fugen über den Namen BACH. Schumann,
een groot Bach-bewonderaar, schreef dit opus 60 in 1845. Een
uniek document met de RKF in de hoofdrol.
De twee cd’s kunnen de uwe worden. Tegenover
de garderobe vindt u een verkoopstand. Na
afloop van het concert is er bovendien
gelegenheid uw exemplaar te laten signeren
door dirigent Michael Schønwandt zelf.
robert schumann: symphonic works (cc72553)
radio kamer filharmonie o.l.v. michael
schønwandt
12 13

Radio Kamer Filharmonie
CHEF-DiRiGENT
Michael Schønwandt
ERE-DiRiGENTEN
Frans Brüggen
Jaap van Zweden
VASTE GASTDiRiGENTEN
Philippe Herreweghe
James MacMillan
ASSiSTENTDiRiGENT
Wouter Padberg
EERSTE ViOOL
Nadia Wijzenbeek
Dimiter Tchernookov
Josje ter Haar
Julija Hartig
Karina Korevaar
Heather Kurzbauer
Pedja Milosavljevic
Joan Mooney
Gerrie Rodenhuis
Sergiy Starzhynskiy
Helena Druwé
Anne­Marie Volten
Miyuki Konoe
TWEEDE ViOOL
Arnieke Ehrlich
Ian van den Berk
Wouter Groesz
Astrid Abas
Zofia Balcar
Renate van Riel
Frits Wagenvoorde
Myrthe Helder
Sjaan Oomen
ALTViOOL
Maurits Wijzenbeek
Vilem Kijonka
Sabine Duch
Marjolijn van der Grintenda
Silva Rosa
Marije Helder
Ben Joles
Lotte de Vries
Hannah Shaw
CELLO
Michael Stirling
Naftali Gurevich
Winnyfred Beldman
Gé Bartman
Sebastiaan van Eck
Rares Mihailescu
CONTRABAS
Boris Kozlov
Norma Brooks
Jim Schultz
Pia Pirtinaho
FLuiT
Ingrid Geerlings
Ellen Alberts
HOBO
Marjolein Koning
Arco van Zon
KLARiNET
Harmen de Boer
Esther Misbeek
FAGOT
Hajime Konoe
Annet Karsten
HOORN
Elisabeth Chell
Rebecca Grannetia
Kirsten Jeurissen
Sander van Dijk
TROMPET
Erwin ter Bogt
Jacco Groenendijk
Raymond Rook
TROMBONE
Victor Belmonte Albert
Cassiel Anton Domènech
Martin Schippers
PAuKEN
Maarten Smit
SLAGWERK
Mark Haeldermans
Vincent Cox
Wilbert Grootenboer
Sjoerd Nijenhuis
HARP
Saskia Rekké
PiANO
Stephan Kiefer
Symfonisch II
in 2013-2014
Dit is het laatste concert in de serie B. Volgend seizoen – met de
nieuwe serietitel Symfonisch II – Jaap van Zweden, Tabea Zimmermann,
Valery Gergiev en Viktoria Mullova, met Dutilleux, een nieuw concert voor
gitaar en elektrische gitaar, Barber, Berlioz en meer...
Leven en lot 5 okt
Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Jaap van
Zweden; Barbara Hannigan sopraan
Rimski-Korsakov Ouverture Russisch
14 15
Paasfeest
Dutilleux Correspondances
Sjostakovitsj Vijfde symfonie
De alt van Tabea Zimmermann 23 nov
Ensemble Resonanz; Tabea Zimmermann altviool
Barber Adagio for strings
Hindemith Trauermusik; Sonate voor altviool
solo op.25 nr.1
Bruckner Strijkkwintet (versie voor strijkorkest)
Draaien aan de traditie 18 jan
Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Markus Stenz;
Viktoria Mullova viool; Matthew Barley cello
Haydn Symfonie nr.100 ‘Militaire’
Larcher Dubbelconcert (Nederlandse première)
Dvorˇák Zevende symfonie
bestel
alleen
vandaag met 10%
korting met de
na dit concert
verspreide
flyer
Variaties in kleur 15 feb
Radio Filharmonisch Orkest & Groot
Omroepkoor o.l.v Stéphane Denève
Ravel Ma mère l’oye (suite)
Visman Nieuw koorwerk w p
Dutilleux Métaboles
Ravel Boléro
Romantiek zonder grenzen 22 mrt
Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v.
Valery Gergiev; Benjamin Schmid viool
Weber Ouverture Der Freischütz
Dutilleux Vioolconcert ‘L’arbre des
songes’
Berlioz Symphonie fantastique
(un)plugged de wereld in 26 apr
Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Hans
Graf; izhar Elias gitaar; Florian Magnus
Maier elektrische gitaar; Joris van Rijn
viool
Mozart Sechs deutsche Tänze KV 571
Maier Dubbelconcert w p
Schmidt Intermezzo (uit Notre Dame)
Sibelius Vier humoresken
Borodin Polovetser dansen (uit Vorst Igor)

Het einde van het concertseizoen is in
zicht. Het Concerthuis vroeg vijf
‘ikonen’ uit de klassieke muziek naar
hun favoriete concert van het
afgelopen seizoen.
Beluister in alle vijf zalen een hoogtepunt
van het afgelopen seizoen. Chazia
Mourali presenteert in de vocale muziek
zaal bijvoorbeeld haar favoriete productie:
Die Walküre van Wagner door De
Nederlandse opera.
ook gitarist izhar Elias, pianist Ralph van
Raat en Kees Vlaardingerbroek, artistiek
leider van de NTR ZaterdagMatinee,
zullen hun keuze presenteren.
16
ConCerthuis
DE TOPPEN VAN HET SEIZOEN
Die Walküre (DNO): de voorkeur van Chazia Mourali
Alle recente concerten uit de concertseries
van Radio 4 – De Vrijdag van
Vredenburg en de NTR ZaterdagMatinee
– kunt u terugluisteren in het Radio 4
Concerthuis. ook duiken wij historische
opnames voor u op uit het rijke omroeparchief.
Zo kunt u op elk gewenst moment
kiezen uit het wisselende en altijd actuele
aanbod van ruim honderd concerten.
in het Radio 4 Concerthuis bepaalt u zelf
wat u wilt horen, wanneer u maar wilt.
www.radio4.nl/concerthuis
MARCo BoRggREVE