Eindfase, v2 - Hendrica Maria Heijungs en haar vader Henrich ...

4-34 Eindfase Sloterdijk
Bethel waarin zowel de ongunstige physieke als morele
toestand van de aldaar besteedde wees C.H.v.d. Roest
wordt aangegeven, hetgeen de vergadering doet terugkomen
op haar besluit in de vorige vergadering om de
genoemde wees heden te ontslaan.” 139
De notulen noteren nog enkele jaren lang de zorgelijke
ontwikkeling van deze wees in Bethel. Zij is uitgesproken
lui, onhandelbaar en ziekelijk. 140 Zij stierf op 16 augustus
1875 in de gemeente Norg. 141 Deze plaats staat synomien
voor een einde in het strafgesticht Veenhuizen.
Hierdoor kan men wel bedenken dat het met deze
gestichtsloopster nooit is goedgekomen. Door de verslaglegging
maakt C.H. van der Roest de indruk een
zwakbegaafd en ziekelijk meisje te zijn geweest.
Maria Louisa Volmers
De volgende weggestuurde wees is het jongere zusje
van de hiervoor vermelde Anna. Zij wordt geboren in
Amsterdam op 15 oktober 1844 en komt 8 maart 1852 in
het weeshuis. Wegens ontvreemding kreeg zij al eens
een stevig gesprek, zes weken huisarrest en een ‘kennelijk
teken’, d.w.z. zij een uiterlijk teken van straf te
dragen. Na recidive wordt zij opgezonden naar Talitha
Kumi in Zetten. De notulen van het weeshuis: “Dat de
wees Maria Louisa Volmers zich herhaaldelijk heeft
schuldig gemaakt aan ontvreemding waardoor regenten
met dames regentessen in overleg zijn getreden tot
besteding buitenshuis waarover ZijnEdele gecorrespondeerd
heeft met mejufvrouw Huidekoper tot plaatsing
van deze wees in het gesticht Talitha Kumi, hetgeen
plaats kan vinden tegen een jaarlijksche contributie van
ƒ 104 bij vooruitbetaling van ieder kwartaal. De vergadering
besluit tot deze uitbesteding over te gaan, zullende
de opzending plaats hebben op vrijdag den 7
dezer.” 142
Zij wordt nog genoemd in een enigzins cryptische brief
van Heldring aan (vermoedelijk) Kesper op 17 augustus
1863. Zij verblijft in Talitha Kumi al wordt het gesticht in
de brief niet genoemd.
“Weledele Heer,
(...) Ook van Louize Volmers blijvend het goed. (...).
Nogmaals mijn verontschuldigende, blijf ik hoogachtend.
Weledele heer.
Uwe dienstwillige dienaar, O.G. Heldring, 17 augustus
1863.”
Maria is teruggekeerd naar Amsterdam als dienstbode
en huwt de suikerbakker Ruth van Dijk op 8 mei 1878. 143
Maria Hendrika van der Roest
Zij is het jongere zusje van Christina en wordt geboren
17 december 1849. Zij komt een kleine drie maanden
eerder in het weeshuis dan haar zuster.
Het is uit de notulen niet op te maken wat er gebeurd is.
Op 16 februari 1864 melden deze “2° Wordt op voorstel
van van den president besloten tot het besteeden van de
wees M.H. van der Roest naar Talitha Kumi”. 144 De
reden wordt niet gegeven. En 1 maart nog eens: “Voorts
dat de opzending van de wees Maria Hendrika van der
Roest op morgen plaats zal hebben”. 145
Een brief van mej. G.M.J. Huidekoper, bestuurslid van
Bethel te Zetten, aan het weeshuis, over Maria Hendrika
v.d. Roest:
“Amsterdam 7 februari 1866.
Weledele Heeren!
Hiernevens heb ik de eer u het jaarlijkse verslag te doen
toekomen van het door u besteede meisje op het gesticht
Talitha Kumi, 1 januari 1866, Maria van der Roest.
Zij is zeer achterlijk in het lezen, schrijven en rekenen,
breit goed, bijna blind. Deze zomer leefde zij meer op.
Hare gezondheid is gering, een lijdend kind. Wij hopen
op ligchamelijk en dan ook ziels ontwikkeling. Namens
het bestuur der afdeling Amsterdam. G.M.J. Huidekoper,
secretares.” 146
“Achterlijk” wil in dit verband zeggen dat zij achterloopt
op hetgeen men van iemand op die leeftijd mag verwachten.
Twee jaar later een soortgelijke rapportage van mej. E.
Hartsen, bestuurslid van ‘Commissie te Amsterdam’, aan
het weeshuis:
“Weledelgeboren heeren.
Hiernevens heb ik de eer u de jaarlijksche verslagen te
doen toekomen omtrent de meisjes die door u op het
gesticht Talitha Kümi zijn besteed.
Januarij 1868 Maria Hendrika van der Roest leert redelijk
op de school en breit nog op de naaikamer. Zij kan
weinig doen. Is steeds slapende en zeer achterlijk. Enkele
keren waakt zij wat op.
Elisabeth Wessling leert goed op de school, breit best,
naait en werkt goed, begint te waken. Zij is redelijk voor
de natte wasch en zal eerlang aan het huiswerk beginnen.
Zij is traag en nog onrein; als het karakter maar
beter werd; wij durven dit somtijds hopen.
Namens het bestuur der afdeling Amsterdam, E. Hartsen,
afdelings secretares, februarij 1868“.
Maria van der Roest wordt in 1865 afgeschreven als
wees en overlijdt in Randwijk, mogelijk op een dienstbetrekking
vanuit het Heldringgesticht, op 1 juni 1873 147
waarmee de zorgen van de secretares Huidekoper
worden bewaarheid.
Elisabeth Frederika Wesseling wordt in Utrecht geboren
in 1852 148 en komt als meisje van 2 jaar in dit weeshuis
terecht. Zij moet na de onderzochte periode (1868) uitbesteed
zijn geraakt. Van haar is verder niets bekend.
Een vertelling
Bewoeld voor een gulden
Christina heeft een permissieloodje gehaald om na de
breiles een wandeling te maken. De portier heeft niet
geaarzeld ook al gaat ze alleen op pad. Het is tenslotte
zondagmiddag en dan hebben ze even vrijaf. De wees
ziet er uit of die wel op zichzelf kan passen.
Eerst is Christina langs de Haarlemmerstraat (toen een
bekende hoerenbuurt) gewandeld om etalages te bekijken.
Lange tijd talmt zij bij de verkoper van gepofte
kastanjes. Het ruikt er ook zo lekker! Ze lust wel iets
maar heeft helaas geen geld. Verwonderd heeft zij
vrouwspersonen achter ramen en in deurposten gezien
die met wulpse wenkbewegingen, druk zwaaiende rokken
en pssst-geluiden de aandacht van het mansvolk
trachten te trekken. Het is wel raar om midden in de
winter dames te zien met ontblootte armen en in nietsverhullend
decolleté. In een zijstraat heeft een jongen
naar haar gefloten en geroepen. Nieuwsgierig heeft ze
gekeken en hij is zowaar op haar afgekomen.