RNW Jaarverslag 2011

Machu Picchu

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Voorwoord
Nederland
zonder grens
De Wereldomroep opereerde in 2011 in een
turbulente tijd. Het achter ons liggende jaar wordt
gemarkeerd door grote veranderingen in zowel
binnen- als buitenland. De vergaande bezuinigingen
hebben de Wereldomroep en zijn medewerkers diep
geraakt en hebben ons gedwongen moeilijke keuzes
te maken voor de toekomst. Anderzijds hebben de
gebeurtenissen in de wereld buiten Nederland, zoals
de ontwikkelingen in de Arabische regio, het beste
uit onze internationale journalistieke organisatie
naar boven gebracht.
Om zoveel mogelijk mensen te bereiken, heeft de
Wereldomroep ook in 2011 veel en intensief
samengewerkt met lokale mediapartners. Ruim
drieduizend mediaorganisaties over de hele wereld
namen onze informatie over en gebruikten dit voor
hun eigen programmering. De websites van de
Wereldomroep speelden een ondersteunende rol. In
veel gebieden in de wereld is de toegang tot
internet echter nog beperkt, waardoor de totale
distributiemix van de Wereldomroep altijd van
essentieel belang is.
Voorop staat steeds dat alle informatie op maat
gesneden is voor de doelgroep, niet alleen qua
inhoud maar ook in de wijze van distributie. Zo
waren in Libië tijdens de opstand speciale Arabische
uitzendingen van de Wereldomroep te beluisteren
via de grotendeels verwoeste radiostations Voice of
Free Libia en Radio Misurata.
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
De programma’s konden via de middengolfzenders
in heel Libië en via FM in Misurata worden
verspreid.
Persvrijheid staat in veel delen van de wereld
ernstig onder druk.
Het is en blijft van groot belang om mensen
wereldwijd in hun eigen taal te voorzien van
objectieve en betrouwbare informatie, waarmee een
bijdrage geleverd kan worden aan de vorming van
democratieën en een stabiel leefklimaat. Nederland
heeft hierin als klein maar invloedrijk land een
duidelijke verantwoordelijkheid. Ondanks de
complexe ontwikkelingen heeft de Wereldomroep in
2011 prachtige, onderscheidende en zeer
impactvolle journalistieke producties neergezet die
bijdragen aan deze verantwoordelijkheid.
Dat hebben wij kunnen doen dankzij de specifieke
kennis die is opgebouwd door journalisten met
jarenlange ervaring in de gebieden waar ons mediaaanbod
wordt verspreid. Journalisten van de
Wereldomroep – afkomstig uit meer dan 40 landen
– kennen de doelgebieden met hun gevoeligheden,
hun taal, hun cultuur en kunnen zo (Nederlands)
nieuws en achtergronden op een juiste manier
duiden en ‘vertalen’.
Wij zijn alle collega’s veel dank verschuldigd voor
hun inzet tijdens het spannende en moeilijke jaar
dat achter ons ligt. Ondanks de onzekerheid
waarmee veel teamleden te maken hebben gehad,
heeft het nooit ontbroken aan inzet en
Colofon

Voorwoord
enthousiasme voor het mooie werk van de
Wereldomroep.
We sluiten in de tweede helft van 2012 een
belangrijk tijdperk af. In de toekomst zal de
Wereldomroep zich uitsluitend richten op ‘het vrije
woord’; de start van een nieuw tijdperk dat ik met
vertrouwen tegemoet zie en waarin, net als in het
verleden, de Wereldomroep internationaal een
belangrijke rol zal spelen. Namens en ten behoeve
van Nederland een organisatie waar Nederland, nog
steeds, trots op kan zijn.
Jan Hoek
algemeen directeur
mei 2012
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Colofon

Voorwoord Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Grenzeloos informeren
De Wereldomroep biedt onafhankelijke informatie
en achtergronden vanuit een Nederlands
perspectief. De omroep focust zich hierbij op die
landen en regio’s waar sterk sprake is van een
gebrekkige persvrijheid, een beperkt aanbod van
informatie of een gebrek aan pluriformiteit, en
waar Nederland en/of de Wereldomroep iets kan
toevoegen. Een reeds bestaande relatie met
Nederland draagt in betreffende gebieden bij aan
de kans dat het aanbod als relevant en
betekenisvol wordt ervaren. Het aanbod was ook
in 2011 beschikbaar in tien talen: Arabisch,
Chinees, Engels, Frans, Indonesisch, Nederlands,
Papiaments, Portugees, Sarnami en Spaans.
Arabische lente
Inspelend op de revolutiegolf in de regio heeft de
Arabische redactie van de Wereldomroep met haar
programma ‘Huna Amsterdam’ in 2011 extra Arabische
radio-uitzendingen via satelliet en producties voor
internet gemaakt. Ook is er in diverse landen ter plekke
verslag gedaan.
Tijdens de opstand in Libïë waren de speciale
uitzendingen ondermeer te beluisteren via de
grotendeels verwoeste Libische radiostations als Voice of
Free Libia en Radio Misurata. Hun zenders waren nog
wel intact en de programma’s konden via de middengolf
in heel Libië en via FM in Misurata worden verspreid.
Tijdens zijn bezoek aan de Wereldomroep zei Mohamed
El Allagi, de minister van Justitie in de Libische interim
Nationale Raad, het volgende:
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Colofon
"We vergeten nooit dat de Wereldomroep als een van
de eerste omroepen in Benghazi aanwezig was vanaf
het begin van de revolutie. Het bijzonder goede werk
wat de journalisten van de Wereldomroep gedaan
hebben staat voor altijd gegrift in het geheugen van het
Libische volk en is wellicht ook de reden waarom we
Nederland niet verwijten dat ze de Raad nog niet
erkent. De Wereldomroep heeft een grote rol gespeeld
om een andere stem te laten horen in Libië, mede
dankzij de samenwerking met de omroepen daar."
De Wereldomroep ontwikkelde samen met de Vrije
Universiteit van Amsterdam en lokale wetenschappelijke
teams in Tunesië, Marokko en Egypte, een Kieskompas
voor prille democratieën. Aanleiding waren de
verkiezingen die in de drie landen eind 2011 onder grote
lokale belangstelling werden gehouden. Met het
Kieskompas wordt een bijdrage geleverd aan de
ontwikkeling van de democratische rechtsstaat en het
‘vrije woord’ in het Midden-Oosten en de Maghreblanden.
Marokko, Egypte en Tunesië maken een turbulente
periode door waarin de grenzen van de vrijheid van
meningsuiting door lokale media worden afgetast.
Onbedoeld werd Kieskompas soms bij de discussie
daarover betrokken, een discussie die de kern raakt van
processen die 'Huna Amsterdam' in de Arabische wereld
wil ondersteunen.
Saoedi-Arabië heeft in 2011 enkele weken de websites
van de Wereldomroep geblokkeerd. Aanleiding waren
vermoedelijk een filmpje over de mishandeling van een
migrant en een aantal verhalen over de slechte
behandeling van huishoudelijk personeel, onder andere

Voorwoord Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
door de Saoedische ambassadeur in Den Haag. Naar
aanleiding van de blokkade werden Kamervragen
gesteld door het CDA en de PVV.
Een ander voorbeeld van impact is een webartikel van
de Wereldomroep over een 20-jarige Bahreinse
dichteres die, na een kritisch gedicht over de Bahreinse
regering, werd gearresteerd en spoorloos verdween.
Over Bahrein komt weinig via de reguliere media naar
buiten. Dit verhaal werd breed opgepakt en verspreid
via Facebook. Via dezelfde Facebookpagina kwam een
van onze redacteuren in contact met een nicht van de
dichteres. Zij had inmiddels een teken van leven van
haar gekregen en volgens de nicht was het mede te
danken aan de media-aandacht van de Wereldomroep
dat zij kon terugkeren naar haar familie.
Of het vergeten verhaal van de Tunesische ambtenaar
Fayda die de fruitverkoper Bouaizizi in het gezicht zou
hebben geslagen, waarop deze reageerde met een
zelfverbranding en zo de Tunesische revolutie
ontketende. Een van onze redacteuren ging naar haar
op zoek en vond Fayda in een cel, zonder vorm van
proces, vergeten door de media. Zij was toen al 2
weken in hongerstaking. ‘Huna Amsterdam’ bracht het
nieuws als eerste. Het artikel werd breed overgenomen,
onder meer door Al-Jazeera en Fayda werd alsnog
vrijgelaten.
Afrika
In Afrika hebben nog altijd miljoenen mensen een
informatieachterstand. De persvrijheid staat in vrijwel
alle landen onder druk en in een aantal landen is er
geen enkele ruimte voor onafhankelijke media. Hierdoor
zijn veel Afrikanen grotendeels of zelfs geheel
afhankelijk van buitenlandse nieuwsorganisaties.
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Colofon
Op de Engelstalige Afrika website verschijnt sinds
februari 2011 wekelijks een videoblog. De videoblog
What’s Up Africa is niet zozeer journalistiek, maar valt
eerder onder de noemer informatief amusement. Het
richt zich op een jonge doelgroep in Afrika, die naast
interesse in journalistieke content ook op ‘iets leuks’ zal
klikken. De clips zijn allemaal - in min of meerdere
mate - relevant voor Afrika of vertellen iets over
Nederland.
Onze correspondent in Ivoorkust heeft een heftig half
jaar achter de rug. Hij schrijft: “Tijdens het gedreun van
de bombardementen en de hagelinslagen van de
machinegeweren heb ik dankzij jullie steun, de kracht
kunnen vinden om mijn werk als journalist te doen.
Zonder jullie vertrouwen en aanmoediging had ik in
deze onzekere tijd geen enkel woord op papier kunnen
zetten. Ik dank jullie allemaal”. De Volkskrant
publiceerde gedurende het conflict enkele verslagen van
hem.
Latijns-Amerika
Universiteitsradio’s spelen een belangrijke rol in de
Latijns-Amerikaanse samenleving; niet zelden is het de
grootste informatiezender in een stad. Radio Nederland
Wereldomroep is mede-oprichter van een nauw
samenwerkingsverband van 96 radiostations over het
hele continent. Tijdens de slotceremonie van de
oprichting werd het voormalig hoofd van de Latijns-
Amerikaanse redactie, José Zepeda, vereerd met een
oorkonde vanwege zijn verdienste als uitmuntend
journalist voor Latijns-Amerika en geëerd als één van
de founding fathers van het nieuwe
samenwerkingsverband. Hij kreeg een langdurige
staande ovatie.

Voorwoord Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
In 2011 hield en publiceerde de Spaande redactie een
aantal interviews met de politieke top van Cuba en een
dissident. Na 10 jaar proberen kon José Zepeda voor het
eerst naar het Caribische eiland. Centrale vraag: komt
er substantiële ‘cambio’ (verandering) nu Cubanen ook
een eigen auto en een eigen huis mogen kopen? De
Wereldomroep publiceerde een interview met Mariela
Castro, dochter van president Raúl en voorzitter van de
Cubaanse Organisatie voor Seksuele Voorlichting. Haar
uitspraken over de legalisering van prostitutie in
Nederland gingen in haar eigen land niet onopgemerkt
voorbij. Ze zag zich genoodzaakt zich in een eigen video
te verdedigen op Youtube en op Twitter. De hierop
volgende confrontatie op Twitter tussen Castro en
dissidenten haalde de wereldpers, inclusief de rol die de
Wereldomroep hierin speelde: CNN berichtte er over,
evenals het Spaanse journaal, de krant El País en veel
media in Latijns-Amerika.
Een bijzondere productie is die van de serie ‘América
Entretejida’; een serie interviews (audio en video) met
weefkunstenaars uit Mexico, Colombia en Peru, waarbij
de uitwisseling van het erfgoed van verschillende
inheemse volkeren centraal stond. In de media in
Latijns Amerika wordt geen aandacht besteed aan de
inheemse volkeren; niemand weet wat zij denken en
voelen, men kent alleen hun producten. De
Wereldomroep houdt zich daarom bezig met deze
thema’s. De serie is uitgebracht op CD en DVD en
veelvuldig heruitgezonden door de partnerstations in
Latijns Amerika en de VS.
Het Amerikaanse TV station HITN (2 miljoen kijkers)
heeft de serie uitgezonden.
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Colofon
In 2011 werd een start gemaakt met ‘Hablemos de
Amor’ (vertaald: laten we het over liefde hebben), een
seksuele vraagbaak op internet die is afgeleid van onze
Engelstalige website Love Matters. Vanuit de
Nederlandse openheid op dit gebied wordt seksuele
basisinformatie gegeven – informatie die met name in
Latijns-Amerika moeilijk te vinden of ronduit taboe is.
Omdat het een delicaat onderwerp betreft moet er
voorzichtig worden afgestemd op het taalgebruik en de
normen van met name jongeren in het doelgebied. Door
middel van eigen reportages en interviews vanuit de
Latijns-Amerikaanse samenleving, bieden we een
neutrale vraagbaak.
De lancering van ‘Hablemos de Amor’ zal plaatsvinden
in oktober 2012 op een groot internationaal congres
over seksualiteit en seksuele opvoeding in Medellín –
Colombia. Dit gebeurt in samenwerking met een aantal
mediapartners in de prioriteitslanden Colombia, Mexico,
Guatemala, Bolivia en Nicaragua. Ook in Venezuela is er
belangstelling van organisaties voor samenwerking. Op
Cuba is de seksuele voorlichting relatief goed geregeld.
China
China is het land met de meeste internetgebruikers ter
wereld, maar de toegang tot informatie is niet overal
vrij of ongecensureerd. De Chinese website van de
Wereldomroep biedt nieuwsberichten, een overzicht van
het nieuws uit de Nederlandse dagbladen en
achtergronden, en richt zich nadrukkelijk op wat
Nederland en China bindt. Gevoelige onderwerpen
worden daarbij niet uit de weg gegaan.

Voorwoord Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Zo besteedde de Chinese redactie in 2011 regelmatig
aandacht aan de individuele protesten van Tibetaanse
monniken, door berichten of video’s te plaatsen van
bijvoorbeeld zelfverbrandingen. Berichtgeving hierover is
voor de Chinese bevolking niet rechtstreeks
toegankelijk. Deze berichten leveren vaak veel reacties
op van zowel mensen die voor, als mensen die tegen de
Tibetaanse zaak zijn.
De activiteiten van de Chinese kunstenaar en
mensenrechtenactivist Ai Weiwei werden regelmatig
belicht in de berichtgeving van de Chinese redactie.
Vaak vanuit een Nederlands perspectief, bijvoorbeeld
rond de expositie van Ai Weiwei in het Groninger
Museum en het NAi te Rotterdam. De kunstenaar en
architect was bij deze laatste expositie aanwezig en
werd op zijn terugreis naar Beijing opgepakt.
In september 2011 was de Chinese redactie aanwezig
op de 18e Internationale Boekenbeurs van Peking, waar
Nederland eregast was en in een groot paviljoen het
thema ‘Open Landschap, Open Boek’ presenteerde. Voor
de Wereldomroep een kans om het thema "Free
Speech" vanuit literair oogpunt onder de aandacht van
zijn Chinese publiek te brengen. De Chinese redactie
deed breed verslag van de activiteiten in het
Nederlandse paviljoen en maakte een dossier over
Nederlandse literatuur, wat vele soorten formats
bevatte, waaronder comics, waarmee een nieuw soort
publiek aangesproken werd. Dit alles bij elkaar zorgde
voor een toename van het bezoek aan de Chinese
website met 300% ten opzichte van 2010.
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Nederlandse Antillen, Aruba en Suriname
De media op de Antillen en Aruba zijn geheel
commercieel; een publieke omroep ontbreekt. In de
nieuwsvoorziening en beschouwingen, ook over de
lokale situatie, speelt de Wereldomroep een belangrijke
en aanvullende rol.
De bezoeken aan de Antillen door de Nederlandse
fractievoorzitters en een paar weken later door koningin
Beatrix, kroonprins Willem-Alexander en prinses
Maxima, waren aanleiding voor een aantal blogs,
artikelen en radioreportages van de Caribische redactie.
Deze waren van aard en karakter essentieel anders dan
die van de Nederlandse en lokale pers, omdat de
Caribische redactie veel aandacht besteedde aan de
reacties van de Antillianen zelf. Veel bijdragen werden
overgenomen door lokale media. In 2011 is tevens veel
aandacht besteed aan de besluitvorming in politiek Den
Haag over wet- en regelgeving op de BES-eilanden en
de gevolgen daarvan ter plekke.
Ook de Antillen zijn niet verschoond gebleven van
seksueel misbruik door geestelijken van de Katholieke
kerk. De Caribische redactie bracht het persoonlijke
verhaal van een slachtoffer op Curaçao op video en
radio.
Colofon
Toen de directeur van kindertehuis Lobi Blesi in
Suriname werd aangehouden wegens kindermisbruik,
berichtte de Wereldomroep als één van de eerste media
hier uitvoerig over. Later, toen hij voorwaardelijk werd
vrijgelaten, liet de Wereldomroep hem ook persoonlijk
aan het woord.

Voorwoord Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Zuid-Azië
Op het Indiase subcontinent is de productie van
Engelstalige informatie op het gebied van
duurzaamheid, milieu en mensenrechten voor partners
in India, Pakistan, Bangladesh, Nepal, Sri Lanka en
Myanmar/Birma gecontinueerd. Deze informatie wordt,
in samenwerking met mediapartners, verspreid via
internet en mobiel.
Ook is de Wereldomroep intensief gaan samenwerken
met de publieke omroep van India: All India Radio
(AIR). De omroepen maken tweewekelijks een Indiase
versie van het Engelstalige radioprogramma ‘Earth
Beat’. Deze co-productie wordt door AIR op de nationale
radio uitgezonden in het Engels en Hindi. Hiermee
omarmde de Wereldomroep de elfde taal Hindi en een
grote en invloedrijke partner in India.
Het mensenrechtenprogramma ‘The State We’re In’
wordt in India uitgezonden door twee FM partners,
Radio Dhamaal en Radio Misty. Deze partners zenden
Engels- en Hinditalige versies uit van dit programma.
Daarnaast is er een nieuw samenwerkingsverband
aangegaan met Web18, de online en mobiele tak van
Network18 in India. De website publiceert het
internationale nieuws van de Wereldomroep op de
homepage van India’s grootste nieuwsportal, In.com.
Ook rechtstreekse uitzendingen van radio- en
muziekprogramma’s, zoals de ‘Euro Hit 40’, ‘European
Jazz Stage’ and ‘Live at the Concertgebouw’ werden
online beschikbaar gesteld.
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Colofon
Met Nederlands nieuws als belangrijkste focus kreeg
WebWorld in 2011 gemiddeld een half miljoen
pageviews per maand. Het dagelijkse persoverzicht en
een behoorlijk aantal columns en achtergrondartikelen
over actuele onderwerpen in Nederland trokken vele
bezoekers over de gehele wereld. Op het gebied van de
sociale media verveelvoudigde het aantal friends en
followers. Naast de bulletins en actualiteiten vertaalde
WebWorld diverse publicaties voor andere onderdelen
van het bedrijf.
Indonesië
De Wereldomroep heeft een lange geschiedenis in
Indonesië en verzorgt al bijna 65 jaar uitzendingen in
het Indonesisch. Lange tijd was de Wereldomroep een
belangrijke bron van onafhankelijke informatie,
aangezien de pers aan strikte banden was gelegd, in het
bijzonder tijdens het Soeharto-regime. Maar ook na de
democratisering heeft de Wereldomroep zijn belangrijke
positie in de verspreiding van onafhankelijke en
betrouwbare informatie behouden, met name via de
bijna honderd partnerstations in heel Indonesië. De
Indonesische redactie heeft ook in 2011 vooral ingezet
op een intensievere samenwerking met zowel bestaande
als nieuwe mediapartners in Indonesië.
De rechtszaak over de schadeclaim van acht weduwen
en een overlevende over de gewelddadigheden van het
Nederlandse leger in het toenmalige dorp Rawagede is
in Indonesië vooral goed te volgen geweest door de
nieuwsvoorziening van de Wereldomroep.

Voorwoord Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Het oordeel van de rechtbank om een schadevergoeding
toe te kennen was in Nederland en in Indonesië groot
nieuws. Het programma van de Indonesische redactie
‘Ranesi’ had op de dag van de uitspraak een
rechtstreekse uitzending met Metro TV in Jakarta, met
de grootste radiostations in Jakarta en Surabaya, en
een live-chat op Facebook met de grootste internet
krant van Indonesië (Vivanews.com). De verhalen zijn
ook in de grootste kranten van Indonesië overgenomen
(Tempointeraktif, Kompas, Republika en Vivanews).
Prijzen
In 2011 kon de Wereldomroep rekenen op een mooie
nationale en internationale prijzenregen.
Tijdens het Feest voor de Journalistiek in april werd de
speciale H.J.A. Hofland Tegel uitgereikt aan Robert
Chesal (RNW) en Joep Dohmen (NRC) vanwege hun
berichtgeving over seksueel misbruik in de Roomskatholieke
Kerk. Chesal en Dohmen wonnen eerder al
De Loep en werden verkozen tot Journalist van het jaar.
In mei ontving het voormalig hoofd van de redactie
Latijns-Amerika, José Zepeda, een eredoctoraat van de
universiteit Autónoma van Ecarnacióm in Paraguay. Zijn
werk voor de Wereldomroep werd geëerd als inzet voor
de mensenrechten.
De radioshow 'The State We’re In' sleepte maar liefst
drie prijzen in de wacht bij het prestigieuze New York
International Television and Radio Festival. Een zilveren
medaille in de categorie ‘Best Host’ ging naar
presentator Jonathan Groubert. De uitzending getiteld
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Colofon
'A mother’s strength' (over een Algerijnse moeder die
haar zoon zoekt die samen met 8000 jonge mensen is
verdwenen onder het bewind) ontving een zilveren
medaille in de nieuwe categorie 'Heroes'. In de zeer
competitieve categorie 'International Affairs' slaagde de
uitzending 'The art of smuggling' (over de kunstsmokkel
in Irak en Egypte) er in een bronzen medaille te
winnen.

Voorwoord Grenzeloos
informeren
Thema’s
Nederland
zonder grens
De Wereldomroep bericht ook over specifieke thema’s.
Deze thema’s, die voortvloeien uit de missie, zijn:
internationale betrekkingen (o.m. internationaal recht,
mensenrechten, economie), kennissectoren (o.m. water,
transport, gezondheid) en cultuur & samenleving
(waaronder ethische kwesties als euthanasie,
homoseksualiteit, integratie).
Love Matters
In grote delen van de wereld is seksualiteit een moeilijk
bespreekbaar onderwerp. Onderwerpen als
homoseksualiteit en abortus zijn in een aantal landen
zelfs verboden om over te praten. Met ‘Love Matters’,
een internetsite gericht op jongeren, zet de
Wereldomroep het onderwerp seksualiteit op
journalistieke wijze neer, juist in die gebieden waar deze
informatie niet vrij toegankelijk is. Er is gestart met
versies in het Engels en Hindi beschikbaar voor India,
die ook geschikt zijn voor mobiel. Seksuele en
reproductieve gezondheid is een van de vier thema’s
binnen het buitenlands beleid van Nederland.
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
International justice
Ook in 2011 besteedde de Wereldomroep weer
bijzondere aandacht aan internationaal recht en
mensenrechten, onder meer via de website
www.internationaljustice.nl en het online magazine
‘International Justice Tribune.’ Veel aandacht was er
voor de tribunalen in Kenia en Sri Lanka. Ook het
Libanon tribunaal in Leidschendam werd op de voet
gevolgd. In februari 2011 werd Geraldine Coughlan,
eindredacteur van International Justice, hierover
geïnterviewd door de Arabische tv-zender Al Jazeera.
Colofon
The State We’re In
Het Engelstalige vlaggenschipprogramma ‘The State
We’re In’ brengt persoonlijke verhalen over hoe we met
elkaar omgaan in de wereld. De winst van de eerder
genoemde zilveren medaille tijdens het New York
International Television and Radio Festival onderstreept
het belang dat in de VS aan dit Nederlandse
journalistieke kwaliteitsproduct wordt gehecht. Fans van
het programma geven aan dat ‘The State We’re In’
internationaal zijn gelijke niet kent en door zijn aanpak
alleen maar uit Europa, of specifieker, uit Nederland kan
komen.

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Nederland zonder grens
Regelmatig vinden in Nederland gebeurtenissen
plaats die elders in de wereld interesse, verbazing
en soms zelfs bevreemding opwekken. De
Wereldomroep is, dankzij de eigen deskundigen
en het uitgebreide netwerk van mediaorganisaties
op alle continenten, als geen ander in staat om
die gebeurtenissen te duiden en van commentaar
te voorzien. Daarnaast kan zij het ontstane beeld,
indien nodig, nuanceren. Mede daarom zochten
ook in 2011 veel buitenlandse mediaorganisaties
contact met de Wereldomroep. Onder meer voor
achtergrondinformatie over de gedoogconstructie
van het huidige kabinet met de PVV, het misbruik
in de Rooms-katholieke Kerk, de Arabische lente,
het proces Wilders, de werkomstandigheden op
Haagse ambassades en zaken als drugsgebruik,
abortus en euthanasie.
Misbruik in de katholieke kerk
De Wereldomroep en NRC Handelsblad brachten al in
2010 een serie verhalen over seksueel misbruik door
medewerkers van de Rooms-katholieke Kerk.
Gezamenlijk onderzochten zij de zaak en spraken zij
met slachtoffers. De berichtgeving deed ook in 2011
veel stof opwaaien en werd door veel media, in binnenen
buitenland, overgenomen.
Talitha van Zon
Met de berichtgeving rond het voormalige Nederlandse
model Talitha van Zon had de Wereldomroep een
internationale primeur. Ze raakte eind augustus 2011
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
gewond toen ze van het balkon van het luxueuze
vijfsterrenhotel Corinthia viel.
Zij was in de Libische hoofdstad Tripoli op uitnodiging
van een van de zoons van Kaddafi.
Colofon
Proces Wilders
Internationale media hadden bijzondere interesse voor
het omstreden proces Wilders, de rechtszaak tegen de
Nederlandse politicus die werd verdacht van haatzaaien
en discriminatie. Door verschillende buitenlandse media
werd de vrijspraak gezien als het definitieve einde van
de Nederlandse tolerantie, terwijl andere buitenlandse
media de uitspraak juist een overwinning voor de
vrijheid van meningsuiting noemden. De Wereldomroep
gaf context en duiding.
Haagse ambassades
De Wereldomroep bracht begin 2011 in samenwerking
met dagblad Trouw een serie onthullende artikelen over
de werkomstandigheden op buitenlandse ambassades in
Den Haag. De berichtgeving leidde tot internationale
media-aandacht en tot Kamervragen.
Muziek
Een andere belangrijke taak van de Wereldomroep is de
verspreiding van het Nederlandse cultuurgoed in het
buitenland. Daarin neemt muziek een bijzondere plaats
in. Het zwaartepunt van de muziekproducties van de
Wereldomroep ligt op muzieksoorten waarin Nederland
internationaal een gezaghebbende en onderscheidende
rol speelt: klassieke muziek, jazz en wereldmuziek. In
elk van de genres werden in 2011 - in samenwerking
met de Nederlandse Publieke Omroep - in diverse talen
programmaseries en cd’s geproduceerd voor

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
muziekliefhebbers wereldwijd. De Wereldomroep
verzorgde in co-produktie met het Koninklijk
Concertgebouworkest het zesde deel van de Anthology
of the Royal Concertgebouw Orchestra met radio
opnames tussen 1990 en 2000. De CD box werd zeer
goed ontvangen door onze partners en de internationale
vakpers. Verder werd RNW Classical, van oorsprong een
Engelstalige stream, aangevuld met een Spaanstalige en
Chinese versie.
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Colofon

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Nederlanders over de grens
De Wereldomroep heeft altijd een sterke band
gehad met de ongeveer 1,5 miljoen
Nederlandstaligen in het buitenland. Het gaat om
groepen met specifieke informatiebehoeften, zoals
expats en hun kinderen, emigranten,
vrachtwagenchauffeurs, militairen en
vakantiegangers. De Wereldomroep hield hen ook
in 2011 op de hoogte van het nieuws in Nederland
en de rest van de wereld en bood hen gerichte
service-informatie, die veelal niet elders
beschikbaar was. De reacties en informatie die de
omroep nog steeds dagelijks van deze doelgroep
ontvangt, onder andere via internet en sociale
media, vormden een belangrijke bron. De
Wereldomroep wist hierdoor wat er leefde binnen
deze groep. De verkregen informatie werd door de
redactie onder meer gebruikt voor de
programma’s en nieuwsberichten.
Calamiteiten
Ook voor de Nederlandse redactie was 2011 het jaar
van de Arabische Lente. In Egypte en Libië heeft de
Wereldomroep een rol van betekenis gespeeld voor
landgenoten. Hierbij is gebruik gemaakt van de
berichten van Wereldomroep verslaggevers ter plaatse,
die in contact getreden zijn met expats en emigranten
die geconfronteerd werden met het oorlogsgeweld.
De Wereldomroep fungeerde in maart 2011 als
calamiteitenzender voor Nederlanders die in Japan
verbleven. Met onder meer extra nieuwsuitzendingen
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon
en specifieke informatie over de omstandigheden in
Japan hield de Wereldomroep Nederlandse emigranten,
expats en vakantiegangers ter plaatse op de hoogte.
BVN zond extra nieuwsuitzendingen van de NOS en VRT
uit.
Focus
Onder druk van de aangekondigde bezuinigingen heeft
de Nederlandse redactie een scherpere focus ontwikkeld
op wat er moet gebeuren om de uitzendingen te
onderscheiden van de rest van het nieuws aanbod. Nog
sterker dan voorheen is de Nederlandse redactie zich
gaan richten op twee doelgroepen: emigranten en
expats. Dat geldt zowel voor internet als voor radio. Zo
bestond in 2011 bijvoorbeeld het
actualiteitenprogramma Nieuwslijn voor ongeveer de
helft uit berichtgeving voor deze doelgroepen.
Reportage drie generaties emigranten
In het kader van het einde van de Nederlandse
uitzendingen van de Wereldomroep, zijn reportages
gemaakt over emigranten in Canada, Nieuw Zeeland,
Australië, Zuid-Afrika, de Antillen en de VS: “Je Band
met Nederland”. Wereldomroepredacteuren hebben ruim
honderd Nederlanders gesproken in hun huidige
woonland. Naoorlogse emigranten, maar ook expats die
recent zijn verhuisd. Dat leverde tientallen
videoreportages, radioreportages, internetartikelen en
een boek met DVD op, maar ook vele reacties op
Facebook.

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Beste van Vlaanderen en Nederland (BVN)
Nederlandstaligen in het buitenland kunnen via
televisiezender ‘Beste van Vlaanderen en Nederland’
(BVN) wereldwijd 24 uur per dag televisieprogramma’s
van de Nederlandse en Vlaamse publieke omroepen
ontvangen. De uitzendingen van BVN bevatten nieuws,
actualiteiten, amusement, jeugd- en
kinderprogramma’s, sport, drama en documentaires.
BVN sloot in 2011, na een Europese aanbesteding,
opnieuw een contract voor meerdere jaren met
DSTV/Multichoice voor de distributie in zuidelijk Afrika.
Voorafgaand aan de aanbesteding vond marktonderzoek
plaats naar de optimale distributiewijze van het BVNsignaal
in zuidelijk Afrika. Om de naamsbekendheid van
BVN in Vlaanderen, Nederland en het buitenland te
vergroten en het communitygevoel onder Nederlanders
en Vlamingen in het buitenland te verstevigen,
organiseerde BVN in 2011 een nieuwe
reclamecampagne, ‘De Grote Mis Verkiezing’. Voor deze
campagne is een speciaal online platform gecreëerd.
Voor het eerst zijn naast de communicatiekanalen van
de VRT, NPO en de Wereldomroep ook Google Adwords
en de sociale media-netwerken Facebook en Twitter
ingezet om de campagne bekend te maken onder de
doelgroepen en werden behalve consumenten in
Vlaanderen en Nederland ook veel Vlamingen en
Nederlanders in het buitenland bereikt.
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Organisatie
Nederland
zonder grens
Naast algemene informatie over de Wereldomroep
bevat deze paragraaf het verslag van de raad van
toezicht, het verslag goed bestuur en integriteit,
de bedrijfsvoeringverklaring en de samenstelling
van de verschillende bestuursorganen.
Prestatieovereenkomst 2010-2015
In 2010 is de eerste prestatieovereenkomst tussen het
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
en de Wereldomroep getekend. In deze
prestatieovereenkomst, die is gesloten voor de periode
2010-2015, zijn afspraken vastgelegd over kwalitatieve
en kwantitatieve doelstellingen voor het media-aanbod
van de Wereldomroep. De prestatieafspraken hebben
betrekking op: relevantie; bereik en distributie; en
innovatie en ontwikkeling. Over de realisatie van de
prestatieafspraken wordt jaarlijks gerapporteerd.
RNTC, oorspronkelijk het Radio Netherlands Training
Center is het aan de Wereldomroep gelieerde
expertisecentrum op het gebied van media, ontwikkeling
en educatie. Naast internationale cursussen, zette het
RNTC ook mediaprojecten op in ontwikkelingslanden
wereldwijd. Op 1 juni 2011 fuseerde de afdeling
internationale projecten van het RNTC met collega
organisaties Press Now en Free Voice tot Free Press
Unlimited.
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon
Internationale samenwerking
In 2011 intensiveerde de Wereldomroep de
samenwerking met Deutsche Welle. De komende twee
jaar zullen deze internationale omroepen hun content
waar mogelijk delen en deels gezamenlijk produceren.
Tijdens een bijeenkomst in Londen hebben Radio
Nederland Wereldomroep, BBC, Deutsche Welle, AEF
(Audiovisuel Extérieur de la France) en Voice of America
hun afkeuring uitgesproken over het opzettelijk
onmogelijk maken van satellietuitzendingen van
onafhankelijke media. Door zenders te storen wordt de
vrije toegang tot informatie in landen als Iran
gehinderd. Vooral de verstoring van
satellietuitzendingen in het Perzisch gericht op Iran is
sterk toegenomen. Volgens de vijf omroepen wil de
Iraanse overheid Iraniërs verstoken houden van
objectieve buitenlandse media. De omroepen roepen de
internationale gemeenschap op om in actie te komen.
Voor de Wereldomroep is de samenwerking met
mediapartners in doelgebieden van wezenlijk belang. Zij
bieden de mogelijkheid om (indirect) relevante
doelgroepen te bereiken, die via de eigen platforms van
de Wereldomroep moeilijk of niet te bereiken zouden
zijn. Daarnaast hebben zij in een bepaald gebied een
bereik dat niet of slechts met grote moeite op eigen
kracht te evenaren is.

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Minstens zo belangrijk is dat mediapartners, meer
dan individuele mediagebruikers, een bron zijn van
input en feedback. Dit stelt de Wereldomroep in
staat om producten en diensten beter toe te snijden
op de informatiebehoeften van de doelgroepen.
Traditioneel gezien kan een onderscheid worden
gemaakt tussen verschillende soorten
mediapartners: radiopartners (FM-stations),
videopartners (televisiestations), webpartners,
mobiele (telecom)partners en printpartners (kranten
en weekbladen met websites waarop audio- en video
content van de Wereldomroep geplaatst kan
worden). Met betrekking tot doelgebieden waar
samenwerking met lokale mediapartners (nog) niet
mogelijk is, wordt samengewerkt met organisaties
die vanuit het buitenland nieuws en informatie
uitzenden. Voorbeelden daarvan zijn Radio Dabanga
ten behoeve van Darfur en Voice of the People ten
behoeve van Zimbabwe.
Samenwerking binnen Nederland
De redactionele samenwerking met de NOS is in
2011 intensief gebleven. Zo startten alle
Nederlandstalige radio-uitzendingen van de
Wereldomroep met de radiobulletins van het NOS
Journaal. De bulletins worden gevolgd door het
actualiteitenblok ‘Nieuwslijn’ van de Wereldomroep.
Op het gebied van sport heeft de sportredactie van
de Wereldomroep ook in 2011 medewerkers
gedetacheerd bij NOS ‘Langs de Lijn’.
De NOS en overige landelijke omroepen zijn meer
gebruik gaan maken van de internationale expertise
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
van de Wereldomroep, bijvoorbeeld bij de
berichtgeving over de Arabische lente.
Ook op het gebied van automatisering en faciliteiten
bundelt de Wereldomroep zijn krachten met de NPO.
Zo werkten de organisaties in 2011 samen op het
gebied van netwerkbeheer en werden diverse
medewerkers van de Wereldomroep (deels)
gedetacheerd bij de NPO.
Verslag raad van toezicht
De raad van toezicht houdt toezicht op het beleid
van de directie en de algemene gang van zaken
binnen de organisatie. De raad van toezicht
benoemt de directie van de Wereldomroep en
fungeert als klankbord. De leden van de raad van
toezicht worden door de minister van OCW benoemd
voor een periode van vier jaar, waarbij eenmalige
herbenoeming voor een aansluitende periode
mogelijk is. In 2011 is de heer Visser herbenoemd
als lid van de raad van toezicht van Stichting Radio
Nederland Wereldomroep voor een periode van vier
jaar.
Het jaar 2011 werd gedomineerd door de
presentatie van de mediaplannen en bezuinigingen
van minister Van Bijsterveldt. Met grote bezorgdheid
heeft de raad van toezicht kennisgenomen van het
feit dat de regering voorstelt de Wereldomroep
volledig uit de Mediawet te schrappen. De leden
vragen zich af of het resterende deel van de
Wereldomroep zijn werk in de toekomst
onafhankelijkheid kan doen.
Colofon

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
De raad van toezicht vergaderde in 2011 vijf keer met
de bestuurder en een keer onderling.
In de vergadering van februari heeft de raad de
profielschets van de adviesraad goedgekeurd. Ook heeft
de raad de overgang van projecten van RNTC en de
fusie van RNTC met Press Now en Free Voice
goedgekeurd. De heer Van Ginkel werd herbenoemd als
lid van de adviesraad RNTC.
In zijn vergadering van april heeft de raad van toezicht
de jaarrekening 2010 en het jaarverslag 2010 van de
Wereldomroep vastgesteld en de jaarrekening 2010 en
jaarverslag 2010 van RNTC goedgekeurd. De politieke
ontwikkelingen werden besproken. De raad betreurde de
artikelen in de Telegraaf van begin april. De
beeldvorming die ontstond deed geen recht aan de
werkelijke gang van zaken. De vice-voorzitter, de
algemeen directeur en de ondernemingsraad samen met
de redactieraad hebben hierover een persverklaring
afgegeven. Van de eerste rapportage
prestatieovereenkomst werd kennis genomen. Na deze
vergadering heeft de raad mevrouw Udink op
voordracht van de adviesraad bij het ministerie van
OCW voorgedragen als nieuw lid van de adviesraad. De
minister heeft mevrouw Udink voor een periode van vijf
jaar benoemd.
De juni-vergadering stond in het teken van de
mediabrief waarin het kabinet een nadere uitwerking
presenteerde van de voornemens uit het regeerakkoord
met betrekking tot de publieke omroep. Daarin werd
ook de visie gepresenteerd op de nieuwe
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon
positie en beperkte taak voor de Wereldomroep. Tijdens
de vergadering zijn de medewerkers geïnformeerd over
de besluiten van de ministerraad.
De begroting 2012 van de Wereldomroep is door de
raad van toezicht vastgesteld in zijn vergadering in
september, als ware 2012 een normaal jaar. Ook stond
de raad van toezicht stil bij de toekomst van RNW. Het
RNTC jaarplan 2012 is eveneens in deze vergadering
goedgekeurd.
De november-vergadering stond voornamelijk in het
teken van de nieuwe koers van de Wereldomroep en de
contouren van het op te stellen sociaal plan. Met
stijgende verbazing heeft de raad kennisgenomen van
het feit dat de door de Minister benoemde leden van de
raad niet gehoord zijn bij het beperken van de
wettelijke taken en de bezuinigingen op de
Wereldomroep.
De auditcommissie heeft diverse keren overlegd. Naast
de jaarrekeningen en de kwartaalcijfers zijn met name
onderliggende processen, procedures en controles
besproken. Daarnaast heeft de auditcommissie na het
verslagjaar het jaarverslag en de jaarrekening
doorgenomen. Zie hiervoor het verslag van de
auditcommissie.
In lijn met de Richtlijnen en Regelingen Goed Bestuur en
Integriteit Publieke Omroep heeft de raad van toezicht
zijn eigen functioneren geëvalueerd. In dat kader is de
structuurwijziging, de samenstelling van de raad en de
verdeling van de portefeuilles besproken.

Voorwoord
De raad heeft in april informeel overlegd met de nieuwe
ondernemingsraad. Hier is onder meer gesproken over
het sociaal jaarverslag en de politieke ontwikkelingen.
De raad van toezicht en de adviesraad de
Wereldomroep hebben één keer overlegd. De
adviesraad diende de raad van toezicht en directie van
advies over het beleid ten aanzien van het mediaaanbod.
Hilversum, 26 april 2012
dr. B.R. Bot
voorzitter
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Goed bestuur en integriteit
De Wereldomroep werkt sinds 1 januari 2006 met de
Richtlijnen en Regelingen Goed Bestuur en Integriteit
Publieke Omroep. Deze gedragscode omvat richtlijnen
en regelingen die goed bestuur en integriteit bij alle
publieke omroepinstellingen bevorderen. De
Wereldomroep heeft de compliance functie
ondergebracht bij de controller en voorziet in de
toetsing op het correct naleven van de voorschriften uit
deze gedragscode. Daarnaast ziet een onafhankelijk
toezichtorgaan, de Commissie Integriteit Publieke
Omroep (CIPO) toe op de handhaving en naleving van
deze richtlijnen en regelingen bij de publieke omroep.
CIPO heeft hierin ook een adviserende rol.
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon
De eerste richtlijn, goed bestuur en toezicht, heeft een
adviserend karakter. Deze richtlijn geeft gedragsregels
voor topfunctionarissen en toezichthouders, voor de
inrichting van de organisatie van omroepinstellingen -
inclusief de verhouding tussen toezicht en bestuur -,
voor de honorering van topfunctionarissen en
toezichthouders en verslaglegging van werkzaamheden.
Na invoering van de Mediawet 2008 per 1 januari 2009
heeft de Wereldomroep de scheiding tussen toezicht en
bestuur ingericht. Met goedkeuring van het ministerie
van OCW zijn de statuten hiertoe gewijzigd en is het
bestuur getransformeerd naar een raad van toezicht en
is de algemeen directeur bestuurder. De raad van
toezicht heeft een auditcommissie benoemd, die de raad
adviseert over onder meer de werking van de interne
risicobeheersings- en controlesystemen, waaronder het
toezicht op de naleving van de relevante wet- en
regelgeving en het toezicht op de werking van
gedragscodes, de financiële informatieverschaffing door
de stichting, de naleving van aanbevelingen en
opvolging van opmerkingen van de controller en de
externe accountant en de relatie met de externe
accountant, waaronder in het bijzonder zijn
onafhankelijkheid. Met deze invoering voldoet de
Wereldomroep sinds 2009 aan deze richtlijn.
De tweede richtlijn bevat normen over integer handelen
van omroepen en medewerkers bij de uitvoering van
hun taken. Deze richtlijn is bindend. Daarbij gaat het
om zaken als belangenverstrengeling, nevenfuncties en
declaratiegedrag.

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Belangenverstrengeling.
Er zijn in 2011 geen verzoeken door medewerkers
gedaan tot ontheffing voor het hebben van financiële
belangen in ondernemingen of organisaties met een
(in)direct belang in de Wereldomroep.
Nevenfuncties
Voor de nevenfuncties van medewerkers geldt het
regime van artikel 3.1 van de Collectieve
Arbeidsovereenkomst. Alle meldingen worden
opgenomen in het personeelsdossier van betrokkene.
Naast individuele meldingen, benadert de Wereldomroep
medewerkers jaarlijks actief om zo in een centraal
register meldingen bij te houden.
Aannemen en geven van geschenken
Er zijn geen meldingen binnengekomen van door
medewerkers ontvangen of geschonken attenties met
een waarde boven de € 50.
Uitgaven, kostendeclaraties, gebruik van creditcards,
reizen buitenland.
In protocollen en procedures is vastgelegd op welke
wijze met genoemde onderwerpen wordt omgegaan,
binnen de door de Code gestelde kaders. Toetsing door
middel van steekproeven wijzen op correcte naleving
van de regels.
De Wereldomroep voldoet aan de derde richtlijn over
verslaglegging. Dit betreft zowel de algemene
verslaglegging, als het rapporteren over de
bedrijfsvoering en financiën. Voor de verslaglegging
over de doelstellingen en het realiseren daarvan, kan
worden gemeld dat in de Mediawet 2008 de
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon
beleidscyclus op dezelfde wijze wordt vormgegeven als
bij de landelijke publieke omroep. Voor de periode
2010-2014 heeft de Wereldomroep een vijfjaarlijks
concessiebeleidsplan opgesteld, waarna een meerjarige
prestatieovereenkomst met OCW is overeengekomen.
Vanwege het voornemen van het kabinet om de taken
van de Wereldomroep aan te passen en de financiering
hiervan te beleggen bij het ministerie van Buitenlandse
Zaken, heeft OCW aangeboden de
prestatieovereenkomst ter zijde te leggen om de
Wereldomroep de volle aandacht te kunnen laten geven
aan de reorganisatie die met dit voornemen
samenhangt. De Wereldomroep heeft hier een
voorbehoud moeten maken vanwege de discrepantie
tussen wettelijke taken en dit voornemen. Zonder een
besluit of een wettelijk kader zijn zowel OCW als de
Wereldomroep immers gehouden aan de Mediawet.
De Wereldomroep voldoet aan de vierde richtlijn over
cofinanciering en ideële sponsoring. Het betreft hier
niet-commerciële financiering van programma’s. Hierbij
is van belang dat de omroep op transparante wijze
verslag doet van bijdragen van overheidsinstellingen of
ideële instellingen en dat programma’s op
onafhankelijke wijze tot stand komen. Voor de
Wereldomroep speelt dit voor Euranet en voor
samenwerking op het gebied van kortegolf uitzendingen
met andere internationale omroeporganisaties. Over de
activiteiten van het RNTC wordt separaat verslag
gedaan. Het betreft hier geen programma-activiteiten
gefinancierd op basis van de Mediawet. In 2011 heeft
de Wereldomroep geen nadere bijdragen of sponsoring
van media-aanbod gekregen.

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
De vijfde richtlijn betreft regelingen voor interactieve
telefoondiensten, SMS, 0900-lijnen en mobiel internet.
De Wereldomroep biedt geen van deze diensten tegen
betaling aan. Wel maakt de Wereldomroep gebruik van
user generated content van luisteraars via SMS. Dit valt
buiten de richtlijn.
De Wereldomroep voldoet aan de zesde richtlijn op het
gebied van e-mailmarketing. Deze bepalingen sluiten
aan bij de Europese richtlijn voor privacybescherming en
elektronische communicatie. Ten aanzien van de
gewijzigde Telecommunicatiewet heeft de Wereldomroep
al in 2010 haar beleid aangepast. Dit betreft de
verruiming van het verbod op het opgevraagd
verzenden van e-mail naar bedrijven, naast
consumenten.
Regeling A. Klokkenluider
De regeling is van kracht en een vertrouwenspersoon is
aangesteld.
De Wereldomroep werkt door middel van publicaties en
voorlichting actief aan het beeld van naleving en
bewustzijn van de code in de organisatie. Hiertoe zijn
ook regels in verschillende procedures opgenomen.
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Bedrijfsvoeringverklaring
Sinds 2006 wordt binnen de publieke omroep gewerkt
met de Code Goed Bestuur en Integriteit. Onderdeel van
de code is een richtlijn voor verslaglegging over de
bedrijfsvoering. Bedrijfsvoering is het geheel aan sturing
en beheersing van bedrijfsprocessen binnen een
organisatie om doelstellingen te kunnen realiseren. Het
betreft sturing en beheersing van zowel de primaire
processen, als van de processen die hiervoor faciliterend
zijn.
Onder sturing wordt verstaan het proces waarbij richting
wordt gegeven aan een organisatie om doelstellingen te
kunnen realiseren. Onder beheersing wordt verstaan het
proces waarbij een stelsel van maatregelen en
procedures wordt gebruikt om vast te stellen of de
uitvoering in overeenstemming is en blijft met de
gemaakte plannen en dit waar nodig bij te sturen. Ten
aanzien van sturing zijn door de Wereldomroep
instrumenten geïmplementeerd. Middels jaarplannen,
begrotingen en rapportages wordt de realisatie van
doelstellingen nagegaan. Vanwege de kabinetsplannen
met de aanpassing van de taakstelling en het budget
van de Wereldomroep is geen vervolg gegeven aan de
verdere ontwikkeling van nieuwe instrumenten voor de
verantwoording van de prestatieovereenkomst over
latere jaren. De aandacht is verschoven naar het
toekomstplan en instrumenten die nodig zijn voor
adequate verantwoording in de toekomst.
Voor het beheersen van de primaire en ondersteunende
processen bestaan, naast bestaande
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon
wet- en regelgeving, richtlijnen voor de administratieve
organisatie en maatregelen van interne controle. Het
Handboek Financiële Verantwoording landelijke publieke
media-instellingen, Wereldomroep en Ster 2011 van het
ministerie van OCW maakt hier deel van uit.
In 2011 is de ontwikkeling van processen om risico’s
binnen de organisatie te identificeren en te beheersen
gericht op risicomanagement na de aankondiging van de
kabinetsplannen in de zomer niet meer vervolgd. Wel is
de controle op de uitvoering van financiële processen
mede gericht op rechtmatigheid in stand gehouden.
Veel aandacht is besteed aan centraliseren van
informatie over contracten met het oog op de
aangekondigde bezuinigingen en de frictiekosten die
hiermee samenhangen. Dit betreft ook die delen die met
het oog op de wijzigingen ondergebracht zullen worden
bij NPO. Dit betreft de Nederlandse
informatievoorziening in de Cariben en BVN. Met de
bonden is een sociaal plan overeengekomen en dit is
samen met de frictiekosten die hiermee samenhangen
overlegd aan OCW. Het besluit tot het sluiten van het
zendstation op Bonaire is uitgewerkt met een sociaal
akkoord met de lokale vertegenwoordiging en
vaststellingsovereenkomsten met het personeel. De
sluiting heeft geleid tot bijzondere
waardeverminderingen op materiële vaste activa en
andere voorzieningen vanwege de sluiting.

Voorwoord
Ook op Madagascar is een sociaal plan
overeengekomen. Hier is sprake van een voorgenomen
sluiting, afhankelijk van formalisering van het eerder
genoemde kabinetsvoornemen met een wetswijziging.
Eenzelfde situatie is van toepassing op de voorgenomen
reorganisatie in Hilversum. Hiervoor is een aanvraag
voor vergoeding frictiekosten bij OCW ingediend. Deze
frictiekosten treden op in 2012. In het verslagjaar 2011
is sprake van één melding inzake de WOPT. Vanwege
het eerder genoemde sociaal plan, geënt op het sociaal
plan van de NPO, zal in het verslagjaar 2012 er sprake
zijn van meer meldingen.
Over het verslagjaar is niet gebleken dat de
bedrijfsvoering tekort is geschoten. Risico’s zijn
onderkend en processen voldoende beheerst. Het
externe risico ten aanzien van taken en financiering
behoort niet tot de span of control.
Hilversum, 26 april 2012
R.F.A. de Vries
manager bedrijfsvoering
J.S. Houthuijzen
controller
J.C. Hoek MBA
algemeen directeur
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Financiën
Colofon

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Samenstelling bestuursorganen Situatie per 31 december 2011
Leden van de raad van toezicht
de heer dr. B.R. Bot
(voorzitter)
benoemd per 28 mei 2008
mevrouw drs. A. van Heteren
benoemd per 1 september 2009
de heer drs. F.K.V. Lamp
benoemd per 28 mei 2008
mevrouw J. van Nieuwenhoven
(vice-voorzitter)
herbenoemd per 11 november 2009
de heer drs. A.P. Visser
herbenoemd per 15 mei 2011
de heer A.M. van Westerloo
benoemd per 1 december 2010
de heer drs. R. Zunderdorp
herbenoemd per 19 april 2009
Bestuurder
de heer J.C. Hoek, MBA
algemeen directeur
Nederland
zonder grens
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Relevante nevenfuncties
voorzitter algemeen bestuur Clingendael (onbezoldigd)
voorzitter bestuur Carnegie Stichting (onbezoldigd)
voorzitter Netherlands Institute for Multiparty Democracy (onbezoldigd)
voorzitter bestuur Nederlands Film Festival (onbezoldigd)
voorzitter directieraad Beelden voor de Toekomst (onbezoldigd)
lid raad van toezicht Fonds voor de Cultuurparticipatie (onbezoldigd)
lid bestuur Koninklijk Concertgebouworkest (onbezoldigd)
voorzitter Stichting Raad voor de Journalistiek (onbezoldigd)
voorzitter Humanistisch Verbond (onbezoldigd)
Financiën
Colofon
bestuurslid PNO Media (onbezoldigd)
bestuurslid Werkgeversvereniging voor de Media (onbezoldigd)
voorzitter International Broadcasting Group van de European Broadcasting
Union (EBU) (onbezoldigd)
voorzitter Het Beste van Vlaanderen en Nederland (BVN) (onbezoldigd)
vice-voorzitter Euranet (onbezoldigd)
lid executive committee Association for International Broadcasting (AIB)
(onbezoldigd)
lid raad van toezicht Free Press Unlimited (FPU) (onbezoldigd)

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Hoofdredactie
de heer R.R. Rensen (hoofdredacteur)
mevrouw A. Bouwers (adjunct-hoofdredacteur)
Adviesraad RNW
de heer M. Buitelaar
de heer drs. P.R. van Dijk (voorzitter)
de heer drs. E.J. Gelink
de heer prof. dr. A. van Staden
de heer ir. J.C. Tonnon
mevrouw B. Udink
Adviesraad RNTC
de heer drs. J.W. Bertens
mevrouw mr. D. Ghidei Biidu
de heer prof. dr. H.J.A. van Ginkel
mevrouw drs. B.J. van de Moosdijk
mevrouw F. Müjde
de heer dr. A. Smit (voorzitter)
de heer L. de Waal
Nederland
zonder grens
Nederlanders
over de grens
Organisatie
Ondernemingsraad
mevrouw J. Baaziz
de heer R. Buszkiewicz
de heer C. van Gelder
de heer J. Huizinga
de heer H.J.B. Lansink (voorzitter)
de heer J. Lommers
mevrouw D. Sujan
de heer G.J. Wijma
Redactieraad
mevrouw C.M. van Dun (voorzitter)
de heer P.J. Gamez Cersosimo
de heer P.H. de Jong
mevrouw S.E.M. van Leeuwen
de heer J. van Slooten
de heer E. Tanjung
Financiën
Colofon

Voorwoord
Financiën
In de geconsolideerde jaarrekening van de stichting Radio Nederland
Wereldomroep zijn de gegevens opgenomen van Radio Nederland
Wereldomroep, RNTC, Broadcast Facilities Nederland B.V. (BFN) en Radio
Nederland Wereldomroep Zendstationbouw N.V.
Geconsolideerde balans per 31 december 2011
ACTIVA
x € 1.000 2011 2010
Vaste Activa 12.559 15.326
Voorraden en onderhanden werk 1.781 1.903
Vorderingen 4.736 5.166
Liquide middelen 1.655 1.810
Totaal van de Activa 20.731 24.205
PASSIVA
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Eigen vermogen 5.611 8.206
Voorzieningen 7.146 3.354
Kortlopende schulden 7.974 12.645
Totaal van de Passiva 20.731 24.205
Colofon

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Geconsolideerde exploitatierekening 2011
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
x € 1.000 2011 2010
BATEN
Omroepmiddelen 46.289 46.105
Nevenactiviteiten 619 363
Ontwikkelingssamenwerking 1.797 1.716
Opleidingsprojecten 1.443 2.316
Overige bedrijfsopbrengsten 2.037 2.248
Bedrijfsopbrengsten 52.185 52.748
LASTEN
Lonen en salarissen 20.719 20.296
Sociale lasten 6.262 5.077
Afschrijvingen 4.459 4.038
Directe productiekosten 3.147 3.850
Directe distributiekosten 8.354 5.181
Overige bedrijfslasten 10.578 13.033
Kosten opleidingsprojecten 1.675 1.873
Bedrijfslasten 55.194 53.348
Financiële baten en lasten 13 3
Belastingen 29 14
Groepsresultaat -2.967 -583
Colofon

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Toelichting op de geconsolideerde balans
2011
Algemeen
Het externe jaarverslag is ontleend aan de
gecontroleerde jaarrekening van Stichting Radio
Nederland Wereldomroep welke ter inzage ligt ten
kantore van Stichting Radio Nederland Wereldomroep te
Hilversum.
In de geconsolideerde jaarrekening van de Stichting
Radio Nederland Wereldomroep zijn opgenomen de
gegevens van de Stichting Radio Nederland
Wereldomroep te Hilversum. Radio Nederland Training
Centre, Broadcast Facilities Nederland B.V. en Radio
Nederland Wereldomroep Zendstationbouw N.V. De
consolidatie heeft plaatsgevonden volgens de integrale
methode.
Toelichting op de geconsolideerde Balans
per 31 december 2011
Algemeen
Voor zover posten niet specifiek worden toegelicht wordt
verwezen naar de eerder genoemde jaarrekeningen.
De jaarrekening 2011, de balans en de
exploitatierekening zijn opgesteld in overeenstemming
met de richtlijnen volgens het Handboek Financiële
Verantwoording landelijke publieke media-instellingen,
Wereldomroep en Ster 2011 (het Handboek) uitgegeven
door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap (OCW) in juni 2011, ingaand 1 januari
2011.
Tenzij anders is vermeld zijn activa en passiva
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Colofon
gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs; voor zover
van toepassing onder aftrek van een voorziening voor
oninbaarheid.
Belastingen
De belastingen over de winst worden berekend over het
bedrijfseconomisch resultaat naar de geldende
bepalingen en tarieven. Door tijdelijke verschillen tussen
de commerciële en fiscale waardering van activa en
passiva ontstaan latente belastingvorderingen en –
verplichtingen. Belastinglatenties worden tegen
nominale waarde en tegen het geldende tarief voor de
vennootschapsbelasting gewaardeerd. Voor zover
mogelijk vindt saldering plaats van latente
belastingvorderingen en –verplichtingen. Na saldering
resterende latente belastingvorderingen worden in de
balans opgenomen onder de financiële vaste activa. Na
saldering resterende latente belastingverplichtingen
worden opgenomen onder de voorzieningen.
Eigen vermogen
Het eigen vermogen is inclusief het resultaat van de
Wereldomroep, BFN, RNTC en van Radio Nederland
Wereldomroep Zendstationbouw N.V. Naast de reserves
van de Wereldomroep, zijn de reserves van RNTC
opgenomen onder het eigen vermogen.
Tussen het eigen vermogen, zoals genoemd in de
enkelvoudige jaarrekening en het eigen vermogen
genoemd in de consolidatie jaarrekening bestaat een
verschil. Dit verschil bedraagt € 1,3 miljoen en is het in
de jaarrekening van RNTC gepresenteerde eigen
vermogen.

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Voorzieningen
Een voorziening wordt gevormd voor verplichtingen
waarvan het waarschijnlijk is dat zij zullen moeten
worden afgewikkeld en waarvan de omvang
redelijkerwijs is te schatten. De omvang van de
voorziening wordt bepaald door de beste schatting van
de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende
verplichtingen en verliezen per balansdatum af te
wikkelen. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen
nominale waarde, met uitzondering van de
pensioenvoorziening die gewaardeerd wordt tegen de
contante waarde.
Kredietfaciliteit
De kredietfaciliteit bij de ING-bank voor Hilversum
bedraagt € 1,5 miljoen. Binnen de kredietfaciliteit vallen
de schulden en tegoeden op ING-rekeningen van de
Wereldomroep Hilversum, stichting BVN en RNTC. Het
totaal van deze rekeningen bedraagt per einde 2011
€ -/-0,1 miljoen (schuld).
Nederland
zonder grens
De kredietfaciliteit is verstrekt onder de volgende
voorwaarden:
- Positieve/Negatieve hypotheekverklaring op onroerend
goed Witte Kruislaan 55 te Hilversum.
- Gecombineerde pandakte bedrijfsuitrusting, voorraden
en boekvorderingen (bestaand).
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
Toelichting op de geconsolideerde
exploitatierekening 2011
Colofon
Bedrijfsopbrengsten
De omroepmiddelen stijgen ten opzichte van 2010 als
gevolg van de verhoging van de toegekende middelen
door het ministerie van OCW. Verder is een bijdrage
voor Euranet, een samenwerkingsverband van Europese
omroepen, hier opgenomen.
De omzet uit de projecten zijn sterk gedaald door de
samenwerkingsovereenkomst van RNTC met Free Press
Unlimited (FPU), waarbij een groot deel van het
eigenaarschap van de projecten naar FPU is
overgegaan.
Bedrijfslasten
De bedrijfslasten zijn per saldo ten opzichte van 2010
met 3% gestegen.
De lonen en salarissen en sociale lasten zijn licht
gestegen door de nieuwe CAO die per januari 2011 van
kracht is geworden voor het omroeppersoneel.
Door een terughoudend beleid ten aanzien van de
inhuur van derden naast beperkte vervanging bij ziekte
hebben geleid tot lagere overige- en productiekosten.
De kosten om de voorzieningen op te bouwen voor de
komende sluiting van het zendstation in Bonaire hebben
geleid tot een sterke kostentoename van de
distributiekosten.

Voorwoord
Grenzeloos
informeren
Nederland
zonder grens
Controleverklaring van de
onafhankelijke accountant
Aan: het bestuur van Stichting Radio Nederland
Wereldomroep
Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit
de samengevatte geconsolideerde balans per
31 december 2011, de samengevatte geconsolideerde
exploitatierekening over 2011 met bijbehorende
toelichtingen, zijn ontleend aan de gecontroleerde
jaarrekening van Stichting Radio Nederland
Wereldomroep. Wij hebben een goedkeurend oordeel
verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring
van 26 april 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze
samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van
gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de
datum van onze controleverklaring van 26 april 2012.
De samengevatte jaarrekening bevat niet alle
toelichtingen die zijn vereist op basis van Regeling
vaststelling Handboek Financiële Verantwoording
landelijke publieke media-instellingen, Wereldomroep en
Ster 2011. Het kennisnemen van de samengevatte
jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van
het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening
van Stichting Radio Nederland Wereldomroep.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van
een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën
in overeenstemming met de grondslagen zoals
beschreven in de toelichting van de samengevatte
jaarrekening.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel
over de samengevatte jaarrekening
op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in
overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de
Nederlandse Standaard 810, “Opdrachten om te
rapporteren betreffende samengevatte financiële
overzichten”.
Oordeel
Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in
alle van materieel belang zijnde aspecten consistent
met de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Radio
Nederland Wereldomroep per 31 december 2011 en in
overeenstemming de grondslagen zoals beschreven in
de toelichting van de samengevatte jaarrekening.
Utrecht, 9 mei 2012
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. J-L. Geutjes RA
partner
Colofon

Voorwoord
Colofon
Grenzeloos
informeren
Concept
Motion Works
Radio Nederland Wereldomroep
Marketing & Communicatie
Redactie
Radio Nederland Wereldomroep
Marketing & Communicatie
Coördinatie
Radio Nederland Wereldomroep
Marketing & Communicatie
Realisatie en vormgeving
Motion Works
Nederland
zonder grens
Nederlanders
over de grens Organisatie Financiën Colofon
Fotografie
Rachel Corner
Dick Drayer
Paul Enkelaar
Eduardo García
Tessa Hoogvliet
Wim Kluvers
Esther Lubenau/Sergio Acosta
Roland Reinders
Martien Sleutjens
Marieke van der Velden
Roel Wijnants
Nadja Willems
Hans van der Woerd
Radio Nederland Wereldomroep
Postbus 222, 1200 JG Hilversum
T +31 35 672 42 11
F +31 35 672 43 43
I www.wereldomroep.nl
E wereldomroep@rnw.nl