Hout - meubelreparatie uitgebreid.pdf - Kleine-Leiden BV

Inhoudsopgave
1
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
1. Algemeen .................................................................................................... 1
2. Houtsoorten ................................................................................................. 2
3. Bewerking van hout ...................................................................................... 3
4. Reparatie van hout ....................................................................................... 5
4.1. Algemeen ................................................................................................. 5
4.2. Materialen en gereedschappen .................................................................... 5
4.3. Het gebruik van de spuitbus. ...................................................................... 6
4.4. Lichte krassen in de laklaag. ....................................................................... 6
4.5. Vlekken en kringen in de laklaag ................................................................. 6
4.6. Krassen overdwars op het hout. .................................................................. 6
4.7. Kras in de lengterichting van de houtnerf. .................................................... 7
4.8. Krassen in noten of mahonie ...................................................................... 7
4.9. Filmdruk en folie. ...................................................................................... 7
4.10. Glansstrepen. ........................................................................................... 7
4.11. Schaaf en schuurwonden. ........................................................................... 8
4.12. Butsen en deuken in het hout. .................................................................... 8
4.13. Grote gaten en afgebroken hoeken. ............................................................. 8
4.14. Putjes en Gaatjes. ..................................................................................... 9
4.15. Kleurafwijking in het hout..........................................................................10
4.16. Afgebroken hang en sluitwerk. ...................................................................10
4.17. Brandplekken in het houtoppervlak. ............................................................10
4.18. Lichte krassen in lak. ................................................................................10
5. Opfrissen van meubelen. ..............................................................................11
1. Algemeen
Hout is een fantastisch natuurproduct dat zich leent voor diverse doeleinden. Net zoals
de mens is iedere boom verschillend, zelfs de kleinste bestanddelen verschillen van
elkaar. Dat is wat hout zo interessant maakt. Een andere bijzondere eigenschap van hout
is de grote verscheidenheid aan natuurlijke kleuren en nerven, die ervoor zorgen dat
lichte kleur– en nerfschakeringen onvermijdelijk zijn en zo het authentieke karakter van
hout bevestigen.
Het is in ontelbare soorten te verkrijgen en elke
soort heeft z'n eigen kleur, hardheid en
nerfstructuur. Hout ten behoeve van de
meubelindustrie is afkomstig van naaldbomen en
loofbomen. Naaldbomen komen voor in o.a.
Nederland en Scandinavië. Doordat deze bomen
relatief snel groeien, ontstaat er een zachte
houtsoort. Voorbeelden hiervan zijn vuren en
grenen. Loofbomen zijn voornamelijk afkomstig
uit de Verenigde Staten en Europa en
kenmerken zich door een langzame groei
waardoor het hout meestal harder is.
Voorbeelden hiervan zijn eiken, berken, beuken en teak.
Omdat hout kan krimpen onder invloed van droge lucht is het aangeraden om steeds een
zeker vochtigheidsgraad in de kamer te voorzien. Een te hoge vochtigheidsgraad zorgt
echter voor het omgekeerde effect: het hout zet uit en belet zo de goede werking van de

2
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
2. Houtsoorten
Vuren en grenen.
Een zachte houtsoort afkomstig van naaldbomen. Gevoelig voor stoten,
dus er kunnen makkelijk deukjes in het meubel ontstaan. Soms treft u
een meubelstuk aan met hars (eigenschap van de naaldboom). De nerf
van deze houtsoort is redelijk grof.
Belangrijkste eigenschap is de warme uitstraling van grenen en vuren.
Maar doordat de houtsoorten zo zacht zijn, zijn ze vaak niet geschikt
voor bijvoorbeeld gezinnen met kleine kinderen.
Beuken
Een harde houdsoort afkomstig van de beuken boom. Wordt
voornamelijk gebruikt voor Scandinavische meubelen. Deze houdsoort is
erg stevig en dus nauwelijks gevoelig voor deuken. Het wordt daarom
ook vaak gebruikt in scholen en kantoren. De nerf van deze houtsoort is
redelijk fijn.
Eiken
Het hout van de aloude eikenboom wordt al sinds jaar en dag gebruikt.
Deze zeer harde houtsoort is makkelijk verkrijgbaar en heeft ideale
eigenschappen. Het heeft een warme en degelijke uitstraling en
beschadigd minder snel dan bijvoorbeeld vuren en grenen. De nerf van
deze houtsoort is normaal (niet te fijn en niet te grof). Nog altijd wordt
eiken gezien als de beste houtsoort om meubelen van te maken.
Noten, Mahonie en Kersenhout
Deze houtsoorten zijn afkomstig van loofbomen. Deze harde houtsoorten
hebben een zeer eigen karakter. Een zeer fijne nerfstructuur geeft deze
houtsoort een klassieke uitstraling.
Bij notenbomen komt het af en toe voor dat er onderaan de boom
wortelknollen groeien. Wanneer dit voorkomt worden deze wortelknollen
in fineerlagen opgedeeld waarna het wortelnoten genoemd wordt. Omdat
het zeer zeldzaam voorkomt is dit een kostbare houtsoort. Het is altijd
fineer.
Rotan (Manou)
Rotan is de familienaam van liaanachtige plantensoorten die
in de jungles van Azië groeien. Een van de bekendste soorten
is manou, afkomstig van het eiland Sumatra in Indonesië. Het
fabricageproces van het maken van een rotanmeubel is in z'n
geheel handwerk. Rotan/Manou geeft het interieur een
exotische sfeer.
Nadeel van Manou/Rotan is dat het niet zo sterk is als massief
hout en wanneer het eenmaal begint te slijten bestaat de
kans dat er delen uit gaan steken zodat je er bijvoorbeeld je kleding aan open kunt
halen.
Een vervanger voor Rotan is Loom. Dit bestaat uit ijzerdraad omwikkeld met papier. Het
voordeel van Loom is dat het vele malen sterker is dan Rotan. Zo kan het bijvoorbeeld
niet splijten, is het veel soepeler en is het "door en door" geverfd. Nadeel is dat het veel
kostbaarder is.
MDF
MDF bestaat uit en plaatmateriaal van samengeperste houtvezels (spaanplaat heeft

3
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
grovere vezels dan MDF). Meubelen van dit materiaal zijn dekkend gelakt. Alpine wit,
parelgrijs, mintgroen, met MDF zijn alle kleuren mogelijk. Doordat de vezels van MDF zo
sterk zijn samengeperst is het een stevige houtsoort en is het makkelijk te bewerken.
Koloniale houtsoorten
Deze houtsoort is een verzamelnaam voor meerdere
hardhoutsoorten. Voorbeelden zijn: teak, merbau, siam,
bangkirai, sisam en durian. Vrijwel alle koloniale meubelen
worden in India en Indonesië gemaakt. De grote
klimaatverschillen tussen Azië en Europa zorgen ervoor dat het
hout blijft werken. Dit betekent dat scheurtjes, trekken of
krimpen tijdens het gebruik kunnen ontstaan. Dit geeft ook
het authentieke karakter aan de meubelen van deze houtsoort.
3. Bewerking van hout
Hout kan op verschillende manieren bewerkt worden:
Beits
Dit dient er voor om het kale hout te kleuren. Zo worden eiken meubelen vaak gekleurd
met een beits. De kleur van de beits die men hiervoor gebruikt wordt aan geduid met
een getal (E10, E20 .... tot E70). De kleur E10 is heel licht, terwijl E70 heel donker is.
Het meest bekent zijn blank eiken (E10) en donker eiken (E50).
Lak (kleurloos)
Lakken zijn verkrijgbaar in kleurloos of tal van kleuren. Lakken hebben de eigenschap om
het meubel te kleuren en te beschermen tegen vuil en beschadigingen. Gebeitste
meubelen worden daarom vaak afgelakt met transparante lak omdat beits deze
bescherming niet biedt.
Eerst wordt er een kleurloze grondlak aangebracht en daarna een kleurloze aflak. De
aflak is te verkrijgen in 5 verschillende glansgradaties:
• stompmat (aanzet + aanzetloos)
• halfmat (aanzet + aanzetloos)
• zijdeglans (aanzet + aanzetloos)
• hoogglans
Sommige houtsoorten kunnen direct afgewerkt zijn met een kleurloze lak, dat zijn veelal
de hardhoutsoorten zoals teak, palissander, wengé. Ook bij de zachte houtsoorten wordt
alleen kleurloze lak verwerkt, t.w. vuren en grenen.
Meubelspuitlak (gekleurde lak)
Een andere methode van afwerken van hout is gebruik te maken van aan gekleurde lak,
die direct op het blanke hout gespoten wordt. Een voorbeeld hiervan zijn de Laqué
meubelen
Was
Meestal over kale/onbehandelde meubelen. Was geeft het meubel een unieke uitstraling.
Veel gebruikt op antieke en oude meubelen of meubelen die men een antieke uitstraling
wil geven. Voorbeelden van in de was gezette meubelen zijn de koloniale meubelen. Was
is verkrijgbaar in kleurloos of in verschillende kleuren. Nadeel van was is dat het niet zo'n
goede bescherming geeft als lak en dat het vaker onderhouden moet worden. Voordeel is
dat het in geval van beschadiging makkelijk bij te werken is.

4
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
Wasbeits.
Antieke en oude meubelen of houten voorwerpen kunnen ook afgewerkt zijn met
wasbeits.
Olie
Een afwerking waarbij het hout wordt verzadigd met (lijn)olie. Geeft een mooi halfmat
patine. Wordt op vele houtsoorten toegepast Het kale meubel kan ook alleen in de olie
gezet worden. Dit geeft een natuurlijke uitstraling en het meubel is redelijk beschermd
tegen vlekken. Ook oliën zijn in een aantal kleuren te verkrijgen. Nadeel is wederom de
wat slechtere bescherming tegen vlekken en beschadigingen, voordeel is dat
beschadigingen redelijk makkelijk bij zijn te werken.
Beitsolie.
Een olie die tevens het hout in de gewenste kleur brengt. Geeft een mooi halfmat patiné.
Wordt op vele houtsoorten toegepast.
Fineren
Omdat hout erg duur is wordt er vaak gebruik gemaakt van fineer. Fineer is een
flinterdun laagje echt hout dat is gelijmd op een spaanplaat of MDF ondergrond. Doordat
het bovenste laagje echt hout is dient het ook behandeld te worden als echt hout.
Voordeel van fineer is dat het vele malen goedkoper is als massief hout. Nadeel is dat de
levensduur over het algemeen korter is.
Fotofolie
Dit lijkt veel op fineer echter er is nu geen echt hout op de spaanplaat of MDF verlijmt
maar een folie. Voordeel hiervan is dat het geheel onderhoudsvrij is en doordat er geen
hout aan te pas komt kunnen vrijwel alle kleuren en motieven gebruikt worden.
Bovendien is het net als fineer goedkoper dan massief hout.
Nadeel is dat het niet de stevigheid en duurzaamheid heeft van massief hout.
Patineereffect
Het donkerder kleuren van hoeken en randen van gekleurde meubelen. Door dit te doen
krijgt het meubel een wat warmere uitstraling. Het bekendste voorbeeld hiervan is blank
eiken patina.
Logen
Een andere mogelijkheid is het hout logen. Eikenhout bevat looizuur, waardoor eiken in
de loop van de tijd een mooie ‘antieke’ kleur krijgt. Oude meubelmakers weten nog dat
eikenhouten meubels sneller die antieke kleur kregen als ze enkele weken boven een
paardenstal lagen. Hetzelfde resultaat kan men in een zeer korte tijd te bereiken door
eikenhout te logen. Hierbij wordt het hout ondergedompeld in een zogenaamd loogbad.
Dit bad bevat natronloog (Natriumhydroxide of caustische soda lost onder grote warmteontwikkeling
op in water tot natronloog). Bij het logen worden bepaalde stoffen in het
hout geactiveerd (vooral bij eiken en grenen). Dit geeft het hout een andere (geloogde)
kleur. Tevens kan een loogbad dienen om het meubel te ontdoen van oude lak en/of
verflagen.
Er bestaan ook beitsen in loogkleur.

4. Reparatie van hout
4.1. Algemeen
5
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
ij het herstellen van meubelschade moeten we zoveel mogelijk rekening houden met
afwerking. Wanneer men een meubelschade gaat herstellen, dan moet men de volgende
punten altijd in acht houden:
• onderzoek
Bekijk de beschadiging goed en besluit hoe de schade het best gerepareerd kan
worden. Het beste is om het reparatiemateriaal uit te proberen op een
onopvallende plek. Vanzelfsprekend is het niet mogelijk alle voorkomende
beschadigingen ter plekke te herstellen
• Werk schoon
Maak er een vaste gewoonte van, dat alvorens u begint het oppervlak gereinigd
wordt met lakreiniger. Zo voorkomt u dat bijv. 2 laklagen elkaar afstoten onder
invloed van was, olie, huidvet of andere aanslag. Verwijder steeds het door
schuren ontstane stof. Hierdoor voorkomt u o.a. dat stof in de natte lak komt.
• Overdaad schaadt
U krijgt de beste resultaten door zuinig te zijn met het gebruik van materialen.
Werk rustig en beheerst. Gebruik goede uitgeteste materialen.
4.2. Materialen en gereedschappen
Om de meest voorkomende beschadigingen te
kunnen oplossen, adviseren wij u gebruik te maken
van de volgende reparatiematerialen en
gereedschappen:
• een smeltbout van 40 Watt met een koperen
plat voetje
• een scherpe steekbeitel
• een klein plamuurmesje
• een schrapstaal.
• een BAO spatel
• een schuurkurk
• een assortiment schuurpapier, oplopend van P
80 t/m P 400
• staalwol 0000
• kleefdoek
• een stofmasker
• een stophoutje van hardhout
• spuitbussen meubellak: kleurloos in grondlak, matlak, halfmat, zijdeglans,
hoogglans, vlekverwijderaar en finisher. Kleurlakken in o.a. noten, mahonie,
eiken, zwart, bali bruin, div. kleuren wit en grijs
• een doos overlakbare stopwas in div. kleuren
• een doos schellakstaven in div. kleuren
• een doos hardwax in div. kleuren
• kneedbaar hout extract
• kneedbaar hout weekmaker
• 2 componenten houtplamuur
• een doos retoucheerstiften met de transparante kleuren
• een doos flexpennen in div. kleuren
• een doos lakstiften met de dekkende kleuren
• een doos tuschverf in transparant en/of dekkend
• lak.
• vertrager
• een busje nafta-beits

• een flacon lakreiniger
• een flacon thinner
• anti-siliconen additief
• een rolletje afplakband
• klemmen.
• lijmhout.
4.3. Het gebruik van de spuitbus.
6
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
Voor het gebruik moet de spuitbus goed geschud worden, zodat de verf zich goed
vermengd met de oplosmiddelen. Zorg ervoor, dat de spuitbus ongeveer op
kamertemperatuur is. Leg de spuitbus nooit op een verwarmingsbron. De spuitafstand
van de spuitbus tot het werkstuk moet ongeveer 25 cm bedragen. Houdt de spuitbus niet
te ver voorover of ondersteboven.
Zo voorkomt U, dat het stijgbusje in de spuitbus boven het vloeistofpeil komt. Wanneer
U gaat spuiten, houd de spuitbus dan nooit op één plaats, maar
blijf er altijd mee in beweging.
Wanneer U een tafelblad gaat spuiten, spuit dan eerst de randen
en daarna het hele blad. Werk altijd van U af. Belangrijk: Begin
buiten het voorwerp en maak buiten het voorwerp de draai. Als U
klaar bent met spuiten, houdt de spuitbus dan op zijn kop en druk
het ventiel zolang in totdat alleen drijfgas en geen lak meer eruit
komt.
Wanneer een spuitbus tijdens het gebruik plotseling begint te
spetteren, kom dan niet aan de lak, maar wacht tot deze droog is. Dan pas is er een
mogelijkheid om de eventuele druppels lak te verwijderen.
4.4. Lichte krassen in de laklaag.
Lichte krassen in de laklaag (als deze niet door de lak gekerfd zijn), kunnen in
de meeste gevallen bespoten worden met een spuitbus vlekverwijderaar of
kleurloze aflak (alleen bij NC lak). Eerst moet de lak schoongemaakt worden
met lakreiniger om het vuil en vet te verwijderen. Daarna kan de beschadigde
plek bespoten worden met vlekverwijderaar of een kleurloze lak in de
desbetreffende glansgraad.
4.5. Vlekken en kringen in de laklaag
Water- en alcoholvlekken kunt u verwijderen door gebruik te maken van
vlekverwijderaar. Behandel de vlekken op dezelfde wijze zoals hierboven is
beschreven. Door de vlekverwijderaar lost de oude laklaag enigszins op en
droogt daarna weer op. Belangrijk: inspuiten en eraf blijven. De lak lost op
waardoor het water kan verdampen Na droging van de vlekverwijderaar kan de lak
opnieuw bespoten worden met een aflak in de gewenste glansgraad. De droogtijd van de
vlekverwijderaar is ongeveer 30 minuten. (Alternatief is zachtjes te wrijven met
meubelwas en staalwol nummer 0000)
4.6. Krassen overdwars op het hout.
Indien de kras de houtnerf heeft doorkruist is de beschadiging nagenoeg niet te
repareren, vooral als de kras erg diep is. Een mogelijkheid is om te proberen de kras op

7
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
te wellen met een smeltbout. Indien dit niet lukt, dan zal er geschuurd moeten worden of
zelfs de gehele laklaag er moeten worden verwijderd met behulp van een schrapstaal of
schuurmachine. Pas op bij fineer is. Daar schuur je heel gemakkelijk doorheen. Een goed
afbijtmiddel werkt meestal ook goed om het oppervlak vrij van lak te maken. Indien de
lak er geheel af is en de kras is nog zichtbaar, dan kunt u alsnog proberen de kras op te
wellen. Nadat de kras weggeschuurd of opgeweld is, moet het hout worden gebeitst.
Hiervoor wordt meestal een nafta-beits gebruikt. Deze brengt u met de kwast op en het
overtollige haalt u er met een doek of stuk polyether af.
Na droging van de beits brengt u een kleurloze grondlak op. Dit is een
poriënvullende lak. Na droging van de grondlak (bij cellulose lak is dat ongeveer 45 min.
bij kamertemperatuur) wordt deze heel fijn (droog) geschuurd met schuurpapier P 320.
Daarna stofvrij maken met kleefdoek en het oppervlak afwerken met een goede aflak in
de door U gekozen glansgraad. Geadviseerd wordt om in deze gevallen van
meubelreparatie gebruik te maken van “losse” lak en 2% vertrager, die U opbrengt met
een kwast of een lakspuit op lucht. Dit laatste verdient de voorkeur. Het is niet aan te
bevelen om een volledige nieuwe laklaag op te bouwen met lak van uitsluitend
spuitbussen. Deze lak is alleen te adviseren bij reparatie.
4.7. Kras in de lengterichting van de houtnerf.
Bij een kras in de lengte van de houtnerf is de reparatie veel eenvoudiger.
De laklaag uiteraard eerst weer schoonmaken met lakreiniger. Het oppervlak licht
schuren met staalwol of schuurpapier P 320. Stofresten verwijderen. De kras dan
volspuiten met de spuitbus grondlak. Na droging van ± 15 minuten het oppervlak
nogmaals licht schuren om eventuele stofdeeltjes in de gedroogde lak te verwijderen.
Daarna wordt het oppervlak afgespoten met een spuitbus aflak in de gewenste
glansgraad.
4.8. Krassen in noten of mahonie
Als deze houtsoorten beschadigd zijn is het zo goed als onmogelijk om deze (onderweg
bij klanten) goed te herstellen. Dit moet in een werkplaats gebeuren door een ervaren
meubelmaker met professionele apparatuur. Het enige dat u op dat moment kunt doen is
met bijv. een retoucheerstift een klein krasje aan de zijkant bijkleuren of met een staaf
stopwas een kleine oneffenheid opvullen. Verder adviseren wij er niet al te veel aan te
doen, maar eerst overleg te plegen met een meubelmaker.
4.9. Filmdruk en folie.
Het repareren van filmdruk en folie is niet mogelijk. Hooguit kan met een
retoucheerstift een kleine ongerechtigheid bijgekleurd worden. Kleine deukjes
of putjes kunnen eventueel met stopwas bijgewerkt worden. Ernstige
beschadigingen op dit materiaal moeten door nieuw vervangen worden.
Filmdruk en folie kan men herkennen door na te gaan of op het houtoppervlak de
tekeningen van de nerf 2 of 3 maal exact terugkomen. Met “natuurlijk” hout is dit
onmogelijk.
4.10. Glansstrepen.
Tijdens transport kunnen er door wrijving glansstrepen/-plekken ontstaan op de laklaag
van een meubel. Deze kunnen (na vooraf te zijn schoongemaakt met lakreiniger)
bespoten worden met een spuitbus stompmat (aanzetloos). Deze lak heeft de meeste
“kracht” om de glansstrepen te onderdrukken. Het is overigens te adviseren om het hele
oppervlak te bespuiten. Hierdoor krijgt U een mooier eindresultaat.

8
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
Door het regelmatig onderhouden van matlak met Fixx Ecomatt wordt het ontstaan van
glansstrepen voorkomen en verminderd.
Wanneer U doffe strepen/vlekken in zijdeglans heeft, dan is de werkwijde
natuurlijk dezelfde en dan gebruikt u de spuitbus zijdeglans.
4.11. Schaaf en schuurwonden.
Het komt voor dat er schaaf- of schuurwonden komen doordat ergens met het meubel
tegenaan wordt gestoten. Bij hout met open poriën, zoals eikenhout, is de reparatie
eenvoudiger dan op bijv. noten of mahonie. Bij beschadigingen op eikenhout, vuren,
grenen, enz. dient u als volgt te werk gaan:
De plek moet glad geschuurd worden met schuurpapier P280 of P320.
Daarna de plek stofvrij maken (kleefdoek) en eventueel bijkleuren met beits.
Na droging bespuit men de plek met de spuitbus grondlak.
Na droging licht schuren, stofvrij maken en afspuiten met een door U gekozen aflak in de
desbetreffende glansgraad.
Als het plekje niet zo erg beschadigd is, dan kan men alleen volstaan door het
plekje aan te stippen met een retoucheerstift of lakstift. Ook bij deze beschadiging weer
goed kijken hoe het voorwerp afgewerkt is en waarmee.
4.12. Butsen en deuken in het hout.
Als de deuk niet al te diep zit, dan kunt u proberen deze eruit te wellen.
Laat de smeltbout (van de schellak) goed warm worden. Maak een doekje nat en leg dit
enkelvoudig op de deuk. Daarna houdt men de warme smeltbout enkele seconden op de
plaats van de deuk. Door het “stoomeffect” wordt de houtvezel vochtig en begint op te
wellen. Deze behandeling mag enkele keren herhaald worden. U krijgt overigens sneller
resultaat, wanneer u voor het stomen in de beschadiging enkele minuscuul kleine gaatjes
prikt. Hierdoor kan het vocht sneller in het hout.
Na het opwellen en drogen van het oppervlak ontstaat er een ruw plekje. Dit kan licht
geschuurd worden met schuurpapier P 320 en daarna worden bijgespoten met de
spuitbus in de gewenste glansgraad.
4.13. Grote gaten en afgebroken hoeken.
Bij een afgebroken hoek moet een hard materiaal gebruikt worden. Voorbeelden hiervan
zijn schellak, kneedbaar hout, 2 componenten houtplamuur en hardwax. Schellak is een
hard materiaal dat gesmolten moet worden met een smeltbout. Hetzelfde geldt voor
hardwax dat iets zachter is en meer gebruikt wordt op houten meubelen daar waar
schellak veelal gebruikt bij hardere en meer glanzende oppervlakken of materialen.
Zodra de smeltbout van de schellak of hardwax wordt gehaald, begint deze al meteen uit
te harden.
Eerst worden de losse splinters eruit gehaald en zonodig vlak gemaakt met een scherpe
beitel. Met een masking tape kunt u de hoek opnieuw vormgeven. Let op: hou de
bovenkant van de tape gelijk met de bovenkant van het oppervlak. Vervolgens laat men
de gesmolten schellak of hardwax bovenin de beschadiging vloeien. Op deze manier laat
men de beschadiging vollopen. Geef de schellak hardwax ± 5 minuten de tijd om uit te
harden. Wanneer U er zeker van bent dat dit gebeurd is, verwijdert u de masking tape
aan de zijkant. De overtollige schellak eraf “scheren” met een vlijmscherpe steekbeitel.
Als hardwax wordt gebruikt met een BAO spatel glad strijken en het overtollige
wegschrapen met de rasp van de spatel. Om de beschadiging 100% vlak en glad te
krijgen, gebruikt u schuurpapier in combinatie met een schuurkurk. Om de hoek minder
te laten opvallen, kunt u de ‘tekeningen’ in het hout door laten lopen op de schellak.

9
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
Hiervoor kunt u gebruik maken van een flexpen, een retoucheerstift of van Tuschverf
met een marterhaar-penseel.
Eventueel glimplekje van schellak kan iets dof geschuurd worden met een bolletje
staalwol 0000. Schuur altijd met de draad van het hout mee. Als u nog nooit met
schellak gewerkt heeft, oefen dan eerst op een stuk hout.
Een 2 e manier om een hoek te repareren is door gebruik te maken van 2-componenten
houtplamuur. Omdat dit product niet goed op kleur gebracht kan worden, wordt het
alleen gebruikt bij het repareren van MDF-plaat en andere materialen die dekkend gelakt
dienen te worden. Het is eenvoudig op te brengen met een spatel of een plamuurmes. Na
droging goed schuren en afspuiten met een dekkende lak in de gewenste kleur.
Als laatste alternatief hebben we het kneedbaar hout. Kneedbaar hout is een vulmiddel
om flinke gaten mee op te vullen. Dit kan het beste met een klein plamuurmesje of BAO
spatel. Neem altijd een tint lichter dan de kleur die het werkstuk heeft, later kan dit wel
bijgekleurd worden. Indien het kneedbaar hout niet direct wil hechten op de ondergrond,
dan kunnen er door het kneedbaar hout een paar druppels grondlak gemengd worden.
Tevens moet U een beetje grondlak op de beschadiging laten vloeien. Dit bevordert de
hechting van het kneedbaar hout op het werkstuk en zorgt er tevens voor dat het
kneedbaar hout minder krimpt tijdens het drogen. U moet het vulmiddel met dunne
lagen opbrengen; laten drogen en wederom een dunne laag aanbrengen, net zolang tot
de beschadiging volledig is opgevuld. Vervolgens kan na droging van het kneedbaar hout
het overtollige er afgeschuurd worden en moet er een laagje grondlak opgespoten
worden om verder inzuigen van de lak te voorkomen. Deze lak moet licht geschuurd
worden met fijn schuurpapier en kan dan bijgekleurd worden en afgespoten met een
aflak.
4.14. Putjes en Gaatjes.
Voor het opvullen van kleine putjes en gaatjes in het hout wordt vaak overlakbare
stopwas gebruikt. Stopwas wordt in de beschadiging aangebracht met een stophoutje
gemaakt van hardhout of BAO spatel. Een stophoutje kan gemakkelijk zelf gemaakt
worden. De lengte ervan is ongeveer 15 centimeter, de breedte 1,5 cm. en de dikte
ongeveer 0,5 cm. Het ene uiteinde moet schuin gemaakt worden en scherp geschuurd
worden; het andere uiteinde moet een ronding hebben en aan één kant afgeschuurd.
Zodoende kan in iedere hoek zowel rond als scherp gewerkt worden met een stophoutje.
De overlakbare stopwas is in alle mogelijke kleuren leverbaar. De stopwas kan met de
hand gekneed worden, zodat deze zich gemakkelijk laat verwerken. Tevens kan door het
kneden van de was bereikt worden, dat zich twee verschillende kleuren zich mengen tot
de juiste kleur. Verder is het te adviseren om alvorens men met stopwas gaat opvullen,
de beschadiging te kleuren met een retoucheerstift. Hierdoor krijgt men een beter
eindresultaat.

4.15. Kleurafwijking in het hout.
10
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
Bij kleurafwijkingen in het hout dat afgewerkt is met beits of lak, kunnen goed
bijgekleurd worden als het een niet al te groot plek is. Hiervoor kan gebruik worden
gemaakt van Tuschverf, flexpen, retoucheerstift, beits of kleurlakken. Tuschverf moet
men oplossen met blanke spiritus. Tevens moet u gebruik maken van een fijne
marterhaar-penseel. Hiermee kunt u zeer goed de “tekeningen” van het hout
doortrekken. Een retoucheerstift wordt ook gebruikt bij een kleurafwijking, meestal bij
een zeer kleine afwijking. Even aanstippen en het is in vele gevallen als voldoende. Als er
beits gebruikt moet worden, is dat veelal op het onbewerkte hout. Daarna moet er nog
met grondlak en aflak afgewerkt worden. Beitsen zijn er in diverse soorten; water-,
nafta-, nitrobeits. Waterbeits geeft volgens de deskundigen de mooiste kleuren. Nadeel
hiervan is de lange droogtijd en dat de houtvezels rechtop gaan staan. Naftabeits is
hoofdzakelijk in eikenkleuren te krijgen. Het is een industriebeits die snel droog is, de
houtvezels gaan niet rechtop staan en het is vele manieren te verwerken. Voor nitrobeits
geldt hetzelfde, behalve dat deze gespoten moet worden. Ook bij blank gelakte
houtsoorten kunnen kleurafwijkingen ontstaan. De oorzaak van deze verkleuring is
meestal het UV licht. Hier is weinig aan te doen. In bijna alle gevallen moet van dit hout
de lak afgeschuurd worden en opnieuw gelakt worden.
Het bijkleuren van oppervlakken is een gevoelskwestie en kan moeilijk aangeleerd
worden. Het resultaat hangt ook af van gevoel voor het mengen van kleuren en
vaardigheid in het nabootsen.
4.16. Afgebroken hang en sluitwerk.
Uitgebroken scharnieren en sloten waarbij het hout beschadigd is, kunnen ook “ingekit”
worden met 2-componenten houtplamuur. Afgebroken houten pennen moeten vlak
gestoken worden met een scherpe steekbeitel. Daarna een nieuw gat boren in de dikte
van de nieuwe pen. Vervolgens een nieuwe pen inlijmen.
4.17. Brandplekken in het houtoppervlak.
Door het schroeien van bijvoorbeeld een sigaret of een ander brandend voorwerp
ontstaat er een brandplek. Het is meestal niet (goed) te zien hoe diep de brandplek zit.
Daarom is het moeilijk te constateren hoe u te werk moet gaan. U gaat het verbrande
hout eruit halen om te zien hoe diep de verbranding zit. U kunt de beschadiging daarna
het beste opvullen met stopwas, hardwax of schellak. Helaas zijn dit type beschadigingen
nooit 100% bij te werken. Men blijft ze altijd zien. In vele gevallen moet er opnieuw
gefineerd worden als het een fineerlaag is. Bij massief hout kan er een laag afgeschuurd
worden en daarna opnieuw worden afgewerkt.
4.18. Lichte krassen in lak.
Indien het meubel zeer lichte krasjes vertoont en het ziet er niet meer zo aantrekkelijk
uit, dan kan er gebruik worden gemaakt van een spuitbus met finisher. Dit is een zeer
dunnen lak die uitvloeit in de krasjes. De oude verweerde en beschadigde lak knapt
hierdoor geweldig op en krijgt hierdoor een nieuw dun laklaagje. De finisher heeft als
eigenschap dat de bestaande lak iets oplost en opnieuw uitvloeit. Vooraf wel het meubel
reinigen met lakreiniger.
Lichte krassen kunnen ook worden behandelt met Ecopolish. Deze vult lichte krassen en
geeft na opwrijven een mooie glans.

11
zondag 26 augustus 2007
Cursus Reparatie Hout
5. Opfrissen van meubelen.
Antieke meubelen.
Hier gaat het om antieke eiken meubels die in de was zijn gezet. Bijenwas is een product
dat gevoelig kan zijn voor vocht en vuile vingerafdrukken. Het meubel kan door middel
van een goede bijenwas enorm opgefrist worden. Met een zachte doek wordt de bijenwas
dun opgebracht. Na inwerking van enige uren wordt deze met een stevige doek of oude
nylon kous uitgewreven.
Als het meubelstuk verkleurd is door het licht, kan er eerst een kleurende antiekwas op
aangebracht worden. Deze antiekwas moet enkele dagen intrekken en daarna worden
uitgeborsteld met een stevige borstel.
Voor eiken en mahonie meubels in de lak is Klassikol een goed product. Klassikol is niet
vet en reinigt eveneens. De structuur van het hout gaat herleven.
Hout in de olie kunt u eenvoudig opfrissen door doffe of vlekkerige plekken te reinigen
met Ecotone cleaner, licht op te schuren, stofvrij te maken en aansluitend met Ecotone
olie opnieuw te behandelen. Er kan kleurverschil ontstaan dat na verloop van tijd door
het UV licht weer wordt opgeheven. Indien gewenst kan het complete oppervlak (bijv.
tafelblad) licht worden opgeschuurd en weer worden geolied met Ecotone olie. Ook is het
mogelijk om het hout direct te kleuren en te beschermen met Ecotone Beitsolie,
verkrijgbaar in diverse populaire kleuren. Bij gebruik van de Ecotone Beitsolie adviseren
wij wel om het gehele oppervlak te behandelen in verband met eventueel kleurverschil.
Kunststoffen (Formica)
Deze kunnen het beste worden gereinigd met lakreiniger. Hierdoor verdwijnen stof, vuil,
potlood- en balpenstrepen. Na reiniging Ecopolish aanbrengen met een zachte doek. Na
drogen uitwrijven met een schone zachte doek voor meer glans.
Kleine-Leiden B.V.
Rooseveltstraat 50
2321 BM Leiden
Postbus 2081 2301 CB Leiden
Tel.: (+31) (0)71 531 20 60
Fax: (+31) (0)71 532 17 97
info@kleine.nl www.kleine.nl