De eenvoud en complexiteit van Opbrengstgericht Werken (PDF ...

In een OGW-training waarin scholen getraind worden in de in figuur 4 genoemde
voorwaarden kan wel enige aandacht worden geschonken aan effectieve didactische
principes bij één of meer kernvakken, maar gegeven de specifieke OGWtrainingsinhouden
waaraan aandacht geschonken dient te worden kan uiteraard geen
volledige didactische scholing voor één van die kernvakken worden geboden dan wel
diepgaand met alle teamleden aan ‘assessment for learning’ worden gewerkt.
Daarmee zou de beschikbare professionaliseringstijd van scholen (die tijd is onder
andere beperkt i.v.m. de kosten van de vervanging van leraren, en de voor andere
activiteiten benodigde tijd) ruim overschreden worden.
Misschien kan op andere wijze (voor een deel) voorzien worden in de behoefte aan
didactische bijscholing. Onderzocht zou bijvoorbeeld kunnen worden in hoeverre het
vormen van digitale leergemeenschappen hierbij een rol van betekenis zouden kunnen
spelen.
Daarnaast is ook belangrijk dat de binnen scholen aanwezige expertise intern meer
uitgewisseld en benut wordt. Niet elke leraar zal even deskundig zijn in de didactiek
van een bepaald kernvak (ervaring maar ook capaciteitsverschillen spelen hierbij een
rol). Het uitwisselen van didactische informatie tussen de qua deskundigheid
verschillende leraren kan daarom zeer productief zijn, maar ook hier speelt de
beschikbare tijd vaak een belemmerende factor.
Men zou trouwens een onderscheid kunnen maken tussen ‘OGW-in-engere-zin’ en het
OGW-drie-componenten ideaal. In het geval van het laatste resulteert OGW in het
continu afstemmen van onderwijs op zich wijzigende onderwijsbehoeften. Naast het
ideaaltypische OGW kan ‘OGW in engere zin’ mogelijk ook al tot betere prestaties
leiden wanneer leerkrachten door het stellen van expliciete en uitdagende doelen meer
hun best gaan doen (‘try harder’ in de literatuur genoemd). Ook kan men effectiever
gaan werken (bijvoorbeeld door de ‘weglektijd’ te reduceren en minder tijd aan
andere zaken te besteden), omdat men de doelen wil realiseren.
Maatregel 4: Bevorder dat de educatieve ondersteuningsstructuur de kennis en
ervaring benut die de afgelopen jaren zijn opgedaan met de professionalisering van
scholen op het terrein van OGW.
Er is de afgelopen jaren in een aantal projecten ervaring opgedaan op dit terrein. Kim
Schildkamp van de Universiteit Twente doet onderzoek naar het functioneren van
datateams. Datateams zijn teams van 6-8 personen (docenten, iemand uit de
schoolleiding en zo mogelijk een kwaliteitszorgmedewerker) die gezamenlijk met
behulp van een gestructureerd stappenplan of cyclus met behulp van data aan een
probleem of bepaald doel binnen de school werken.
Het GION van de Rijksuniversiteit Groningen, het CITO en een drietal
schoolbegeleidingsdiensten voeren het STREEF-project uit waarin onderzoek wordt
gedaan naar het gebruik van referentieniveaus, feedback en differentiatie om
onderwijskwaliteit en leerlingprestaties te verbeteren.
Veder heeft de overheid financieel bijgedragen aan de ontwikkeling en het testen van
de FOCUS-training waarmee inmiddels 3 jaar ervaring is opgedaan en welke op basis
daarvan steeds is geoptimaliseerd.
Het zou doodzonde zijn als de educatieve ondersteuningsstructuur de kennis en
ervaring die is opgedaan in dit soort projecten onbenut laat, zelf het wiel gaat
31