De eenvoud en complexiteit van Opbrengstgericht Werken (PDF ...

worden opbrengstgericht te (gaan) werken, en diverse scholen werken er ook al op de
een of andere manier aan.
De landelijke overheid heeft in het kader van de kwaliteitsagenda ‘Scholen voor
Morgen’ (Ministerie van Onderwijs, 2007) tal van initiatieven ontplooid waarbinnen
de bevordering van OGW in het primair onderwijs de rode draad vormt (o.a. de
invoering van referentieniveaus, het streven naar excellente scholen, prestatiebeloning
etc.). In 2009 werd aan OGW een extra impuls gegeven waardoor OGW in het
onderwijsveld concreter werd: o.a. voorlichting over het belang en de betekenis van
OGW, het stimuleren van schoolbezoeken en informatie-uitwisseling tussen scholen
over hoe OGW vorm kan worden geven, en het subsidiëren van taal- en
rekenverbeterprojecten. In het recentelijk gepubliceerde Actieplan ‘Basis voor
Presteren’ wordt de focus op Opbrengstgericht Werken in het primair onderwijs
gecontinueerd. Actiepunten die voor de hier gepresenteerde analyse van betekenis zijn
betreffen o.a. de beoogde groei van het aantal PO-scholen dat opbrengstgericht gaat
werken (90% in 2018; nu 30%), het stellen van ambitieuze prestatiedoelen door
besturen en scholen, de benutting van leerlingvolgsystemen in alle basisscholen, de
professionalisering van leraren en schoolleiders aangaande OGW, en het stimuleren
van leergemeenschappen. Daarbij wordt een belangrijke rol toegekend aan de scholen
en besturen. Het is de bedoeling dat prestatieafspraken worden gemaakt maar dat de
onderwijspraktijk veel ruimte krijgt bij het invullen van de wijze waarop aan de
realisatie van de afspraken gewerkt wordt.
De kwaliteitsagenda ‘Onderwijs met ambitie’ (Ministerie van Onderwijs, 2008) was
op het voorgezet onderwijs gericht, een sector waarin OGW nog minder centraal staat
dan in het PO. Gezien de recente adviezen van de Onderwijsraad (‘Excellente leraren
als inspirerend voorbeeld’, 2011 en ‘Naar hogere leerprestaties in het voortgezet
onderwijs’, 2011), en het initiatief van het Ministerie van Onderwijs om
buitengewone prestaties van leraren extra te belonen, is duidelijk dat resultaatgericht
werken de komende jaren ook in het secundair onderwijs een belangrijke plaats in
gaat nemen. In de onlangs gepresenteerde, op het voortgezet onderwijs (vooral de
onderbouw daarvan) gerichte nota ‘Beter Presteren’ is het thema ‘Opbrengstgericht
Werken’ prominent aanwezig. Ook hier het streven dat 90% van de scholen voor VO
in 2018 opbrengstgericht werkt (nu 20%). De accenten die gelegd worden verschillen
op bepaalde punten wel van die voor het PO (bijvoorbeeld de voornemens aangaande
prestatiebeloning) maar daarnaast zijn ook de nodige overeenkomsten waarneembaar:
o.a. de verplichting om leerlingvolgsystemen te gebruiken evenals de diagnostische
eindtoets aan het eind van het PO, en het beleid gericht op de professionalisering van
leraren en schoolleiders.
Uit het in de nota ‘Leraar 2020 - een krachtig beroep!’ geschetste kader voor de
professionalisering van leraren en schoolleiders in de diverse onderwijssectoren blijkt
dat professionalisering een kernactiviteit zal vormen in het beleid voor de komende
jaren.
Ondanks de initiatieven die tot nu toe ondernomen zijn om OGW breed in de
onderwijspraktijk door te voeren werkt volgens onderzoek van de onderwijsinspectie
nog slechts een derde van de ruim 7000 basisscholen opbrengstgericht (Inspectie van
het onderwijs, 2010). In het recente Onderwijsverslag wordt zelfs een daling in de
opbrengstgerichtheid van basisscholen geconstateerd (Inspectie van het onderwijs,
2011). Aangezien de beleidsmaatregelen tot nu toe het meest op het primair onderwijs
2