De eenvoud en complexiteit van Opbrengstgericht Werken (PDF ...

veel scholen voor verbetering vatbaar, en kan via intensievere samenwerking binnen
teams versterkt worden. Samenwerking binnen teams is mede van belang voor de
uitwisseling van effectieve didactische aanpakken.
Voor OGW is deze schoolinterne samenwerking van belang voor het schoolbreed
invoeren van de opbrengstgerichte werkwijze en voor het daarna in het kader van
OGW gezamenlijk nemen van beslissingen naar aanleiding van geboekte resultaten
(beslissingen over de doelen waaraan gewerkt zal worden, en de benodigde
aanpassing van bijvoorbeeld het curriculum en de instructie). Heel concreet kunnen in
het kader van OGW ook afspraken worden gemaakt over de OGW-taakverdeling
(bijv. wie verantwoordelijk zal zijn voor de data-invoer, data-analyse, de monitoring
van resultaten, en het voorbereiden van teamoverleg), zodat de last gespreid wordt
over meerdere personen.
Onderzoekers benadrukken dat goed functionerende schoolteams cruciaal zijn voor
schoolverandering in meer algemene zin, en dat het bevorderen van een collectief
engagement bijdraagt aan de algehele verbetering van het werk. Er blijken positieve
samenhangen te bestaan tussen enerzijds verschillende vormen van samenwerking en
anderzijds het leren van leerkrachten, en veranderingen in hun lesgedrag. De aard en
intensiteit van de samenwerking hangt af van de mate waarin scholen intern
mogelijkheden creëren voor het professionele leren van docenten (Geijsel, Sleegers,
Stoel & Kruger, 2009). Schoolorganisatorische structuren en samenwerkingsnormen
zijn mede van belang voor de optimalisatie van onderwijs in het kader van data-driven
instruction (Borko, et al., 1997; Diamond & Cooper, 2007; Halverson et al., 2005; Lee
& Wiliam, 2005; Lyon & Leahy, 2009; Wayman & Stringfield, 2006; Young, 2006;
Young & Kim, 2010).
2.5 De vereiste kennis en vaardigheden
In de literatuur over OGW wordt gewezen op de professionaliteit en expertise van
docenten en schoolleiders als kernvoorwaarde voor OGW (Inspectie 2009; 2010).
Schoolleiders en docenten zijn gewend om op basis van hun professionele expertise,
‘the tried and true’ (‘zo doen we dat altijd en dat bevalt op zich best goed’) en intuïtie
het onderwijs in hun school in te richten, binnen een context waarbinnen
overheidsregulering (bijvoorbeeld m.b.t. de minimale lestijd), en gestructureerde
onderwijsmethoden van uitgeverijen een belangrijke rol spelen. De planning van het
onderwijs wordt slechts in geringe mate bepaald door informatie over de prestaties en
vorderingen van leerlingen (Inspectie van het onderwijs, 2010).
OGW veronderstelt met andere woorden een andere onderwijsbenadering die op een
aantal gebieden kennis en vaardigheden veronderstelt waarover veel scholen nog
onvoldoende beschikken. We maken overeenkomstig de onderscheiden drie
componenten van OGW een onderscheid tussen drie verschillende soorten benodigde
kennis en vaardigheden:
a. Allereerst vereist de benutting van leerlingvolgsystemen dat de gebruiker
ervan in staat is om de relevante gegevens in te voeren, de analyses uit te
voeren, die correct te interpreteren, en de vervolgstappen te bepalen: bijv.
diagnostisch onderzoek uitvoeren om de aard van de leerproblemen nader te
bepalen, en/of het beslissen over de vereiste onderwijsaanpak.
b. Een doelgerichte aanpak veronderstelt dat men doelen formuleert, die
richtinggevend zijn voor het handelen in de klas én op schoolniveau.
Bovendien moeten de doelen zo geformuleerd worden dat ze evalueerbaar
12