RENKUMS BEEKDAL - VVV Arnhem Nijmegen

WANDELEN
MET WETENSWAARDIGHEDEN
In samenwerking met Staatsbosbeheer, Vereniging
Natuurmonumenten, Geldersch Landschap en
Geldersche Kasteelen, de gemeente Renkum en
enkele particuliere terreinbeheerders zijn een
twintigtal wandelroutes samen gesteld. Deze
wandelroutes zijn verdeeld over vijf folders, met in
iedere folder leuke wetenswaardigheden over de
historie en de natuur van de gemeente Renkum.
Tijdens de wandeling volg je de gekleurde paaltjes en/
of bordjes langs de route.
Quadenoord route
Molenbeekroute
Buunderkamproute
Hotel / pension
Horecavoorziening
Camping
Golfterrein
© Viaplan
QUADENOORD ROUTE • MOLENBEEKROUTE • BUUNDERKAMPROUTE
RENKUMS BEEKDAL
Aan de zuidrand van de Veluwe, waar het bosrijke en heuvelachtige landschap
overgaat in het weidse rivierengebied, ligt de gemeente Renkum. De
gemeente Renkum biedt een scala aan activiteiten. Zo kun je de ‘Hemelse
berg’ beklimmen, fi etsen over de Italiaanse weg, genieten van romantische
doorzichten in het Zweiersdal en dwalen door de donkere bossen op
Landgoed Quadenoord.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft in september 1944 de Slag om Arnhem
plaatsgevonden. De nagedachtenis aan die aangrijpende gebeurtenis is nog altijd
levendig aanwezig in de gemeente Renkum. Het geheel vernieuwde Airborne Museum
‘Hartenstein’ in Oosterbeek geeft een goed beeld van de Slag om Arnhem. Met de
uitbreiding van de ‘Airborne Experience‘ ervaar je in het landschap van de veldslag
hoe het is om een oorlog mee te maken.
De gemeente Renkum bestaat uit zes dorpen: Oosterbeek, Heveadorp, Doorwerth,
Wolfheze, Renkum en Heelsum. De dorpen liggen in het glooiende landschap met
heidevelden en bossen, afgewisseld met landbouwgronden die worden doorsneden
door beken. Het meest opvallend zijn de stuwwallen. Deze zijn voortgekomen uit de
voorlaatste ijstijd toen het landijs enorme hoeveelheden zand en grind voor zich uit
duwde. Deze stuwwallen bieden een prachtig uitzicht tot ver buiten de regio. Aan de
ene kant van de stuwwallen bevindt zich een bosrijk en heuvelachtig landschap en aan
de andere kant een weids rivierengebied. Deze combinatie zorgt ervoor dat wandelen
door Renkum divers is en voor iedereen geschikt. De horeca onderweg biedt talrijke
plekken om de indrukken onder het genot van een hapje en drankje op je te laten
inwerken.
Slangen
In Nederland vind je drie soorten slangen: adders, ringslangen en gladde slangen.
In het Renkumse Beekdal leven de ringslagen. Deze hebben een grijsbruine kleur en
worden wel een meter lang. De slangen zijn aan de onderkant wit/zwart geblokt en
hebben een zwarte ring met gele vlekken om hun kop. Ze zijn niet giftig en bijten
niet. Bij het aanraken kunnen ze gevaarlijk sissen en een akelig stinkende vloeistof
afscheiden. Ze leven op zandgronden en in de buurt van stilstaand water. Ze zijn
uitstekende zwemmers en vangen kikkers, kleine visjes en salamanders. In het
voorjaar legt het wijfje tientallen eieren op een broeierig plekje, die na een of twee
maanden uitkomen. In de winter houden ze een winterslaap.
RENKUMS BEEKDAL

Uitgave: Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen, Postbus 156, 6660 AD Elst, T. 0900-1122344, E. info@rbtkan.nl, vvvoosterbeek.nl, regioarnhemnijmegen.nl
Fotografie: Lieske Meima, Gemeente Renkum, Geldersch Landschap & Geldersche Kasteelen, Natuurmonumenten Herman Veerbeek en het Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen
Kartografie: Viaplan Grafische verzorging en druk: Thoben Offset Nijmegen © Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen 2011. De inhoud van deze brochure is met de
grootst mogelijke zorg samengesteld. Alle informatie is aan wijzigingen onderhevig. Aansprakelijkheid t.a.v. onvolledigheden of wijzigingen kan niet worden aanvaard.
QUADENOORD ROUTE
Lengte 7,7 km Startpunten: parkeerplaatsen aan de Telefoonweg / Natuurvriendenhuis
de Bosbeek (Bosbeekweg 19 ) / Natuurkampeerterrein Quadenoord
(Quadenoord 5)
Een van de mooiste wandelroutes door het Renkums Beekdal is de Quadenoordroute.
Een deel van de route heeft niet voor niets de naam Paradijs gekregen. In het
glooiende bos worden de Molenbeek en Oliemolenbeek voorzien van water via de
sprengkoppen. Deze sprengkoppen zijn uitgegraven op plekken waar grondwater aan
de oppervlakte komt en vanzelf steile oevers uit de beken kon siepelen. Het gebied is
prachtig om een flinke wandeling te maken over de smalle bospaadjes.
De herkomst van de naam Quadenoord is minder positief. Men denkt dat het
‘Kwadenoord’ vroeger een dodenmoeras was waarin slechte mensen werden gegooid.
Voor de Romeinen was dit een bekende manier om misdadigers uit de weg te ruimen.
Een andere verklaring is dat er een oude volksstam huisde met de naam De Quaden.
Deze volksstam zou zeer vijandig zijn geweest tegenover de Romeinen.
Het Landgoed Quadenoord kwam in de negentiende eeuw in bezit van een
kantonrechter in Wageningen. In de jaren daarop vonden volop uitbreidingen plaats
en kwam er een boomkwekerij. De bossen Renkumse Heide langs de spoorlijn zijn een
voorbeeld van heideontginning uit de jaren dertig. Het dennenbos wordt geleidelijk
gevarieerder door loofbomen die spontaan gaan groeien.
Voor meer informatie over deze wandelroutes of
toeristische informatie kun je contact opnemen met de
VVV Oosterbeek in het Airborne Museum ‘Hartenstein’,
Utrechtseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek, T 026-3337710 of
ga naar vvvoosterbeek.nl.
MOLENBEEKROUTE
Lengte 4,5 km Startpunt: parkeerplaats aan de Bennekomseweg
Op Landgoed Quadenoord staat een watermolen die waarschijnlijk zo’n 300 jaar
geleden is gebouwd. De eerste aanwijzing van deze molen dateert uit 1703 toen ‘het
regt van water’ genoemd werd in documenten van de Staten van Gelre. De molen langs
de Molenbeek is de enige watermolen in Renkum waarvan de resten nog te zien zijn, al
staat er slechts de schamele en totaal vervallen behuizing.
In 1874 is de molen geheel afgebrand. Een Wageningse kantonrechter kocht de molen
en bouwde een nieuwe, kleinere watermolen voor het malen van tarwe, rogge en maïs.
Later kwam de molen in bezit van de familie Beekhuizen. Zoon Jan was landbouwer en
molenaar, maar had ook een slepersbedrijf. Om het voer voor de vier sleperspaarden
te malen, was de molen dag en nacht in bedrijf. ’s Nachts moest de molenaar dan
ook uit bed om de stortkorf te vullen. Rond deze tijd werd in Ede de ENKA-fabriek
gebouwd, die op grote diepte grondwater ontrok aan de bodem. Het waterpeil in de
beek liep teveel terug, terwijl het aanbod om graan te malen juist sterk toenam. In
1913 werd het werk van het waterrad overgenomen door een benzinemotor. In 1921
kwam de molen stil te liggen.
BUUNDERKAMPROUTE
Lengte 3,6 km Startpunt: Bilderberg Hotel De Buunderkamp Wolfheze
(Buunderkamp 8)
Tijdens deze route loop je tussen de spoorlijn van Arnhem naar Utrecht en de
snelweg A12. Vanuit Bilderberg Hotel De Buunderkamp is het een mooie wandeling
om een frisse neus te halen. In het gemengde bos van naald- en loofbomen groeien
rododendrons en staan oude douglassen, dit zijn naaldbomen die uit Amerika zijn
geïmporteerd omdat het snelle groeiers zijn en dus goede houtproducenten. De
douglassen zijn het hele jaar groen en vormen een donker bos. Er hangen veel
nestkasjes, bedoeld voor onderzoek naar koolmezen.
In het bos zitten veel reeën, vossen en wilde zwijnen. De reeën leven schuw en
teruggetrokken omdat ze bang zijn voor jagers. Wanneer er niet gejaagd wordt zijn ze
regelmatig overdag te zien. Ze houden van het open bos dat aan akkers en weilanden
grenst. In de zomer zijn ze roodbruin, ’s winters grijsbruin, soms zelfs helemaal zwart.
Vossen kunnen overal komen, zelfs middenin de steden. Een vos kun je niet missen,
hij lijkt op een kleine herdershond met korte poten, maar is roodbruin met een dikke
wollige staart. Een vos is een echte alleseter: bessen, paddestoelen, maar ook muizen,
regenwormen en kevers. Ook eten ze regelmatig afval en aas. Aan voetsporen is te
zien dat enkele wilde zwijnen de tunneltjes onder de A12 weten te vinden.
airbornemuseum.nl
Airborne Museum
‘Hartenstein’, Oosterbeek
Hét museum over de Slag om Arnhem van
september 1944, gehuisvest in Villa Hartenstein,
biedt historie en beleving. Maak nu kennis met
de Airborne Experience waar de oorlog letterlijk
op je huid kruipt.
Utrechtseweg 232
6862 AZ Oosterbeek
T 026-333771
SPANNENDE
GESCHIEDENIS
Het Historisch Belevenis Netwerk neemt je mee naar de drie
belangrijke perioden uit de geschiedenis: de Romeinen en
Bataven, de middeleeuwen en de Tweede Wereldoorlog. Dwaal
rond in bijvoorbeeld Kasteel Doorwerth of loop de route van
Canadese soldaten in 1944. Ook als de geschiedenis zich
verborgen houdt in het landschap, brengen verhalen in beeld
en geluid de geschiedenis weer tot leven. Het netwerk biedt
naast deze verhalen ook inhoudelijke verdieping en toeristische
informatie. Het enige dat je nodig hebt, is je computer thuis en
voor onderweg een mobiele telefoon of (mobiel) internet. Kies
zelf een belevenisroute uit een periode of thema. Deze zijn ook
te downloaden. De routes kunnen per fiets, te voet, maar ook met
de GPS afgelegd worden. Ben je op een locatie uit het Historisch
Belevenis Netwerk, ga dan met je mobiele telefoon naar spgs.nl.
Daarmee gaat een (historische) wereld voor je open. Voor meer
informatie ga naar spannendegeschiedenis.nl.
Restaurant Marcant
Molenweg 2, 6871 CW Renkum,
T 0317-317088
restaurantmarcant.nl
LANDINGEN
van parachutisten en zweef vliegtuigen
Aan de Telefoonweg bij het begin van de bebouwde kom van
Renkum / Heelsum op het uitkijkpunt Renkumse heide vind je
een luisterplek van Spannende Geschiedenis.
Op zondag 17 september 1944 was de lucht gevuld met
vliegtuigen, zweefvliegtuigen en parachutes. De velden rond
Heelsum en Renkum dienden als de landingsplaats voor
honderden geallieerde parachutisten en zweefvliegtuigen.
Dit indrukwekkende schouwspel was het begin van de
bevrijding van Nederland.
Honderden parachutisten kwamen hier deze dag naar beneden.
Ze gingen op weg naar Arnhem, maar al gauw kwamen ze er
achter dat de Duitsers de weg voor hen hadden geblokkeerd.
Ze probeerden de blokkade te doorbreken, maar dat ging
niet zo spoedig als verwacht. Slechts één bataljon, dat van
luitenant kolonel Frost, lukte het om uiteindelijk de brug van
Arnhem te bereiken. Dit was de eerste dag van een enorme
militaire operatie die het einde van de Tweede Wereldoorlog
had moeten inluiden. Het liep helaas volledig anders.
Liberation Route
Beleef de Slag om Arnhem met de Liberation
Route. Op locaties in de wijde omgeving liggen
gemarkeerde veldkeien, de zogenoemde
luisterplekken. Op iedere luisterplek
is een hoorspel te beluisteren over de
indrukwekkende belevenissen van één of
meerdere personen in de jaren ‘44-’45.
liberationroute.com