LICHTFLITSEN - Lichtschip 12 NOORD HINDER
LICHTFLITSEN - Lichtschip 12 NOORD HINDER
LICHTFLITSEN - Lichtschip 12 NOORD HINDER
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>LICHTFLITSEN</strong><br />
van de “Noord-Hinder”<br />
Jaargang 14 - nummer 2 - decmber 2010
COLOFON<br />
Lichtfl itsen van de “Noord-Hinder” is een uitgave van de Stichting <strong>Lichtschip</strong> <strong>12</strong><br />
“Noord-Hinder”. Het blad verschijnt minimaal 2 x per jaar en wordt verspreid onder de<br />
relaties, sponsoren, begunstigers en vrienden van het <strong>Lichtschip</strong> <strong>12</strong> “Noord-Hinder”.<br />
BESTUUR<br />
Voorzitter D. van der Zee<br />
Secretaris W. Boot<br />
Penningmeester L.A. Koster<br />
Beheerder a.i. W.J. Risseeuw<br />
Coördinator Gidsen T. Pollemans<br />
Museale zaken C. de Jong<br />
Lid E. van der Weide<br />
REDACTIE<br />
D. van der Zee - L.A. Koster - W.J. Risseeuw<br />
DRUKWERK<br />
Kooiman Drukwerk, Barendrecht - www.kooimandrukwerk.nl<br />
CORRESPONDENTIE ADRES<br />
Stichting <strong>Lichtschip</strong> <strong>12</strong> “Noord-Hinder”<br />
Postbus 1014<br />
3220 BA Hellevoetsluis<br />
www.noordhinder.nl<br />
E-mail: info@noordhinder.nl<br />
Telefoon: 06 - 575 75 792<br />
Telefoon beheerder: 06 - 207 17 701<br />
ING Bank: 7619224
VAN DE VOORZITTER<br />
Door Derk van der Zee<br />
Foto's Leo Koster<br />
Alhoewel het nog niet het eind<br />
van het jaar is kijk ik nu vast<br />
terug op het jaar 2010, dat bijna<br />
alweer verstreken is. Ik kijk<br />
met gemengde gevoelens terug<br />
op het afgelopen jaar. Aan<br />
de ene kant het geweldige enthousiasme<br />
van alle vrijwilligers,<br />
die zich op meer dan<br />
voortreffelijke wijze hebben<br />
ingezet hebben voor ons<br />
<strong>Lichtschip</strong> en aan de andere<br />
kant de wijze waarop Siem<br />
Bezuijen bij ons vertrokken is<br />
<br />
Zijn vertrek en alles wat daar<br />
om heen hing heeft toch voor<br />
de nodige deining gezorgd.<br />
Gelukkig is na verloop van tijd<br />
alles toch weer in rustiger<br />
vaarwater terecht gekomen en hebben alle zaken zijn beloop weer<br />
genomen. In samenwerking met Wim Risseeuw hebben Jos van<br />
Cuijck, Peer Biersma en Hans van Duijvendijk de schouders er onder<br />
gezet en als bestuur zijn wij daar meer dan tevreden over.<br />
In het vorige nummer van de Lichtflitsen schreef ik over een werkgroep,<br />
die in het leven is geroepen die, zonder afbreuk te doen aan<br />
de authenticiteit, het <strong>Lichtschip</strong> als nationaal erfgoed voor de toekomst<br />
wenst te behouden. Dat blijkt in de praktijk toch heel wat lastiger<br />
te zijn dan de mooie woorden die je hierover aan het papier<br />
toevertrouwt. Hier spelen vooral de emoties een grote rol en min-<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 3
der de ratio. De navolgende achterliggende en opportunistische<br />
motieven spelen hierbij een rol. Waarom alles overhoop halen wat<br />
er in de achterliggende tijd is opgebouwd. Het niet voor het hoofd<br />
willen stoten van (oud) medewerkers, die in het verleden hun ziel<br />
en zaligheid hierin hebben gelegd. En ook niet onbelangrijk het<br />
schip wordt door het overgrote deel van de bezoekers als museum<br />
schip gewaardeerd. Het is het bestuur ook nooit de bedoeling geweest<br />
en zal het ook nooit worden om alles overhoop te halen. Wel<br />
willen wij het schip als museaal object meer aandacht geven. Omdat<br />
wij intern te weinig expertise hebben heeft het bestuur besloten<br />
om deskundigen advies te laten uitbrengen.<br />
<br />
dit is het oorspronkelijk verblijf van de kapitein, stuurman en<br />
scheepswerktuigkundige, op te knappen. Hiertoe is alles uit deze<br />
ruimte gehaald en worden de wanden en het plafond opnieuw geverfd.<br />
Een mooie gelegenheid om de etat major zoveel als mogelijk<br />
in de originele staat aan te kleden. De stoelen en de banken in het<br />
4 - Lichtflitsen - november 2010
emanningsverblijf in het voorschip zullen opnieuw bekleed worden<br />
en in het gehele schip zullen de gordijnen vervangen worden. De<br />
gordijnen hingen er al vele jaren en zijn dringend aan vervanging<br />
toe. De opdrachten daartoe zijn al verstrekt en hopelijk kan hiermee<br />
weldra een aanvang worden genomen.<br />
Op zaterdag 24 juli 2010 is één van de vrijwilligers van het eerste<br />
uur Piet Koopman overleden. Hij maakte vele jaren deel uit van de<br />
onderhoudsploeg. Verderop in dit blad vindt u een in memoriam.<br />
Tijdens een samenzijn op zaterdag 28 augustus 2010 met alle vrijwilligers<br />
aan boord van het <strong>Lichtschip</strong> hebben wij Piet Koopman<br />
herdacht. Tijdens deze gelegenheid hebben wij eveneens afscheid<br />
genomen van Wim Otte. Wim was vanaf het begin vrijwilliger aan<br />
boord en maakte deel uit van de onderhoudsploeg. Hij werd bedankt<br />
voor zijn inzet gedurende vele jaren en werd beloond met<br />
een vriendenpas voor het leven van het <strong>Lichtschip</strong>, een cadeaubon<br />
en een schitterende ruiker voor zijn vrouw Nel. Afscheid werd ook<br />
genomen van A. van den Berg, R.Sijp, A.Chaigneau en J. Kriekaart.<br />
Zij gaven aan, dat zij onvoldoende tijd hadden dan wel te<br />
weinig feeling hadden met het <strong>Lichtschip</strong> en daarom niet langer<br />
vrijwilliger wilden zin. Ook zij worden bedankt voor hun inzet.<br />
Op 7 december 2010 is er een vrijwilligers markt op de Struytse<br />
Hoeck en wij zullen weer de boer op moeten om zowel gidsen als<br />
onderhoudsmedewerkers binnen te halen. Wat mij betreft zullen wij<br />
er zeker een aantal gidsen bij moeten hebben om met name gedurende<br />
het zomer seizoen gidsen aan boord te hebben ten tijde, dat<br />
het schip geopend is. Misschien heeft één van uw vrienden of kennissen<br />
interesse om gids te worden. Laat ze eens langs komen aan<br />
boord en breng ze in contact met de coördinator gidsen Ton Pollemans.<br />
Het zelfde geldt ook wel voor de onderhoudsploeg. De ploeg<br />
<br />
voor de zaak zullen we graag binnenhalen.<br />
Enige weken geleden is de heer Zoetmulder aan boord geweest<br />
van het <strong>Lichtschip</strong>. Hij was tijdens de bouw van het schip betrokken<br />
bij las werkzaamheden. Verderop leest u een verslag van dit be-<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 5
zoek. Het zou prettig zijn als lezers van onze Lichtflitsen, die nog in<br />
<br />
aan boord gewerkt hebben of bij de bouw betrokken zijn contact op<br />
te nemen met het bestuur of via info@noordhinder.nl Wellicht kunnen<br />
wij met u een gesprek houden over het werken aan boord van<br />
<br />
De afgelopen maanden heeft een van onze gidsen Henry Kleijwegt<br />
een aantal instructieochtenden verzorgd voor alle vrijwilligers over<br />
brand preventie. Henry Kleijwegt ging nader in over de aan boord<br />
zijnde brandblusapparatuur en de werking hiervan. Eveneens werd<br />
aandacht besteed aan de vluchtwegen aan boord van het <strong>Lichtschip</strong>.<br />
De uitleg en de daarbij gebruikte audio gaven een goed inzicht<br />
in de mogelijkheden maar vooral ook van de onmogelijkheden<br />
van het gebruik van de blus apparatuur.<br />
We hebben het natuurlijk ook allemaal gemerkt. Wij leven momenteel<br />
in een economische crisis en dat zal in de nabije toekomst ook<br />
zijn weerslag hebben op een te verstrekken subsidie van de gemeente<br />
Hellevoetsluis. Wij hebben al in de media kunnen lezen,<br />
dat ook onze gemeente in de komende jaren de broekriem aan<br />
moet halen en dat de vrijwilligers in de gemeente dat gaan merken.<br />
Ik ben daar op zich niet benauwd voor. Wij hebben de afgelopen<br />
jaren zowel de financiën als het schip, als een goed huisvader betaamt,<br />
beheerd. Het schip verkeert in een naar mijn mening goede<br />
staat van onderhoud en dat zal de komende jaren natuurlijk bijgehouden<br />
worden. Over ongeveer 4 jaar zal het schip weer gedokt<br />
moeten worden en dan is hopelijk de grootste financiële malaise<br />
voorbij. Kortom wat mij betreft is het glas half vol en kunnen we vol<br />
optimisme naar de toekomst kijken.<br />
Ik wens een ieder heel veel leesplezier van de nieuwe Lichtflitsen.<br />
Tevens wens ik alle vrijwilligers, sponsoren en donateurs en anderen<br />
die het <strong>Lichtschip</strong> een goed hart toe dragen voor 2011 alle<br />
goeds toe. In 2011 bent u allen weer welkom aan boord van het<br />
<strong>Lichtschip</strong> <strong>12</strong> Noord Hinder.<br />
6 - Lichtflitsen - november 2010
zoek. Het zou prettig zijn als lezers van onze Lichtflitsen, die nog in<br />
<br />
aan boord gewerkt hebben of bij de bouw betrokken zijn contact op<br />
te nemen met het bestuur of via info@noordhinder.nl Wellicht kunnen<br />
wij met u een gesprek houden over het werken aan boord van<br />
<br />
De afgelopen maanden heeft een van onze gidsen Henry Kleijwegt<br />
een aantal instructieochtenden verzorgd voor alle vrijwilligers over<br />
brand preventie. Henry Kleijwegt ging nader in over de aan boord<br />
zijnde brandblusapparatuur en de werking hiervan. Eveneens werd<br />
aandacht besteed aan de vluchtwegen aan boord van het <strong>Lichtschip</strong>.<br />
De uitleg en de daarbij gebruikte audio gaven een goed inzicht<br />
in de mogelijkheden maar vooral ook van de onmogelijkheden<br />
van het gebruik van de blus apparatuur.<br />
We hebben het natuurlijk ook allemaal gemerkt. Wij leven momenteel<br />
in een economische crisis en dat zal in de nabije toekomst ook<br />
zijn weerslag hebben op een te verstrekken subsidie van de gemeente<br />
Hellevoetsluis. Wij hebben al in de media kunnen lezen,<br />
dat ook onze gemeente in de komende jaren de broekriem aan<br />
moet halen en dat de vrijwilligers in de gemeente dat gaan merken.<br />
Ik ben daar op zich niet benauwd voor. Wij hebben de afgelopen<br />
jaren zowel de financiën als het schip, als een goed huisvader betaamt,<br />
beheerd. Het schip verkeert in een naar mijn mening goede<br />
staat van onderhoud en dat zal de komende jaren natuurlijk bijgehouden<br />
worden. Over ongeveer 4 jaar zal het schip weer gedokt<br />
moeten worden en dan is hopelijk de grootste financiële malaise<br />
voorbij. Kortom wat mij betreft is het glas half vol en kunnen we vol<br />
optimisme naar de toekomst kijken.<br />
Ik wens een ieder heel veel leesplezier van de nieuwe Lichtflitsen.<br />
Tevens wens ik alle vrijwilligers, sponsoren en donateurs en anderen<br />
die het <strong>Lichtschip</strong> een goed hart toe dragen voor 2011 alle<br />
goeds toe. In 2011 bent u allen weer welkom aan boord van het<br />
<strong>Lichtschip</strong> <strong>12</strong> Noord Hinder.<br />
6 - Lichtflitsen - november 2010
8 - Lichtflitsen - november 2010<br />
IN MEMORIAM<br />
<br />
<br />
Piet Koopman<br />
Door Cees de Jong & Wim Risseeuw<br />
Op 27 juli 2010 hing de vlag aan boord van het <strong>Lichtschip</strong> <strong>12</strong> halfstok.<br />
Ons had het bericht bereikt, dat op 24 juli 2010 Piet Koopman<br />
in de leeftijd van 81 jaar vrij plotseling in het ziekenhuis was<br />
overleden. Een dergelijk bericht brengt in een klein gezelschap zoals<br />
de onze is altijd een schok teweeg. Piet is geruime tijd een zeer<br />
toegewijd vrijwilliger geweest in de onderhoudsploeg. Hij had aan<br />
<br />
alsof het zijn grote liefde was. Wij verliezen aan Piet een fijne, gezellige<br />
en humorvolle medewerker die tot het allerlaatste moment<br />
het <strong>Lichtschip</strong> een warm hart toedroeg. Hij bleef komen tot het eigenlijk<br />
niet meer zo goed kon. Bij de crematie die op 29 juli 2010 te<br />
Spijkenisse plaats vond waren veel vrijwilligers van zijn geliefde<br />
<br />
slot wensen wij de familie vrienden en bekenden van Piet sterkte<br />
toe met dit verlies. Wij, de vrijwilligers van het <strong>Lichtschip</strong> zullen<br />
hem zeker missen. Hij zal voortleven in onze gedachten.<br />
Alle vrijwilligers van de Noord Hinder
10 - Lichtflitsen - november 2010<br />
EEN ANEKDOTE<br />
Zo bracht de wacht hem ieder uur het lood waarmee hij had gepeild;<br />
de ouwe ontwaakte, proefde en zei hoe ver ze waren voortgezeild.<br />
Eens had koksmaat Piet de wacht, de maan zag toe met lodderoog,<br />
de zee was kalm en Pieter dacht, terwijl hij zwaaiend 't lood<br />
bewoog:<br />
<br />
verkeert. Ik wil de proef er eens van nemen of hij dat feit met grond<br />
beweert. Hij haalde het lood nu door een bak met kleiaardappels<br />
volgeladen en ging er mee naar de kapitein met de vraag of hij zou<br />
kunnen raden:<br />
<br />
<br />
De schipper gaapt, steekt uit zijn tong en likt, slaat wild de ogen<br />
open en vliegt met een sprong de kooi uit en stormt naar dek en<br />
buldert met schorre stem het argeloze scheepsvolk wakker: Delf-<br />
<br />
Uiterste inleverdatum kopij voor de volgende lichtflitsen<br />
15 juni 2011<br />
Door Wim Taal
BETONNING, BEBAKENING EN VERLICHTING<br />
<strong>12</strong> - Lichtflitsen - november 2010<br />
Door Egbert van der Weide<br />
De geschiedenis van de verlichting, bebakening en betonning<br />
langs de Hollandse kust.<br />
Hout als brandstof.<br />
Bij de eerste vuurbakens werd haast uitsluitend hout als verbrandingsmateriaal<br />
gebruikt. Het was materiaal dat de natuur zelf leverde,<br />
en goedkoop was. Zonder een ingewikkelde inrichting kon het<br />
worden verwerkt. Een vuurkorf was voldoende.<br />
Het was al een grote vooruitgang hout te verbranden op een rooster<br />
in een in de toren gebouwde schacht, van waaruit de oplaaiende<br />
vlam omhoog sloeg. Hout werd verbrand in de Pharos van<br />
Alexandrië, in de Romeinse vuurbaken en waarschijnlijk ook al in<br />
de toren van Falsterb` bij zijn eerste verlichting in de jaren <strong>12</strong>02 -<br />
<strong>12</strong>23.<br />
Stukken hout, brandbare afval van allerlei aard, vaak met teer<br />
doordrenkt, in korven van ijzeren stangen gemaakt, vlamden helder<br />
op. Bij donker weer was dit twee tot drie zeemijl zichtbaar; bij wind<br />
en storm ontwikkelde dit schijnsel zich slechter. Het vuur werd dan<br />
afwisselend door de wind fel opgelaaid, om dan weer door de dikke<br />
rook te verstikken.<br />
Verlichting door middel van kaarsen.<br />
Het gebruik van talk- en waskaarsen is zeer oud. De vuurbakens<br />
waarvan sprake is dat zij door Kloosterlingen en Kluizenaars<br />
(Heremiten) werden bediend en onderhouden, (Cordouan en<br />
C`sling) kunnen zeker als kaarsverlichting in kleine handlantaarns<br />
worden aangemerkt.
Cordouan<br />
Zelfs in de grote lantaarns die aan houten opstellingen moesten<br />
worden opgehesen, zoals in <strong>12</strong>86 te Neuwerk, werden kaarsen gebrand.<br />
Het is zeer waarschijnlijk dat in de oudste torens van de middeleeuwen,<br />
zoals die op Meloria (1157) aanvankelijk kaarsen hebben<br />
gebrand.Ondanks het grote ongemak dat kaarsen van tijd tot tijd<br />
gesnoten moesten worden, hield de kaarsverlichting lange tijd<br />
stand tegen de kolenverlichting en de ouderwetse olielampen met<br />
pitten, speciaal in die streken waar kolen of hout schaars was of<br />
het transport en de opslag grote kosten met zich mee bracht.<br />
<br />
tone, de toren die na elke verwoesting steeds weer door een nieuwe<br />
werd vervangen, en de als bouwwerk zo uitmuntende toren van<br />
Smeaton in 1759, slechts talkkaarsen als lichtbron hadden en deze<br />
tot 1817 onderhouden werden.<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 13
Er brandden 24 kaarsen in, elk met een middellijn van ongeveer 13<br />
Engelse duim (32 mm). Hoe ver, zelfs bij heldere lucht, deze 24<br />
kaarsen, die de hele horizon verlichten, zichtbaar zijn geweest?<br />
Niet verder dan slechts één enkele kaars, nl. 2,4 tot 2,8 mijl bij heldere<br />
lucht. Door het aantal van deze kaarsen te vergroten werd het<br />
vuur slechts binnen deze grenzen duidelijker kenbaar.<br />
De Steenkolenvuren.<br />
Het eerste bericht over het gebruik van steenkool, is over het<br />
Zweedse vuurbaak te Kullen in 1560.<br />
Voor Engeland gaan de berichten daarover niet zo ver terug in de<br />
geschiedenis. Dungeness was in 1616 het eerste Engelse steenkolenvuur.<br />
Omstreeks 1650 komt steenkool als een handelsartikel<br />
naar Duitsland en wordt snel ingevoerd als verbrandingsmateriaal<br />
op de Duitse vuurbakens, waardoor de kaarsverlichting o.a. op<br />
Neuwerk en Helgoland wordt vervangen.<br />
Tot het einde van de 18e eeuw en in Zweden zelfs tot het midden<br />
van de 19e eeuw, komt steenkool als het beste verbrandingsmateriaal<br />
voor.Waaide de wind langere tijd uit één richting dan brandde<br />
het kolenvuur aan één zijde, n.l. aan de loefzijde, zwart.<br />
De kolenvuren verlichtten nog meer dan de houtvuren de mist welke<br />
om de toren hing, waardoor een rode schijnsel ontstond, ofwel<br />
de wolken boven de toren weerkaatsten op hun beurt het licht.<br />
Het zicht was beperkt; voor Courdouan bedroeg dit bij gemiddelde<br />
lucht, ( licht bewolkt ), 5 à 6 zeemijlen.<br />
Ondanks de "beperkingen" waren deze vuren voor de langzaam<br />
varende zeilschepen van grote waarde.<br />
De omslag van steenkool naar olieverlichting en de noodzakelijke<br />
verbouwing van de oude vuurbakens begon rond 1792, nadat in<br />
1783 door de Zwitserse schei- <br />
14 - Lichtflitsen - november 2010
een olielamp was samengesteld met buisvormige gevlochten pit,<br />
zodat de olie met een ringvormige vlam brandde.<br />
Rondom deze vlam werd een glazen schoorsteen, het door hem<br />
uitgevonden lampen glas, aangebracht, zodat de vlam inwendig en<br />
uitwendig een regelmatige lucht-toevoer ontving. Op deze manier<br />
werd een veel rustiger en beter licht verkregen.<br />
Aimè Argand<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 15
De ouderwetse olieverlichting.<br />
Het oudste bericht wat spreekt over het gebruik van olie op een<br />
lichttoren, dateert van 13 maart <strong>12</strong>82.<br />
Het heeft betrekking op de aan zee gelegen vuurtoren van de haven<br />
van Pisa en is een contract tussen de Consul van de genoemde<br />
stad en de Prior van een klooster, waarbij werd bedongen, dat<br />
de Prior de dienst en het onderhoud overneemt, terwijl de stad Pisa<br />
zich verplichtte om olie, pitten, enz. te leveren en ook een bedrag<br />
tot schadeloosstelling te betalen.<br />
Het in 1602 op Wangeroog ingerichte vuur, dat op aandringen van<br />
de stad Bremen was opgericht, had oorspronkelijk olielampen in<br />
een lantaarn van glazuur.<br />
Het licht voldeed echter niet, zodat zeer spoedig een baak met<br />
steenkoolvuur naast de toren moest worden opgericht, totdat in<br />
1687 een nieuwe toren voor steenkool werd gebouwd. Het eerste<br />
olievuur, dat een goed effect sorteerde en door schepen zeer werd<br />
geroemd, was het olievuur op Orskär in Zweden, gebouwd in 1687<br />
en voorzien van olielampen met schijnwerpers.<br />
De oorspronkelijke houten toren werd in de jaren 1738 - 1740 door<br />
een stenen vervangen welke waarschijnlijk niet de hele horizon<br />
verlichtte en vijf grote concave reflectoren kreeg van 1 el 2 duim<br />
opening met zes lampen voor elke reflector. Het is begrijpelijk, dat<br />
voor die tijd, dit stelsel een buitengewoon licht in zee verspreidde.<br />
De lampen waarin olie werd gebrand, waren tegen het einde van<br />
de 18 e eeuw de nog weinig verbeterde ouderwetse lampen met<br />
ronde, later met platte pitten. Door de ronde pitten te vervangen<br />
door platte, iets waar men pas in 1763 aandacht aan schonk, werd<br />
door het olieverbruik de helderheid van de lamp iets vergroot. Ook<br />
trachtte men door het aanbrengen van schijnwerpers de werkingssfeer<br />
van de lamp te vergroten.<br />
De grote doorbraak op dit gebied werd in 1783 gedaan door de uitvinding<br />
van de lamp met dubbele luchttrekking door Argand.<br />
16 - Lichtflitsen - november 2010
De ouderwetse olieverlichting.<br />
Het oudste bericht wat spreekt over het gebruik van olie op een<br />
lichttoren, dateert van 13 maart <strong>12</strong>82.<br />
Het heeft betrekking op de aan zee gelegen vuurtoren van de haven<br />
van Pisa en is een contract tussen de Consul van de genoemde<br />
stad en de Prior van een klooster, waarbij werd bedongen, dat<br />
de Prior de dienst en het onderhoud overneemt, terwijl de stad Pisa<br />
zich verplichtte om olie, pitten, enz. te leveren en ook een bedrag<br />
tot schadeloosstelling te betalen.<br />
Het in 1602 op Wangeroog ingerichte vuur, dat op aandringen van<br />
de stad Bremen was opgericht, had oorspronkelijk olielampen in<br />
een lantaarn van glazuur.<br />
Het licht voldeed echter niet, zodat zeer spoedig een baak met<br />
steenkoolvuur naast de toren moest worden opgericht, totdat in<br />
1687 een nieuwe toren voor steenkool werd gebouwd. Het eerste<br />
olievuur, dat een goed effect sorteerde en door schepen zeer werd<br />
geroemd, was het olievuur op Orskär in Zweden, gebouwd in 1687<br />
en voorzien van olielampen met schijnwerpers.<br />
De oorspronkelijke houten toren werd in de jaren 1738 - 1740 door<br />
een stenen vervangen welke waarschijnlijk niet de hele horizon<br />
verlichtte en vijf grote concave reflectoren kreeg van 1 el 2 duim<br />
opening met zes lampen voor elke reflector. Het is begrijpelijk, dat<br />
voor die tijd, dit stelsel een buitengewoon licht in zee verspreidde.<br />
De lampen waarin olie werd gebrand, waren tegen het einde van<br />
de 18 e eeuw de nog weinig verbeterde ouderwetse lampen met<br />
ronde, later met platte pitten. Door de ronde pitten te vervangen<br />
door platte, iets waar men pas in 1763 aandacht aan schonk, werd<br />
door het olieverbruik de helderheid van de lamp iets vergroot. Ook<br />
trachtte men door het aanbrengen van schijnwerpers de werkingssfeer<br />
van de lamp te vergroten.<br />
De grote doorbraak op dit gebied werd in 1783 gedaan door de uitvinding<br />
van de lamp met dubbele luchttrekking door Argand.<br />
16 - Lichtflitsen - november 2010
BEZOEK OUD-WERFMEDEWERKER<br />
Bezoek aan boord van het <strong>Lichtschip</strong>.<br />
Kaarsrecht liep de 81-jarige<br />
heer Zoetmulder via de loopplank<br />
aan boord van het <strong>Lichtschip</strong><br />
<strong>12</strong> Noord Hinder. Zo nu<br />
en dan bleef hij staan en keek<br />
aandachtig in het rond. Eenmaal<br />
aan boord en gezeten in<br />
- <br />
van een gestoffeerd kopje koffie<br />
begon hij zijn verhaal.<br />
18 - Lichtflitsen - november 2010<br />
Door Derk van der Zee<br />
<br />
Ik ben mijn hele leven eigenlijk<br />
lasser-ijzerwerker geweest, en<br />
ben op jeugdige leeftijd begonnen<br />
in een smederij in<br />
Schiebroek - Rotterdam.<br />
Toentertijd hield mij bezig met<br />
het maken en repareren van<br />
haarden en kachels. In die tijd<br />
hadden de mensen natuurlijk<br />
allemaal nog kolen- en houtkachels<br />
en was er werk zat. In 1963 werkte ik als lasser-ijzerwerker<br />
bij de gebroeders Maliepaard te Rotterdam. De gebroeders Maliepaard<br />
kregen toen de opdracht om aan boord van een in aanbouw<br />
zijnd lichtschip laswerkzaamheden te verrichten. Samen met een<br />
van de gebroeders Maliepaard reed ik elke ochtend om 06.00 uur<br />
vanuit Rotterdam -Hoogvliet (waar ik na mijn trouwen bent gaan<br />
wonen) naar Zaltbommel. Het lichtschip werd gebouwd bij
Scheepswerf van der Waal. Voordat ik<br />
mocht beginnen met mijn laswerkzaamheden<br />
aan boord werd ik getest.<br />
De opdrachtgevers wilden zeker weten,<br />
dat ik goed kon lassen. Zij wilden<br />
natuurlijk geen knoeiers aan boord<br />
want het was wel een schip van de<br />
Overheid. Alle kabelgoten, die je aan<br />
boord van het schip ziet heb ik gelast.<br />
Veel verdienen deden wij trouwens<br />
niet, als ik mij goed herinner bracht ik<br />
wekelijks 40,00 gulden mee voor moeder<br />
de vrouw. Dat was een heel bedrag<br />
in die tijd. Als ik mij goed herin-<br />
<br />
mee bezig geweest. Ik heb ook in de<br />
machine kamer heel wat laswerkzaamheden verricht. Er moesten<br />
heel wat beugels vastgezet worden. Toen ik aan boord kwam was<br />
het schip bijna gereed en was het laswerk aan de kabelgoten een<br />
van de laatste klussen, die nog gedaan moesten worden. Ik kan mij<br />
nog herinneren, dat de kabels die in de kabelgoten gelegd moesten<br />
worden in een grote bak sodawater lagen om storingen te controleren.<br />
Ik heb met heel veel plezier gewerkt aan de totstandkoming<br />
van het <strong>Lichtschip</strong><br />
en als ik nu zo<br />
weer alles zie komen<br />
er toch weer<br />
heel veel herinneringen<br />
boven water.<br />
Tijdens een<br />
ronde over het<br />
schip wees dhr.<br />
Zoetmulder de<br />
werkzaamheden<br />
aan, die hij had<br />
verricht.<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 19
Scheepswerf van der Waal. Voordat ik<br />
mocht beginnen met mijn laswerkzaamheden<br />
aan boord werd ik getest.<br />
De opdrachtgevers wilden zeker weten,<br />
dat ik goed kon lassen. Zij wilden<br />
natuurlijk geen knoeiers aan boord<br />
want het was wel een schip van de<br />
Overheid. Alle kabelgoten, die je aan<br />
boord van het schip ziet heb ik gelast.<br />
Veel verdienen deden wij trouwens<br />
niet, als ik mij goed herinner bracht ik<br />
wekelijks 40,00 gulden mee voor moeder<br />
de vrouw. Dat was een heel bedrag<br />
in die tijd. Als ik mij goed herin-<br />
<br />
mee bezig geweest. Ik heb ook in de<br />
machine kamer heel wat laswerkzaamheden verricht. Er moesten<br />
heel wat beugels vastgezet worden. Toen ik aan boord kwam was<br />
het schip bijna gereed en was het laswerk aan de kabelgoten een<br />
van de laatste klussen, die nog gedaan moesten worden. Ik kan mij<br />
nog herinneren, dat de kabels die in de kabelgoten gelegd moesten<br />
worden in een grote bak sodawater lagen om storingen te controleren.<br />
Ik heb met heel veel plezier gewerkt aan de totstandkoming<br />
van het <strong>Lichtschip</strong><br />
en als ik nu zo<br />
weer alles zie komen<br />
er toch weer<br />
heel veel herinneringen<br />
boven water.<br />
Tijdens een<br />
ronde over het<br />
schip wees dhr.<br />
Zoetmulder de<br />
werkzaamheden<br />
aan, die hij had<br />
verricht.<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 19
Scheepswerf van der Waal. Voordat ik<br />
mocht beginnen met mijn laswerkzaamheden<br />
aan boord werd ik getest.<br />
De opdrachtgevers wilden zeker weten,<br />
dat ik goed kon lassen. Zij wilden<br />
natuurlijk geen knoeiers aan boord<br />
want het was wel een schip van de<br />
Overheid. Alle kabelgoten, die je aan<br />
boord van het schip ziet heb ik gelast.<br />
Veel verdienen deden wij trouwens<br />
niet, als ik mij goed herinner bracht ik<br />
wekelijks 40,00 gulden mee voor moeder<br />
de vrouw. Dat was een heel bedrag<br />
in die tijd. Als ik mij goed herin-<br />
<br />
mee bezig geweest. Ik heb ook in de<br />
machine kamer heel wat laswerkzaamheden verricht. Er moesten<br />
heel wat beugels vastgezet worden. Toen ik aan boord kwam was<br />
het schip bijna gereed en was het laswerk aan de kabelgoten een<br />
van de laatste klussen, die nog gedaan moesten worden. Ik kan mij<br />
nog herinneren, dat de kabels die in de kabelgoten gelegd moesten<br />
worden in een grote bak sodawater lagen om storingen te controleren.<br />
Ik heb met heel veel plezier gewerkt aan de totstandkoming<br />
van het <strong>Lichtschip</strong><br />
en als ik nu zo<br />
weer alles zie komen<br />
er toch weer<br />
heel veel herinneringen<br />
boven water.<br />
Tijdens een<br />
ronde over het<br />
schip wees dhr.<br />
Zoetmulder de<br />
werkzaamheden<br />
aan, die hij had<br />
verricht.<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 19
Toegegeven: het olielek van BP in de Golf van Mexico is te veel<br />
van het goede. Maar ooit gooide de mens vrolijk olie op de golven.<br />
Dat kalmeerde de zee bij slecht weer. In de jaren 80 van de 19 e<br />
eeuw lieten Nederlandse bladen regelmatig kapiteins aan het<br />
woord. Zij vertelden, hoe zij uit zakken olie in het water lieten lo-<br />
<br />
golven die zich veel hooger dan het schip verhieven werden plotse-<br />
<br />
iets overdreven. Maar nog in 1925 werden in Scheveningen red-<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
tijdschrift Eigen Haard. In de buizen met gaatjes zaten andere buizen,<br />
ook met gaatjes. De binnenste buis was met een oliereservoir<br />
verbonden. Als de golven een zekere hoogte bereikten, dan duwden<br />
ze een soort voet omhoog die aan de binnenste buis zat. Zo<br />
kwamen de gaatjes van de buizen tegenover elkaar te liggen, zodat<br />
er olie uitstroomde en de golven lager werden. De lagere golven<br />
duwden niet tegen de voet, waardoor de binnenste buis zakte<br />
en de olie niet meer door de gaatjes kon.<br />
Wie weet wanneer en waarom schepen ermee ophielden om golfonderdrukkende<br />
olie op de zee te gooien?<br />
Kort door de bocht.<br />
De Oude Grieken kenden het kalmerende effect van olie op de zee<br />
al.<br />
In de 19 e eeuw gebruikte men ondermeer lijnolie, vistraan, petroleum<br />
en afvalolie uit de machinekamer.<br />
In de vorige eeuw was het oliegebruik zo bekend, dat het een<br />
<br />
de bijvoorbeeld dat zijn speech de gemoederen bedaarde.<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 23
24 - Lichtflitsen - november 2010<br />
HET JAAR IN FOTOS
Lichtflitsen - november 2010 - 25
Lichtflitsen - november 2010 - 25
Elektrotechnische Installaties<br />
Beveiligingsinstallaties<br />
Communicatiesystemen<br />
Mechanische Ventilatiesystemen<br />
Systeemplafonds<br />
DISTELSTRAAT 19A - TEL (0181) 31 34 88 - HELLEVOETSLUIS<br />
E-MAIL: INFO@BARENDRECHTELEKTRA.NL<br />
WEBSITE: WWW.BARENDRECHTELEKTRA.NL
WAT STOND ER TOEN IN DE KRANT<br />
Uit: Middelburgsche Courant 18 oktober 1924<br />
Uit: Middelburgsche Courant 23 april 1915<br />
Uit: Middelburgsche Courant 31 mei 1976<br />
Uit: Vlissingse Courant 19 mei 1915<br />
Lichtflitsen - november 2010 - 29
Uit: Vlissingse Courant 3 augustus 1916<br />
30 - Lichtflitsen - november 2010<br />
Uit: Middelburgsche Courant 2 juli 1883<br />
Ùit: Vlissingse Courant <strong>12</strong> juli 1924
OPENINGSTIJDEN<br />
Het schip is regelmatig geopend voor bezichtiging. U kunt er altijd terecht op<br />
dinsdag en donderdag van 10:00 uur tot 16:00 uur.<br />
Mei en juni ook op zaterdag.<br />
Juli en augustus alle dagen behalve maandag van 13:00 tot 17:00 uur.<br />
Op verzoek op alle dagen voor groepsbezoek Inlichtingen tel.: 06 57 57 57 92<br />
Toegangsprijs volwassenen 1 euro.<br />
Kinderen tot <strong>12</strong> jaar gratis onder begeleiding.<br />
Voor meer informatie: www.noordhinder.nl.<br />
COMITÉ VAN AANBEVELING<br />
C.J. Kleywegt, burgemeester van Hellevoetsluis<br />
drs. A. van den Ban, historicus<br />
C.J. Clement, ondernemer<br />
A. van Hoorn, ondernemer<br />
B. van den Wollenberg, ondernemer<br />
Steun onze activiteiten en wordt<br />
Vriend van de Noord-Hinder<br />
Onze stichting staat geregistreerd als een ANBI onder dossiernummer<br />
58.153. Onder voorwaarden zijn de donaties fi scaal aftrekbaar.<br />
Postbus 1014 • 3220 BA Hellevoetsluis<br />
informatie: info@noordhinder.nl
Stichting <strong>Lichtschip</strong> <strong>12</strong> “Noord-Hinder”<br />
Postbus 1014<br />
3220 BA Hellevoetsluis<br />
<br />
<br />