2003-25-03 - Vrienden van Blijdorp

:,
i n h 0
Inhoudsopgave
Even bijpraten
Zoekplaatje
Nieuws uit Blijdorp
Vriendenherinneringen:
Lex Noordermeer
Botanisch Blijdorp: De kwekerij 8
Test: Bent u een echte
dierenvriend?
Mutaties 12/4 - 7/8/2003
2
2
2
3
6
10
"
Koud Bloed in dierentuinen 12
Lijn 13: Natuurlijk, natuurlijk
gedrag 13
Beestachtige bezigheidstherapie:
Verslag jubileumseminar gedragsverrijking
14
Agenda-gezocht! Uitslag test 16
Digibeesten: De okapi 17
Vogelwijzer: De zieke kip 18
Zoo'n boek: Want mens en
dier hebben hetzelfde lot . .. 21
Nieuws uit andere tuinen 22
Verslag Vriendenreis naar
het Noorderdierenpark 23
Colofon 23
Jonge giral in Bl ijdorp . loto: Ineke Ilijkoort
Wat gaat de tijd toch snel! We zijn alweer ruim over de helft van ons jubileumjaar. Eerst
zijn we maanden bezig met de voorbereiding van het jubileumseminar over gedragsverrijking.
Nu kunt u in dit nummer alweer het verslag lezen! In de agenda vindt u alweer de
data voor de komende winterlezingen.
Heeft u ook zo genoten van de geboortegolf in de Diergaarde? Een okapi, twee olifantjes,
een giraf, maarliefst zeven wolven, het kan niet op! In 'Nieuws uit Blijdorp' vindt u weer de
laatste nieuwtjes. Verder neemt Gerhard Tijssen u mee naar dierentuinen 'all over the
world' waar koudbloedigen zijn te zien.
In de 'vogelwijzer' staan we nog even stil bij de gevolgen van de kippenpest. Verder
natuurlijk de rubriek voor de liefhebbers van het groene deel in Blijdorp. O ud-hoofdredacteur
en oud-voorzitter van onze Vereniging, Lex Noordermeer, blikt terug op 40 jaar
Vrienden. O nze huiscolumnist, Theo vd Velde, heeft een heuse test ontworpen. Bent u
een echte dierenvriend?
Veel leesplezier!
Marcel Kreuger, hoofdredacteur.
Blijdorp
Diergaarde Blijdorp staat dit
jaar in het teken van reuzen.
Gewapend met een meetlint en
potlood trekken kinderen door
de tuin, om aan de hand van
een speurtocht kennis te
maken met een aantal reuzen
in de dieren- en plantenwereld.
Het lijkt wel of de dieren meewerken
aan dit reuzenjaar:
er werden reusachtig veel
jongen geboren!
Tekst: Monique van Leeuwen-Maat
Met dank aan: Gerard van de Ploeg,
giraffenpost en Henk Zwartepoorte,
reptielenpost
Bronnen: persberichten Diergaarde
Blijdorp en 'De nieuwsbrief,
maandelijkse uitgave van de
vrijwillige rondleiders in Blijdorp
Reuzenjaar
De wolven kregen in het voorjaar maar
liefst zeven jongen! Vermoedelijk zijn ze
half april geboren. Eind mei werden voor
het eerst vier pups waargenomen in de
wolvenvallei. In de dagen erna werd duidelijk
dat het om meer jongen ging. Uiteindelijk
werden zeven pups geteld! In vergelijking
met voorgaande jaren zijn deze jongen
al vroeg uit het nesthol gekropen: vermoedelijk
was het binnen wat te krap. De wolvenroedel
bestaat nu uit 13 dieren. Vader
Huma en moeder Nova staan aan het
hoofd van de roedel. Naast de zeven pups
van dit jaar lopen er nog vier jonge wolven
van vorig jaar in de vallei. Kunt u zich nog
herinneren dat het vroeger zo moeilijk was
om een wolf te ontdekken? Dat verhaal
gaat nu duidelijk niet meer op!
Bij de zeeleeuwen zagen in één week tijd
vier jongen het levenslicht. Op het strandje
in het verblijf heeft elke moeder een plekje
weten te veroveren. Zodra een van de
anderen een beetje te dicht in haar buurt
komt begint ze luidkeels ruzie te maken.
Vader Billy bemoeit zich niet met de scheIdende
dames. Zeeleeuwen zijn totaal niet
geëmancipeerd: de moeders zorgen alleen
voor de jongen. Billy kwam enkele jaren
geleden naar Blijdorp vanuit Rhenen . Daar
had hij minder succes bij de dames. In
Rotterdam heeft hij zich inmiddels ruimschoots
bewezen! Als alle vier de moeders
Calilornische zeeleeuw · Iata: Yvonne Raaijmakers
hun jong grootbrengen is 2003 een reuzenjaar
voor de zeeleeuwengroep. Ook het
groepje zeeberen, in het voormalige zeeleeuwenbassin
in de 'oude tuin', kreeg
gezinsuitbreiding. Vader Franco en moeder
Lady werden op 21 juni de trotse ouders
van een zoon: Karel.
Groot feest was het op 26 juli in Taman
Indah: daar is temidden van de kudde
wederom een olifantje geboren. Ook deze
keer is het een meisje, dat de naam Anak
(Maleis voor 'kind') heeft gekregen. Het
was een spannend gebeuren, omdat het
voor Yasmin haar eerste jong was. De
bevalling verliep echter zeer voorspoedig.
Toen bleek dat alles in orde was, werd de
baby met luid getrompetter begroet door
de kudde. Zelfs vader Alexander liet van
zich horen. Zoals gebruikelijk bij olifanten
helpen de tantes om het kleintje goed in de
gaten te houden. Met name Bangka wijkt
nauwelijks van de zijde van haar kleine
nicht. Trong Nhi, die in mei geboren is,
staat te trappelen om te stoeien met dit
speelkameraadje. Op woensdag 30 ju li
mocht Anak voor de eerste maal het buiten
perk verkennen. Dat valt niet altijd mee:
bij een poging om over een grote boomstam
te klimmen zagen we haar een fraaie
koprol maken. Moeder Yasmin treedt zeer
beschermend op. Als Trong Nhi wat te
opdringerig is, laat zij duidelijk merken dat
ze daar niet van gediend is. Anak is nog >

veel te klein voor wilde spelletjes. Dat
belooft wat voor straks, als Anak een beetje
groter en sterker is.
Geboortegolf bij hoefdieren
De giraffeknudde werd op 3 mei uitgebreid
door de geboorte van een meisje. De verzorgers
kregen om 14.00 uur een seintje
van enkele oplettende bezoekers dat de
bevalling op gang was gekomen. Daarop
werd de kudde binnengehaald. Sinds de
giraffen dit verblijf bewonen, staan de
vrouwtjes bij elkaar op stal. De mannen
staan apart: met name tijdens een bevalling
heeft een vrouwtje rust nodig en kan zij
geen opdringerige heren in haar buurt hebben.
Een giraf bevalt geheel zelfstandig. De verzorgers
bemoeien zich er niet mee, tenzij
er problemen zijn. Ook de overige vrouwtjes
lijken tamelijk onverschillig. Dit in
tegenstelling tot de olifanten, waarbij het
heel belangrijk is dat een vrouwtje in de
groep kan bevallen. Het enige dat de verzorgers
doen, is de navel ontsmetten. Dit
gebeurt terloops in het voorbijgaan, om de
dieren geen stress te bezorgen. Het stukje
navelstreng dat onder aan de buik van een
jong diertje hangt valt er na enkele dagen
vanzelf af. Voor moeder Tipsy is dit haar
vierde jong en er waren gelukkig geen problemen.
De draagtijd bij giraffen is 14 tot
16 maanden. Het jong blijft tot de leeftijd
van twee jaar bij de moeder drinken. Daarnaast
gaat een giraf je al heel snel vast voer
mee-eten. Dat begint al als ze zo'n drie
weken oud zijn. Eerst is het alleen maar
spel. Het is een grappig geZicht als je de
dieren aan het hooi ziet 'mummelen'. Het
giraffemeisje kreeg de naam Anne. De verzorgers
bedenken zelf de naam voor hun
dieren. liefst kiezen ze een naam die makkelijk
in de mond ligt. Dat is nu eenmaal
praktisch als je de dieren wilt roepen. Na
ongeveer zes jaar zijn giraffen geslachtsrijp,
en kunnen ze zelf voor nageslacht gaan zorgen.
Vader van Anne is Mark. Met zijn 19
jaar is hij al een oude heer. De verzorgers
spreken zelfs al over een 'giraf van de dag'.
Dat heeft hem niet belet om wederom
vader te worden van een prachtige dochter!
Bij de okapi's, ook wel bosgiraffen
genoemd, was het op 22 juli feest wegens
de geboorte van een dochter. Het diertje
kreeg de naam Lomela en is daarmee
genoemd naar een plaats in het gebied
waar okapi's oorspronkelijk voorkomen
(Kongo). lisala en Kiburi zijn de trotse
ouders van dit fraaie jong. Omdat onze
okapi's behoren tot een zeer zeldzame
diersoort, wordt elke geboorte met
grote blijdschap gevierd.
In het vorige nummer meldden we de
geboorte van zebraveulen Glenn. Op 14
juni kreeg hij er een halfbroertje bij: moeder
Marjolein beviel eveneens van een
zoon, Mike. Vader van de twee is Josef.
Nog een klein hoefdiertje werd geboren op
de koedoewelde: daar kwam op 21 juli een
vrouwelijk koedoejong ter wereld.
Reuzenwaterlelie
De Victoria, ook wel de 'koningin der
waterlelies' genoemd, heeft deze zomer
volop gebloeid.
Deze reuzenwaterlelie is te vinden in het
ronde bassin in de Victoria-serre, die zijn
naam te danken heeft aan deze plant. Ieder
jaar wordt hij door de botanische afdeling
opnieuw uit zaad opgekweekt. In juli en
augustus waren regelmatig bloemen van de
Victoria te bewonderen. Zo'n bloem bloeit
slechts twee nachten. Op de eerste dag
gaan de volgroeide bloemknoppen aan het
einde van de middag langzaam open en
verschijnt een indrukwekkende roomwitte
bloem, die een ananasachtige geur verspreidt.
Tijdens de tweede avond is de
bloem rozerood van kleur en zakt vervolgens
onder water.
De Victoria heeft reusachtige drijvende
bladeren, die een doorsnede van soms wel
twee meter bereiken. De reuzenbladeren
kunnen een draagvermogen hebben van 50
kilo en met gemak een flinke baby dragen!
De plant maakt om de vier tot vijf dagen
een nieuw blad. Met dezelfde regelmaat
verschijnen ook de bloemknoppen.
Europese primeur
De reptielenpost kan weer een primeur op
haar naam schrijven. Begin juli kropen daar >
Victoria in bloei - fOlo Hargo de Kom
Colobussen lekker builen! -
fOlo: Koos van Leeuwen
Annam waterschildpadden uit het ei. Deze
dieren behoren tot een zeer sterk bedreigde
soort: ze staan op de lijst van de 25
meest bedreigde soorten! Het is een
waterschildpad die alleen in Vietnam voorkomt.
De dieren zijn afkomstig van een
particulier. Blijdorp bezit drie stelletjes,
waarvan er twee voor eieren hebben
gezorgd. Enkele eieren zijn al uitgekomen
en de kleine schildpadjes zijn te zien in de
reptielenopfok. Daar worden deze vleeseters
op een menu van muggenlarven en
waterluis zorgvuldig grootgebracht.
De driekielstralenschildpadden, eveneens
een bedreigde soort, zorgden ook voor
nageslacht. Half juli waren er al 16 dieren
uit het ei gekomen en er liggen er nog
meer in de couveuse. In Europa zijn maar
drie stellen die jongen produceren, dus
deze diertjes zijn een welkome uitbreiding
van het aantal driekielstralenschildpadden.
Een verrassing voor de verzorgers waren
de eieren van de geelkoplandschildpad in
Taman Indah. Deze dieren wonen samen
met de driekleur eekhoorns. Zij weten hun
eieren goed te verstoppen in het ruime
verblijf. De verzorgers hebben de 'verrassingseieren'
in de couveuse gelegd en het
resultaat mag er zijn: piepkleine geel kopjes!
Dan was er ook nog een Europese primeur
door de geboorte van Gillen's varanen.
Deze Australische varaan wordt in Europa
bijna nergens gehouden. Het zijn fraaie
slanke dieren met een spitse kop. Deze
boombewoner is met zijn bruin/beige pak
goed gecamoufleerd. Hij verstopt zich in
spleten van boomstammen. De jonge dieren
zijn een perfecte kopie van hun ouders,
maar dan vele malen kleiner. Succes genoeg
dus bij de kweek van reptielen in de Diergaarde.
Het enige probleem voor de verzorgers
is ruimtegebrek. Het is steeds
weer passen en meten om alle bijzondere
en bedreigde dieren een goed plekje te
geven.
Nog een Europese primeur was er door de
geboorte van twee Aziatische civetkatten.
De civetkatten wonen in bij de gibbons in
Taman Indah. Zij zijn speciaal ingehuurd om
de muizen daar te bestrijden. Waarschijnlijk
zijn dit de eerste civetkatten die in Europa
geboren zijn. Naast Blijdorp hebben alleen
de dierentuinen van Singapore en Melaka
deze dieren in de collectie.
Metamorfose
De Colobussen, oftewel franjeapen, zijn
verhuisd van het Henri Martinhuis naar het
eiland in de grote vijver. In hun oude verblijf
leken het van die rustige, deftige apen,
met hun prachtige lange haren en fraaie
pluimstaart. Nu zij de beschikking hebben
over een ruim eiland met klimmogelijkheden
hebben zij een ware metamorfose
ondergaan. Ravotten, tikkertje spelen of
verstoppertje: het is een genot om de die-
ren bezig te zien. Met wapperende haren
rennen en springen ze rond. Ooit verhuisden
wij van een bovenhuis met piepklein
balkon naar een huis met een tuin. Dat gaf
volgens mij hetzelfde gevoel!
Oceanium
Het zijn spannende tijden voor de vogelverzorgers
in het Oceanium. Op 24 mei is
er namelijk een ei gevonden bij de koningspinguïns.
Het paartje koningspinguins kreeg
een houten ei om te bebroeden. Het echte
ei is in de broedmachine gelegd. Als het ei
bevrucht is en er een kuikentje tegen de
schaal begint te tikken omdat het eruit wil,
wordt het ei teruggelegd bij de ouders. Het
zou kunnen dat er een kuiken te bewonderen
is op het moment dat u dit Vriendennieuws
in de bus krijgt ....... duimen maar.
Ook van de papegaaiduikers ligt er een ei
in de broedmachine. Het was eigenlijk de
bedoeling dat de vogels zelf het ei zouden
uitbroeden. Vanwege het inenten tegen de
vogelpest moest dit ei helaas weggehaald
worden bij de ouders. Hopelijk zijn er nog
meer eieren in de nesten van andere papegaaiduikers:
er zijn bij meerdere koppels
paringen waargenomen.
De kwallenhoek is eindelijk open. Het heeft
veel langer geduurd dan gepland maar nu is
het dan zover. Kent u kwallen ook alleen
maar als die slijmerige pannenkoeken op
het strand? Dan moet u echt eens een kijk- >

Groeten van Kim - foto: He ls Rijlaarsdam
je nemen in de kwallenhoek. Als danseressen
met sierlijk opbollende rokjes bewegen
de mysterieuze dieren rustig door het
water. Nooit gedacht dat kwallen zo mooi
zijn! Volgens mij is een half uurtje kijken bij
de kwallen een uitstekend middel tegen
stress.
De rotseekhoorns in de zee van Cortez
hebben voor nageslacht gezorgd: eind juni
werden twee jongen
geboren. De grappige
eekhoorns met
hun donkere vacht
zijn regelmatig te
zien.
Groeten uit
Rheine
Onlangs bezocht
Mels Rijlaarsdam,
een van onze trouwe
fotografen, de dierentuin
van Rheine.
Tijger Kim, dochter
van Hermes en Musi
verhuisde eind 200 I
naar deze Duitse
tuin. Kim maakt het
uitstekend! Zij kan
het goed vinden met
haar echtgenoot en heeft zelfs al voor
nageslacht gezorgd. Helaas is het deze eerste
keer nog niet helemaal goed gegaan.
Eén jong stierf vrij snel na de geboorte, het
andere wordt met de nes groot gebracht.
Kim is uitgegroeid tot een beeldschone tijgerdame.
Voor de trouwe dierentuinbezoeker
is het altijd leuk om te horen dat een
van 'onze' Blijdorp dieren het uitstekend
maakt in den vreemde.
Zoomeravonden
Speciaal voor abonnementhouders was de
Diergaarde in juli geopend op de donderdagavonden
. Elke avond had een eigen
thema. Bezoekers konden tijdens deze
zoomeravonden extra
informatie krijgen bij
dieren- en plantenverzorgers.
De botanische
afdeling had enkele bijzondere
experts ingehuurd:
heuse tovenaars
en heksen waren naar
Blijdorp gekomen om
uitleg te geven over het
gebruik van diverse
'heksenkruiden' .
Vele bezoekers lieten
maar al te graag Sint
Janskruid in hun schoenen
doen tegen vermoeidheid.
Ook de
dauwdruppels van de
kaardenbol, die
gebruikt worden om
Bijzondere expem .. - foto: Koos van leeuwen
eeuwig jong te blijven,
vonden gretig aftrek. Enkele jeugdige
bezoekers waagden zich zelfs aan een eerste
vliegles op een echte heksenbezem .....
OOOOGOOG
In het kader van het 40-jarig
jubileum van onze Vereniging
hebben we twee oud-hoofdredacteuren
van Vriendennieuws
gevraagd om hun ervaringen
met ons te delen, In het eerste
nummer van dit jaar kon u de
bijdrage lezen van Marc Damen.
Nu is het de beurt aan Lex
Noordermeer, oud-voorzitter
van de Vrienden en oud-hoofdredacteur
van Vriendennieuws,
Mijn oudste herinnering aan Blijdorp is het
bezoek dat ik als klein jongetje met mijn
moeder en een tante aan de Diergaarde
bracht. Ik was meteen verkocht! Mijn eerste
Blijdorp-abonnement kreeg ik in 1959
van Sinterklaas (ik was toen welgeteld I I
jaren jong) en daarmee bezocht ik 'mijn'
Diergaarde vrijwel elk weekend. Mijn
chauvinisme kende geen grenzen: het was
onmogelijk dat onverschillig welke andere
dierentuin zich ook maar enigszins met
Blijdorp zou kunnen meten. Toen ik in 1963
mijn eerste bezoekje aan Artis en het jaar
daarop aan de Antwerpse Zoo bracht,
moest ik dat eerlijkheidshalve (toch wel
met een beetje pijn in het hart) een klein
beetje relativeren. De onvoorwaardelijke
Blijdorp-liefde bleef echter onverminderd
bestaan en ik ergerde me dan ook groen en
geel als op de televisie bij een of andere
Engelstalige film het woordje 'Zoo' in de
ondertiteling werd vertaald door 1\rtis'.
Alsof er niet ook nog een (veel mooier)
Blijdorp bestond!
In 1963 las ik in het Vrije Volk dat er in de
Rivièrahal een bijeenkomst zou plaatsvinden
om een fanclub voor Blijdorp op te
richten. Daar moest ik natuurlijk bij zijn en
ik werd onmiddellijk lid van de vereniging
in oprichting! Als vaste deelnemer aan de
jaarlijkse Blijdorp-dag en de excursie naar
een van de Nederlandse (of Belgische) dierentuinen
leerde ik andere Blijdorp-liefhebbers
kennen. De excursie van 1968 naar
Planckendael zou voor mij een zeer
gedenkwaardige worden: op de terugreis
van Mechelen naar Rotterdam werd een
tussenstop gemaakt in een wegrestaurant.
Daar kwam ik aan een tafeltje terecht met
Dr. A. Scheygrond (beroemd bioloog en
toenmalig voorzitter van de Vrienden) en
mijnheer F.H.M. Ramack (bestuurslid). Het
gesprek met beiden resulteerde in een uitnodiging
om bij Ramack thuis zijn collectie
• dierentuingidsen te komen bekijken en wat >
later zelfs een uitnodiging om bestuurslid
van de Vereniging te worden. Op dat eerste
bezoek aan huize Ramack zouden talloze
bezoeken volgen met als resultaat dat
Frans Ramack niet alleen mijn vriend maar
ook nog mijn schoonvader werd!
Op de Algemene Ledenvergadering In april
1969 werd ik gekozen in het bestuur van
de Vereniging Vrienden van Blijdorp.
Ik was zo trots als een pauw, dat ik nu als
bestuurslid echt mee mocht helpen om via
de Vereniging Blijdorp nog beter en mooier
te maken. De bestuursvergaderingen werden
's avonds gehouden in het Directiekantoor
van de Diergaarde en dat was op zich
al bijzonder. Onder leiding van voorzitter
Scheygrond werden daar de Verenigingsperikelen
besproken en dat betrof in die tijd
vooral de gewone, lopende zaken_ Penningmeester
mevrouw Smael ontvouwde de
financiële toestand van de Vereniging: de
hoogte van het banksaldo en hoeveel leden
hun jaarlijkse contributie nog moesten
betalen. Verder werd er gesproken over de
jaarlijkse Blijdorp-dag, de excursie en het
eerstvolgende geschenk aan de Diergaarde.
Ondanks haar hoge leeftijd had mevrouw
Smael de (administratieve) touwtjes stevig
in handen en de hele administratie werd
door haar met de hand bijgehouden. Van
een computer was nog geen sprake, dus
was het maar goed dat de Vereniging in die
tijd een nog bescheiden aantal van zo'n 600
leden had!
Geleidelijk bezocht ik aardig wat dierentuinen
in binnen- en buitenland. Tijdens
diverse dierentuin reisjes samen met mijn
schoonvader werd de dierentuin-interesse
alleen maar verder aangewakkerd. Het
enthousiasme over al dat moois wilden we
graag met andere liefhebbers delen en zo
ontstond het idee om voor de Vrienden
naast de jaarlijkse excursie naar een Nederlandse
(of Belgische) dierentuin ook reizen
te gaan organiseren naar buitenlandse dierentuinen.
In 1976 vond zo de eerste
'echte' buitenlandse excursie plaats: de reis
ging naar Duisburg en was een groot succes.
Het zou nog tot 1986 duren voordat
de eerste meerdaagse dierentuinreis (naar
Berlijn) georganiseerd kon worden.
In de verdere ontwikkeling van de Vereniging
was 1979 een belangrijk laar. Een lang
gekoesterde wens werd gerealiseerd door
een groepje enthousiaste vrijwilligers, dat
de Propagandacommissie op poten zette.
Het doel daarvan was om d.m.V. een eigen
Lex Noordermee r
verkoopkanaal (zowel binnen de Diergaarde
als daarbuiten op braderieën, beurzen,
e.d.) de inkomsten van de Vereniging verder
te vergroten. We startten met bijna
niks: met wat gips en malletjes maakten
we dierfiguurtjes die verkocht werden en
de winst werd geïnvesteerd in betere (en
duurdere) verkoopwaar. Zo bouwden we
met een leuk team geleidelijk een aardige
'w inkel' op. Ook nieuw in datzelfde jaar
was de allereerste uitgave van 'Vriendennieuws',
een uiterst simpel blaadje maar
wel ons eerste eigen verenigings-communicatiemiddel.
Erg belangrijk, want het aantal
Vrienden was inmiddels gegroeid tot ver
over de tweeduizend. Geleidelijk hebben
we Vriendennieuws zien verbeteren en
groeien tot het fraaie kleurentijdschrift dat
het vandaag de dag is! Vijftien jaar lang heb
ik in mijn vrije tijd met veel plezier geprobeerd
om met beperkte middelen elk
kwartaal een lezenswaardige uitgave te
produceren. Mijn echtgenote was vaak
wat minder blij als de deadline aangaf dat
het weer 'Vriendennieuws-weekend' was
en ik weinig tot geen tijd aan mijn gezin
kon besteden.
In 1990 stelde verenigingsvoorzitter (en
mede-oprichter) Ben Swaep zich niet langer
herkiesbaar als bestuurslid en het was
niet meer dan logisch dat ik als vice-voorzitter
hem als voorzitter zou opvolgen.
Vier jaar later kreeg ik de kans om nog veel
meer (en niet alleen in mijn vrije tijd) met
Blijdorp bezig te zijn en kon aan de slag bij
de Afdeling PRlMarketing van de Diergaarde.
Sindsdien houd ik me in de Diergaarde
dagelijks bezig met allerlei werkzaamheden
binnen de afdeling Communicatie en
Marketing. Het meest in het oog springende
'product' is zeker Blijdorp Blad, de
opvolger van achtereenvolgens Blijdorp­
Geluiden (van 1953 tot 1984) en Dieren
(1984 - 1996). Bij het opzetten en de uitvoering
van Blijdorp Blad kwamen mijn
redactionele ervaringen met Vriendennieuws
overigens uitstekend van pas.
De overgang naar Blijdorp betekende na 25
jaar wel mijn afscheid als bestuurslid van de
onafhankelijke Vereniging Vrienden van
Blijdorp en dat was wel even slikken.
Gelukkig groeit en bloeit de Blijdorp-fanclub
als nooit tevoren en met meer dan zes
duizend Vrienden is het zowel nationaal als
internationaal een van de allergrootste dierentuin-ondersteunende
verenigingen. Als
je buitenlandse dierentuincollega's vertelt
over die fanclub en wat die de afgelopen
veertig jaar allemaal voor elkaar heeft
gekregen, zie je de jaloezie in hun ogen! •

0000000GG 00000000
k e
Op het dienstterrein, naast het voedselmagazijn, ligt het
kassencomplex van Blijdorp. In deze kassen, weg van de
drukte van het publiek, bevindt zich de kwekerij.
De vochtige atmosfeer, de geur van aarde en de aanwezigheid
van vele bijzondere planten maken de kwekerij tot een
wereld op zich. In dit artikel kunt u een kijkje nemen achter
de schermen van dit interessante stukje Blijdorp.
Grond mengen · foto: KOOI van Leeuwen
'Groene vingers' . foto: KOOI van Leeuwen
Een stukje geschiedenis
De Rotterdamse Diergaarde is opgericht in
1857. De Diergaarde, vroeger gesitueerd in
het centrum van de stad, was vermaard om
zijn plantenserres en collectie planten .
Oude foto's tonen onder andere stijlvolle
kassen met indrukwekkende palmen. Reeds
in een jaarbericht uit 1871 wordt vermeld
dat de Diergaarde tevens van groot belang
is op botanisch gebied. In dat jaar is besloten
om niet alleen een collectielijst van de
dieren bij te houden, maar ook een lijst
van alle bomen en planten. Helaas is bij het
bombardement in 1940 een groot deel van
het archief in vlammen opgegaan, waardoor
we niet meer kunnen nagaan welke
indrukwekkende plantencollectie de
Rotterdamse Diergaarde rijk was.
pk t Monique van Lee uwen-Maat
Juul van Dam en
Anke Grosse
125 j aar Di ergaarde
In 1871 werd voor het eerst een hortulanus
aangesteld. De hortulanus is de collectiebeheerder
op het gebied van planten.
Na een lange reeks voorgangers, kwam
Juul van Dam in juni 2000 als hortulanus in
dienst van Diergaarde Blijdorp. Zij beheert
nu de plantencollectie en heeft een adviserende
taak bij het bepalen van welke planten
er in een bepaalde biotoop zullen
komen. Ook is zij verantwoordelijk voor de
registratie van alle planten in de Diergaarde.
Het is belangrijk om te weten welke
soort op welke locatie staat. Dan zijn er
nog de contacten met andere botanische
tuinen . In Nederland bestaan twee overkoepelende
organisaties waarvan een botanische
tuin lid kan zijn: de NVBT en de
SNP. Blijdorp is aangesloten bij beide orga- >
nisaties. De Nederlandse Vereniging van
Botanische Tuinen komt tweemaal per jaar
bijeen om te praten over projecten en
promotie. Zij maken gezamenlijk reclame
om de botanische tuinen bij het publiek te
promoten.
Speciale collectie
Als een tuin een speciale plantencollectie
heeft, kan deze lid worden van de Stichting
Nationale Plantencollectie. Elke tuin die
bij deze stichting is aangesloten, heeft een
eigen specialiteit. Blijdorp heeft de Bromeliacollectie
als specialiteit. Een gedeelte van
die collectie is te bewonderen in de vlinderkas,
maar het grootste gedeelte bevindt
zich in een speciale kas achter de schermen.
Zo'n collectie moet aan een heel
pakket van voorwaarden voldoen. Het
assortiment moet breed zijn en de collectie
moet goed gedocumenteerd en op naam
gebracht zijn. Dat inventariseren is een tijdrovende
bezigheid. Het determineren van
de planten lukt het best als zij bloeien.
De planten worden zorgvuldig van labels
voorzien. De Bromeliacollectie wordt
regelmatig gekeurd door een speciale
keuringscommissie van de SNP.
Eigen kweek
Via zaadlijsten van botanische tuinen over
de gehele wereld kan je de collectie uitbreiden
door het aanvragen van zaden en
stekken. De eigen kweek van Blijdorp heeft
enige tijd nagenoeg stilgelegen, maar is
sinds januari weer in volle gang. De nieuwe
zaden die binnenkomen worden gezaaid in
verschillende grondmengsels. Zo kan men
kijken welk mengsel het meest geschikt is
voor het betreffende zaad. Daarna volgt
een spannende tijd van afwachten of het
zaad opkomt. Iedere dag worden de zaadbakken
gecontroleerd. Nauwkeurig wordt
bijgehouden wanneer welk zaad opkomt.
Na enige tijd gaan de zaailingen elkaar verdringen
en wordt het tijd om ze te verspenen:
de plantjes worden verplant om ze elk
meer ruimte te geven. Ook hierbij krijgt
elke plantensoort weer een eigen grondmengsel.
De grondmengsels worden overigens
in de meeste gevallen zelf gemengd.
Anke Grosse is sinds januari verantwoordelijk
voor het kweken van de planten. Het is
te zien dat zij van koken en bakken houdt,
zoals zij met allerlei ingrediënten in de
weer is om een lekker mengsel voor bijvoorbeeld
de bromelia's te maken. Als een
volleerde bakker mengt en kneedt zij haar
grondmengsels. Voor het echt grove werk
is er een betonmolen die de boel door
elkaar husselt. Sinds kort is er af en toe
Stekkies! . foto: Koos van Leeuwen
hulp van een aantal vrijwilligers met 'groene
vingers'. Zij helpen bij tijdrovende karweitjes
zoals verspenen en stekken.
Planten als voedsel
Voor het eerst zijn dit jaar ook waardplanten
voor de vlinders in de Diergaarde
gekweekt.
Om succesvol vlinders te kunnen kweken,
heb je voedselplanten nodig voor de rupsen
en nectarplanten voor de vlinders. Elke
vlindersoort vraagt om een specifieke plant.
De rupsen van sommige passiebloemvlinders
leven van de blaadjes van specifieke
soorten passieflora's. Deze zijn niet altijd te
koop bij een kweker. Ook zijn ze vaak
bespoten, wat niet goed is voor de rupsen .
Vandaar dat er nu voor het eerst diverse
soorten passieflora's zijn gezaaid. En met
succes. Ook diverse nectarplanten blijken
zeer eenvoudig zelf te stekken en te kweken.
Het is een gek idee dat rupsen straks
de sappige blaadjes zullen opknabbelen en
alleen de kale stengels overblijven. Maar als
Zaailingen Bromelia· foto: KOOI van Leeuwen
het publiek daardoor nog meer mooie vlindersoorten
kan bewonderen, draagt de
botanische afdeling daar weer een aanzienlijk
steentje aan bij!
Niet gangbare buitenplanten worden ook
op de kwekerij gekweekt. Daarbij kunt u
denken aan bijzondere planten voor
bepaalde biotopen, die niet gemakkelijk bij
een kweker te bestellen zijn. Of aan wilde
planten die voor projecten nodig zijn. Deze
zomer was een aantal wilde soorten te zien
bij het project 'Heksenkruiden'. Deze zijn
niet altijd zomaar bij een kweker te bestellen.
Het is voor de botanische afdeling van
belang om jaren vooruit te denken: meerjarige
planten bloeien meestal pas vanaf het
tweede jaar. Als je zo'n plant in bloei wilt
laten zien, moet je dus al vroeg zaaien.
Wensen
Juul van Dam heeft nog meer wensen op
haar lijstje staan. Zo wil zij graag alle planten
die tot de collectie horen in de Diergaarde
op naam hebben en geregistreerd
hebben op welke locatie ze staan. Ook de
databank op de computer wil zij graag bijwerken,
inclusief een foto van de betreffende
soort. Voorts is het belangrijk dat de
kassen praktisch zijn ingericht en alle planten
die daar staan van labels worden voorzien.
Daarop staat niet alleen de naam van
de plant, maar ook het oorspronkelijke verspreidingsgebied.
Dit is praktisch voor de
kasmedewerkers: zo kunnen zij zien of ze
een plant in een bepaald biotoop kunnen
plaatsen.
Naast de bromeliacollectie zou de afdeling
graag een speciale collectie buitenplanten
hebben in Blijdorp. De afdeling heeft gekozen
om een primulacollectie samen te stellen.
Er is gekozen voor primula's, omdat
soorten die tot dit geslacht behoren zich
niet beperken tot één bepaald continent.
In een biotopentuin zoals Blijdorp kunt u
ze over een tijdje op meerdere plaatsen
terug vinden. In de kwekerij wordt nu al
volop gewerkt om uit zaden een uitgebreid
assortiment primula's te verkrijgen.
Het lijkt op het eerste gezicht zo'n stille
wereld, daar tussen al het groen in die
kassen. Maar er gebeurt een heleboel,
waardoor het publiek kan genieten van
vele verschillende en bijzondere planten.
Als u net als ik regelmatig andere dierentuinen
bezoekt, zult u het vast met me
eens zijn: ook op botanisch gebied is
Diergaarde Blijdorp een kanjer! •

20 september:
Najaarsreis naar dierenpark Planckendael in België
9 november 2003, 11.00 -12.30 uur:
Winterlezing Simone de Vries - Colobusapen in Blijdorp
14 december 2003, 11.00 - 12.30 uur:
Winterlezing Henk ZwartepOllrte - Slangen in Blijdorp
11 januari 2004, 11.00 - 12.30 uur:
Nieuwjaarslezing B1ijdorp-dirl'cteur Ton Dorresteyn
De lezingen worden gehouden in het Eauditorillll1 in het Oceaniurn.
Vrienden hebben op de genoemde data tot aanvang van de
bijeenkomst, en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het
betreffende jaar, gratis toegang tot de Diergaarde. Er is niet meer
dan één introducé per lid toegestaan. U kunt bij de koffie-balie
van de Vrienden in het Eauditorillm lIitrijkaarten kopen.
Diergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkwcg, Rotterdam.
Bczoekersinformatie: 010-4431495.
Postadres: Postbus 532, 3000 AM Hotterdam.
Het gehele jaar. iedere dag geopend!
Wintertijd: ()I}.OO tot 17.00 uur.
Zomertijd: 09.0(J tot IROO uur.
Heeft u een bijzondere dierl'nverzameling en zoekt ti die ene
ansichtkaart? Heeft u spulletjes die u wel wilt af staan? U kUilt in
Vrienden nieuws een kleine adwrtentie plaatsen. Er zijn wel een
paar spelregels. Het gevraagde/aangebodenl' moet kort worden
geformuleerd. U dient naam l'n telefoonnummer te vcnnelden.
Het contact is fl'chtstreeks, de redactie heeft geen bemiddelende
rol. Wti behouden ons het recht voor om -bijvoorbeeld vanwege
plaatsgebrek- advertenties niet of latl'r te plaatst'n.
U kunt uw mededelingen opsturen naar:
Redactie Vriendennieuws
M. Kreuger
Goudsesingel 235d
3031 EL Rotterdam
I: a-O, b-IS, c-I 0, d-20; 2: a-20, b-O, c-IS, d-I 0; 3; a-IS, b-O,
c-IO, d-20; 4: a-I 0, b-IS, c-20, doOi S: a-O, b-20, c-I 0, d-I S; 6:
a-O, b-I S, c-20, d-I 0; 7: a-O, b-I 0, c-I S, d-20; 8: a-20, b-I 0, c­
O, d-IS; 9: a-O, b-I 0, c-20, d-I S; 10: a-I 0, b-O, c-20, d-IS; I I:
a-20, b-I S, c-I 0, doOi 12: a-I 0, b-O, c-20, d-IS; 13: a-IS, b-20,
c-IO, doOi 14: a-20, b-I 0, c-O, d-I S; 15: a-I 0, b-20, c-IS, d-O.
U hebt geen tot weinig gevoel voor dieren en natuur. Bent u eigenlijk
wel een lid van Vrienden Van Blijdorp? Advies: probeer de volgende
keer in de dierentuin enkele dieren uit te zoeken die u mooi
of interessant vindt en blijf er dan eens vijf minuten bij stilstaan!
Lukt het dan nog niet, geeft u dan alstublieft uw vrijkaartjes aan
iemand die er wèl van genieten kan!
Echt betrokken bij de natuur voelt u zich niet. Als u boven de 150
heeft gescoord komt het nog wel goed. U vindt dieren wel leuk
maar dat is het dan wel. Natuur is voor u iets dat mooi kan zijn als
je er toevallig tegenaan loopt. Advies: ga bij uw volgende bezoek
naar het verblijf dat u het mooist vindt en denk u in hoe de wereld
zou zijn als de echte omgeving van deze nabootsing er niet meer
zou zijn!
U bent een ware dierenvriend, u kijkt niet vanaf de kant toe en wil
graag iets doen in het belang van dieren. U nuanceert uw standpunten
en durft ook af en toe gewoon te genieten van de relaties
tussen mens en dier.
Uw hart is soms een maatje te groot. U slaat door ... Het belang
van dieren stelt u vaak hoger dan van mensen. Advies: Probeer
eens te ontdekken of u voor alle diersoorten dezelfde normen hanteert.
Als u niet een beetje bijstelt dan is uw huis binnenkort een
opvang voor 25 zwerfkatten (of meer!)
Blijdorpherinnering . fOlO: CG. van langeveld
De okapi
Internet biedt de
mogelijkheid om
informatie over dieren
te zoeken. Maar het is
niet altijd even eenvoudig
om die informatie
te vinden. Daarom
spoort de rubriek
Digibeesten een selecti
e van de meest interessante
sites voor u
op. Wij proberen
zoveel mogelijk
Nederlandstalige sites
voor te stellen, maar
vaak zijn Engelstalige
sites iets uitgebreider.
Deze worden gekenmerkt
met een "'.
Tekst: jenny Cock shull
Alle links zijn direct
aan te klikken op
www.vriendenvanblijdorp.nl
Als u een leuke site weet,
stuur dan een mailtje naar
info@vriendenvanblijdorp.nl
Okapi· foto: Yvonne Raaijmakm
In dit jubileumjaar besteden we aandacht aan een selectie dieren die een nieuw of gerenoveerd
verblijf van de Vrienden hebben gekregen. Eén van de door de Vrienden gefinancierde verblijven
is dat van de Okapi's. Deze nogal vreemd uitziende dieren lijken gemaakt te zijn van overblijfselen
van vier verschillende dieren. Ze hebben gestreepte benen als een zebra, een nek als
een paard, horens als een giraf en een kop als een hert. Deze bedreigde diersoort komt uit
Kongo (vroeger Zaïre) in Afrika en is verwant aan de giraf.
Helaas zijn Nederlandstalige sites over deze fascinerende dieren bijna net zo zeldzaam als het
dier zelf.. .. maar ik heb er drie gevonden:
Op de pagina van de Vrienden Blijdorp kunt u lezen waarom er een nieuw verblijf moest
komen en hoe de nieuwe biotoop een geweldig verbetering is voor de dieren:
www.vriendenvanblijdorp.nl/html/button2/okapi.html
Okapi schijnt heel populair te zijn als een bijzondere naam voor verschillende bedrijven,
muziek groepen, radio stations. enz. Okapisoft is een Nederlands software bedrijf dat websites
bouwt. Ze hebben een aardige pagina over het dier zelf: www.okapisoft.nl/okapi.html
De Nederlandstalige sites zijn dun gezaaid, maar Danielle van Dalfsen heeft ooit een spreekbeurt
op school gehouden over giraffen ........ 'oat is de naaste familie van de okapi's en zij heeft
ook een klein verhaal hierover geschreven: www.spreekbeurten.info/giraffe.html
Een echt geweldige site met heel veel informatie en spectaculaire foto's van deze prachtige
dieren is die van Animalbox: www.animailbox.com/okapis.html·
Okapi's zijn zeldzame dieren in het wild en ook in dierentuinen. Het American Museum
of Natural History heeft een pagina gewijd aan de bedreigingen in hun leefgebied:
www.amnh.org/nationalcenter/Endangered/okapi/okapi.html·
Nog meer feiten over hun leefgebied. eetgewoontes, voortplanting en waarom ze
meer van vliegen houden dan van varen kunt u vinden bij :
animaldiversity.ummz.umich.edu/accounts/okapia/o.johnstoni$narrative.html
Voor het geval dat u niet precies weet waar Kongo ligt op het Afrikaanse continent, kunt
u even een kijkje nemen bij www.atlapedia.com/online/countries/congo.htm·
Zij hebben een politieke en een fysieke kaart van Kongo plus allerlei feiten over het
klimaat, de bevolking en de geschiedenis van het vroegere Zaïre.
De site van de Bronx Zoo in New York is een uitgebreide site met een hele leuke
pagina over de okapi's en alle andere dieren die in het Kongolese regenwoud leven:
www.congogorillaforest.com/congointro/congohome· Klik op 'Meet the Congo
Residents' om de lijst te zien (NB. er is ook een pagina met informatie over Col obus apen.
Die krijgen binnenkort ook een nieuw verblijf van de Vrienden!).
Als u wilt weten wat Okapi's in dierentuinen te eten krijgen dan kunt u daarover lezen op:
www.nagonline.net/Diets%20pdf/Okapi%20Feeding%20SSP.pdf •
Een andere leuke site, vooral voor kinderen. is die van de WesterviIIe City School in Ohio.
Ze hebben een grappig gedicht en een kruiswoord puzzel over Okapi's:
www.westerville.kI2.oh.usIZOO/Orlich/pages/Okafrtpg.htm •
U heeft misschien recentelijk gelezen dat een aantal scholen in Rotterdam wil beginnen met
engelse les voor kleuters? Als uw kinderen reeds het Engels machtig zijn is er een spannend
boek voor ze over een Okapi-jong dat zijn moeder kwijt raakt in het regenwoud. Het
verhaal is gebaseerd op een ware gebeurtenis en geeft inzicht in de leefomgeving, enz.
Het boek heet 'What am I?' van Mary Neel Green en is te bestellen bij:
www.utexas.edu/utpress/books/grewhp.html· ($9.95)
Mary Neel Green heeft ook meegewerkt aan een ander boek voor volwassenen getiteld
'The Okapi - Mysterious Animal of Congo-Zaire'. Een deel van de opbrengst van het
boek gaat naar het Ituri Forest conservation programma. Ook te bestellen via:
www.utexas.edu/utpress/books/linoka.html· ($ 17.95)
www.amazom.com heeft beide boeken samen in de aanbieding voor $21 .30 !
Okapi's zijn heel zeldzaam in het wild en er zijn ook maar 80 a 90 exemplaren in dierentuinen
in de hele wereld, maar een plek waar ze veelvuldig voorkomen is op postzegels! Meer dan
20 voorbeelden zijn te bewonderen bij: www.pibbums.com/cryptost/okapi.htm·
Als u nog een laatste interessant feit wilt weten over O kapi's dan moet u vooral kijken bij:
www.xaraxone.com/FeaturedArt/dc3fhtmI/06.htm •

oeooooooooo
Hamb urg paillet Wyand He d ré B urb urg Amr k-
oir de Challan Wyand He dorée Bra k 1 ,rgenté
Gauloi. d r H ud n caill uté Um u in Maran u ou
G51inai u ex hemliné Rh d 1 land
Brahma perdrix bleu Brahma perdrix bi u Bra kei argenté. Lcgh m bl;1Il
De zieke kip
Kippen, kalkoenen, parelhoenders, eenden, ganzen, kwartels,
fazanten, patrijzen, struisvogels, emoes en nandoes. Allemaal
prachtige vogels en u herkent er zeker veel als vaste bewoners
van Blijdorp en andere dierentuinen. AI deze vogels hadden
gedood moeten worden als de vogelpest Rotterdam had bereikt
en als dierentuinen geen uitzonderingspositie zouden hebben
mogen innemen. Onder strenge voorwaarden mogen dierentuinen
deze vogels namelijk inenten tegen de klassieke vogelpest.
Gelukkig is Blijdorp en de andere dierentuinen hierdoor de ramp
van ruiming gespaard gebleven. Heel veel vogelkwekers en - houders
waren echter minder gelukkig. Reden genoeg om in deze
vogelwijzer eens naar de 'bron van deze ellende' te kijken: de
kip. Wij zullen eerst iets vertellen over de stamvader van de
alom bekende kip om vervolgens via een stukje geschiedenis
van het huishoender iets te vertellen over de vogelpest.
Kamhoenders
In Azië leven vier soorten kamhoenders:
het Sonnerathoen, het groene Javahoen,
het Lafayettehoen en het Bankivahoen
(Gallus gallus). Zij behoren tot de fazantachtigen,
wat met name aan hun houding
en foerageergedrag goed te zien is. Het
Bankivahoen is het belangrijkste onder de
kam hoenderen, want hij is de stamvader
van alle soorten 'huiskippen'. Vandaar dat
we wat meer over deze hoendersoort zuilen
vertellen. Bankivahoenders komen voor
in een groot deel van Zuidoost-Azië. De
haan is zo'n 70 cm groot en weegt ongeveer
I kilogram, de hennen zijn kleiner (44
cm) en lichter (circa 750 gram) en vooral
minder mooi gekleurd. Bankivahoenderen
leven in (sub-)tropische gebieden. Hun
voedsel zoeken ze pikkend met hun snavel
en krabbend met hun poten over de grond.
Ze zijn niet erg kieskeurig: ze eten alles.
Zaden, blaadjes, gras, vruchten en levend
voer (met name insecten).
Bankivahoenders broeden in de droge tijd.
De hen legt vijf tot zes eieren, soms ook
wel meer. Ze broedt die, alleen, in 18 tot
20 dagen uit. Eenmaal uit het ei groeien de
kuikens snel op. Na drie weken kunnen ze
al vliegen en dat is ook van levensbelang,
want deze kippen worden flink bejaagd
door roofdieren. Om die reden slapen
de kippen in bomen.
Bankivahoenderen zijn niet bedreigd in hun
bestaan. Mogelijk lopen er honderdduizenden
van rond. Dat komt omdat ze een zeer
groot leefgebied hebben en zich bovendien
in veel verschillende soorten leefgebied
kunnen handhaven. Ook in door de mens
gecreëerde gebieden, als bijvoorbeeld
oliepalmplantages. Toch zijn er van alle
kanten bedreigingen voor deze vogel.
Enerzijds door de jacht: zowel de directe
jacht, waarbij de mens op de vogel jaagt,
dieren in hun leefgebied introduceert die
vervolgens op de hoenderen gaan jagen.
Maar ook door vernietiging van zijn habitat,
wederom door de mens. Ook de derde
bedreiging komt door de mens.
De Bankivahoenders worden namelijk
bedreigd door het feit dat er in hun leefgebied
allerlei soorten loslopende huis kippen
komen. Deze huiskippen kunnen paren
met het Bankivahoen en brengen ook
vruchtbare jongen voort. Het is ondertussen
dan ook sterk de vraag of er in de
buurt van menselijke nederzettingen nog
wel raszuivere Bankivahoenderen voorkomen.
Dat is vooral zo'n groot probleem,
omdat door (menselijke) selectie de genenvariatie
bij de huiskippen nog maar zeer
klein is. Hierdoor wordt ook de genetische
variatie bij het Bankivahoen steeds kleiner,
wat de soort sterk verzwakt.
Eclipsrui
Het bijzondere van het Bankivahoen is de
eclipsrui. Tijdens de zomer verliest de haan
zijn mooie, opvallende. halsveren en worden
ze vervangen door eenvoudige zwarte
veren: het schaduwkleed. De rui die dit
schaduwkleed doet ontstaan noemen we
de eclipsrui. Eenden kennen overigens ook
een eclipsrui. Misschien is het u wel eens
opgevallen dat 's zomers de woerden van
onze wilde eend er bijna hetzelfde uitzien
als de wijfjes. In de eclipsperiode verandert
de macho-haan ook van gedrag en wordt
hij een kruiperige bangerd.
Men denkt dat het schaduwkleed in het
vroegste bestaan van het Bankivahoen zijn
normale kleed is geweest. Daarnaast had
Tekst:
I Jos en Anne Marie Nijkamp Hosman
hij kortdurend zijn prachtkleed om de hen- 8ankivahoen . foto'l: Konrad Wothe. D. Arnoldl)
nen te verleiden. Door genetische selectie
is de periode dat de haan aantrekkelijk is
voor hennen (waarvan bewezen is dat ze
vallen op de mooiste haan) steeds langer
geworden en hoeft hij het nu nog maar een
als de indirecte jacht. waarbij de mens paar maanden te doen met zijn schaduw- >

Nieuws uit andere dierentuinen
In het nieuwe verblijf in het Noorder Dierenpark is een gezond poedoe-meisje geboren - foto: Noorder Dierenpark
Avifauna, Alphen aan den Rijn
Begin dit jaar zijn in Avifauna enkele bouwprojecten
van start gegaan. De volières van
de neushoornvogels en de hokko's achter
in het park moesten worden vernieuwd.
De neushoornvogels zullen in de toekomst
aanzienlijk meer ruimte krijgen. Helaas zuIlen
enkele hokkosoorten het park verlaten.
Ook de bouw van de Fillipijnenhal vordert
al behoorlijk. In deze hal zal de nieuwe
roodbruine neushoornvogelvrouw gehuisvest
worden. Ook de Panay neushoornvogels
en de groenvleugelduiven komen in
deze hal.
Zowel de Amerikaanse zeearenden als de
Stellers zeearenden hebben voor jongen
gezorgd.
Artis, Amsterdam
Op het kamelenveld zijn voor de ogen van
het publiek een alpaca en een kameel
geboren. Beide jongen maken het goed en
zorgen door hun wilde sprongen voor veel
kijkplezier. Het publiek ondervindt helaas
veel hinder van de vele werkzaamheden in
Artis. De grootste bouwprojecten, het
nieuwe Zuid-Amerikaterrein en de roofvogelvolière
zullen naar verwachting in het
najaar worden afgerond. Voor de volière
zijn eind februari 17 meter lange palen in
de grond geslagen. Bijzonder is ook nog de
geboorte van een gekloonde python. Het
bijzondere hier is dat niet de mens heeft
gekloond, maar dat een spontane kloning
heeft plaatsgevonden. Dit wordt parthogenese
genoemd.
Dolfinarium Harderwijk
Eind juni is, na een zwangerschap van vijftien
maanden, in het dolfinarium een wal­
rus geboren. Het jong woog bij de geboorte
zo'n vijftig kilo en heeft al een snor. Voor
de moeder was dit het tweede jong. In dierentuinen
worden zelden walrussen geboren,
zodat dit als bijzonder gezien kan worden.
Helaas zijn de verblijven verouderd.
Het dolfinarium is druk bezig met het
plannen van een verbouwing van het walrussenverblijf
dat 2005 gereed moet zijn.
In dit nieuwe verblijf krijgen de walrussen
veel meer ruimte en mogelijkheden om
hun gedrag te ontplooien.
Ouwehands,Rhenen
De bouw van de overdekte speeljungle
vordert gestaag. De eerste dieren voor de
aangrenzende verblijven (8 prairiehondjes)
zijn al gearriveerd. Het in december geboren
ijsbeert je is buiten te bewonderen. Het
is een mannetje. Het berenbos heeft een
logé gekregen: een bruine beer uit Slowa­
kije. De beer viel mensen lastig en brak
afvalcontainers open. Eind 200 I zorgde de
Slowaakse dierenbescherming ervoor dat
de beer werd gevangen en naar een klein
dierenpark werd gebracht. Het dierenpark-
I Tekst: Gerh ard Tijssen
je had echter niet voldoende huisvestingsmogelijkheden
en daarom vangt Rhenen
deze beer op tot het verblijf in het nieuwe
dierenpark Gulbergen bij Eindhoven gereed
is.
Fuengirola, Spanje
Fuengirola, gelegen aan een bekende
Spaanse Costa had jaren een dierentuin
met een twijfelachtige reputatie. In 1999 is
deze dierentuin gekocht door de Rain
Forest company en totaal heringericht met
het doel aandacht te geven aan het tropisch
regenwoud. In 200 I is de tuin, na een sluiting
van twee jaar, heropend. Een belangrijke
verbetering was de huisvesting van de
chimpansees. Tot de verbouwing waren
deze alleen of als duo in een r ij kleine
verblijven te zien. Toch werden er jongen
geboren, maar altijd moesten deze met de
hand worden grootgebracht. In het nieuwe
verblijf, waar de dieren moesten wennen
aan gras, water en hoogteverschillen, is
ook een jong geboren. Dit wordt door de
moeder opgevoed. Een fantastisch resultaat
na de metamorfose van deze dierentuin.
Valencia, Spanje
In Valencia is in december 2002 een nieuw
aquarium geopend. Het hele complex moet
een grote toeristische attractie worden
voor de regio. Naast vissen zullen in het
park uiteindelijk dolfijnen, orka's, beloega's,
walrussen, zeehonden, zeeleeuwen, zeeolifanten
en pinguïns te zien zijn. Kortom een
dolfinarium Harderwijk in het kwadraat.
Nu maar hopen dat zij zich beter doorontwikkelen
dan het genoemde Nederlandse
dolfinarium.
Tiergarten Schonbrunn, Wenen
Eindelijk kwamen er weer nieuwe panda's
naar West Europa. Na vijftien jaar onderhandelen
en praten met de Chinese autoriteiten
kwam dit voorjaar een paartje reuzenpanda's
naar Wenen. In juli 2002 is het
nieuwe Borneohuis in Wenen geopend.
Er zijn vele dierentuinen die een tropisch
oerwoud nabootsen, maar weinigen specialiseren
zich in een bepaalde regio.
Het nieuwe complex in Wenen is geheel
gewijd aan de bergregenwouden op Oost
Kalimantan. In dit oerwoud huizen o.a.
kleinklauwotters, tijgerpythons, slijkspringers,
schuttersvissen en mangrovekwallen.
AI eerder is gesproken over het nieuwe
koalahuis. Naast koala's zijn daar nu ook
hoenderganzen, Gould's varanen en Parma
kangoeroes te zien. Verder zijn er jonge
ijsberen te bewonderen. Kortom deze tuin
in Wenen timmert volop aan de weg. •
OOOOeDOOeDOOOOOO
Pinguïns, pinguïns en
. ..
nog nteer plngulns
Vriendenreis naar het Noorder Dierenpark in Emmen
Nijlpaard - foto: Ineke Slijkoort
Zaterdag 3 mei vertrok een volle bus
met enthousiaste Vrienden naar Emmen.
We waren alweer een tijdje niet op
bezoek geweest bij het Noorder Dierenpark.
Het werd weer eens tijd! Zoals we
van ze gewend zijn hebben onze vrienden
in Emmen weer een aantal spectaculaire
nieuwe verblijven gecreëerd_
We werden afgezet bij de nieuwe ingang.
Dat was mooi, want iedereen wilde graag
een blik werpen op de nieuwbouw. En het
is weer de moeite waard! Met Playa Pinguïnos
probeert Emmen een idee te geven
van de Peruaanse kust. Het is fantastisch!
U kunt meer dan 150 Humboldt pinguïns
bekijken bij alles wat ze doen: in het water,
in het nestgebied, etc.
Een ander hoogtepunt is Wallalanga, een
informatief gebouw in de traditie van het
Biochron, waar u alles te weten kunt
komen over het belang van het water_
Ik ben niet zo educatief ingesteld, maar
gelukkig zijn er ook dieren te zien, bijvoorbeeld
drie enorme soepschildpadden.
Buiten is een leuk verblijf ingericht voor
poedoe's. De dieren hebben zoveel mogelijkheden
om zich te verstoppen dat we
ons maar bleven afvragen hoeveel poedoe's
er nu leven. Verder konden we een eerste
blik werpen op een lekker groot verblijf .
voor guanaco's?
I Tekst: Marcel Kreuger
Blijdorp-bezoekers zijn een beetje gewend
aan het overbruggen van flinke afstanden.
Gelukkig rijden er treintjes tussen het
Oceanium en de Rivièrahal. .. . Emmen
heeft een beetje hetzelfde probleem. De
uitbreiding en de nieuwe ingang liggen op
een behoorlijke afstand van de oude tuin.
Deze afstand moest echter lopend worden
afgelegd. Omdat u dwars door het winkelcentrum
moet lopen heeft u wel de kans
om een goedkoper hapje/drankje te nuttigen.
Dat is in deze dure Eurotijden soms
erg handig ... Ik kan me echter voorstellen
dat mensen die wat slechter ter been zijn
de loopbrug als een enorme belasting zien.
De oude tuin heeft natuurlijk de bekende
hoogtepunten: de olifantenkudde, de vlindertuin,
de nijlpaardengroep, de savanne,
de naakte molratten, etc. Waarschijnlijk
maakt u een hele andere keuze. Helaas
was het nieuwe biotoop 'Het wilde westen'
nog niet klaar. Maar het zag er al behoorlijk
spectaculair uit. Een flink stuk van de tuin
werd omgetoverd in een bosachtige streek
met aan de rand een uitgestrekt moeras.
Tussen de Amerikaanse dennen en moeras­
cipressen zijn inmiddels bosbizons en elanden
te zien. Het Wilde Westen sluit aan bij
het gebied van de Kodiakberen. Het 'Wilde
Westen' is op 25 juni geopend.
Ik vind het erg goed dat de directie van het
Noorderdierenpark het aan durft om een
aantal vertrouwde verblijven op te doeken
om een nieuw biotoop-gebied te creëren.
Ik zie liever minder dieren, in een meer
natuurlijke omgeving, dan een grote verzameling
in kleine verblijfjes. Ik moet binnenkort
toch maar weer eens gaan kijken
Kortom, het was weer een prima dag.
Tom, bedankt voor de organisatie!
Beschikt u over internet, surf dan ook eens
op de website van het Noorder Dierenpark:
www.noorderdierenpark.nl
Naschrift:
In het kader van het Jubileumseminar over gedragsverrijking (zie pagina 14) is het aardig om te
vermelden dat Emmen is gestopt met de populaire voedershows bij de Patagonische zeeleeuwen.
U herinnert zich mogelijk nog de beelden uit de TV-serie over het Noorder Dierenpark. Men is er
mee gestopt om redenen van dierenwelzijn. Ten eerste concentreerden de zeeleeuwen zich voortdurend
op langslopende verzorgers in de hoop een visje toegeworpen te krijgen. Daardoor verbleven de
dieren alleen nog in het deel van het bassin waar ze gevoerd werden . Kortom, onnatuurlijk gedrag en
een te beperkt gebruik van de aanwezige ruimte. Ten tweede bleek er sprake van flinke competitie
om de toegeworpen vissen. De minder dominante zeeleeuwen delfden daarbij vaak het onderspit.
Ook dat is geen natuurlijke situatie, want in de natuur jagen zeeleeuwen op scholen vissen en dan
heeft iedere zeeleeuw ruimschoots de kans om een maaltje te vangen. De zeeleeuwen in Emmen
worden nu enkele malen per dag gelijktijdig op enkele plaatsen in het bassin gevoerd.
2Se jaargang, nummer 3, oplage: 7250
Vereniging Vrienden van Blijdorp
Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam
Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging
Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per iaar.
De Vereniging Vnenden van Bliidorp stelt zich ten doel:
"Het in zo breed mogelilke zon ondersteunen van
Diergaarde Blijdorp ". De jaarlijkse minimale contributie
bedraagt € 27.- , waarvoor de leden 4 keer per iaar
het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen,
alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde
Blijdorp in Rotterdam.
Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te
nemen aan diverse actIviteIten, die speciaal voor hen
georganiseerd worden, zoals excursIes en lezingen.
Secretariaat:
K. van Leeuwen, Sonoystraat 6a,
3039 ZT Rotterdam
Vriendenfoon: 0 I 0 - 467 66 37
Vriendenfax: OIO - 467 66 37
Email: info@vriendenvanblojdorp.nl
Postbank: 13 57 803
Bank: Fortisbank nr: 98.55.33.099
Afdeling Reizen:
T. Slilkoort
Aernt Bruunstraat I I I. 3067 JC Rotterdam
Telefoon: 0 I 0-421 1931
Giro: 20 71 059
Promotieteam:
Fam. H. Gerricse
Souryscraat I d, 3039 SR Rotterdam
Telefoon/fax: 0 I 0 - 466 36 82
Telefoon Vriendenwinkel:
OIO - 4431431 cst 220 (oude Winkel) en
250 (nieuwe winkel). Mobiel: 06-40323077
Postbank: 62 17 917
Redactie-adres Vriendennieuws:
M. Kreuger, hoofdredacteur.
GoudsesIngel BSd, 3031 EL Rotterdam
Redactie-medewerkers:
J. Cockshull, M. van Leeuwen-Maat.
J. Nijkamp, A. Nijkamp-Hosman, A. Peters,
A. Schouten, G. Tijssen, T. van de Velde
Vormgeving en druk: Argus. Rotterdam
Vrienden van Blijdorp op Internet:
Website: http://www.vriendenvanbilldorp.nl
Redactie Website: J.Cockshull, A. Gelderblom
Advertentiewerving Vriendennieuws:
T. van de Velde:
Spaansekade 20, 30 I I M L Rotterdam
Telefoon: 0 I 0-4127994
Samenstelling Verenigingsbestuur:
Voorzitter CM. Groenhorst
Vice-voorzitter T. Slijkoort
Secretaris K. van Leeuwen
• Tweede secretaris S. Noordiik
Penningmeester A.M. Bos
Leden H. Gerricse
M. Kreuger
ISSN: 1568-3400
Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen
de mening van de auteur en met noodzakelijkerwijs die
van de redactie. De redactie behoudt zich het recht
voor artikelen in te korten of te weigeren.
Toegezonden foto's kunnen met vermelding van de
naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten
behoeve van activiteiten zonder wonstoogmerk van de
Vereniging Vroenden van Bliidorp. Tenzij schrifteliik
anders wordt aangegeven worden toegezonden foto's
opgenomen In het fotoarchief van de Vereniging Vrienden
van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.

----