Denise Snoeien: 'Kanker heeft ons als gezin ook iets gebracht ...

3
Jaargang 39
April 2012
Uitgave van MMV
Denise Snoeien: ‘Kanker heeft ons als gezin ook iets gebracht' • Oorlog en vrede in
onze darmen • Enthousiast publiek en geweldige lezingen tijdens kennismakingsdag
voor nieuwe leden MMV • Gert Schuitemaker: ‘Niet lukraak maar wat slikken'

Waar het werkelijk
om “draait” in de darmen
om Coli + opbouw
Het gebruik van probiotica voor de opbouw van de darmfl ora en ter
bevordering van het natuurlijke afweersysteem wint nog altijd aan
populariteit.
In onze darmen “wonen” miljarden
bacteriën (10 14 ). De gezondheid
van de darmen en van de mens
als totaal wordt in grote mate
bepaald door deze bacteriën en
de mate waarop zij met elkaar in evenwicht verkeren. In perioden van
stress, tijdens de vakantie (o.a. zuidelijke landen) en tijdens ziekte, maar
ook door veranderingen in het voedingspatroon en/of door het gebruik
van antibiotica kan dit evenwicht verstoord raken. Dan is het gebruik van
probiotica aan te bevelen.
In de maag (normale pH 1.4) lossen
de capsules
binnen 5-15 minuten op
Als de capsules zijn opgelost, wordt de
zuurstabiele matrix blootgesteld aan de
omgevingsvloeistof en vormt zich een
gel die de bacteriën beschermt tegen het
maagzuur
De overlevingskans van de bacteriën
tijdens de maagpassage is hierdoor 50x
hoger. In het duodenum (pH 6,5) lost
de gel op, waarna de bacteriën kunnen
vrijkomen om hun positieve taken te
kunnen volbrengen
Zuurbestendige
bacteriën
Minimaal
1 miljard
kiemen
De bacteriën in deze drie preparaten zijn gevriesdroogd opgenomen en omringt door
een zuurstabiele polysacharide-matrix. De gel die ontstaat na het oplossen van de
capsule en blootstelling aan de omgeving beschermt de bacteriën tegen de zure
condities in de maag. Deze speciale matrix verhoogt de overlevingskans van de
bacteriën in de maag met een factor 50.
Acidophilus Extra 4 en 10, die respectievelijk 4x109 en 10x109 levende bacteriën
bevatten, helpen de darmfl ora op te bouwen en bevorderen het natuurlijke
afweersysteem. Zij verhogen de weerstand tegen ongunstige bacteriën en schimmels
in de darm, helpen de darmfl ora te versterken en bevorderen de darmperistaltiek.
Probioguard bevat 4 miljard (4x109 Probioguard bevat 4 miljard (4x10 ) levende bacteriën en kan dankzij de twee extra stammen
bovendien worden gebruikt tijdens het reizen en op vakantie en/of na het gebruik van antibiotica.
De
volledige
naam
In alle drie de preparaten zijn de Lactobacillus acidophilus La-5 en Bifi dumbacterium
lactis BB-12 aanwezig. Probioguard bevat naast deze twee stammen bovendien ook
de Streptococcus thermophilus STY-31 en Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus
LBY-27. De eigenschappen van al deze bacteriestammen zijn eenvoudig na te
zoeken en uitvoerig beschreven in de literatuur. Acidophilus Extra 4 of 10 en Probioguard zijn
verder melkvrij. De verpakking van de drie preparaten is speciaal ontwikkeld om ervoor te zorgen
dat er geen vocht van buitenaf bij de capsules kan komen. Bovendien hoeven de preparaten niet
in de koelkast bewaard te worden. Daardoor wordt het veel gemakkelijker om de preparaten te
bewaren en/of mee te nemen op reis.
Het darmslijmvlies
gezond
Eenvoudig te openen
Het deksel is eenvoudig te openen en weer goed
te sluiten wat vochtvorming voorkomt.
Vochtig bestendig plastic
Voor alle verpakkingen gebruiken we hoogwaardig plastic
vanwege superieure eigenschappen om de capsules te
beschermen tegen licht en vocht.
Ook een intact darmslijmvlies is belangrijk
voor de gezondheid van het totale lichaam.
Met een promucoticum als Colibiogen is er
maximale ondersteuning. Voor verdere informatie
kunt u de gratis folder aanvragen via
onderstaand adres.
Deksel met spiraal
Speciaal ontworpen om beschadiging
van de capsules tijdens transport en
opslag te voorkomen.
Speciale “drooglaag”
Een speciale laag aan de
binnenzijde voorkomt het
vochtig worden van de
capsules en daarmee
kwaliteitsverlies na opening.
Voor informatie zie www.hb08.nl tel 088-0075700 mail info@hb08.nl

Hoe bestaat het!
De maand maart stond opnieuw in het
teken van darmkanker. Dat biedt de
gelegenheid allerlei aspecten van en rond
deze aandoening te belichten. Eén zo’n
aspect is leefstijl en dan met name voeding.
Anno 2012 is de wetenschap op dit
punt best vergevorderd. Zo heeft het bekende
rapport van het WCRF uit 2007
ondubbelzinnig aangetoond dat een derde
van alle kankers kan worden voorkomen
door veel gezonder dan nu te leven en te
eten. Dat is niet niks.
Behalve over de rol van voeding en leefstijl
bij preventie krijgen wetenschappers
langzaam maar zeker ook meer zicht op
de betekenis ervan voor patiënten. Zo
zijn er steeds meer aanwijzingen dat patiënten
beter door zware behandelingen
komen als ze zo gezond mogelijk eten.
Toegegeven, een kind kan het bedenken
maar wetenschappers willen zoiets eerst
graag tot achter de komma bewijzen
voordat er aanbevelingen worden gedaan.
Welnu, die bewijzen beginnen zich op te
stapelen en een toenemend aantal academici
staat voor die inzichten open. Wie
bijvoorbeeld Foodlog.nl wel eens bezoekt,
zal dat beamen.
Ik had daarom best enige hoop dat het
programma van de Darmkankerdag van
het Anthonie van Leeuwenhoekziekenhuis
op 24 maart aandacht zou schenken aan
het belang van voeding en leefstijl. Al was
het maar vijf minuten. Dit walhalla van
de reguliere geneeskunde noemt zichzelf
hét expertisecentrum op het gebied van
oncologie; daar mag je toch wel wat verwachten.
Maar op een praatje van een
diëtiste na vermeldt het programma helemaal
niets. Hoe bestaat het!
MMV wil graag een verbindende factor
zijn, ook naar de reguliere sector toe.
Opnieuw wordt op zo´n moment duidelijk
dat we nog bergen werk te verzetten
hebben en dan niet zozeer voor de MMV,
maar voor de patiënten zelf en voor hen
die dat niet willen worden. Voor ons allemaal
dus.
Cor van Groningen
eindredacteur Uitzicht
‘Blijf positief, dat bevordert de kwaliteit van je leven’
Het leven van de 21-jarige studente Denise Snoeien nam
een wending toen haar moeder kanker kreeg. “Haar motto
was altijd ‘Ik ga voor het wonder’ en dat heeft op ons als
kinderen een positief effect gehad. Ik zie kanker niet alleen
maar als iets negatiefs. Het heeft ons als gezin ook iets
gebracht en mij persoonlijk sterk beïnvloed.”
Oorlog en vrede in onze darmen
Goed functionerende darmen zijn net zo belang-
rijk voor onze gezondheid als voeding. Dat inzicht
doet in wetenschappelijke kringen de laatste tijd
steeds meer opgang. Een verstoorde darmfunctie
kan zomaar effect hebben op de longen of de huid.
Dr. Hans Stoop legt uit wat de samenhang precies
is tussen darmen en ons immuunsysteem.
Volle zaal, enthousiast publiek, geweldige
lezingen
Een volle zaal, een enthousiast publiek,smakelijke
hapjes, een eersteklas lunch en niet te vergeten
geweldige sprekers. Riëtte Janssen vertelde tijdens
de kennismakingsdag voor nieuwe leden op zaterdag
3 maart hoe we én gezond én lekker kunnen
eten terwijl dokter Hans Moolenburgh een
ieder toewenste “een goede rebel” te worden…
‘Niet lukraak maar wat slikken’
Na zijn advies om terug te keren naar het dieet van
onze voorouders gaat dr. Gert Schuitemaker in het tweede
deel van het interview met hem in op de tekorten aan
essentiële voedingsstoffen die velen hebben. Hij raadt
aan om supplementen te gebruiken maar niet lukraak.
“Al te vaak deden en doen we maar wat. “
‘Weerstand tegen dat kunstmatig opfokken’
Toen Ineke en Jan van de Waterlaat in het zuiden
van het land woonden, zagen ze daar alom de
enorme varkensschuren met duizenden dieren.
De bio-industrie stuitte met name Jan heel erg
tegen de borst omdat hij van huis uit een heel
andere omgang met vee gewend was. Het kunstmatig
opfokken werkte heel vervreemdend.
4
10
14
18
23
3

Denise Snoeijen:
‘Blijf positief, dat bevordert
de kwaliteit van je leven’
4

Als je te horen krijgt dat je moeder kanker heeft…
Het huis van de 21-jarige Denise Snoeijen, studente pedagogiek, ademt rust. Keurig opgeruimd. Op tafel
grote potten voedingssupplementen, het boekje ‘Wat zit er in uw eten’, de DVD Life en een ansichtkaart
met een mooie spirituele tekst (zie kader). Niet bepaald de inrichting van een gemiddelde student – en dat
klopt. Denise’s leven kreeg een nieuwe wending toen haar moeder kanker kreeg. Een verhaal over de
impact van kanker op een kind. Tekst: Petra Pronk
Als mensen kanker krijgen gaat
de aandacht van de omgeving
auto matisch naar de patiënt. Logisch.
Maar achter elke zieke zit ook een
familie; ook op de familie heeft de ziekte
invloed. Welke invloed precies, dat hangt
van veel factoren af, maar een van de belangrijkste
factoren is de manier waarop
je daar zelf mee omgaat. Dat is althans
de ervaring van Denise Snoeijen, dochter
van Jeannette Moors, van wie er een interview
stond in Uitzicht in december
2011.
De kamer van Denise biedt uitzicht op
het Nijmeegse Goffertpark. Heerlijk rustig,
vindt ze. “Ik woonde eerst op kamers
in het centrum, maar dat gaf behoorlijk
wat stress en onrust. Ik merkte dat ik me
rustiger voelde als ik dichtbij het bos zat.”
Die uitspraak kenmerkt haar. Het gaat
bij Denise vaak om ‘voelen’ en daar dan
vervolgens naar handelen. Dat heeft ze
niet altijd gehad. Sterker nog, vroeger
was ze een behoorlijk gesloten meisje
dat het lastig vond om in contact te treden
met de wereld en met zichzelf. Dat
veranderde toen haar moeder ziek werd.
Maar dat ging niet zonder slag of stoot.
Muziek als uitlaatklep
Denise was 15 jaar toen ze te horen
kreeg dat haar moeder kanker had.
“Die boodschap kwam niet echt binnen”,
vertelt ze. “Ik hoorde het wel maar
op de een of andere manier drong het
niet echt tot me door. Waarschijnlijk omdat ik ook niet wilde
dat het doordrong. Ik reageerde alsof er niets aan de hand
was en dacht op dat moment alleen maar ‘en wat nu’?” In het
begin vond Denise het moeilijk om over haar gevoel te praten.
“Ik had wel mensen bij wie ik met mijn verhaal
terecht kon, maar ik had niet zoveel behoefte om te praten
en heb ervoor gekozen het grotendeels in mijn eentje te verwerken.”
Ze trok zich terug in haar studie en in zichzelf. Maar
ze had wel een uitlaatklep: muziek. Achter haar keyboard kwamen
de emoties boven die ze in het normale leven niet toe kon
laten. Al het verdriet om wat ze zag, de beelden van wat chemo
met haar moeder kon doen, stopte ze in droevige composities.
Haar muziek vormde een toevluchtsoord, waardoor ze in het
gewone leven redelijk normaal kon functioneren. Dacht ze.
Eye-opener
Haar zangpedagoge wees haar er op een gegeven moment op
dat ze altijd glimlachte als ze over de ziekte van haar moeder
Het gebed dat verhoord werd
Ik vroeg om kracht,
en God gaf me moeilijkheden
om me sterk te maken.
Ik vroeg om wijsheid,
en God gaf me problemen om
te leren op te lossen .
Ik vroeg om voorspoed,
en God gaf me verstand en
spierkracht om mee te werken.
Ik vroeg om moed,
en God gaf me gevaren om te
overwinnen.
Ik vroeg om liefde,
en God gaf me mensen om te
helpen.
Ik vroeg om gunsten,
en God gaf me kansen.
Ik ontving niets van wat ik vroeg.
Ik ontving alles wat ik nodig had.
Denise: ‘De symboliek van deze tekst geeft
mij kracht om positief te denken’.
vertelde. “Dat was een eye-opener”, zegt
Denise. “Toen begreep ik ineens dat dat
een beschermingsmechanisme was. Dat
ik me emotioneel afsloot omdat het eigenlijk
te erg was om toe te laten. Maar
ik heb me toen ook gerealiseerd dat het
belangrijk was om eerlijk te zijn in wat
ik voel en dat gevoel ook toe te laten in
plaats van het weg te lachen.”
De zangpedagoge gaf haar ook nog een
ander advies: vertel je moeder elke dag
dat je van haar houdt. Dat advies heeft
ze opgevolgd, en sindsdien is het contact
met haar moeder wezenlijk veranderd.
“We zijn dichter bij elkaar gekomen”,
verklaart Denise.
Dat komt niet alleen doordat zij zelf
opener is geworden maar ook doordat
haar moeder veranderd is. “Het is net
of ik twee moeders heb. Een van toen
ze ziek werd en eentje van nu. Die van
‘toen’ was er altijd wel, hield van ons en
je kon altijd bij haar terecht als er echt
iets was, maar ze was ook op afstand,
kwam nooit echt dichtbij. Ze was altijd
druk bezig met dingen die niet echt
belangrijk waren, had veel stress en
nam ongezonde voeding tot zich.
De moeder van nu is een stuk relaxter
en toegankelijker. Weet wat belangrijk
is en maakt zich niet meer druk om wat
dat niet is. We hebben veel dezelfde
interesses, zoals gezonde voeding, en
praten veel met elkaar over dingen die
er echt toe doen. Ook het contact met de rest van de familie
is hechter geworden.”
Positief denken
Denise is dankbaar dat haar moeder nu zo positief in het leven
staat. De manier waarop zij met haar ziekte is omgegaan
is voor haar dochter een bron van inspiratie. “Het maakt een
wereld van verschil of je een moeder hebt die negatief denkt
en het niet meer ziet zitten, of eentje die ervoor gaat en volop
bezig is te werken aan haar herstel met gezond eten, positief
denken, visualisaties en spiritualiteit. Haar motto was altijd
‘Ik ga voor het wonder’ en dat heeft op ons als kinderen een
positief effect gehad. Ik zie kanker niet alleen maar als iets
negatiefs. Het heeft ons als gezin ook iets gebracht en mij
persoonlijk sterk beïnvloed.”
Ze vertelt over een college waarbij het ging om de vraag hoe
kinderen in achterstandswijken toch een goed leven kunnen
krijgen. De sleutel bleek te liggen in drie dingen: een inspire-
5

end persoon in hun omgeving, deze persoon ook daadwerkelijk
te zien als inspirerend persoon en hiernaar te handelen.
Het belang van die drie factoren herkent ze in haar eigen leven.
De manier waarop haar moeder met haar ziekte is omgegaan
is het beste bewijs van de stelling dat niet de omstandigheden
bepalend zijn voor hoe je in het leven staat, maar jouw houding
ten aanzien van die omstandigheden. ”Op een cursus ‘Stress de
baas’ van Albert Sonnevelt hoorde ik de uitdrukking: ‘Je kunt
de wind niet veranderen, maar wel de zeilen’. Ik kon niet veranderen
dat mijn moeder kanker had, maar ik kon wel kiezen
hoe ik daarmee om wilde gaan. Ik ben ervan overtuigd dat dit
niet alleen bijdraagt aan je geluk maar ook aan je gezondheid.”
Veranderingen
De ziekte van haar moeder heeft een paar dingen fundamenteel
veranderd. Ten eerste vindt ze het niet vanzelfsprekend dat
haar ouders er zijn en maakt ze bewust werk van de onderlinge
band.
Ten tweede staat ze zelf anders in het leven. Bewuster, in alle
opzichten. “Ik ben op een breed gebied bezig met gezondheid.
Op fysiek gebied probeer ik zo gezond mogelijk te leven. Ik
eet gezond en slik supplementen. Ik ga geregeld naar de natuurwinkel.
Daarnaast probeer ik zoveel mogelijk te bewegen.
Ook ben ik niet zo van de mobiele telefoon, ik heb die vaak
uitgeschakeld vanwege de straling. Ook heb ik thuis geen
draadloos internet.”
“Ik denk dat ik in een aantal opzichten een andere levensstijl
heb dan de meeste studenten. Op cognitief gebied ben ik heel
bewust positief bezig. Ik denk niet in problemen maar in oplossingen.
Je kunt je gedachten beïnvloeden en ik kies bewust
voor positieve gedachten, omdat ik heb gemerkt dat ik me
daardoor beter voel. Ik heb de cursus ‘Mindfulness’ gevolgd
en doe dit nog steeds met een paar vriendinnen. Zo maken
wij elkaar ook weer bewust. Dingen doen die goed voelen is
het ijkpunt geworden.
Op sociaal-emotioneel gebied hecht ik veel waarde aan mensen
die echt belangrijk voor mij zijn; ik probeer ook om die
relaties actief te onderhouden. Op spiritueel gebied geloof ik
6
Tip voor familie van mensen met kanker
• Geef duidelijk je eigen grenzen en je behoeften aan.
• Wees niet bang om hulp te vragen.
• Neem de tijd voor jouw eigen verdriet.
• Praat erover met iemand die je vertrouwt en/of zorg dat je
een uitlaatklep hebt
• Verwerk dingen op een manier die bij jou past.
• Kies bewust welke informatie je binnen laat en welke niet.
• Omring je met mensen van wie je positieve energie krijgt.
in energie en het belang van balans. Ik kies ervoor om geen
tijd meer te stoppen in ‘energieslurpers’ maar me te omringen
met mensen en dingen die energie opleveren.”
‘Blijf positief’
Als Denise iets door wil geven aan familieleden van mensen
met kanker is het wel dit: “Blijf positief, want dat bevordert de
kwaliteit van je leven enorm. Trek je niet terug in een hoekje
maar probeer door te gaan met leven. Als iemand van wie je
houdt kanker heeft is dat erg, maar het is niet je hele leven.
Er is meer dan alleen kanker. ‘Energy flows where the attention
goes’, oftewel de energie gaat naar waar jij die op richt.
Kies waar je naar kijkt, want dat beïnvloedt hoe je je voelt.”
Tegen ouders zou ze willen zeggen: wees eerlijk naar je kinderen
toe, hoe moeilijk dat ook is. “Je voelt als kind toch wel
als er iets mis is, dus daar kun je beter open en eerlijk in zijn.
Wacht niet te lang met te vertellen wat er aan de hand is.”
Daarnaast wilde zij ook de ruimte om op haar eigen manier
met haar verdriet om te gaan. “Het is belangrijk dat je jezelf
de tijd geeft om te verwerken en je evenwicht te hervinden.”
Leerproces van bewustwording
Al met al kijkt Denise terug op het hele ziektetraject van haar
moeder als een groot leerproces van bewustwording. “Het
klinkt misschien raar, maar het was niet alleen maar negatief.
Het heeft ons ook wat gebracht. Je onthoudt wel de pijnlijke
feiten, maar het gaat erom hoe je ermee omgaat. Ik heb ervoor
gekozen om net als mijn moeder niet in de slachtofferrol
te gaan zitten, omdat dat je enorm belemmert. Ik kijk liever
naar wat ik ervan kan leren. Wat ik hiervan geleerd heb is om
heel bewust te kiezen hoe ik mijn leven wil inrichten. Zo werd
bijvoorbeeld ook in de cursus ‘Stress de baas’ gezegd dat het
leven gemiddeld uit 4000 weken bestaat. Ik heb er al ongeveer
1000 weken opzitten en zit dus op 3000 weken. Hiervan slaap
ik 1/3 deel. Dus nog 2000 weken. Trek daar bijvoorbeeld
school, werk en persoonlijke verzorging nog van af en uiteindelijk
kom ik tot de realisatie wat voor mij belangrijk is. Waar
wil ik die resterende tijd mee vullen? Die vraag dwingt me om
doelen te stellen en te beslissen wat belangrijk is en wat niet.
Waar wil ik tijd insteken, wat is de moeite waard, waar wil ik
naar streven? Wat is ervoor nodig om dat te bereiken? “Mijn
buurvrouw zegt altijd ‘van geen actie komt geen actie’. Als je
iets wilt, moet je er wel wat voor doen. Ik weet in elk geval dat
ik muziek wil maken en mensen wil helpen en doe dit dus
ook volop. De kanker die mijn moeder heeft gehad, heeft een
proces van persoonlijke ontwikkeling in gang gezet dat nooit
meer zal stoppen. Mama zegt altijd: ‘Je leert net zo lang totdat
al je vingers even lang zijn.’ Ik ben met heel andere dingen
bezig dan de meeste van mijn leeftijdgenoten, maar op de een
of andere manier past dit wel bij mij. Ik leer en groei elke dag
en heb geen zwaar gevoel meer zoals toen ik te horen kreeg
dat mijn moeder kanker had.”

Ontwikkelingen in 2011
Met enige ruimte is in dit jaar een bijna
geheel nieuw bestuur aangetreden, er is
afscheid genomen van de interim-voorzitter
Hans Blauwbroek en de bestuursleden
Margreet Heijerman-Strating en
Jan Strating, Rob Kappé was ook dit jaar
nog de facto de penningmeester van
onze vereniging.
Deze mutaties impliceren dat de kennis
over hoe de vereniging reilt en zeilt m.n.
ligt bij het bestuurslid Hans Stoop, onze
adviseur en nestor Cor van Groningen,
de medisch adviseur Bob Hornstra en
de stafmedewerker Wim Kuling. Piet
Sijpersma is adviseur in het bijzonder
op het zorgveld vlak en vertegenwoordigd
de MMV in het Patiënten Platform
voor Complementaire Geneeskunde,
PPCG.
In de reguliere acht avondvergaderingen
in Gorinchem was ruimte voor informatieoverdracht
en afstemming,
naast het passeren van een breed scala
onderwerpen.
Een aantal opvallende punten, die soms
herhaald zijn besproken of waarover
is gerapporteerd m.b.t. de voortgang,
te noemen, de ambassadeurs, het kook-
De positie aan het begin
van het jaar
Jaarverslag 2011 van het bestuur MMV
• In het najaar 2008 is het zogenoemde ‘Strategisch Beleidsplan 2008 –
2012’ geformuleerd.
• In het voorjaar 2010 is aan de leden voorgelegd een concretisering van
het genoemde beleidsplan, op het zorginhoudelijk vlak, de informatievoorziening,
de dienstverlening en belangenbehartiging aan de leden en
onderzoek. Daarnaast het doorzetten van de naamswijziging van de vereniging
in MMV.
• Contouren zijn gelegd van de Moerman Academie, de Ambassadeursorganisatie
en de patiëntinformatie, naast het versterken van het bestuur
en het Centraal Bureau.
• Statuten van de MMV zijn inclusief de wijzigingen door de leden geaccordeerd.
boek, een opvolger voor de penningmeester,
pogingen tot het verkrijgen
van een PGO-subsidie, de ontwikkeling
van de huisstijl MMV, de ANBI-status
van de vereniging, de overeenkomst met
‘de Roode Roos’, administratieve organisatie
van het Centraal Bureau en perikelen
rond de automatisering.
Naast de genoemde vergaderingen zijn
twee ‘heidagen’ georganiseerd, de eerste
in juni op ‘De Hoge Veluwe’ bij Otterlo
en een tweede keer in december in ‘Avifauna’
in Alphen aan de Rijn.
De Otterlo-dag stond in het teken van
de bestuursorganisatie, aansluitend op
het bestaande strategisch plan, wat zijn
de op te pakken onderwerpen en de
prioriteiten, hoe verdelen wij de taken,
wat is de inhoud en omvang van deze
onderwerpen, hoe verloopt de afstemming,
welke personele uitbreiding hoort
daarbij, c.q. welke taakstelling en versterking
van het Centraal Bureau is
noodzakelijk, wat is de tijdsplanning.
De middag en avond in Alphen was de
kans samen met de Maatschap voor
Communicatie uit Utrecht het concept
rapport over hun onderzoek naar de
kernwaarden, de positie van de MMV in
het land en het voorgenomen realisatie
trajecten te bediscussiëren.
Daarnaast is het organogram van de
MMV vastgesteld, waarin de onderlinge
verbanden zichtbaar worden gemaakt
tussen de verschillende actoren en zijn
de projectafspraken afgerond, op weg
naar 10.000 leden!
De actuele taakverdeling over de bestuursleden
is als volgt Dave Schut
voorzitter, Hans Stoop continueert de
verdere uitbouw van de Moerman
Academie en is de animator van initiatieven
rond wetenschappelijk onderzoek,
Jan Bor is verantwoordelijk voor
de verdere uitbouw van de ambassadeursorganisatie,
Sietze Blom leidt het
project marketing, de promotie van
de MMV en het offertetraject van de
website reconstructie, Johan Klumpenaar
secretaris en externe contacten,
de bijdragen van de kandidaat-bestuursleden
is voorshands vastgesteld voor
Jan Meijerink de projecten actualiseren
van de voedingswijzer en de uitgave
van een nieuw kookboek, volgens de
Moermanvoedingslijn, Nico Sleeuwenhoek
penningmeester.
Johan Klumpenaar, secretaris
7

Negatief exploitatieresultaat
Verslag van de penningmeester: jaarverslag over 2011 en begroting 2012
De MMV heeft het jaar 2011 in financieel opzicht met een aanzienlijk negatief saldo afgesloten. Lagere inkomsten uit
de contributies en giften, meer kosten dan begroot voor magazine Uitzicht, resulteerden erin dat het boekjaar 2011
werd afgesloten met een negatief exploitatiesaldo van € 22.343,-. Tekst: Rob Kappé, penningmeester a.i.
Daarnaast zijn er in 2011 bijzondere lasten gemaakt ten
bedrage van € 33.675,-, die te maken hadden met de strategische
heroriëntatie welke door het bestuur in 2011 is gestart.
Het totale resultaat over 2011 komt daarmee uit op een negatief
saldo van € 56.018,-.
Het aantal betalende leden per 1 januari 2011 is ten opzichte
van 1 januari 2010 nagenoeg gelijk gebleven. In 2011 is een
voorstel tot contributieverhoging per 1 januari 2012 door
Staat van Baten en Lasten 2011
8
begroting 2012 werkelijk 2011 begroting 2011 werkelijk 2010
Baten € € € €
Contributies 156.000 136.480 145.000 137.049
Giften 18.000 18.718 20.000 24.881
Saldo boekenverkoop e.d. 1.000 42 1.000 388
Advertentie opbrengsten 45.000 44.366 45.000 44.614
Rente/dividend 5.000 8.058 10.000 8.155
Totaal baten 225.000 207.664 221.000 215.087
Lasten
Kosten Magazine ‘Uitzicht’ 143.000 141.948 134.500 134.085
Patiëntenbelangen/regiokosten 5.200 4.061 12.000 4.846
Voorlichting/werving 5.000 177 4.000 5.233
Personeelskosten 24.000 21.524 25.000 21.234
Afschrijvingen 3.500 3.256 3.500 3.256
Kantoor- en huisvestingskosten 21.300 27.494 23.000 19.358
Bestuurskosten 18.500 21.170 14.500 35.021
Overige lasten (o.a. internet/PR) 4.500 10.377 4.500 -1.025
Totaal lasten 225.000 230.007 221.000 222.008
Exploitatieresultaat 0 -22.343 0 -6.921
Bijzondere lasten 33.675
Totaal resultaat -56.018
de Algemene Ledenvergadering aangenomen. De effecten
daarvan worden eerst in 2012 zichtbaar.
Onderstaand een overzicht van de kosten en de baten van
de vereniging.
De stand van de algemene reserve van de Moermanvereniging
per 1 januari 2012 is € 241.618.

over 2011
Begroting 2012
De begroting 2012 is opgemaakt op basis van ongewijzigd
beleid. Geen rekening is gehouden met de effecten van de
door het bestuur in 2011 opgestarte strategische heroriëntatie,
waarvan de uitvoering in 2012 zal worden gestart. Het bestuur
zal aan de algemene ledenvergadering een projectmatige
invoering van de geformuleerde plannen naar aanleiding
van de strategische heroriëntatie ter goedkeuring voorleggen,
inclusief de daaraan verbonden kosten. Inkomstenverhogende
effecten zullen vooral na 2012 zichtbaar worden.
Stichting Steunfonds Amnestie
De Stichting Steunfonds Amnestie heeft het jaar 2011 afgesloten
met een iets hoger positief resultaat in vergelijking met
2010. De beleggingsopbrengsten werden negatief beïnvloed
door de lagere rentestanden. Dalende beurskoersen leidden
tot een boekverlies op de obligatieportefeuille. Ontvangen
legaten van ruim € 90.000,- compenseerden de genoemde
negatieve effecten.
Onderstaand een overzicht van de baten en lasten:
2011 2010
Baten € €
Giften en legaten 93.902 47.724
Rente en dividenden 29.393 38.765
Koerswinst beleggingen
Totaal baten 123.295 86.489
Lasten
Organisatiekosten 884 606
Accountantskosten 1.900 1.451
Koersresultaten en kosten
-27.496 -7.345
beleggingen
-30.280 -5.288
Totaal lasten -5.288 -41.109
Resultaat 93.015 91.777
ALV 2012
zaterdag 21 april in Baarn
De jaarlijkse Algemene Ledenvergadering van de
MMV wordt gehouden op zaterdag 21 april 2011 in
het gebouw ‘Het Brandpunt’, Oude Utrechtseweg
4A in Baarn. De vergadering begint om 10.00 uur,
maar de zaal is al om 09.30 uur open. Om 11.15 uur
is er een korte pauze.
Tijdens de middagbijeenkomst zal Dr. Hans Stoop een
lezing verzorgen over de klassieke voedingswijzer bij
de Moermantherapie.
Agenda
1. Opening
2. Mededelingen
3. Notulen algemene ledenvergadering van 23 april 2011
4. Jaarverslag secretaris
5. Jaarverslag penningmeester
6. Verslag Steunfonds Amnestie
7. Rapportage financiële commissie
8. Bestuursverkiezing
• Voorstel de heer Jan Meijerink uit Dalfsen
te benoemen tot bestuurslid.
• Voorstel de heer Nico Sleeuwenhoek uit Delft
te benoemen tot penningmeester.
9. Aanpassing statuten MMV, m.b.t. beoordelingsverklaring
accountant.
10. Begroting 2012
11. Presentatie projectontwikkelingen
Brede gelegenheid tot een gedachtewisseling, verduidelijken,
het doen van suggesties en het inbrengen
van ideeën. Tevens wordt voorgesteld over te gaan tot
het instellen van een Leden adviesraad (LAR).
12. Vaststelling datum ALV 2013, voorstel zaterdag
20 april 2013
13. Rondvraag
14. Sluiting.
Lunch voor de leden 12.30 uur
Een goed gebruik van de vereniging is het aanbieden
van een lunch aan haar leden.
Aanmelden voor deze lunch kan tot uiterlijk 10 april
bij het Centraal Bureau van de MMV, telefoon (0172)
49 79 44, op werkdagen van 9.00 - 13.00 uur of per
e-mail info@moermanvereniging.nl
Middagbijeenkomst 13.30 uur
De middagbijeenkomst begint om 13.30 uur en eindigt
om 15.00 uur. Dr. Hans Stoop, bestuurslid MMV, houdt
een lezing en gaat met u in gesprek over de klassieke
voedingswijzer, de kern van de therapie van de arts
Cornelis Moerman en de nadere inzichten tot heden.
Na afloop van de middagbijeenkomst is er gelegenheid
voor ontmoeting, een gesprek en een drankje.
9

Goed functionerende organen net zo belangrijk als gezonde voeding (deel 1)
Oorlog en vrede
in onze darmen
Dat goed functionerende darmen net zo belangrijk voor onze gezondheid zijn als voeding, is een inzicht dat pas
de laatste tijd baan breekt. Als er iets misgaat in de darmen, kan dat zomaar effect hebben op de longen of de huid.
Dr. Hans Stoop legt uit hoe dat kan en wat de samenhang precies is tussen darmen en ons immuunsysteem.
Zoals bekend is ons lichaam opgebouwd
uit allerlei soorten cellen,
die op hun beurt weer opgebouwd
zijn uit celorganellen, membranen, celvloeistof
en tal van andere onderdelen
(afb. 1). De cellen worden gemaakt uit
grondstoffen die we via de voeding binnenkrijgen.
Tijdens de zwangerschap
worden ze geleverd door de moeder,
eerst voor de aanleg van onze organen en
later wanneer deze compleet is voor de
continue vernieuwing en vervanging van
onze lichaamscellen (afb. 2). Onze dagelijkse
voeding moet dus de goede macro-
(koolhydraten, vetten en eiwitten) en
micronutriënten (vitamines, mineralen
en sporenelementen) leveren om dit
mogelijk te maken. Om deze reden is het
van het allergrootste belang dat we de
juiste voeding nuttigen. Wat die juiste
voeding is kunt u lezen in de nieuwe
‘Voedingswijzer behorende bij het oorspronkelijke
Moermandieet’. In deze voedingswijzer
wordt uitgelegd waarom deze
voeding goed voor u is. Maar dat is nog
niet alles. Wat we vaak vergeten is dat er
nog een heel proces nodig is voor de opname
van deze nutriënten. We hebben
het dan over onze spijsvertering.
Cruciale rol
In dat proces spelen de darmen een
cruciale rol. Allereerst is daar de dunne
darm, het langste deel van de spijsverteringskanaal
dat bestaat uit drie segmenten,
die lopen van de uitgang van
de maag (de pylorus) tot de dikke darm:
• duodenum (de twaalfvingerige darm)
van ongeveer 25 cm.
• jejenum (de nuchtere darm) van
ongeveer 2,5 m.
• ileum (de kronkeldarm) van ongeveer
3,6 m.
10
De bouw van de wand van de dunne
darm is vrijwel overal hetzelfde (afb. 3).
Vanuit het inwendige van het darmkanaal
gezien krijgen we eerst het
slijmvlies met daaronder bindweefsel.
Dat bestaat onder meer uit bloedvaten,
lymfe- vaten en cellen die behoren tot
het afweersysteem, en vervolgens de
spierlaag.
Vervolgens komen we bij de dikke darm,
die onderverdeeld wordt in:
• colon: opstijgend deel met als eerste
gedeelte de blinde darm (coecum)
en het wormvormig aanhangsel (de
appendix), het dwars gedeelte, het
afdalend deel met het S-vormig deel
(sigmoid).
• rectum (endeldarm): het in de anus
eindigende deel.
Darmbacteriën
Om het maximale voordeel uit ons
eten te halen, moet ons lichaam het wel
kunnen opnemen. Hiervoor dient het
afgebroken te kunnen worden tot de
macro- en micronutriënten en dienen
deze nutriënten tenslotte in het bloed
te worden opgenomen. Hiervoor is een
optimale spijsvertering die begint bij de
mond en eindigt bij de anus onmisbaar.
De eerste stappen worden al gezet bij
de bereiding van onze maaltijd, wanneer
we het voedsel in kleine brokjes
verdelen en (soms) verwarmen of kort
verhitten. In de mond wordt het vervolgens
nog fijner verdeeld, gemalen en
gemengd met speeksel. Daarin bevinden
zich verteringssappen, waaronder enzymen,
die de aanzet geven tot het vrijmaken
van de nutriënten. In de maag
wordt het voedsel vervolgens goed gemengd
en worden er via de maagsappen
nog meer enzymen toegevoegd om
nutriënten (verder) vrij te maken.
In kleine hoeveelheden wordt de voedselbrij
vervolgens aan de dunne darm
aangeboden. Een verdere afbraak vindt
plaats in het eerste deel van de darm
(dunne darm) met behulp van darmsappen,
de gal en de enzymen uit de
alvleesklier. De opname van de vrijgemaakte
nutriënten gebeurt via het
slijmvlies van zowel de dunne als de
dikke darm. Uiteindelijk blijft er behalve
afval ook nog moeilijk verteerbaar
materiaal over: de voedingsvezels, die
onder andere bestaan uit cellulose en
andere plantaardige stoffen.
In dat plantaardig voedsel zitten de
meeste nuttige bestanddelen opgeborgen
in cellen met een wand van cellulose en
lignine. Hierop hebben lichaams eigen
enzymen geen vat. We hebben
er onze darmbacteriën voor nodig. Zij
zijn in staat om de celwanden te kraken
door fermentatie en voor ons allerlei
nuttige voedingsstoffen te produceren.
Bovendien maken sommige bacteriën
zelf eiwitten aan.
Dit fermenteren kost nogal wat tijd en
heeft een ruimte nodig waar de zuurgraad
neutraal is en de temperatuur
constant. Bij de mens is dat aan het eind
van het darmstelsel: de blinde darm
en de dikke darm. Aan het eind van de
dunne darm komen nog heel wat grote
moleculen vol kostbare onderdelen
ongeschonden uit de strijd.
Vervolgens komen de bacteriën die in
de dikke darm huizen, in actie en slopen
de suikers, eiwitten en aminozuren.
De voedingsvezels die hier worden afgebroken,
leveren een deel van onze
energiebehoefte. Tegelijk maken ze het
darmmilieu zuurder waardoor het voor
ziektekiemen lastiger wordt om zich

Afb. 1
Afb. 2
Afb. 3
Afb. 4
Afb. 1 Cel met celorga nellen, membranen
enz. Uit: De Merck Manual
Afb. 2 Modellen van embryo's van
1 tot 8 weken.
Afb. 3 De opbouw van de wand van de
dunne darm.
Afb. 4 Aantallen bacteriën in de
verschillende compartimenten van
het maag-darm kanaal.
cfu/ml = kolonie vormende eenheden per milliliter
Duodenum = twaalfvingerige darm
jejunum = dunne darm
ileum = dunne darm
colon = dikke darm.
te vestigen. Ook ontstaan er natuurlijke
antibiotica dankzij producten die gevormd
worden bij de fermentatie.
Microbiota
Opname van de nutriënten in het bloed
is alleen maar mogelijk wanneer de
wand van onze darm heel erg dun is
en een groot oppervlak heeft. Het is
daarom niet zo moeilijk te begrijpen
dat langdurige diarree en terugkerende
infecties van de darmen ervoor kunnen
zorgen dat er een tekort aan macro-
en micronutriënten kan ontstaan in
het lichaam. Diarree zorgt namelijk voor
een snelle passage in de darm en ontstekingen
voor een mindere doorlaatbaarheid
van de darmwand. Maar hoe
houden we onze darmwand gezond
of zorgen we dat deze gezond wordt?
Steeds vaker blijkt uit onderzoek dat
onze voeding invloed heeft op de gezondheid
van de darm. Dat kan in positieve
zin zijn door bijvoorbeeld vezelrijk
voedsel te nuttigen, dan wel negatief als
we veel geraffineerde producten en dergelijke
eten. Van vitaal belang hierbij is
onze darmflora of beter: onze microbiota.
Microscopisch klein leven betekent dat.
In onze microbiota spelen bacteriën
een niet weg te denken rol. In de maag
en de dunne darm is dat slechts beperkt
het geval omdat daar maar enkele soorten
bacteriën voorkomen (afb. 4). Dit zit
‘m in het zure milieu, de gal en de stoffen
vanuit de alvleesklier die de meeste
micro-organismen doden.
De dikke darm daarentegen bevat een
erg hoge dichtheid aan levende bacteriën.
Onze ontlasting bestaat voor ongeveer
60% procent uit bacteriën. Zonder de grote
hoeveelheid aan darmbacteriën is een
normaal gezond leven haast niet mogelijk.
11

Oorlog en vrede
De menselijke darm is dus de natuurlijke
omgeving van een grote bacteriegemeenschap
die zowel nuttige als schadelijke
bacteriën bevat. De zogenaamde
microbiota van de darmen is van groot
belang bij de verdediging tegen ziekmakende
bacteriën die vanuit de darm
het lichaam proberen binnen te dringen.
Niet voor niets dat Geert d’Haens, hoogleraar
infammatoire darmziekten, in
december vorig jaar als titel voor zijn
inaugurele rede koos: ‘Oorlog en vrede
in het maagdarmkanaal en daarbuiten’.
Als de darmflora gezond is, zijn de goede
en de slechte bacteriën met elkaar in
evenwicht. Dieet en de blootstelling aan
antibiotica hebben een duidelijke invloed
op de samenstelling van de microbiota.
Na een behandeling met antibiotica
bijvoorbeeld, wordt in de regel een
afname in de diversiteit van de microbiota
gezien. Een aantal dagen tot een
aantal weken na het beëindigen van de
behandeling is de microbiota ongeveer
weer gelijk, maar bepaalde bacteriesoorten
zijn voorgoed verdwenen. Dat is afhankelijk
van de gebruikte groep van antibiotica.
De vermindering van het aantal
bacteriën van een bepaalde stam veroorzaakt
door de eerder genoemde antibiotica,
heeft als gevolg dat de bacteriën van
een andere stam kunnen toenemen, met
tevens als gevolg een verandering in ons
functioneren van het afweersysteem.
Zesde zintuig
Het immuunsysteem, ons zesde zintuig,
staat continu in contact met de buitenwereld
en heeft geleerd om ziekmakende
bacteriën te herkennen en onschadelijk
te maken. Het immuunsysteem kan
namelijk de ‘goede’ en ‘slechte’ bacteriën
onderscheiden. Dat geldt ook voor de
bacteriën in het maag- darmkanaal,
waarvan de wand wordt bevolkt door zo’n
60 tot 70 procent van de cellen van het
immuunsysteem. Het opruimen van de
ziekmakers is van groot belang. Als er
iets misgaat in de darmen, is het goed
mogelijk dat dat effect heeft op de longen
of de huid, want de immuuncellen verspreiden
zich door het gehele lichaam.
We hebben enkele barrières die ons lichaam
beschermen tegen de ‘gevaren’
van de buitenwereld. De bekendste barrière
is wel de huid. Minder bekend is het
slijmvlies, ofwel de bekleding van onze
darm. Deze beschermt ons tegen de inhoud
van de darm en zorgt ervoor dat alleen
volledig afgebroken (verteerd) voedsel
wordt doorgelaten. Alles wat namelijk
onvoldoende verteerd is kan, wanneer
het niet wordt tegengehouden, reacties
oproepen van ons afweersysteem. Dat
zien we duidelijk bij voedselallergieën.
Het aantal mensen met een voedselallergie
groeit. Vier procent van de kinderen
in het Westen ontwikkelt een voedselallergie,
waarvan 80 tot 90 procent in het
12
eerste levensjaar. De allergieën blijken
regionaal gebonden te zijn. In Nederland
kennen we de melkallergie, in Scandinavië
visallergie, in Azië een rijstallergie. Een
allergie bij jonge kinderen ontwikkelt
zich vaak doordat de darm op die leeftijd
nog heel permeabel (doorgankelijk) is,
waardoor de drempel laag is en er dus
sneller en gemakkelijker contact op kan
treden tussen het immuunsysteem en de
onverteerde darminhoud. Een voedselallergie
kan zomaar het gevolg zijn. Op
zowel jonge als oudere leeftijd speelt de
samenstelling van de darmflora een belangrijke
rol bij een allergische reactie.
Samenhang tussen
darmbacteriën en
immuunsysteem
Uit balans
Naar schatting zijn er meer dan duizend
verschillende soorten bacteriën in de
darmen aanwezig. Sommige komen
maar tijdelijk in de darmen voor terwijl
andere de darmwand permanent kunnen
koloniseren. Ondanks deze grote
variatie aan bacteriën is de microbiota
normaal gesproken in balans. Maar dat
is niet vanzelfsprekend.
Door verschillende oorzaken kan de
microbiota uit balans raken. Dit wordt
ook wel ‘dysbiose’ genoemd. Uit onderzoek
blijkt dat iedereen dezelfde microbiota-kern
heeft, de zogenaamde ‘core’.
Dit zijn de bacteriën die bij elk mens
aanwezig zijn. Deze kern beslaat minder
dan 20 procent van onze microbiota. Dat
betekent dat de andere 80 procent bacteriën
per individu kunnen verschillen.
Het is dus goed mogelijk dat het aantal
bacteriesoorten veel groter is dan de
eerdergenoemde duizend. Verschillende
onderzoeksgroepen houden zich bezig
met dit vraagstuk.
Door onderzoek sinds de jaren zestig,
waarbij de microbiota gemanipuleerd
werd, weten we dat de behandeling van
diarree en darminfecties met darmbacteriën
heel goed mogelijk is. Gebleken is
dat darmbacteriën van belang zijn voor
een goede ontwikkeling van de darm
en het immuunsysteem, en zelfs de vetopslag.
Wetenschappers zijn het erover
eens dat een veranderende afwijkende
samenstelling van de darmflora een
duidelijke relatie heeft met ziekten.
Hier komt voeding om de hoek kijken,
want die zorgt voor de hoeveelheid en
samenstelling van de microbiota (darmbacteriën).
Een voorbeeld: een vetrijk
dieet verandert de structuur van de microbiota
in de darm, wat kan leiden tot een
verminderd functioneren van het darmslijmvlies.
Daardoor kunnen gemakkelijker
ontstekingsreacties optreden.
Een typisch voorbeeld is dat vaccins
tegen kinderziekten slecht werken in
delen van de wereld waar de voeding
inferieur is. Slechte voeding heeft immers
direct invloed op de darmflora
en daardoor op het immuunsysteem.
Lactobacillen
Afzonderlijke aandacht verdienen lactobacillen.
Ze zijn terug te vinden op
verschillende plaatsen in het lichaam,
en zijn onder andere actief in de dunne
darm waar voedingsstoffen worden
opgenomen. Sommige soorten lactobacillen
hebben bijzondere eigenschappen
die een positief effect op het immuunsysteem
kunnen hebben. Ze houden
onder andere plaatsen bezet op onze
darmwand zodat slechte bacteriën,
schimmels en gisten zich daar niet meer
kunnen vestigen. Ook produceren ze
zuren waardoor slechte bacteriën minder
goed kunnen groeien.
Daarnaast verbruiken lactobacillen veel
voedingsstoffen zodat het voor de slechte
bacteriën moeilijk wordt om te overleven.
Lactobacillus plantarum valt onder
de groep van melkzuurbacteriën die suikers
omzetten in melkzuur (fermentatie).
In de dikke darm vinden weer andere
belangrijke processen plaats. Hier spelen
vooral anaerobe bacteriën (bacteriën
die zonder zuurstof kunnen leven),
zoals bifidobacteriën, een rol. Ze zorgen
onder andere voor een zuur milieu,
wat goed is voor de peristaltiek (knijpbeweging)
van de darm. Ook leveren ze
een bijdrage aan het reguleren van de
vochthuishouding in de dikke darm en
helpen ze, zoals al eerder vermeld, bij
het verteren van vezels.
Ook leeftijd heeft invloed op onze microbiota.
Het percentage bifidobacteriën bijvoorbeeld
neemt aanzienlijk af op latere
leeftijd. Uit recent onderzoek blijkt dat
het percentage bifidobacteriën in de microbiota
bij ouderen ongeveer 1 procent is
terwijl dit bij volwassenen nog zo’n 3 tot
6 procent van de totale microbiota is!
In het volgende nummer deel 2:
Waarom yoghurt het evenwicht in de
darmen wel verstoord en Biogarde niet.

Kruiden
natuurlijke heelmeesters
Rozemarijn: op weg naar de lente
Ook zo’n zin in de lente? Schaf dan
een rozemarijnstruik aan. Dit is het
kruid voor het ultieme lentegevoel. Dit
kruid biedt een enorme energieboost
op het moment dat we die het hardste
nodig hebben, zo aan het eind van de
winter.
Rozemarijn is een houtige, aromatische
en altijd groene heester met enigszins
vetachtige langwerpige blaadjes. De
Latijnse benaming betekent ‘dauw (Ros)
van de zee (Marinus)’ en daar heeft het
ook wel iets van weg als deze heester
in het vroege voorjaar bloeit met kleine
blauwwitte, bijna doorschijnende bloemetjes.
De plant stamt uit de landen rond de
Middellandse Zee, maar gedijt ook
redelijk in een gematigd klimaat op
zonnige plaatsen in niet te vochtige
kalkaarde. Het is familie van de tijm
en net zo geurig. Van koningin Elizabeth
was bekend dat zij in haar muffe kastelen
en paleizen in elke hoek een rozemarijnstuik
had staan en de naalden
op de grond strooide om de lucht te
verversen.
Goede doorbloeding
“Rozemarijn is echt een kruid van deze
tijd”, zegt Marry. “De kans is groot dat
de planten na de strenge vorst van deze
winter bevroren zijn, maar het is de
moeite waard een nieuwe aan te schaffen.
Dit kruid is zowel fantastisch in de
keuken als voor de gezondheid. En ga
je deze zomer naar het Middellandse
Zeegebied, neem dan vooral een paar
struiken mee, daar heb je de hele winter
plezier van.”
Rozemarijn bevat etherische oliën en
vormt daarom het immuunsysteem van
de plant. Het bevat veel flavonoïden
(vitamine C-achtige stofjes) en hars-
en looistoffen met een samentrekkende
werking, waardoor het goed is voor de
huid.
Het belangrijkste pluspunt van rozemarijn
is dat het de bloedsomloop
stimuleert. “Rozemarijn heeft een ontspannende
en activerende werking”,
zegt Marry. “Terwijl een kruid als lavendel
ontspannend en slaapverwekkend
werkt, werkt rozemarijn ontspannend
en verfrissend. Je wordt er energiek
van doordat het de doorbloeding stimuleert.
Daarom is het zeer geschikt voor
mensen met een lage bloeddruk en
voor kouwelijke types. Het is prima te
gebruiken voor hand- en voetbaden om
de doorbloeding in handen en voeten
te bevorderen.”
Antioxidant
Ook stimuleert het de spijsvertering en
versterkt het de maag door de productie
van maag- en galzuren en helpt het bij
verstopte en ontstoken bijholtes. Het is
een sterke antioxidant, tumorremmend,
ontstekingsremmend en heeft een
antivirale en antiparasitaire werking.
Rozemarijn versterkt ook het centrale
zenuwstelsel en doet wonderen bij
stressgerelateerde hoofdpijn.
Vanwege de stimulerende werking
wordt rozemarijn ook uitwendig gebruikt
als massageolie, in shampoo of
badolie.
De takjes zijn volgens Marry heerlijk
in de thee. Ze vormen een hele goeie
combinatie in de thee met meidoorn (bij
een lage bloeddruk) en citroenmelisse
Informatie: Marry Foelkel
Tekst: Petra Pronk
Recept voor
massageolie
Massageolie van rozemarijn het
ultieme recept voor een mooie
en goed doorbloede huid. Ook
een probaat middel voor mensen
met donker haar tegen de eerste
grijze haren.
Neem wat takjes rozemarijn.
Zet die op amandelolie of olijfolie
3 weken in de zon in een blanke
glazen pot.
Filter de olie daarna en doe deze
over in een andere donkere pot.
De massageolie blijft ruim een
jaar goed.
(bij maag en spijsverteringsklachten).
Daarnaast zijn de gesnipperde blaadjes
heerlijk over gebakken aardappeltjes.
Het is ook mogelijk om er zelf tinctuur
van te maken en een opwekkende olie.
Marry: “Wat rozemarijnolie verdampt
met water in een ziekenkamer is een
goed middel om mensen op te monteren:
het geeft de moedelozen moed.”
Een waarschuwing is op zijn plaats:
door de stimulerende werking op de
doorbloeding is het niet raadzaam rozemarijn
te gebruiken bij bloedverdunners
en als u last hebt van een hoge bloeddruk
of epilepsie.
Inhoud: Marry Foelkel
Tekst: Petra Pronk
13

Weken van tevoren was de kennismakingsdag
van zaterdag 3 maart
in Baarn al volgeboekt. Zo’n 130 nieuwe
leden met introducees waren toegestroomd
om als eerste van Riëtte Janssen
te horen hoe we én gezond én lekker
kunnen eten. Over aandacht had ze niet
te klagen. Het middaggedeelte was niet
minder boeiend. Toen gaf Moermanarts
Hans Moolenburgh zijn visie op gezondheid
en ziekte. De 85-jarige medicus
deed dat op ongeëvenaarde wijze, waarbij
hij komische noten en vlijmscherpe
analyses op aangename wijze wist af
te wisselen.
Riëtte Jansen, die al jaren de recepten
in Uitzicht verzorgt, gaf de nieuwe
MMV-leden als aanbeveling mee de dag
te beginnen met een groot glas lauwwarm
water met daarin een uitgeperste
citroen. “Dan brengt u meteen uw darmen
op gang”, lichtte ze toe. Daarna
is het zaak de mond te spoelen omdat
het zuur van citroenen (evenals dat
van andere vruchten!) het glazuur van
de tanden kan aantasten.
Supersmoothie
Zelf begint ze de dag met een supersmoothie*
of met fruit met geweekte
muesli. Daarbij geeft ze voorkeur aan
klein fruit. Ze gaat verder met Japanse
groene thee (beter dan Chinese, vindt ze).
De mogelijkheden om de dag gezond
en lekker te vervolgen, zijn legio. Haar
rubriek in dit blad getuigt daarvan.
14
Moermanarts Hans Moolenburgh (85) maakt indruk op nieuwe leden MMV
Volle zaal,
enthousiast publiek,
geweldige lezingen
Een volle zaal, een enthousiast publiek, geweldige lezingen, smakelijke hapjes en een eersteklas lunch.
Zie daar de ingrediënten voor een meer dan geslaagde ontmoetingsdag voor nieuwe leden van MMV.
Tekst en foto’s: Jan van Klinken
Als algemene adviezen reikte ze aan
om soja met mate te gebruiken en
uitsluitend in gefermenteerde vorm
(dus geen tofu), regelmatig zeewier
op het menu te zetten omdat het supergezond
is en te streven naar een kilo
groenten per dag. Verder zijn de kleine
vissoorten met het oog op de vervuiling
van de zee gezonder dan grote, kunnen
we onze zwaarste maaltijd het beste
tussen de middag nuttigen en voegen
aardappelen weinig toe. “Rijst is beter”,
zei ze. Granen dienen voor gebruik
altijd geweekt te worden om het fytinezuur
eruit te halen.
Reguliere behandeling
Dokter Hans Moolenburgh zei niets
tegen reguliere behandeling van kanker
te hebben. “Voor de acute behandeling
van de ziekte moet je in het ziekenhuis
zijn. Dat kunnen ze nergens beter.”
Reguliere artsen moeten alleen niet
doen of ze de ziekte enigszins onder de
knie hebben. “Na de behandeling hopen
ze dat het goed gaat. Dat is fout want
vaak gaat het niet goed. Het is dan juist
tijd om aan het werk te gaan. Dat had
Moerman goed gezien en dat maakte
hem geniaal.”
Tegen die achtergrond vond hij het
een slechte ontwikkeling dat er weinig
artsen in de lijn van Moerman willen
werken. “Dat komt niet alleen door de
Vereniging tegen de Kwakzalverij maar
ook door het werken in maatschappen.
Artsen die overwegen om een niet-toxische
tumortherapie toe te passen, lopen
het risico de maatschap te worden uitgegooid.
Dat is de reden waarom er
geen aanwas is onder jongere collega’s.”
Verborgen depressies
Wat hij in de praktijk veel tegenkomt,
is dat patiënten gebukt gaan onder een
grote zinloosheid. “Er zijn heel veel
verborgen depressies. Dat leidt onder
andere tot enorme alcoholconsumptie
onder de jeugd. Zo wordt het lege gevoel
weggewerkt.” De ‘seksontploffing’, zoals
hij het noemde, is een ander symptoom
van het moderne levensgevoel. Gevolg
van de negatieve gevoelens is dat het
immuunsysteem wordt ondermijnd.
Dat manifesteert zich in ziekten zoals
kanker.
Hij had nog twee belangrijke tips, die
hij met een forse dosis ironie bracht,
maar ook met een serieuze ondertoon.
“Geloof nooit iets tot het heftig door de
autoriteiten wordt ontkend.” En: “U bent
partner van de arts. Hij geeft advies en
u beziet of u het er mee eens bent.”
Rebellen
Tot slot wees hij erop dat goede rebellen
volgens onderzoek de meeste kans maken
om te overleven. “Daarom wens ik u
toe dat u een goede rebel wordt.”
* (http://www.uitdaging.net/pdf/eBoek-
Fruit-Smoothie.pdf)

Voor MMV een 8 en dikke 10 voor Moolenburgh
Dat de bezoekers zaterdag 3 maart enthousiast huiswaarts
zouden keren, was al tijdens de kennismakingsdag zelf duidelijk.
De reacties waren uitsluitend positief. Dat beeld wordt
nog eens bevestigd door de massaal ingevulde evaluatieformulieren.
Als gemiddeld rapportcijfers deelden de nieuwe
leden maar liefst een 8,2 uit. Een en al lof was er voor de
sfeer, de lunch en het geschetste toekomstbeeld van MMV
maar ook en vooral voor de presentatie van dokter Hans
Moolenburgh. “Top”, schreef een bezoeker op het formulier.
“Super”, noteerde een ander. “Een dikke 10”, cijferde een
derde. Riëtte Janssen en de organisatie deelden in de complimenten.
“Goed te benaderen”, tekende een bezoeker nog
aan. En over de dag zelf: “Enorm goed verzorgd.” Op een
enkele kritische kanttekening na dat het soms wat rommelig
was, bestond het gros van de reacties uit louter loftuitingen.
Allemaal opstekers! Waarvoor dank.
Vrijwilligers infolijn
gezocht
“Verbinding is voor MMV een kernwoord”,
zei voorzitter Dave Schut
aan het begin van de kennismakingsdag.
Een belangrijk onderdeel in dat
verband is de AG-Infolijn. Die legt
de verbinding tussen vragen aan de
kant van de patiënt en kennis aan
de kant van MMV en verwante organisaties.
Onmisbaar voor die verbinding
zijn vrijwilligers en die kan
de infolijn goed gebruiken. Wie het
een uitdaging vindt om bij het werk
van deze lijn betrokken te zijn, kan
contact opnemen met mevrouw Elly
Best (0318) 63 30 64.
15

Recepten voor 4 personen
Het is mogelijk dat recepten en
ingrediënten niet in overeenstemming
zijn met uw persoonlijke dieet.
Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.
Rode bieten smoothie
Ingrediënten:
2 rauwe rode bieten • 2 appels • ½ citroen
• 2 à 3 glazen gefilterd water • 2 el versgemalen
lijnzaad • 1 el olijfolie • 1 tl vitamine
C poeder • 1 tl kurkuma • mespunt zwarte
peper • 1 tl rode paprikapoeder • 1 tl kaneel
• ½ tl gemberpoeder • 1 tl spirulina
• 1 tl fijn zeewier • handje zevenblad,
weegbree, paardenbloemblad, winterpostelein
of veldsla • handvol kiemen (fenegriek,
linzen, broccoli, alfalfa of andere)
Bereidingswijze:
Was de bieten grondig met een borstel
en verwijder alleen het wortelgedeelte.
Snijd de biet in blokken. Was de appel
en verwijder alleen het steeltje en snijd
in blokken. Citroen uitpersen of met
schil gebruiken en grof snijden. Was
het bladgroen grondig en snijdt het grof
in stukken. Spoel de kiemen.
Doe alle ingrediënten in de blender en
blender dit 2 tot 3 keer totdat het vloeibaar
is. Drink de smoothie al kauwend
op. Houd u meer van een lauwwarme
smoothie, dan mengt u er in uw glas een
klein scheutje gekookt water doorheen.
Deze smoothie smaakt heerlijk en is
zeer rijk aan vezels en inhoudstoffen.
(Het recept van de Rauwe bietensalade
met appel en sinaasappel, geserveerd
op de nieuwe ledendag, vindt u in Uitzicht/8
2011).
16
Lekker eten
Hummus met paprika
Ingrediënten:
1 pond gare kikkererwten
1 rode paprika zonder zaadlijsten, in blokjes
2-3 el biogarde
1 el vers gemalen koriander
2 el fijngemalen sesamzaad
2 el tahin
2 tot 4 el olijfolie
4 tenen knoflook, geplet
½ theelepel cayenne- of chilipeper
2 tl vers gemalen komijn
½ tl gember
1 tl tamari
Bereidingswijze:
Alle ingrediënten pureren in de keukenmachine
en de hummus is klaar.
Ingrediënten zijn naar smaak in hoeveelheid
te variëren. Heerlijk als bij gerecht,
of om nori vellen mee te vullen of om
balletjes van te maken als snack of bij
de warme maaltijd.
Gebakken hummus bolletjes
Ingrediënten:
200 g hummus
2 el kikkererwtenmeel
3 el kokosolie
sesamzaad
Bereidingswijze:
Maak van 1 el hummus bolletjes en rol
deze door kikkererwtenmeel en bak ze
kort in de kokosolie. Warm serveren met
sesamzaad. Heerlijk om bij een groenteschotel
te serveren.
Recepten insturen
Heeft u een lekker recept dat past binnen de Moermankeuken?
Kok Riëtte Janssen ontvangt het graag van u. Zij wil deze recepten in deze rubriek
gebruiken, zodat anderen ook kunnen meegenieten. Stuur uw recepten per mail
naar riettejanssen@hotmail.com.

met Riëtte Janssen
Gevulde nori of sushi’s
Ingrediënten:
4 nori vellen
hummus
100 g waterkers, rucola, daslook
of gemengd
½ komkommer julienne gesneden
kiemen
1 doosje enoki paddenstoelen
Sausje ingrediënten:
½ dl shoyu
1 el sesamzaadjes
Bereidingswijze:
Leg het nori vel op een plat vlak. Strijk
een laag van 1 cm hummus in een 4 cm
brede strook op 3 cm van de onderkant.
Leg daarop wat van de groene groente,
komkommersliertjes, kiemen en leg aan
de zijkanten 2 tot 3 enoki paddenstoelen.
Rol het vel zo stevig mogelijk op en maak
het uiteinde vochtig met wat water, zodat
je de rol dicht kunt plakken. Snijd
de rollen diagonaal door en zorg dat er
een paar enoki’s uitsteken aan de ene
kant en kiemen of waterkers aan de
andere kant. Dip de rollen in het sausje.
Enoki’s of fluweelpootjes kunnen rauw
gegeten worden en zijn rijk aan antioxidanten.
Gado-gado met cashewnotensaus
Ingrediënten:
300 g groene kool • 1 broccoli • 1 grote
winterpeen • 2 ons shii-takes • 1 ui
• ½ komkommer • 300 g taugé •
4 zachtgekookte eieren • 2 el olijfolie
• 4 el lente-uitjes, bieslook of daslook
Ingrediënten cashewnotensaus:
150 g rauwe cashewnoten (2 uur geweekt)
• 2 geplette teentjes knoflook
• 1 el tahin • 1 el citroensap • 1 tl vers
geraspte gember of gemberpoeder
• 2 tl kurkuma • ½ tl zwarte peper •
snufje cayennepeper • 4-5 el vocht
van de gestoomde groenten • 1 tl diksap
• 1 tl tamari
Bereidingswijze:
Maak eerst de cashewnotensaus
en zet die in de koelkast. Was de
groene kool verwijder de middennerf
en snijd deze in dunne reepjes.
Schil de broccolisteel en snijd deze
in kleine blokjes.
Snijd de broccoli in kleine roosjes.
Borstel de winterpeen schoon en
snijd de winterpeen in julienne
reepjes. Was de taugé. Snijd de
komkommer in plakjes. Stoom de
groene kool, broccoli en winterpeen
kort. Doe de laatste minuut
de taugé erbij. Smoor de ui met
fijngesneden shii-take 5 minuten.
Voeg alle gestoomde groenten toe
en roerbak het 1 minuut. Kook de
eieren 4 minuten in kokend water
en pel ze voorzichtig. Maak op
de borden een rand met komkommerschijfjes.
Verdeel het geroerbakte
mengsel over de borden en
lepel er de cashewnotensaus overheen.
Plaats in het midden van elk
bord een zacht gekookt ei. Garneer
met fijngesneden lente-uitjes,
bieslook of daslook. Serveer er zilvervliesrijst
bij.
Bereidingswijze saus:
Spoel de cashewnoten af. Doe alle
ingrediënten in de keukenmachine
en maak er met de pulse knop een
romige saus van. Proef en maak
op smaak. Lepel de saus over de
gado-gado. Deze saus is ook heel
goed te gebruiken bij rauwkostsalades.
Stampot van koolraap
met broccoli en walnoten
Ingrediënten:
± 1 kg oranje koolraap, geschild en in blokjes
gesneden • 500 g broccoli • 2 grote
fijngehakte uien • 2 tenen geplette en grof
gehakte knoflook • 3 el milde olijfolie •
1½ tl kurkuma • ½ tl zwarte peper • 2 tl
rozemarijn • ½ tl nootmuskaat • 2 el tamari
• 2 blaadjes salie fijngehakt • 150 g grof
gehakte walnoten • 20 g roomboter • 4 el
daslook of bieslook of peterselie of paardebloemblad
Bereidingswijze:
Was de broccoli en snijd de roosjes eraf.
Schil de stronk en snijd deze in stukjes.
Stoom de stukjes stronk 5 minuten en
doe dan de roosjes erbij en stoom het
geheel nog 5 minuten. Neem een grote
pan en smoor in milde olijfolie de uien,
kurkuma, peper, knoflook, rozemarijn,
tamari en een scheutje water de koolraapblokjes
tot ze gaar zijn. Stamp dit
mengsel fijn met een stamper of staafmixer.
Strooi over de gare broccoli de
nootmuskaat. Schep de broccoli, walnoten,
roomboter en salie door het koolraapmengsel.
Proef en maak op smaak.
Strooi er verse kruiden overheen.
17

Gert Schuitemaker is een pleitbezorger van het oerdieet, dat in grote lijnen samenvalt met het bekende mediterrane
dieet. Warm aanbevolen wat hem betreft, zeker als gekozen wordt voor biologisch. Maar zelfs dan is de kans groot dat
we tekorten hebben aan essentiële voedingsstoffen. Vandaar dat hij iedereen aanraadt supplementen te gebruiken.
“En dan niet lukraak maar wat slikken. Al te vaak deden en doen we maar wat.” Tekst: Jan van Klinken
Verrassende adviezen dr. Gert Schuitemaker
in ‘Fit met voedingssupplementen’ (2 en slot)
‘Niet lukraak maar
wat slikken’
Het ondoordacht innemen van supplementen
komt zijn inziens door
de wijze waarop veel onderzoek wordt
uitgevoerd. “Dan wordt gekeken wat
bijvoorbeeld selenium doet bij dikke
darmkanker. De samenhang ontbreekt.”
In zijn jongste boek ‘Fit met voedingssupplementen’
heeft Schuitemaker een
zogeheten stepupschema opgenomen
waarin hij verbanden aanbrengt. Als algemeen
advies vindt hij het regelmatig
innemen van een multivitamine een
aanrader. “Niet vitaminen afzonderlijk.
Vitaminen en mineralen werken in ons
lichaam samen.”
Heel veel groenten
Zelf slikt hij dagelijks een multi. Daarnaast
neemt hij ook nog extra vitamine
D in. ”De wetgeving is op dit punt verouderd”,
legt hij uit. “In een multi mag
maar een beperkte hoeveelheid vitamine
D. De moderne inzichten geven aan dat
een dagelijkse hoeveelheid van 2000
internationale eenheden gewenst is.”
Vervolgens neemt hij dagelijks ook
nog 3 keer 600 milligram vitamine C in.
Die spreiding is beter dan in een keer
met het oog op de opname in ons lichaam.
Tot slot slikt hij ook nog een visoliecapsule.
“Ik eet ook wel verse vis. Verder
eet ik heel veel groenten. Biologisch.
We treffen het want de biologische boer
zit hier om de hoek. We hebben een
stoomoven en die bevalt fantastisch.
Pasta of aardappels eten we nauwelijks.”
Sporten doet de 59-jarige Gendringer
twee tot drie keer per week. Het liefst
18
fietst hij, maar dat kost heel veel tijd en
bovendien is het weer lang niet altijd
geschikt. “Dus is het vaak hardlopen.
Ik moet me er wel toe zetten maar als
ik het gedaan heb, ben ik blij.”
Onderzoek heeft naar zijn zeggen aangetoond
dat een korte intensieve training
effectiever is dan een zogeheten
duurtraining. “Bij de hoogintensieve
trainingsgroep trad een duidelijke verbetering
van de bloeddruk, BMI en de
insulineconcentratie op en een aanmerkelijke
afname van het percentage
lichaamsvet. Tot nu toe heb ik er veel
Mythe rond volkorenbrood
Volkoren- en meergranenbrood hebben
voordelen maar ook nadelen.
Nadeel is dat het brood rijk is aan
fytinezuur (fytaat). Fytinezuur bindt
zich aan calcium, ijzer, zink en waarschijnlijk
ook aan magnesium. Die
mineralen kunnen zodoende niet
meer door de darmwand worden
opgenomen. Wie uitsluitend volkoren-
en meergranenbrood eet,
loopt een serieus risico op ijzertekort,
zeker als er thee of melk bij
wordt genuttigd. Opties zijn: wisselen
met bruinbrood (liefste gemalen
op molenstenen), zuurdesemvolkoren
of speltbrood. Wat ook kan, is
zelf volkoren- en meergranenbrood
bakken. Vier uur laten rijzen en
het meeste fytinezuur zal zijn afgebroken.
baat bij maar je moet het altijd afkloppen.
Je weet het natuurlijk nooit.”
Feit is dat hij jarenlang veel van zich
heeft gevergd. “Van mijn 30ste tot mijn
55ste jaar heb ik echt gebuffeld. Toen
werkte ik bij wijze van spreken dag
en nacht. Zonder supplementen had
ik het waarschijnlijk niet gered.”
Gezonde voeding en basissuppletie
vormen in zijn schema de eerste twee
belangrijke stappen voor ieder mens.
De derde stap betreft suppletie voor
bijzondere omstandigheden. Bekende
voorbeelden zijn foliumzuur voor
zwangere vrouwen, Q10 als het hart
minder wordt en alfaliponzuur tegen
veroudering van de huid.
Schrijnend
In zijn nieuwe boek haalt Schuitemaker
hard uit naar de Nederlandse gezondheidsautoriteiten
en de farmaceutische
industrie. Ondanks de enorme hoeveelheid
wetenschappelijke kennis die
tegenwoordig beschikbaar is, verandert
er nog weinig aan het gezondheidsfront.
Of hem dat frustreert? “Nee, gefrustreerd
zal ik niet zeggen, wel teleurgesteld. Het
tempo waarin de veranderingen zich de
afgelopen 25 jaar hebben voltrokken, is
erg traag. De voedingsindustrie en de
medische wereld hebben er geen belang
bij dat het snel verloopt.” Een schrijnend
voorbeeld vindt hij de aanpak van
het vitamine D tekort. “Pas in 2008 heeft
de Gezondheidsraad erkent dat dit een
massaal voorkomend probleem is. Maar
wat adviseren ze?
Om het pas vanaf het vijftigste levens-

jaar te slikken. Een waardeloos advies.
Zo is er weer 20 jaar verknoeid.”
Scheurbuik
Een van de grote misverstanden is volgens
hem dat voedingstekorten iets
nieuws zijn. Een bekend voorbeeld is de
mensonterende ziekte die zich voordeed
op de zeilschepen die op Indië voeren.
“Pas een eeuw nadat een arts had vastgesteld
dat het om scheurbuik ging en
dat die kon worden opgeheven met vitamine
C-rijke limoenen, werd deze als
gebreksziekte algemeen geaccepteerd.
Zo zijn er veel meer voorbeelden uit het
verleden.”
Maar ook nu doen zich dergelijke ziekten
voor, zij het niet herkend. Schuitemaker:
“Wanneer iemand overlijdt aan
een longontsteking, dan wordt die als
doodsoorzaak geregistreerd. Maar die
kan het gevolg zijn van een griep die
weer het gevolg is van een chronisch
tekort aan vitamine C. Het komt nog
steeds vaak voor dat een ziekte nooit
herkend wordt als een gebreksziekte.
Dat er zo weinig wordt gedaan met de
kennis uit het verleden en artsen niet
alert (genoeg) zijn op tekorten, heeft
alles te maken met de wijze waarop
de gezondheidszorg werkt. “Vitaminen
en mineralen zijn in tegenstelling tot
medicijnen niet patenteerbaar. Daardoor
zijn ze een ondergeschoven kindje
geworden”, zegt hij.
Gebreksziekten
nog steeds niet
voldoende herkend
Bemoedigend
Toch is hij op dit punt niet pessimistisch.
“Er is een ontwikkeling in de wetenschap
die zich aan het oog van de gemiddelde
burger onttrekt en die wordt aangeduid
als systeembiologie. Je kijkt dan naar
het geheel. Je zou het holisme kunnen
noemen. Dat is bemoedigend.”
De systeembiologie staat haaks op de
huidige cultuur binnen de geneeskunde
waarbij het menselijk lichaam in onderdelen
wordt opgesplitst en elke dokter
meester is op een eigen wapen. De cardioloog
weet alles van het hart en de
Tips voedselbereiding
• Wortels, tomaten en spinazie bij
voorkeur verwarmen of pureren.
Dan kan ons lichaam meer betacaroteen,
luteïne en lycopeen opnemen.
Niet-gekleurde groenten
zoals witlof rauw eten omdat bij
het koken ervan veel vitamine C
verloren gaat.
• Beter diepvriesproducten eten dan
groenten uit blik. Vitamine C blijft
bij het invriezen beter behouden.
Soms zijn ingevroren groenten
zelfs beter dan verse. Groenten die
bijvoorbeeld lang in de warmte
liggen zoals op de markt, verliezen
veel vitamine C.
• Bak en braadt in stabiele vetten/
oliën, zoals boter, kokosvet en
olijfolie. Gebruik in dat geval geen
extra vierge. Verwarm de pan
langzaam.
bloedsomloop, de uroloog van blaas en
nieren maar er is geen geneesheer die
het totaal overziet. De systeembiologie
wil dat patroon doorbreken. Dat deze
ontwikkeling toekomst heeft, staat voor
Schuitemaker vast. “Het zal wel moeten
want de gezondheidszorg wordt onbetaalbaar.
Dat is mede een
gevolg van de niet-
holistische aanpak.
O, u heeft maagzuur,
dan krijgt
u maagzuurremmers.
Maar wie
die langdurig
slikt, ontwikkelt
onherroepelijk
een vitamine B12
tekort en dat manifesteert
zich pas veel
later, onder andere in
dementie of osteoporose.
Maagzuur is doorgaans en in de eerste
plaats een leefstijlprobleem. Het heeft
te maken met voeding of stress bijvoorbeeld.
Je moet dus aan de voorkant van
het probleem en niet aan de achterkant
werken.”
Twitter
Net zoals we oude en nieuwe economie
onderscheiden, maakt Schuitemaker
onderscheid tussen oude en nieuwe
voedingswetenschap. De universiteit
van Wageningen, die veel aan voedingsonderzoek
doet, zit in zijn ogen “nog te
veel op het oude spoor.” De inspanningen
die er worden gepleegd, noemt hij
op zich lovenswaardig maar het huidige
krachtenveld maakt het niet eenvoudig.
“We vechten echt tegen een miljardenindustrie”,
zo betitelt hij de strijd tegen
heersende belangen.
Wat hij wel ervaart, is dat onder consumenten
groeiende weerstand ontstaat.
“Mensen vertrouwen de moderne voeding
niet meer. Ik merk dat met name
vrouwen exact aanvoelen wat we bedoelen.
Die onderkennen steeds meer
het belang van voeding en leefstijl. Die
mensen zijn te benaderen via Twitter
bijvoorbeeld. Daarom ben ik op dat medium
ook actief. Zo kan ik veel mensen
bereiken en hen een hart onder de riem
steken, zodat ze niet meer meteen
uit het lood zijn geslagen als de
Consumentenbond weer eens
een hoop onzin uitkraamt over
voedingssupplementen.”
19

20
In deze rubriek gaat arts drs. Bob Hornstra in op de meest uiteenlopende
medische vragen. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek
beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Vragen met een algemene strekking
zijn altijd welkom. Voor dringende persoonlijke vragen: bel met Patiëntenvoor-
lichting 088-2424240.
Foute toevoegingen
‘Waar vinden we nog voor 100% natuurlijke preparaten
zonder al die foute toevoegingen, maar met de juiste,
natuurlijke veilige ingrediënten?’
Een patiënt schrijft: ‘Verwijzend naar uw artikel in
Uitzicht 10 over Bloedverdunners met onder andere
informatie over E-nummers, het volgende. Verkeerde
E-nummers zitten volgens mij in alle vitamineproducten
en in bijna alle andere middelen die je
voor bepaalde problemen kunt gebruiken. Men
neemt dus iets in om de gezondheid te dienen, maar
krijgt dan wel allerlei stoffen binnen die niet gezond
zijn terwijl veel middelen ook nog eens lange tijd
worden gebruikt. Ook ik verwijs nog maar eens naar
het door u aangehaalde boekje van Corinne Gouget.
Na controle van de inhoud van de supplementen die
ik slik (i.v.m. prostaatkanker) ben ik geschrokken
van al die vul- en hulpstoffen met, volgens Corinne
Gouget, als code rood of oranje. Zo bijvoorbeeld
de nummers E 460, 463, 1202 met respectievelijk
microkristallijne cellulose, hydroxypropylcellulose
en polyvinylpyrrolidon in multivitamines, vitamine
C, Ubiquinol enz. Alles bij elkaar krijg ik dagelijks,
vooral via de vulstof, heel wat chemie binnen! Zouden
er als vulstof ook andere verbindingen te gebruiken
zijn als calciumcarbonaat of canolaolie?’
In zekere zin is het een goede zaak dat mensen met
hun neus op de feiten worden gedrukt: naast het gemanipuleer
met onze voeding worden we ons nu ook
bewust van de chemische toevoegingen die verstopt
zitten in supplementen die we nou juist kopen om
gezond te worden of te blijven. Het wordt tijd dat
ook de fabrikanten van orthomoleculaire middelen
hun producten zuiveren van chemische toevoegingen.
AOV is op de juiste weg met de nieuwe lijn voedings -
supplementen zonder kunstmatige toevoegingen.
Dus niet alleen zorgen voor organisch goed opneembare
verbindingen en garanties dat er geen allergenen,
zware metalen en dergelijke zijn bijgesloten,
maar ook zorgen voor plantaardige vegacaps die
gemaakt zijn van plantaardige cellulose (dit is een
Vraag
plantenvezel uit hout). Dan is de noodzaak van het
gebruik van hulpstoffen en toevoegingen die voor
het maken van een tablet nodig zijn verleden tijd.
Dus vrij van kleur-, geur- en smaakstoffen en conserveermiddelen,
maar ook vrij van antiklonter-,
geleer-, glans-, verdikkings- of verstevigingsmiddelen.
Fytotherapeutica mogen niet doorstraald zijn en
geen vervuilingen zoals PAK’s bevatten. Sommige
New Chapterproducten voldoen ook aan deze eisen.
We zullen er voor zorgen dat meer fabrikanten van
orthomoleculaire middelen nota nemen van het
boekje van Corinne Gouget!
Het gevaar van al die E-nummers zit vooral in het
feit dat enkele nummers elkaars toxiciteit enorm
kunnen versterken en dat ook de hoeveelheid van
ieder daarbij een rol speelt. Bovendien speelt ook
de gevoeligheid van de gebruiker mee, net zoals bijvoorbeeld
de gevoeligheid voor elektrostress. Mijn
advies op dit moment is: kijk en vergelijk en probeer
op zijn minst cumulatie van verschillende rode E-
nummers te voorkomen. Wij zullen u de komende
tijd zeker op de hoogte houden van de vorderingen
op dit gebied.
Teveel van het goede
‘Supplementen, soms vraag ik me af of dat allemaal
niet een beetje veel van het goede is. Graag hoor ik
uw mening daarover.’
Een vrouw van 70 jaar stelt bovenstaande vraag.
Ze schrijft me: ‘Ik ben sinds 2007 lid van de Moermanvereniging
en lees met veel interesse het blad
Uitzicht. De voedingsadviezen die daarin worden
gegeven probeer ik zoveel mogelijk op te volgen
en omdat ik ook gebruik maak van voedingssupplementen
hebben de desbetreffende artikelen ook
mijn interesse.
Naar aanleiding van dat alles zou ik graag willen
weten of ik wel goed bezig ben. Ik ben een vrouw
van 70 jaar. Elk jaar krijg ik van mijn huisarts een
zogenaamde gezondheidscheck en tot nu toe is daaruit
steeds gebleken dat ik geen afwijkingen heb. Ik

Antwoord
heb wel artrose in mijn knie waarvoor ik vier maanden
geleden in het ziekenhuis behandeld ben met
een Hyaluronzuur-injectie. Dat heeft goed geholpen
want ik ben sindsdien pijnvrij. Wel heb ik sinds kort
last van mijn onderrug; naar de oorzaak daarvan
wordt nog gezocht. De arts vermoedt een hernia.
Verder voel ik mij goed gezond.
Ik probeer zoveel mogelijk te leven volgens de principes
van de artsen Moerman en Houtsmuller. Daarnaast
gebruik ik ook nog de volgende supplementen:
V-2000 multi van Solgar, Magnesium-400 van Orthica,
aanbevolen door mijn behandelend neuroloog in
verband met langdurige hoofdpijnklachten in het
verleden. Eén levertraancapsule van Vitals en één
ijzer AC 15 mg, aanbevolen door mijn acupuncturist
na een levend bloedanalyse. Verder één Bio Active
Q10 Uniquinol 50 mg en tweemaal per dag 2 tabletten
Fintro Forte plus in verband met de artrose in
mijn knie.’
Omdat uw vraag me voor een aantal lezers belangrijk
lijkt, heb ik het een en ander uit uw brief in
extenso weergegeven. Ik ga er maar vanuit dat u de
door u gebruikte supplementen neemt uit preventief
oogpunt. Zo is Q10 een verstandige keuze; uw keuze
wordt zelfs ondersteund door het National Cancer
Institute. Het NCI stelt dat Q10 kanker kan helpen
voorkomen door het reduceren van groei van mogelijke
kankercellen, omdat Q10 een zeer sterke functie
als antioxidant heeft. Bij kankerpatiënten wordt
het gebruik van Q10 aanbevolen omdat het immuunversterkend
werkt, de groei van tumorcellen kan
remmen en zelfs de kans op terugkeer van de tumor
na de behandeling kan reduceren. Meer details over
de werking van Q10 kunt u vinden in het uitstekende
artikel van Marleen Nys in het tijdschrift ‘Arts,
Therapeut en Apotheker’, nummer I van dit jaar.
De magnesium/calcium in de vorm van Magnesium-
400 kan inderdaad zijn nut hebben zeker als er
migraine of ernstige hoofdpijn in het spel zijn.
De zeer sterke multivitaminentablet van Solgar zou
ik u niet gedurende lange tijd adviseren tenzij u
blootstaat aan grote geestelijke of fysieke stress; de
laatstgenoemde kan bijvoorbeeld optreden bij het
lopen van de Vierdaagse. Solgar is wel een uitstekend
merk, maar in uw geval zou ik een multi kiezen
met een lagere dosis B-vitaminen.
De levertraancapsule vooral in de winter is niet verkeerd
maar mogelijk voor u te zwak; vraag uw huisarts
eens uw vitamine D (25(OH)D3 te laten bepalen.
Tegenwoordig is het wenselijk dat deze vitamine D
spiegel minimaal 100 nmol/L bedraagt. Vitamine D
heeft zeer veel functies. Zo is in een recente studie
(een zogenaamde meta-analyse) bevestigd dat een
hoge vitamine D- en calciuminname gepaard gaat
met een aantoonbaar lagere kans op borstkanker.
In Amerika krijgen kankerpatiënten momenteel
het advies 5000 IU (125 mcg) vitamine D3 per dag
of meer te gebruiken. De gunstige effecten van dit
vitamine hebben ondermeer betrekking op borst-,
prostaat-, dikke darm-, long- en maagkanker, maar
ook bij het non-Hodgkinlymfoom en het melanoom.
Langdurig ijzertabletten slikken lijkt niet gunstig
omdat ijzer onder andere ook een pro-oxidant kan
zijn; liever een wat breder multi mineralen tablet
of zoals dit kan voorkomen in een algemene multi
vitamine/mineralen formule.
Ik mis echter groene thee, curcumine en waterkers
die u respdctievelijk als thee, poeder en als groente
kunt eten. Dit is een uitstekend trio dat elkaar aanvult
en versterkt, ook wat betreft de ontgiftende
werking via de lever. Ze werken sterk anti-inflammatoir
(ontstekingremmend) en activeren in kwaadaardige
cellen apoptose (spontane celdood).
Curcumine stimuleert de opname van EGCG (het
werkzame groene thee extract). Tenslotte adviseer
ik het gebruik van vitamine C na de maaltijd; driemaal
daags 500 mg tot één gram gemiddeld per dag.
Selenium kunt u als tablet innemen (200 mcg per
dag) maar ook in de smakelijker vorm van paranoten:
3 tot 5 paranoten daags.
Overigens, als uw rugklachten veroorzaakt worden
door een hernia, zoals uw huisarts denkt, en u heeft
pijnklachten vanuit de lendenwervelstreek door
drukmomenten als hoesten, niesen en persen op
het toilet, dan kan soms Tellurium (C30) verlichting
geven.
21

Valse hoop
Tekst: Arjan van Laar
De impact van internet als informatiebron
neemt hand over
hand toe. Veel van wat er te zien
is bereikt niet, of pas veel later,
de traditionele communicatiekanalen.
Op dit moment ‘draait’
er een knap gemaakte film op
youtube over een arts/wetenschapper
die een medicijn tegen
kanker zou hebben ontdekt en
zijn strijd tegen de gevestigde
belangen. Maar knap gemaakt
wil nog niet zeggen dat het ook
waar is.
22
ON OFF
www.suzannavanderhunnen.nl
www.rtl.nl/xl zoekterm: lang zullen we leven
www.youtube.com zoekterm: burzynski
Radio en
televisie
Met name uit de Verenigde Staten komen onafhankelijk gemaakte films die
wat betreft professionaliteit niet onderdoen voor serieuze, in opdracht van de
omroepen geproduceerde documentaires. Ze kenmerken zich door een duidelijke
opbouw, goed uitgewerkte verhaallijnen en een trefzekere bijdrage van de muziek
aan de dramatische lading. Hoe krachtig de werking van een goed gemaakte film
kan zijn, blijkt wel uit het feit dat uw recensent doorgaans met een flinke dosis scepsis
begint te kijken, om gedurende de film om te slaan als een blad aan een boom.
Zo ook met de film over Stanislaw Burzynski’s strijd tegen de Amerikaanse medische
autoriteiten. De van oorsprong Poolse arts/onderzoeker zou met zijn ‘antineplastonen
peptiden’ wonderbaarlijke genezingen van opgegeven kankerpatiënten
bewerkstelligen. Vooraf dringt de volgende vraag zich op: als dat medicijn zo goed
is waarom heeft meneer Burzynski dan geen financiers kunnen vinden om zijn
medicijn in de markt te zetten? Dat moet wel kwakzalverij zijn. Maar als de wenende
ouders van miraculeuze genezen kinderen elkaar vervolgens in rap tempo afwisselen,
dan moet je wel van steen zijn om die stelling één op één vol te houden.
Wat de acceptatie ook helpt, is de herkenbare kritiek op de medische autoriteiten,
de bijzonder matige resultaten van chemotherapie, de nadruk op de vaak gruwelijke
bijwerkingen van chemo en bestraling op kwetsbare kinderen. Maar na afloop komt
toch die ene vraag weer bovendrijven: hoe serieus moeten wij de claims van meneer
Burzynski nemen als hijzelf er kennelijk geen been in ziet zijn patenten met een
grote farmaceut te delen?
Waarom dan toch aandacht voor deze film? Omdat mensen met kanker sowieso
veel kans hebben met Burzynski en zijn peptiden geconfronteerd te worden. Al was
het alleen maar uit goedbedoeld medeleven van familie en (sociale media)vrienden.
Net als Suzanna van der Hunnen; pseudoniem van een vrouw die vijf jaar geleden
bedankte voor verdere chemotherapie en daar een boek over schreef.
Haar per e-mail gegeven commentaar op Burzynski laat aan duidelijkheid niets
te wensen. “Er zijn meer van dit soort verhalen. Veelbelovende middelen tegen
kanker die alleen nog grootschalig getest moeten worden. Maar de farmaceutische
industrie belemmert dat. Er ontstaat een welles-nietes discussie die soms decennia
voortsleept. Conclusie: uiteindelijk draait het bij beide partijen om geld. Ze beschuldigen
elkaar ervan zich over de ruggen van patiënten te verrijken. Het erge is dat
ze dat doen ten koste van mensen die ten dode zijn opgeschreven en wanhopig
zijn.”
Het zien van de film liet Suzanna niet onberoerd. Maar ze is vast van plan haar
emotionele balans te beschermen. “Ik heb mij een paar keer in zo’n maalstroom
mee laten sleuren. Adrenaline die door mijn gestel gierde: hoop op (toch!) genezing.
Ik ben er mee gestopt. De meeste middelen zijn (duur!) verkrijgbaar, maar het is
totaal onduidelijk wat ze voor gevolgen hebben. Als ik vijf jaar geleden was overgestapt
op een dieet van blauwe groente en fruit dan was dát de verklaring geweest
waarom ik nog leef.”
Volgende keer onder meer aandacht voor een door het Cancer Genomics Centre
gesponsorde RTL-productie waarin prof. René Bernards van het Cancer Genomics
Centre, de verwachting uitspreekt dat kanker over tien jaar een chronische ziekte is.

Hoewel Ineke en Jan van de Waterlaat
nog maar kort lid van MMV
zijn, wil dat niet zeggen dat hun belangstelling
voor een gezonde leefstijl van
vandaag of gisteren dateert. Integendeel.
Ze kunnen zichzelf rekenen tot de
voorhoede. Al meer dan 20 jaar zijn ze
bijvoorbeeld vegetariër. In die tijd werden
ze daar zelfs nog een beetje vreemd
om aangekeken.
Een van de redenen om vlees en vis
voortaan te laten staan, had te maken
met de diepgewortelde opvatting dat het
niet goed voor hun lijf kon zijn. "Die
grote stukken vlees worden gewoon niet
goed door ons lichaam verteerd. Bij vis
ging het ons er vooral om dat de zee
indertijd vervuild was met kwik. Nu
komt daar dan nog het plastic bij",
lichten Ineke en Jan toe.
Boerenfamilie
Een andere reden om vegetariër te worden,
was de wijze waarop dieren werden
en worden gehouden. Ze woonden een
tijdje in het zuiden van het land en zagen
daar alom de enorme varkensschuren
met duizenden dieren. De bio-industrie
stuitte met name Jan heel erg tegen
de borst omdat hij van huis uit een heel
andere omgang met vee gewend was.
"Ik kom uit een boerenfamilie en thuis
hadden wij ook een paar varkens. Toen
ik zag hoe dat in Brabant ging, werkte
dat heel vervreemdend. Zo was het ook
met de akkerbouw. Mijn moeder onderhield
een moestuin waarin ze van alles
en nog wat verbouwde. Toen we in
Noord-Holland woonden, zag ik akkers
met alleen maar rode en witte kool.
Langzaam maar zeker ontwikkelde zich
een zekere weerstand tegen al die moderne
productiemethoden waarbij alles
kunstmatig wordt opgefokt."
Ze werden steeds kritischer. Ineke
begon er bijvoorbeeld op te letten dat
hun twee jongens niet al te veel suiker
binnenkregen want dat kon volgens
haar nooit goed voor hen zijn. Weerstand
ontwikkelde het echtpaar ook
tegen de manier waarop artsen met
gezondheid en ziekte omsprongen.
Jan: "Vaak zijn artsen alleen maar bezig
met symptoombestrijding. Je bent de
spreekkamer nog niet uit of de pillen
staan al bij de apotheek gereed. Dat
soort geneeskunde spreekt mij eerlijk
gezegd niet zo aan. Ik zou veel liever
zien dat artsen op zoek gaan naar de
oorzaak. Een klacht komt niet uit de
lucht vallen."
Wielrennen
Behalve dat ze gezonder eten dan de
gemiddelde Nederlander, doen Ineke
en Jan ook veel meer aan beweging. Jan
was tot zijn 22ste een vaardig voetballer
maar moest na twee meniscusoperaties
afhaken. Naderhand ging hij hardlopen
en later wielrennen en dat doet hij nog
steeds. Voor een tocht van 70 kilometer
of meer draait hij zijn hand niet om. De
sociale contacten die hij op die manier
opdoet, bezorgen hem veel genoegen
maar hij doet het ook voor zijn conditie.
Hij vindt het heerlijk om op die manier
buiten actief te zijn. Bewegen is voor
hem allerminst een opgave, zolang het
maar niet in een sportschool hoeft. Voor
Ineke is het indoor sporten geen probleem
maar verder geldt ook voor haar
dat ze al haar hele leven aan beweging
doet. "Tegenwoordig doe ik aan groepssporten.
Ik voel me er echt prima bij.
Als ik het een tijdje niet doe, merk ik het
meteen. Dan voel ik me toch minder fit."
Ze kan eigenlijk niet begrijpen dat veel
mensen aangezet moeten worden tot
Lijf & Leden
Leden van de Moermanvereniging vertellen hoe ze persoonlijk invulling geven aan het thema ‘gezond eten – gezond leven’.
‘Weerstand tegen dat
kunstmatig opfokken’
Naam: Ineke en Jan
van de Waterlaat
Leeftijd: Ineke 66, Jan 69
Woonplaats: Didam
meer bewegen. Dat is bij haar nooit
aan de orde geweest. "We wandelen ook
graag en als we dan met z'n tweetjes
over de hei lopen, verbaas ik me er wel
eens over hoe stil het is. Je zou willen
dat er veel meer mensen zouden genieten
van de mooie natuur in alle jaargetijden.
Wat is er mooier dan met zomerweer
wandelen over de heide die in bloei
staat? Maar het gebeurt vaak genoeg
dat we zomaar met z'n tweeën zijn.”
Sympathie
Tot nu toe heeft hun gezonde leefstijl
als plezierig gevolg gehad dat ze zelden
of nooit een dokter nodig hebben, al
moet je dat afkloppen zoals Jan zegt.
Ze denken over gezondheid en ziekte
tegenwoordig best wel vaak na omdat
er in hun omgeving veel mensen zijn
met kanker. Ineke: “Als het even kan,
wil je die ziekte toch voor zijn. Toen we
voedingssupplementen nodig hadden
en op de website van de Roode Roos de
naam van MMV tegenkwamen, waren
we er snel uit.”
Jan: “Ik kan me nog goed herinneren
hoe dokter Moerman indertijd werd
dwarsgezeten en belachelijk werd gemaakt.
Onze sympathie lag duidelijk
aan zijn kant.”
23

Sociaal contact goed voor
de gezondheid
Sociaal contact, een praatje of een arm om je schouder.
Dat is niet alleen fijn en gezellig, maar heeft ook directe
invloed op onze gezondheid. Geestelijke en lichamelijke
nabijheid hebben aantoonbaar meerwaarde voor ons immuunsysteem
en vertalen zich zelfs in een hogere levensverwachting.
Dus: pak de telefoon en nodig die vriendin uit!
En als je het echt goed wilt doen, geef haar dan een dikke
knuffel.
Positief effect
Uit allerlei wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat mensen
die zich vaak eenzaam voelen een lagere levensverwachting
hebben. Mensen zonder een vaste relatie, met weinig vrienden
of een zwakke familieband hebben maar liefst twee keer zoveel
kans om eerder te overlijden dan mensen die wel een
goed sociaal netwerk hebben. Sociaal isolement blijkt even
schadelijk voor je gezondheid als roken, hoge bloeddruk,
een hoog cholesterolgehalte, vetzucht en een gebrek aan
lichaamsbeweging. Aandacht en liefde hebben een positief
effect op heel veel aspecten van het leven en zijn voor de ziel
dus net zo belangrijk als het eten van volwaardige voeding
voor je lichaam.
24
Green Magma
uw dagelijkse portie (extra) groenten
Door onze drukke levensstijl
komen we niet altijd toe aan onze
dagelijkse portie groenten. Green
Magma kan u helpen. Het bevat het
extract van biologisch geteelde
jonge, groene gerstebladeren.
Dit groene gerstextract bevat alle
belangrijke vitaminen, mineralen,
Green Magma:
Reinigende eigenschappen
Krachtige antioxidant
Bevat meer dan 70 voedingsstoffen
waaronder vitaminen en mineralen
Uw dagelijkse (extra) portie groenten
enzymen en spoorelementen
zoals die ook voorkomen in verse
bladgroente. Bovendien is Green
Magma rijk aan chlorofyl. Chlorofyl
helpt ons lichaam op een milde
wijze te reinigen, het stimuleert de
spijsvertering en beschermt ons
tegen vrije radicalen.
Dankzij de natuurlijke uitgebalanceerde samenstelling heeft Green
Magma een gunstige invloed op de gezondheid. U voelt zich fit en
energiek.
van gras
naar sap
in poedervorm
Het gepatenteerde productieproces
garandeert kwaliteit en de aanwezigheid
en activiteit van de enzymen
TS Products, Harderwijk
Infolijn: 0341 - 46 21 46
info@tsproducts.nl
www.tsproducts.nl
Verkrijgbaar in poeder en tabletten, bij uw natuurwinkel en gezondheidswinkel, o.a. De Tuinen.
Vraag nu een gratis proefzakje aan
via info@tsproducts.nl
o.v.v. de code GMU12.
TS Products, Harderwijk
Infolijn: 0341 - 46 21 46
info@tsproducts.nl
www.greenmagma.nl
Biologisch
Advertenties
Het is opvallend dat mensen die vitaal oud worden vaak
een groot sociaal netwerk om zich heen hebben. Ze hechten
waarde aan de verbinding met anderen en doen daar ook
moeite voor: zo zitten ze in allerlei clubjes en verenigingen en
besteden ze veel tijd aan vrienden en kennissen. De inhoud
van die contacten kan variëren van een dagelijks praatje met
de buurvrouw tot het doen van vrijwilligerswerk of lid zijn
van een kookclub.
Samen met anderen
Dat sociaal contact positief uitwerkt op de gezondheid is
niet zo gek, want we worden pas echt mens in de relatie
met anderen. Het is juist in dat contact dat je de mogelijkheid
geboden wordt om bezig te zijn met wezenlijke dingen en
gevoel te ervaren dat bijdraagt aan je welzijn, zoals dankbaarheid,
je zelfbeeld versterken, troost ontvangen of geven,
een geluksgevoel ervaren, hulp krijgen, je nuttig voelen,
met je talenten aan de slag gaan of gewoon eens lekker
lachen. Lichaam en geest varen daar wel bij.
Gezond leven
Gezond blijven
10% korting bij de
Roode Roos
Een leven lang vitaal!
Squalene is een bijzondere stof die
zowel in het menselijk lichaam als in de
natuur wordt aangemaakt. Het behoort
tot een speciale groep antioxidanten,
de zogenaamde isoprenoïden en
wordt uit de levertraan van de diepzee
dogfish verkregen. Squalene heeft het
vermogen om zuurstof toe te voegen aan
de menselijke cel. Hierdoor beschermt
het de cellen waardoor het lichaam
wordt behoed voor de ziekmakende
moleculen. Issho Genki® Squalene iP6
is een veelzijdig, natuurlijk en zuiver
voedingssupplement dat uw lichaam
weer in balans brengt.
Versnelt herstel
Toename
energie, vitaliteit
en uithoudingsvermogen
Beschermt tegen
vroegtijdige
veroudering van
de huid
Beschermt tijdens
chemotherapie en
bestraling
Beschermt cellen
en weefsels
Fyto-Life
van Hogendorpplein 28
5051 SR Goirle
T: +31 (0) 13 534 6437
F: +31 (0) 13 530 2247
E: info@fyto-life.nl
W: www.fyto-life.nl
www.isshogenki.com

www.ortho.nl
Vitamine C… ruim een jaar na Fukushima
Symptomen tengevolge van een vitamine B12-tekort manifesteren zich pas na jaren. Verleden
jaar, op het jaarlijkse orthomoleculaire congres in Canada, gaf de Japanse arts Atsuo Yanagisawa
een opmerkelijke presentatie. Het was ruim een maand na de nucleaire ramp in Fukushima.
Hij berichtte over de mogelijkheden van biochemische bescherming tegen radio actieve
straling. Onderzoekers van het Japanse Ministerie van Defensie hadden reeds voor de ramp
in 2010 een artikel gepubliceerd waaruit bleek dat muizen met een hoge dosis vitamine C,
in combinatie met beenmergtransplantatie, tegen een hoge dosis straling beschermd konden
worden (J Radiat Res 2010; 51:145–56). Opmerkelijk was dat van deze kennis geen gebruik is
gemaakt bij de Fukushimaramp.
In Japan is veel moeite gedaan om in de media te laten zien hoe moedig de reddingswerkers
waren en hoe zij beschermende kleding kregen en zich moesten afdouchen. Yanagisawa heeft
zich erover verbaasd hoe weinig aandacht er was voor de mogelijkheid van biochemische
bescherming. Reden om een documentaire te maken om het publiek binnen en buiten Japan
hierover te informeren. Met een filmploeg trok hij de wereld over en interviewde wetenschappers
en artsen die hun mening gaven. Zo was hij afgelopen januari in Londen, waar hij sprak
met de Britse arts Damien Dawning, de biofysicus Steve Hickey en ondergetekende. Hickey
was bijvoorbeeld helder in zijn oordeel: ‘De Japanse regering heeft gefaald om de bevolking
te informeren en zo vele duizenden doden te voorkómen als gevolg van Fukushima.’
Maar er is voor de Japanse overheid nog een mogelijkheid om een en ander goed te maken.
Want Yanagisawa besloot zelf onderzoek te doen bij een aantal reddingswerkers die in Fukushima
aan radioactieve straling waren blootgesteld. Het betrof zeventien mannen in de leeftijd
van 32 tot 59 jaar die gedurende vijf tot zes weken werkten in de kerncentrale. Hun werkzaamheden
bestonden onder andere uit het verwijderen van radioactief water/afval en het meten
van de straling. Bij de mannen werden bloedmonsters verzameld en geanalyseerd, waarbij
de concentratie vrij DNA (als maat voor DNA-schade) alsook de expressie van 47 kankergerelateerde
genen werd onderzocht.
Van de werkers waren er vier die vooraf eenmalig 25 gram vitamine C intraveneus toegediend
hadden gekregen. Gedurende de weken in de kerncentrale gebruikten ze dagelijks een supplement
met antioxidanten. Bij deze mannen werd geen significante verandering in de concentratie
van vrij DNA en in de expressie van kankergerelateerde genen gevonden. De overige werkers
hadden vooraf geen vitamine C-infuus gekregen. Bij twee van hen werd na blootstelling aan
de radioactieve omgeving een verhoogde concentratie vrij DNA gevonden en bij drie was in
het bloedmonster een verhoogd risico van kanker geconstateerd. Opmerkelijk was dat toen
ze achteraf gedurende twee maanden intraveneus vitamine C kregen toegediend en daarnaast
oraal antioxidatieve supplementen namen, de concentratie vrij DNA tot de normaalwaarde
daalde en het kankerrisico significant afnam.
Op basis van informatie na de nucleaire ramp bij Tsjernobyl over kinderen, blijkt dat door
suppletie met alfaliponzuur en vitamine E biomarkers van oxidatieve stress in de urine
verlaagd worden. Yanagisawa stelt dat er talrijke wetenschappelijke rapporten zijn waarin
voedingsstoffen radioprotectief blijken te zijn, waaronder vitamine A, vitamine C, Vitamine E,
liponzuur, selenium, glutathion, melatonine, probiotica en resveratrol. Hij benadrukt dat een
antioxidatieve overcapaciteit een sleutelrol speelt bij de bescherming tegen radioactiviteit.
De documentaire van dr. Yanagisawa zal voor de zomer klaar zijn.
Dr. Gert Schuitemaker
25

Oplossing
‘Houding bepalende factor voor gezondheid’.
Dat is de oplossing van de
puzzel in Uitzicht 2012/01. Je hoort het
zo vaak: Je moet positief zijn, positief
denken, lief zijn voor jezelf, van je zelf
houden, enz. Gemakkelijk nietwaar!
Je denkt positief en je wordt gezond
en kunt rijk worden (the Secret van de
Australische Byrne). Ik denk toch echt
dat dit op deze manier te gemakkelijk
wordt gesteld. Het is medisch aangetoond
dat onze gedachten een grote
invloed hebben op onze lichamelijke
en emotionele conditie. Maar kunt u
dit alleen? Positief denken kunt u leren,
er zijn vele goede zelfhulpboeken te
koop, over onder andere de Simon ton-
en Sedonatherapie .U kunt zich aansluiten
bij een lotgenotencontactgroep.
Probeer aan uzelf te werken en bedenk
dat de keuze om positief of negatief te
denken uw eigen keuze kan zijn. Dr.
Houtsmuller ging uit van vier aspecten:
1. gerichte voeding, 2. toevoegen van
nutriënten, 3. het geven van kankerremmende
stoffen zonder bijwerkingen en
4. mentale steun (een buddy). Kent u
de experimenten van Masaru Emoto?
Hij doet onderzoek naar water en heeft
aangetoond dat de intentie achter een
woord, gebed of lied watermoleculen
kan veranderen en daarmee de materie.
Wat zullen uw gedachten op uw lichaam
kunnen doen? U hoeft geen ander mens
te worden om dingen eens anders aan te
pakken. Leg het negatieve naast u neer
en pak het positieve. Een wandeling in
het bos waar het vredig en kalm is, kan
de spanning wegnemen die het moderne
leven veroorzaakt.
De prijzen gaan naar deze winnaars:
1e prijs: mevr. Kroeskop, Vlaardingen
2e prijs: mevr. De Wolde, Afferden
3e prijs: mevr. Van Kempen, Katwijk.
De inzenddatum voor de puzzel in
Uitzicht 2012/03 sluit 15 mei 2012.
LET OP! Het inzenden van de oplossing
is alleen mogelijk door: overschrijving
van tenminste € 1,- op ING rekening
6189, t.n.v. Moermanvereniging te
Alphen aan den Rijn. Vermeld uw
oplossing onder mededelingen.
Gert Tretmans
Tuinvaas 16
7609 ZT Almelo
tel. (0546) 56 94 11.
E-mail: gjwtretmans@gmail.com
26
Kruiswoordraadsel
1 1 2 3 4 1 5 6 7 1 8 9 1 10
11 12 1 13 14 1 15 16 17
18 19 1 20 1 21
22 1 23 24 1 25 26 27
28 1 29 30 31 32
33 34 1 36 37 38 39 40 41
42 43 1 1 44 1 45 46
1 47 48 49 50
51 1 52 1 53 54 1 55 1 56 1 57 58
59 1 60 61 1 62 63 64 1 65
66 67 1 68 69 70 71
72 73 1 74 75 1 1 76 77
78 1 79 80 81
82 1 83 1 84 85
1 87
1 88
Horizontaal:
2. Noorse lichtgoden 5. bosgod 8. gereedschap 11. expert fiscal 13. kloosteroverste
15. oor (Engels) 17. geluid van een ezel 18. bijbelse figuur 20. kregelig 21. krijgsmacht
22. astatium 23. planeet 25. land in Azië 27. rubidium 28. krijgsmacht 29.
famililid 31. voegwoord 33. water in Utrecht 36. peetoom 38. rivier in Zuid-Holland
40. bid (Latijn) 42. boonvormige klier 44. persoonlijk voornaamwoord 45. reverende
pater 46. stijf 47. plaats in België 48. kosten koper 49. technische dienst 50. onderhuids
vet 51. rivier in België 53. landbouwwerktuig 55. civiel ingenieur 57. maar
(Duits) 59. voormalig Nederlands eiland 60. plaats in België 62. walkant 65. Griekse
letter 66. zeearm van de Rode Zee 68. dun 70. aartsengel 72. aankomend 74. uit
Namen 76. bij het genoemde 77. persoonlijk voornaamwoord 78. wijnmaat 79.
alcoholische drank 81. dorp in Gelderland 82. recto 83. grondsoort 84. graansoort
86. Frans lidwoord 87. Egyptische godin 88. flinke 89. vinnige klap.
Verticaal:
1. genoegen 3. oogziekte 4. achter 5. plaats 6. sport van een ladder 7. zuiver 8. zuster
9. welpenleidster 10. onbeschaafd ongevoelig mens 12. dandy 14. ovaal badje
16. vertegenwoordiger 17. Europeaan 19. groot onheil 21. schuifbak 24. strook
26. vleessoort 28. werelddeel 29. zwaardwalvis 30. arrondissement 32. visnet 34.
ooievaar 37. boomvrucht 39. vrije keuze 41. vuurpijl 43. veilige haven 46. plaats
in België 51. lui mens 52. een van de Bovenwindse Eilanden 54. scheepstouw 55.
bergpas 56. jongensnaam 58. oppoken 60. begroeiing- van het hoofd 63. hartstochtelijk
64. Rijksdienst voor Oorlogsdocumentatie 61. iemand die niet goed kan lopen
67. onhandig mens 69. tussen 71. voor alle andere 73. medische specialisatie 75.
Engels eiland voor de Franse kust 76. nauwe 77. bron 80. elektrisch geladen deeltje
83. rund 85. en personne.
Als u de hele puzzel hebt ingevuld, kunt u ook de rest van de puzzel oplossen.
U leest dan tevens de uiteindelijke oplossing.
89
1 1 86
10 80 29 51 83 54 44 75 55 60 87 53 6 76 25
87 17 50 87 48 77 69 5 49 68 33 87 63 30 25
54 15 8 62 74 81 87 63 37 45 52 49 57 4 81

Uitzicht is het tijdschrift van MMV Natuurlijke
kankerpreventie en Ondersteunende
therapieën. Het verschijnt tien keer per
jaar en wordt gratis aan de leden van de
vereniging beschikbaar gesteld.
Verantwoording
De redactie van Uitzicht en het bestuur
van MMV brengen de inhoud ter kennis en
beoordeling; zij aanvaarden geen verantwoordelijkheid
voor de toepassing ervan.
Overname van artikelen door derden is
uitsluitend toegestaan met schriftelijke
toestemming vooraf. Redactie en bestuur
behouden zich het recht voor zonder opgave
van redenen teksten, advertenties en te
beantwoorden vragen te weigeren.
Eindredactie
Cor van Groningen
Medewerkers aan dit nummer:
Drs. Bob Hornstra, arts
Riëtte Janssen
Jan van Klinken
Arjan van Laar
Hans Nieuwstad
Petra Pronk
Dr. Gert Schuitemaker
Fotografie
Stef Breukel e.a.
Redactiecommissie
Truus Hartsink
Dr. Hans Stoop
Cor van Groningen
Redactieadres
Redactie Uitzicht
Hof van Azuur 30
2614 TB Delft
Advertenties
Advertentiemogelijkheden
en tarieven kunnen worden
aangevraagd bij:
J.P.H. Geraats
Louis Regoutstraat 36
6006 LL Weert
Telefoon (0495) 53 22 20
Inschrijving
Uitzicht ISSN 0169-9938
Uitzicht op internet
www.moermanvereniging.nl
E-mail: info@moermanvereniging.nl
Kopij volgend nummer:
Magazine 4/2012
vóór 27 april 2012
c o l o f o n
Korte berichten
Minder beroertes met fruit en witte groenten
De dagelijkse consumptie van een appel
of een peer vermindert de kans op een
beroerte met de helft over een periode
van tien jaar. Dat concludeerden onderzoekers
van de Wageningen Universiteit
in het medisch wetenschappelijk blad
Stroke. De onderzoekers pleiten voor
meer onderzoek om te weten of het
aanbeveling verdient om dagelijkse
‘wit fruit’ te eten.
Het onderzoek, dat plaatsvond onder
ruim 20.000 Nederlanders, spitste zich
Gezond eten: jong geleerd oud gedaan
Wil je kinderen en jongeren aanleren
om voldoende groente te eten, dan moet
je daar vroeg mee beginnen. Dat stelt
het Voedingscentrum op basis van onderzoek
door Wageningen Universiteit.
Over het algemeen eten Nederlandse
jongeren te weinig groente. Ze weten
wel dat het gezond is, maar ‘lekker’ eten
vinden ze belangrijker. Gezond eten
zien ze vooral als een zorg voor later.
Praten met leeftijdsgenoten over gezond
Om goede voornemens op het gebied
van bewegen vol te houden is motivatie
van groot belang. Die motivatie verandert
van week tot week, concluderen
onderzoekers van de Pennsylvania State
University. Juist die fluctuaties in motivatie
bepalen of we wel of niet bewegen.
Dat maakt ook dat de veranderende
motivatie ervoor kan zorgen dat iemand
zijn goede voornemens niet waarmaakt
of volhoudt.
Onderzoeker David Conroy bestudeerde
samen met zijn collega's 33 studenten
gedurende 10 weken. In die periode
werden zowel de intenties om te be we -
gen, als het daadwerkelijke beweeggedrag
van de studenten bijgehouden.
Hieruit bleek dat bij de meeste deelnemers
de motivatie om te sporten per
week fluctueerde. Het gedrag hing
samen met de motivatie.
toe op de vraag naar de gezondheidswinst
van de verschillende kleuren
groente. Er werd onderscheid gemaakt
in 4 categorieën: rood of paars (tomaten,
bessen), groen (spinazie, andijvie, sla,
sperziebonen), geel en oranje (voornamelijk
citrusvruchten) en wit (appels,
persen, knoflook, ui, bloemkool en komkommer).
Alleen de categorie wit gaf na een periode
van 10 jaar beduidend minder kans op
een ernstige beroerte.
eten doen ze dan ook nauwelijks.
Bovendien zijn ze weinig avontuurlijk
als het om eten gaat. Ze eten het liefst
wat ze kennen. Daarom is op tijd beginnen
met groente en fruit belangrijk.
Verder blijkt groente buiten de warme
maaltijden thuis maar weinig beschikbaar
te zijn. In school- of sportkantine
is het meestal niet te vinden.
(bron: GezondNu)
Motivatie voor bewegen fluctueert per week
De veranderingen in motivatie worden
volgens Conroy vooral veroorzaakt door
alle andere eisen die aan ons gesteld
worden. "De ene week zijn we misschien
een beetje ziekjes, de andere week hebben
we een deadline." Wat de oorzaak
ook is, de dips in motivatie zijn funest.
"Hoe constanter iemands intentie is, des
te groter is de kans dat hij de intentie
ook naleeft", aldus Conroy.
Dit betekent echter niet dat minder gemotiveerde
mensen hun beweegdoelen
niet kunnen halen. Zij zullen dit alleen
op een andere manier moeten doen.
Bijvoorbeeld door het bewegen meer
een onderdeel te laten zijn van het dagelijks
leven. Volgens Conroy kunnen
deze mensen het beste van week tot
week bekijken hoe ze hun goede voornemens
waar kunnen maken.
(bron:Gezondheidsnet.nl)
27

De Roode Roos B.V.
Magazijn voor orthomoleculaire voeding
Deze keer een andere selectie van
producten, welke door “De Roode Roos
B.V.” geleverd kunnen worden.
Hierdoor krijgt u een inzicht van ons ruime
assortiment, van meer dan 3500 producten
en 80 leveranciers.
Bestellen bij De Roode Roos B.V.
Alle producten worden in principe geleverd
met een korting van max. 25% ten opzichte
van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u
gebruik maken van de lijst die hiernaast is
afgedrukt. Eventueel kunt u eerst een
fotokopie maken. Onze volledige catalogus
is op aanvraag verkrijgbaar.
Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze
postbus sturen. Vervolgens laten wij de
bestelling door TNT-Post bij u thuis
bezorgen.
Ook kunt u ons gratis naamnummer
0800-ROODEROOS (0800-7663376)
gebruiken.
Internetgebruikers kunnen een e-mail
versturen naar orders@derooderoos.com of
direct bestellen via onze webwinkel op
www.derooderoos.com
Vanaf nu biedt De Roode Roos u de
mogelijkheid uw bestellingen te betalen via
doorlopende machtiging voor automatische
incasso.
Een machtigingskaart hiervoor kunt u
opvragen via onze website:
www.derooderoos.com/machtigen
Prijswijzigingen voorbehouden
Vermeld hier uw
adresgegevens:
Uw naam: (Dhr/Mevr):
Adres:
Postcode & Woonpl.:
Telefoonnummer:
28
Nr
205 Multi vit.& mineralen (240 tab)
268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps)
547 BioSil (30 ml)
Advertentie
586 MaxEPA (100 softgels)
1388 MultiVit Basic (module 1) (90 vcaps)
2308 DHA 250 (120 caps)
2836 MetaRelax (90 tab)
2999 Eye Q 500 mg (210 caps)
3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)
3402 Optimal Prenatal DHA Formula (60 softgel
3492 Bio Bran MGN3 250 mg (50 tab)
3588 Symbioflor 1 (50 ml)
3654 Prostaatformule (60 tab)
3924 MagAsorb 150 mg (Magnesium als Citraat
4084 Women's Mood (30 caps)
4105 Levertraan Forte (60 softgels)
Plantina
Postbus 16035
2500 BA Den Haag
Telefoon 070-3010701
Fax 070-3010707
Fabrikant
Pharma Nord
Bio Minerals
Cardio Vasc. Res.
Alfytal
Now Foods
Metagenics
Springfield
Barlean's
Minami Nutrition
Medpro
Energetica Nat.
Best Choice
Lamberts
Care For Women
Bonusan
4126 Coriolus Versicolor-extract 750 mg (90 cap AOV
4398 Active Biodream (800 gram)
4456 Spirulina (180 tab)
4617 Solidago Complex Tinctuur (50 ml)
4630 Co Enzyme Q10 with MCT (60 vcaps)
4646 Super Greens (220 gram)
4754 Bio Nutriënt l-Tryptofaan (60 vcaps)
5400 Vitamine D3 15 mcg (90 softgel)
5696 Luchtweg Formule (60 vcaps)
5861 Delima Feminin (10 ovula)
5878 Glucosamine Summum (120 tab)
6096 CalAsorb (180 tab)
6097 Salvestrol Prostaat (60 caps)
6213 Elke Dag (90 tab)
6599 True Superfood (400 gram)
Lidmaatschap nr.:
Geboortedatum:
E-Mailadres:
Biodream
Marcus Rohrer
Zonnegoud
Viridian
VitaKruid
CellCare
Bonusan
VitOrtho
Pekana
Supplemed
Lamberts
Vitals
Vitals
Vitals
(evt.) voorschrift van:
Normaal
€ 98,75
€ 46,50
€ 30,50
€ 37,00
€ 20,75
€ 38,25
€ 23,99
€ 36,95
€ 19,95
€ 28,50
€ 65,00
€ 13,60
€ 11,50
€ 12,20
€ 19,95
€ 9,00
€ 31,70
€ 45,00
€ 13,32
€ 11,59
€ 37,25
€ 46,70
€ 21,90
€ 11,00
€ 19,95
€ 14,90
€ 35,90
€ 27,50
€ 39,95
€ 49,95
€ 65,00
Leden
€ 74,06
€ 34,87
€ 22,88
€ 27,75
€ 18,68
€ 28,69
€ 17,99
€ 27,71
€ 14,96
€ 21,38
€ 58,50
€ 10,88
€ 8,63
€ 9,15
€ 14,96
€ 6,75
€ 23,78
€ 36,00
€ 11,32
€ 8,69
€ 29,80
€ 39,70
€ 17,52
€ 8,25
€ 14,96
€ 11,18
€ 26,92
€ 20,62
€ 29,96
€ 37,46
€ 48,75

Deze boeken kunt u bestellen
bij de Moermanvereniging.
Wilt u één of meerdere boeken
toegestuurd krijgen, vul dan
duidelijk een girokaart in met
het juiste bedrag en de titels
van de gewenste boeken.
Geen geld opsturen!
Het gironummer waarop u
kunt bestellen is: 355.999 t.n.v.
De Moermanvereniging
Postbus 508
2400 AM Alphen aan den Rijn.
De prijzen zijn inclusief verzendkosten
binnen Nederland.
Daarbuiten wordt € 3,50 extra
berekend.
Boekenlijst
01. Dr. Moerman, een weg tot genezing,
C. van Groningen en A. Ronhaar € 11,30
02. U kunt meer dan u denkt, aanvullende maatregelen om
kanker te helpen voorkomen en genezen, Hans Moolenburgh sr. € 25,00
09. Verhütung und Heilung von Krebs, Jac. Landman € 6,80
10. Die Moerman-Krebs-Diät, E. Wannee-Immerzeel € 6,80
17. A solution to the Cancer Problem € 7,95
24. Kookboek, Lia v.d. Geest en Lydia Sleutel € 7,95
28. De actuele voedingstabel, wat zit waar in? € 9,50
29. Retrospectief onderzoek naar de effectiviteit van € 20,40
de Moermantherapie
37. Het Gouden boekje voor de Gezondheid, G.E. Schuitemaker € 12,50
Voor meer boeken van de heer Schuitemaker zie:
www.gezondeboeken.nl
41. Bondgenoot, autobiografie van een immuuncel, Henk Fransen € 12,75
42. De helende factor, Bob Th. Hornstra € 16,50
44. Voed je goed, voel je goed, Monique van den Assum € 4,95
45. Dvd ‘Geef ziekte geen kans, eet en leef gezond’, Kees Braam € 6,95
Koopt u onze verrassingstas! Met in ieder geval de complete jaaruitgave
van Uitzicht 2011. Leuke hebbedingetjes en heel veel informatie!
Een gezond en prachtig cadeau om weg te geven. € 15,00
Advertenties
Topkwaliteit voedingssupplementen met een gezonde prijs
www.vitortho.nl
NIEUW!
BIOLOGISCH ACTIEF
De nieuwe producten van VitOrtho zijn met de grootste zorg
vervaardigd. Hierbij wordt rekening gehouden met mens en
natuur. Alle producten zijn zeer goed opneembaar door het
lichaam.
29

algemene informatie
De Moermanvereniging voor natuurlijke kankerbestrijding stelt zich ten doel welzijn en belangen te
behartigen van patiënten die met de Moermantherapie worden behandeld, en zoveel mogelijk bekendheid
te geven aan deze therapie ter bestrijding van kanker.
Bestuur
Vriendelijk verzoek alle post bestemd
voor het bestuur te zenden aan:
Postbus 508
2400 AM Alphen aan den Rijn
Voorzitter:
Dave Schut
Eefde
Secretaris:
Johan Klumpenaar
President Wilsonlaan 33
4334 GB Middelburg
Telefoon: (0118) 63 59 89
E-mail: johanklumpenaar@xs4all.nl
Penningmeester a.i.
Nico Sleeuwenhoek
De Eendracht 20
2614 LX Delft
Telefoon (015) 2562921
Email:
nico.sleeuwenhoek@hotmail.com
Marketing:
Sietze Blom
Buitenom 1
8314 AM Bant
Telefoon: (0527) 26 18 25
E-mail: info@sieblo.com
Interne contacten:
Jan Bor
Schoolstraat 1
4221 LR Hoogblokland
Telefoon: (0183) 56 36 28
E-mail: jbor777@xs4all.com
Wetenschap en artsencontact:
Hans Stoop
Coehoornstraat 40
4611 KS Bergen op Zoom
Telefoon: (0164) 25 04 61
E-mail: hansstoop@home.nl
Adviseurs:
Cor van Groningen
Drs. Bob Hornstra
Piet Sijpersma
30
Administratie/
algemene informatie
De administratie van de vereniging
wordt gevoerd door de heer
Wim Kuling.
Centraal Bureau:
Postbus 508
2400 AM Alphen aan den Rijn
Telefoon: (0172) 49 79 44 (werkdagen
tussen 09.00 uur en 13.00 uur)
Fax: (0172) 47 06 44
E-mail: info@moermanvereniging.nl
Aanmelding nieuwe leden
Schriftelijk bij het Centraal Bureau
of via de website.
Lidmaatschap
Nieuwe leden: € 25,- per kalender jaar
(automatische incasso), € 29,- per
kalender jaar (acceptkaart).
Voor Belgische leden minimaal
€ 37,- (accept € 42,-) op rekening
ING bank 335-0078672-51 t.n.v.
Moerman vereniging.
Voor de overige leden in Europa
€ 37,- (accept € 42,-), buiten Europa
€ 42,- (accept € 47,-). Een kleine
‘overbetaling’ op de minimumcontributie
wordt zeer op prijs gesteld.
Contributie giro 42.39.229 t.n.v.
Moermanvereniging te Alphen aan
den Rijn. Opzegging lidmaatschap:
vóór 1 december van het lopende
jaar. Administratiekosten: € 3,50
wanneer een herinnering gestuurd
moet worden.
Losse nummers Uitzicht
Losse nummers kunnen (na)besteld
worden à € 5,25 per exemplaar.
Dit kan schriftelijk of telefonisch bij
het Centraal Bureau.
Internet
www.moermanvereniging.nl
E-mail: info@moermanvereniging.nl
Patiëntenvoorlichting
Telefoon: 088-2424240 (Infolijn)
Of voor algemene informatie over de
vereniging: (0172) 49 79 44
Informatie lezingen
en kooklessen
Schriftelijke vragen naar:
Postbus 508
2400 AM Alphen aan den Rijn
Postzegel insluiten.
Klachten van patiënten
Stichting Klachtrecht AAG (Artsenfederatie
Additieve Geneeskunde)
Vaartstraat 247, 1075 RM Amsterdam
Advertenties Uitzicht
Advertentietarieven kunnen worden
aangevraagd bij:
J.P.H. Geraats
Louis Regoutstraat 36, 6006 LL Weert
Telefoon: (0495) 53 22 20
E-mail: j.geraats@ziggo.nl
Stichting Steunfonds
Amnestie
Giro 3290997 t.n.v. de Stichting
Steunfonds Amnestie, Reijerskoop
291, 2771 BL Boskoop of via ING
bank, rekeningnummer 67.20.27.240
t.n.v. Stichting Steunfonds Amnestie
in Boskoop.
Bovenstaande rekeningnummers van
Stichting Steunfonds uitsluitend te
gebruiken voor giften.
De stichting Steunfonds Amnestie is
door de Belastingdienst erkend als
algemeen nut beogende instelling
(ANBI), sinds 01-01-2008. Een schenking
aan deze stichting is aftrekbaar
van de inkomstenbelasting (binnen
de daarvoor geldende regels).
Legaten
Wie het Steunfonds testamentair wil
gedenken, wordt aanbevolen gebruik
te maken van de volgende formulering:
‘Ik legateer aan de Stichting Steunfonds
Amnestie, gevestigd te Elst (Gld)
de som van €……… vrij van rechten en
kosten’.
Regio-secretariaten
Amsterdam en Wijde Omgeving
Mevr. T. Visser
Quellijnstraat 128
1073 XL Amsterdam
Telefoon: (020) 675 41 50
Gelderland
Mevrouw R. van Elk
Witsenstraat 12-3
6913 GV Arnhem
Telefoon: 06 44386268
Zeeland/West-Brabant
Mevr. K. Walhout
Oranje Nassaustraat 26
4341 GC Arnemuiden
Telefoon: (0118) 60 18 68
Den Haag
Mevr. R. Rosier
Gerrit van de Veenlaan 216
2552 WN Den Haag
Telefoon: (070) 391 02 79
Friesland
Mevr. T. Meesters
Singel 7
8771 SV Nijland
Telefoon: (0515) 56 98 13
Groningen/Drenthe
Mevr. H. Prins
Schout Poelmanweg 32
9617 BX Harkstede
Telefoon: (050) 404 22 46
Limburg
De heer J.H.P. Peters
Oude Heerweg 145
5941 EK Velden
Telefoon: (077) 472 14 53
E-mail: jhmpet@home.nl
Noord-Holland Noord
Vacature
Overijssel
Dhr. G.J.W. Tretmans
Tuinvaas 16
7609 ZT Almelo
Telefoon: (0546) 56 94 11
Rotterdam
Dhr. M. Ouwehand
Statenweg 405
3039 HP Rotterdam
Telefoon: (010) 467 78 64
Mobiel: 06 23234874
Rijnmond/Westland
Vacature
(Zie ook colofon pagina 27)

Belasting op junkfood
In rijke landen zouden de inwoners een belasting
moeten betalen op ongezonde snacks en frisdranken.
Dat stelt de Belg Olivier de Schutter, speciaal VN-
rapporteur rond het recht op voedsel.
Het idee is niet nieuw. In Denemarken is vorig jaar al
vetbelasting ingevoerd en in de Verenigde Staten zijn
ze van plan frisdranktaks in te voeren. Volgens Olivier
de Schutter, die een lijst van aanbevelingen opstelde
en aanbod aan de Mensenrechtenraad in Genéve, zal
tevens de landbouwindustrie beteugeld moeten worden
door subsidies voor vet-, zout- en suikerrijke producten
af te schaffen.
“Recht op voedsel betekent niet enkel het recht om
voldoende te eten maar ook het recht op gezonde en
redelijke voeding”, aldus de expert. “Bestaande voedingssystemen
zijn er niet in geslaagd honger uit de wereld
te helpen en hebben tegelijkertijd eetgewoontes aangemoedigd
die een bron zijn van overgewicht, wat
wereldwijd meer doden veroorzaakt dan ondergewicht.”
Wereldwijd lijden 1 miljard mensen honger, terwijl
1,4 miljard anderen een overgewicht hebben dat veroorzaakt
wordt door ongezonde eetgewoonten. De
Schutter citeerde onderzoek waaruit blijkt dat een
belasting van 10 procent op frisdranken de omzet van
die dranken met meer dan 10 procent zou doen dalen.
Hij stelt voor om de inkomsten van die belastingen
te gebruiken om gezonde voeding te subsidiëren.
(bron: Happynews.nl)
Advertentie
Recepten gevraagd!
Veel MMV-leden hebben in de loop der jaren binnen de
voorschriften van de Moerman voedingswijze eigen recepten
ontwikkeld, zo blijkt. Graag wil het Centraal Bureau van de
vereniging deze recepten verzamelen met het oog op nieuwe
uitgaven. Vandaar het vriendelijke (en ook wel een beetje
klemmende) verzoek om uw recepten in te sturen. Dat hoeven
echt geen culinaire hoogstandjes te zijn. Alles waarmee anderen
hun voordeel mee kunnen doen of een dienst wordt bewezen,
is welkom!
Inzenden kan per post:
MMV, Postbus 508, 2400 AM Alphen ad Rijn
of per e-mail:
info@moermanvereniging.nl.
Bij voorbaat hartelijk dank voor uw medewerking!
Activiteitenkalender
21 april – Baarn
Algemene Ledenvergadering MMV
Thema: Ledenvergadering MMV
Plaats: Het Brandpunt, Oude Utrechtseweg 4A, Baarn
Tijd: 10.00 uur, zaal open 09.30 uur
Lezing: Spreker dr. Hans Stoop
In het volgende nummer van Uitzicht
• Waarom yoghurt het evenwicht in de
darmen wel verstoort en Biogarde niet.
• Nadere kennismaking met nieuwe
bestuursleden.
• Wat Nederland doet met het advies
om suiker te behandelen als alcohol.
31

Echina mondspray helpt!
Echina verbetert de conditie van uw tandvlees en het
helpt effectief bij lipblaasjes en witte of rode plekjes
in de mond. Echinacea Purpurea extract verhoogt
bovendien uw weerstand.
100% natuurlijk!
Geschikt voor dagelijks
gebruik door jong en oud.
• Bij alle ongemakken in
mond- en keelholte
• Stimuleert het immuunimmuunsysteem • Werkt zuiverend
• Verfrissend, verlichtend
en hygiënisch
www.aromed.eu
V A S C U L A I R E N U T R I Ë N T E N
NA 11501 adv vascusan 185x130.indd 1 30-05-11 11:02