GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

Bij een wormoverbrenging wordt het rendement op twee manieren aangegeven. Het
meest voorkomende aandrijfsysteem ontstaat als de worm aandrijvend is en het
wormwiel aangedreven wordt.
Is echter het wormwiel aandrijvend en de worm aangedreven dan ontstaat een andere
situatie. Deze situatie doet zich voor tijdens het afremmen op de motor bij een eindreductie
en tijdens het in de rechtuitstand terugkomen van de stuurinrichting indien er
gebruik is gemaakt van een stuurreductie met worm en wormwielsector.
Indien het wormwiel aandrijvend is, bestaat de mogelijkheid dat de aandrijving blokkeert,
de overbrenging is dan zelfremmend.
) Ook bij sommige werktuigen, zoals takels en lieren (zie band B), is het van belang dat
de wormoverbrenging zelfremmend is. Is dat het geval, dan zal er bij een toegevoerd
koppel aan het wormwiel geen rotatie ontstaan: de overbrenging blokkeert.
Het totale rendement van worm en wormwiel YJw wordt medebepaald door het rendement
van de lagering YJ, en van de afdichtingen (keerringen) van de assen '1k, net als bij
de overige tandwieloverbrengingstypen.
2.4 VAN DE MOTOR NAAR DE WIELEN
2.4.1 Inleiding
De mechanische energie die door de motor in de vorm van het motorkoppel Tm aan het
motorvliegwiel wordt aangeboden, stroomt via de organen van de aandrijflijn naar de
aangedreven wielen. De aangedreven wielen zetten deze energie om in een voortstuwingskracht,
meestal kortweg stuwkra£ht genoemd, waarmee zij zich op het wegdek
afzetten om het voertuig in beweging te zetten en in beweging te houden.
Soms reserveert men de term 'stuwkracht' voor de kracht onder de aangedreven achterwielen
en hanteert men de term 'trekkracht' (afgeleid van het algemenere begrip
'tractie') voor de kracht onder de aangedreven voorwielen. Men redeneert dan vanuit
het totale voertuig. Bezien vanuit het wiel is dit onderscheid echter zinloos, omdat
() elke aangedreven as, en daarmee het gehele voertuig, door de hefboomwerking
\ wordt voortgestuwd. Om toch geen verwarring te wekken hanteren we in dit Steinbuch-deel
het neutralere begrip aandrijfkracht Fd•
In deze paragraaf vragen we ons eerst af, in welke vorm de energie door de motor
wordt aangeboden, oftewel, vanuit het aangedreven wiel geredeneerd: wat is de beschikbare
aandrijfkracht F d? (2.4.2). Vervolgens onderzoeken we, welke de vereiste
aandrijfkracht Fd vereist is, bezien vanuit de rijsituatie van het voertuig (2.4.3). Het
verschil tussen F d en F d vereist wordt zichtbaar in de overschotdiagrammen die in 2.4.4
aan de orde komen.
2.4.2 De beschikbare aandrijfkracht
Het verband tussen voertuigsnelheid en motorrotatiefrequentie
Bij een als oneindig stijf opgevat, vrij draaiend wiel is de verhouding tussen de omtreksnelheid
en de hoeksnelheid gegeven door formule 2.14: Vw = ww'r. Plaatst men
zo'n wiel op het wegdek (afb. 2.41), dan ontstaat een vrij rollend wiel, waarvan de
137