GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

Eigenschappen
Door de glijdende wrijving van de wormflanken langs de wormwieltandflanken zijn
de afwikkeleigenschappen gunstig (geluidarm). Het rendement, bepaald door de
spoedhoek, de drukhoek en de wrijvingscoëfficiënt (materiaal en smeermiddel), is
echter laag. Een gunstige eigenschap van de wormoverbrenging is dat bij beperkte
afmetingen een grote reductie kan worden verkregen die een grote sterkte heeft door-
) dat er meer 'tanden' of gangen in ingrijping zijn. De overbrenging kan zeI/remmend
zijn als het wormwiel de worm aandrijft; dit is in belangrijke mate afhankelijk van de
spoedhoek van de worm.
Er ontstaan vrij grote axiale krachten op de worm, die door lagers moeten worden
opgenomen.
De worm
In het algemeen heeft de worm de gedaante
aan de omtrek één of meer schroefvormige
van een echte cirkelcilinder~ waarbij dan
--=-
tanden zijn aangebracht (afb. 2040a). De
worm is dan in feite niets anders dan een breed cilindrisch tandwiel met schuine vertanding
met een zeer grote tandhoek.
Sommige eindreducties, en tegenwoordig nog sommige stuurreducties, hebben echter
een globoïde worm, naar de fabrikant vroeger ook wel Glaenzer-worm genoemd
(afb. 2040b en c). Een globoïde is een omwentelingsfiguur die ontstaat door een cirkelboog
om een as te laten draaien ('globus' betekent 'bol').
De flanken van de tanden op de cilindrische worm kunnen verschillende vormen hebben.
Men onderscheidt de flankvormen A, N, K en E; ze worden bepaald door het
gereedschap waarmee ze worden vervaardigd en door de stand van het gereedschap
ten opzichte van de worm.
De flankvorm E ('evolvente') wordt het meest toegepast: hij heeft een tandprofiel dat
recht is in een raakvlak aan een coaxiale basiscilinder. De tandflank snijdt een transversaalvlak
volgens een evolvente: zo'n worm wordt daarom een evolventeworm of
E-worm genoemd.
Het wormwiel
De grondvorm van het wormwiel is het schuinvertande cilindrische tandwiel.
134
~t.~t
__~._.! _~_. I
~--t
a
~ I
---1--- .
c
b
Afb. 2.40. De wormoverbrenging
a met cilindrische worm
b met globoïdeworm en
cilindrisch wormwiel
c met globoïdeworm en
globoïdevormig wormwiel