GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

P
d= z.lt
Afb. 2.25. Afmetingen van
tandwielen
b breedte van het wiel
(tandbreedte )
e kuilwijdte
ha kophoogte
hv voethoogte
psteek
standdikte
sa kopdikte
[mm] (2.20)
Om nu het lastige getal Jt bij het beschrijven van tandwielen kwijt te raken, deelt men
de steek p door Jt en ontstaat een handzame rekengrootheid: de steekmodulus of
kortweg modulus m:
p
m=- lt
[mm] (2.21 )
De term 'modulus' stamt uit het Engels en betekent 'constante coëfficiënt'.
Nu kunnen alle tandwielafmetingen worden uitgedrukt in deze modulus, die in de
Nederlandse norm NEN 1630, de Belgische norm NBN 446 en de Duitse norm DIN
780 is vastgelegd.
Zo kan men nu de steekcilinderdiameter ook schrijven als:
d = z.m [mm] (2.22)
Een 'tandwiel van 26 tanden modulus 5' heeft dus een steekcirkeldiameter van 26 x 5
= 130 mmo
De tanddikte s is de afstand tussen de linker en de rechter tandflank van één tand,
gemeten op de steekcirkel. De kuilwijdte e is de afstand tussen twee tanden op de
steekcirkel. De som van tanddikte en kuilwijdte is de steek.
Theoretisch kan de tanddikte gelijk zijn aan de kuilwijdte. In bedrijf is er dan geen
jfankspeling. Praktisch is flankspeling noodzakelijk en is de tanddikte kleiner dan de
kuilwijdte. Is de tanddikte groter dan de kuilwijdte (negatieve speling) dan zullen de
tandwielen in elkaar vastlopen. De waarde van de flankspeling is afhankelijk van de
bewerkingsnauwkeurigheid, de uitzetting ten gevolge van temperatuurverschillen, de
smeerfilmvorming, de doorbuiging van de assen en de afwijkingen in de hartafstand
(de afstand tussen de hartlijnen van de assen).
De tand van een tandwiel bestaat uit twee delen: de tandkop (het deel dat zich bevindt
I'tussen de steekcilinder en het topvlak) en de tandvoet binnen de steekcilinder.
De kophoogte h" en de voethoogte h v zijn genormaliseerd: zij zijn respectievelijk gelijk
aan I en 1,25 maal de modulus: ha = m en hv = 1,25m. Hierdoor ontstaat een top-
I speling van O,25m tussen het topvlak van de tanden en de bodem van de tandkuilen.
De breedte van een topvlak wordt aangeduid als kopdikte s".
De topcirkeI is de cirkel over de toppen van de tanden met diameter:
116