GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

oteren beide tandwielen eenparig. Dan is de pool dus het momentele draaipunt,
waaromheen beide tandwielen roteren.
Dit noemt men de vertandingsregel, dat is dus een grondregel die voor elk tandwielpaar
moet gelden. Anders geformuleerd luidt deze regel: de loodlijnen op de gemeenschappelijke
raaklijnen in elk momenteel raakpunt R van de tandfianken gaan door
een vast punt op de verbindingslijn der wielmiddelpunten, ook wel centraal genoemd.
Dit punt, de pool P, ligt op beide steekcirkels van de tandwielen: P verdeelt de centraal
in twee delen, omgekeerd evenredig met de hoeksnelheden en recht evenredig
met de tandentallen.
Opgemerkt is al dat beide tandfianken in het raakpunt langs elkaar glijden. De snelheid
waarmee de tandflanken langs elkaar bewegen, is gelijk aan V 3 - V4 (afb. 2.20).
v,
Afb. 2.20. De glijsnelheid V 3 - V4
tussen de tandfianken in het punt R
De vector v geeft de gemeenschappelijke snelheid van het raakpunt aan. VI en V2 zijn
de respectieve omtreksnelheden van het raakpunt geldend voor wiel I en wiel 2. V3 is
de snelheid waarmee het raakpunt langs de flank van de tand op wiel! glijdt en v 4 is de
snelheid langs de flank van de tand op wiel 2. Op deze wijze kan op elke plaats van het
raakpunt het snelheidsverschil grafisch worden bepaald. Links van de pool P zal V4
r groter zijn dan v 3 en in de pool zijn de snelheden gelijk.
Door het snelheidsverschil v 3 - v 4 ontstaan wrijving, slijtage en energieverlies. Deze
verliezen worden door de smering beperkt gehouden.
I
De tandflankvorm
Om aan de grondregel te voldoen, kan met de constructie van Reuleaux, waarop wij
hier verder niet ingaan, bij een gegeven willekeurige tandflankvorm een tweede passende
profielvorm worden geconstrueerd.
De vorm van de tandflanken kan dus willekeurig zijn, als maar aan de vertandingsregel
wordt voldaan. In de praktijk kiest men echter voor bepaalde meetkundige
krommen die de fabricage van de tandwielen vereenvoudigen.
1 Het ligt voor de hand, hiervoor te kiezen uit een of andere vorm van cycloïde, dat is
112