GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

geluidsproduktie is hoger, terwijl men bovendien aan een bepaalde asafstand gebonden
is, gedicteerd door de afmetingen van de tandwielen. Ook de produktiekosten
zijn hoger.
Soorten tandwielstelsels en tandwielen
Men onderscheidt vier hoofdgroepen tandwielstelsels, ingedeeld naar gelang van de
stand van de te verbinden assen (afb. 2.16).
Bij het rechte tandwielstelsel liggen de assen evenwijdig aan elkaar. Een dergelijk
stelsel wordt gerealiseerd met cilindrische tandwielen. De vertanding van cilindrische
tandwielen, dat wil zeggen het verloop van de tandvorm over de breedte van het
tandwiel, maakt een verdere indeling mogelijk: zulke tandwielen kunnen namelijk
voorzien zijn van rechte vertanding (afb. 2.16a), schuine of schroefvertanding (afb.
2.16b) of van V-, visgraat- of pijlvertanding . De schuine vertanding produceert minder
lawaai en komt veruit het meeste voor. Een enkelvoudige overbrenging van dit type
heeft een maximaaloverbrengingsgetal (zie 2.3.2) van ongeveer 10.
Bij het kegeltandwielstelsel snijden de hartlijnen van de assen elkaar. Zo'n stelsel
wordt gerealiseerd door conische of kegeltandwielen , waarvan de denkbeeldige kegeltoppen
in één punt samenkomen. Ook hier maakt men een onderscheid tussen rechte
vertanding (de tandkoppen vormen dan een stelsel van dubbele lijnen die alle door de
kegeltop gaan, afb. 2.l6c) en schuine vertanding. Een variant op dit laatste is de ten
behoeve van de autotechniek ontwikkelde boogvertanding, waardoor het mogelijk is
één van beide tandwielen ten opzichte van het oorspronkelijke snijpunt van de ashartlijnen
enigszins te verplaatsen zodat deze hartlijnen elkaar niet meer snijden, maar
kruisen (zie 2.3.4). Het maximale overbrengingsgetal is ongeveer 6.
De derde groep is die van de schroef tandwielstelsels (afb. 2.16d), waarbij de ashartlijnen
elkaar kruisen. Dit stelsel wordt gerealiseerd door cilindrische tandwielen met
a
e
Afb. 2.16. Typen tandwielstelsels
a cilindrische tandwielen met rechte
vertanding (evenwijdige assen)
b cilindrische tandwielen met schuine
vertanding (evenwijdige assen)
c kegeltandwielen (snijdende assen)
d schroeftandwielen (kruisende assen)
106
b c
1'"*11 ,,~
f
11
e worm en wormwiel (kruisende assen)
f rondsel en tandheugel (kruisende assen)
g het planetaire stelsel (assen in elkaars
verlengde)