GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

ganosi/oxanen, oftewel siliconen. Zo wordt polydimethylsiloxaan gevormd door aan
de SI-O-keten ter hoogte van elk Si-atoom twee methylgroepen (CH3-) te hechten
(afb. 2.10). Eén macromolecule, dat onder normale omstandigheden schroefvormig
is opgekruld, kan bij een vloeibare siliconenvariant tot 2000 siloxaanmonomeren (Si-
0-( CH3)2-eenheden) bevatten.
Siliconen zijn al sinds het begin van deze eeuw bekend, maar een grootschalige produktie
kwam pas tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Amerikaanse Dow Corning
Corporation op gang. Na de oorlog wist ook het Westduitse Bayer een eigen
produktiemethode te ontwikkelen. Inmiddels omvat alleen al het Bayer-programma
zo'n duizend verschillende produkten, die vooral geliefd zijn om hun grote warmteen
weervastheid (siliconen zijn nog stabiel bij temperaturen, waarbij minerale oliën al
lang uiteengevallen zijn), hun buigzaamheid ook bij lage temperatuur, hun vermogen
om dunne films te vormen, hun goede elektrische eigenschappen en hun waterafstotend
effect. Verder hopen zij zich niet op in het menselijke organisme en zijn ze
niet-milieuvervuilend. Nadelig is hun hoge samendrukbaarheid, waardoor ze voor
toepassing in veiligheidskritische hydrostatische regelsystemen minder snel in aanmerking
komen.
In de techniek worden siliconen veelvuldig als vormmassa toegepast: als 'siliconenrubber'
in afdichtingsmiddelen, in bougiekabels en als plooimanchetten van askoppelingen
(zie hoofdstuk 5). In de vloeibare fase worden zij toegepast als koelmiddel in
grote transformatoren (daarbij de giftige pcb's vervangend) en als basis van schoenpoetsmiddelen,
zalven, huidcrèmes en lippenstift, voor het impregneren en waterdicht
maken van textiel en als toevoeging aan lakken en poetsmiddelen. In de autotechniek
treft men ze onder andere aan in smeerolie (als anti-schuimmiddel), terwijl
ze voor militaire doeleinden ook als remvloeistof worden toegepast, ondanks hun
betrekkelijk hoge samendrukbaarheid (zie deel 4 van de Steinbuch-serie). In een
t:e>
10.
~ e> 10 5
~
•. 10 4
>•.
'"0
u
'" 10 3
.r=
u
'E.• '"
102 c:
>-
"0
I 10'
0
0 -20 0 20 100 .C
'"
100.10 3 ~
5.103 .;•.
1.10 3 ïO c:
1!!.!!!..2 'E
S ~
180
temperatuur iJ
Afb. 2.11. Het viscositeit-temperawllrgedrag van siliconen vloeistoffen in vergelijking met een
mlliti-grade-olie
100