GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

en constant blijft, omdat anders verschillen in aandrijfkracht ontstaan. In het algemeen
kunnen moderne ATF-soorten deze tractie-functie uitstekend vervullen.
Geheel anders wordt het, wanneer de aandrijfkracht via extreme hertz-spanningen
moet worden overgebracht zoals het geval is bij bepaalde kettingvariatoren en roltransmissies
(zie band B). Vooral de roltransmissie stelt zeer hoge eisen aan de olie,
omdat hier sprake is van technisch rollen, waarbij de krachten niet door het contact
tussen de metalen delen, maar door de inwendige vloeistofwrijving moeten worden
overgebracht. Hier spelen dan ook verschijnselen uit de elastohydrodynamica een rol,
zoals de vervorming van de metalen vlakken en het verschijnsel, dat de olie semiplastische
eigenschappen krijgt.
Dergelijke vloeistoffen behoren dan ook tot een speciale klasse van synthetische koolwaterstoffen,
die gekenmerkt worden door een bijna tweemaal zo hoge fA als minerale
oliën. Zij bestaan uit polymeren, waaraan eventueel nog speciale chemische additieven
zijn toegevoegd. De belangrijkste fabrikant is het Italiaanse chemie-concern
Monsanto, dat dergelijke vloeistoffen onder de merknaam Santotrac op de markt
brengt.
Het mechanisme van de fA-verhoging kan voor een belangrijk deel worden verklaard
uit de invloed van de druk op de viscositeit, die bij synthetische tractievloeistoffen
veel manifester is; (zie ook formule 2.9). Het zal duidelijk zijn dat het verhogen van ti
tegelijkertijd leidt tot een rendementsverlaging van alle smeerprocessen, zodat een
tractievloeistof als een compromis tussen deze beide functies moet worden ontwikkeld.
Siliconen
Siliconenvloeistoffen of kortweg siliconen worden vervaardigd op basis van silicium
(symbool: Si, in Angelsaksische landen bekend als 'silicon'). Het komt na zuurstof het
meest van alle elementen in de aardkorst voor en staat in het periodiek systeem der
chemische elementen direct onder koolstof (C), zodat een verwantschap voor de hand )
ligt. Toch is koolstof als basis van organische verbindingen de grondstof van het leven, )
silicium (in de vorm van SiOz, oftewel: zand) vormt de basis van de dode natuur.
Er zijn echter ook belangrijke parallellen: koolstofatomen kunnen tot lange ketens
worden gevormd en als de vrije bindingsmogelijkheden door waterstofatomen (H)
worden opgevuld ontstaan verzadigde koolwaterstoffen, beter bekend als alkanen
(zie deel 5 van de Steinbuch-serie). Op dezelfde wijze kunnen ook siliciumketens
worden gevormd waaraan een even groot aantal waterstofatomen kan worden gehecht,
zodat silanen ontstaan.
Wordt de siliciumketen vervangen door een keten, bestaande uit afwisselend zuurstof-
en siliciumatomen, dan ontstaat een siloxaanstructuur: -O-Si-O-Si-O-. De zuurstofatomen
hebben dan geen bindingsmogelijkheden meer over, maar de siliciumatomen
nog twee. Worden deze opgevuld door een koolstofgroep, dan ontstaan polyor-
Afb. 2.10. De structuurformule
van polydimethylsiloxaan
n = 2... 2000
CH3l CH31
CH,-i' - 0-1' -0
CH3 CH3 n
CH3
I
- Si-CH 3
I
CH3
99