GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

-)
macromoleculaire stoffen, die vooral in multi-grade-oliën (zie verderop) worden toegepast
om het viscositeitsverlies bij toenemende temperatuur tegen te werken.
Zijn de condities van glijsnelheid en druk extreem, dan worden speciale EP (extreme
pressure)-additieven toegepast, bestaande uit fosfor-, chloor- en zwavelverbindingen,
die een reactie met de metalen oppervlakken aangaan en zo een oppervlaktelaag
met lage Il doen ontstaan (afb. 2.9c). Zij moeten het 'vreten' onder deze omstandigheden
voorkomen en worden daarom ook wel anti-las-toevoegingen genoemd. Omdat
sommige van de genoemde verbindingen bepaalde metaalsoorten zoals brons en messing
aantasten, bestaan er ook milde-EP-toevoegingen, die bestaan uit loodverbindingen.
Vanwege hun giftigheid dient men lichamelijk contact met dergelijke
te vermijden.
oliesoorten
Oxidatie van de olie tijdens de levensduur leidt tot lak- en drabvorming en in het
algemeen tot het indikken van de olie. Dit verouderingsproces wordt tegengegaan
door anti-oxidatie-toevoegingen (oxidatie-inhibitoren) zoals fenolen, aminen en zwavel-fosforverbindingen.
Zij onderbreken de chemische oxidatieketen.
Schuimvorming wordt tegengegaan door het luchtafscheidend vermogen van de olie
te verhogen door een anti-schuimtoevoeging, bestaande uit een zeer kleine hoeveelheid
siliconenvloeistof (0,03 % op massabasis).
Oliespecificaties
De oliesoorten die in de aandrijftijn van de personenauto worden toegepast moeten
voldoen aan genormaliseerde specificaties, ontwikkeld door allerlei instituten en organisaties,
waarvan de belangrijkste zijn: de SAE (Society of Automotive Engineers),
de API (American Petroleum lnstitute), de AGMA (American Gear Manufacturing
Association), de CRC (de Amerikaanse Coordinating Research Council) en
de CEC (Coordinating European Council for the development of performance tests
for lubricants and engine fuels). De belangrijke DIN-normen zijn voor een groot deel
op de SAE-specificaties gebaseerd. Een speciale status hebben de MIL-specificaties
van het Amerikaanse leger, terwijl ook de autofabrikanten zelf nog aanvullende eisen
stellen.
Het belangrijkste kwaliteitscriterium van een transmissie-olie is de viscositeit. Deze
wordt volgens een SA E-classificatie gespecificeerd (tabel 2.1). Men gebruikt daarbij
hogere getallen dan bij motorolie, hetgeen niet wil zeggen dat transmissie-olie dikvloeiender
is.
Door het toevoegen van VI-improvers komen ook bij transmissie-oliën multi-gradesoorten
voor, dat wil zeggen dat zij zowel onder winterse als onder zomerse condities
een bevredigend viscositeitsgedrag vertonen. Een voorbeeld van zo'n multi-gradeolie
is SAE 75W-90, waarbij de 'W' staat voor 'winter'.
De indeling naar viscositeit is echter niet voldoende om de belastbaarheid van de olie
te beoordelen, zodat volgens de A PI-classificatie de transmissie-oliën naar stijgende
belasting in zes klassen worden ingedeeld (tabel 2.2).
Olie voor de wisselbak met handbediening en voor de eindaandrijving
In de wisselbak met handbediening (zie hoofdstuk 4) treft men voornamelijk 'mild
gedoopte' transmissie-olie aan, maar soms wordt de wisselbak samen met de motor
met motorolie gesmeerd, terwijl in een enkel geval ook de toepassing van A TF (zie
verderop) voorkomt.
96