GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

n
Daarbij kan men deze vloeistoffen indelen op basis van de wijze, waarop de krachten
tussen twee roterende lichamen kunnen worden overgebracht.
Vindt de krachtoverbrenging plaats door middel van de vorm van de lichamen (in het
Duits wordt deze wijze van overbrenging treffend uitgedrukt door het begrip
'Formschluss'), dan zal men er naar streven een vloeistof te gebruiken die op de eerste
plaats smerende eigenschappen bezit (tandwielen; zie 2.3). Daardoor is een lage wrijvingscoëfficiënt
tussen de componenten mogelijk en dus lage energieverliezen bij de
krachtoverbrenging. Ook bij een rollende overbrenging (wentellagers) overheerst deze
smerende functie, al stelt hier zoals gezegd het elastohydrodynamisch gedrag extra
eisen aan het smeermiddel.
Wordt de kracht overgebracht door een aandrukkracht (in het Duits aangeduid door
'Kraftschluss'), dan heeft de vloeistof op de eerste plaats een krachtoverbrengende
functie en zal men er juist naar streven, de wrijvingscoëfficiënt zo hoog mogelijk te
maken (natteplaatkoppeling, kettingvariator). Ook hier neemt de roltransmissie
door het elastohydrodynamisch gedrag van de vloeistof een aparte plaats in.
In beide gevallen streeft men er bovendien naar, de wrijvingscoëfficiënt en dus de
viscositeit van de vloeistof zo onafhankelijk mogelijk te maken van de relatieve glijsnelheid,
de druk en de temperatuur. Er zijn echter ook vloeistoffen, waarbij juist
bewust van de variatie van Jl gebruik wordt gemaakt. Daartoe behoort de siliconenvloeistof
die in de viscokoppeling wordt toegepast.
Bij hydrauliekvloeistoffen voor hydrostatische systemen (automatische transmissie,
regelsystemen in het algemeen) is vooral de samendrukbaarheid van belang, evenals
de smerende werking en de constante viscositeit.
Hieronder worden slechts enkele van deze vloeistoffen behandeld, omdat zij in dit
Steinbuch-deel veelvuldig aan de orde komen: de transmissie-olie, de tractievloeistof
en de siliconen.
Transmissie-olie
De hoofdtaak van de transmissie-olie (of, omdat er ook niet-minerale varianten bestaan:
transmissievloeistoj) is ervoor te zorgen dat er een storingvrije krachtoverbrenging
tussen de tanden van de tandwielen plaatsvindt met een hoog rendement. Behalve
deze smerende taak (die per soort tandwielstelsel tot sterk verschillende eisen
leidt) heeft de olie ook nog een groot aantal andere taken: koelen, geluid dempen,
beschermen tegen corrosie, afdichten en slijtage- en vuildeeltjes afvoeren. Bij de
automatische transmissie (zie band B) heeft de olie bovendien tot taak, in de vloeistofkoppelomvormer
de aandrijfenergie hydrodynamisch, door vloeistofstroming en
stoten, over te brengen, terwijl dezelfde olie wordt gebruikt als overbrengingsmiddel
in het hydrostatische schakelsysteem van de transmissie.
AI deze verschillende toepassingen hebben ertoe geleid, dat er verschillende soorten
transmissie-oliën zijn ontwikkeld, die speciaal op hun taak zijn ontworpen. Daarbij
worden als basisvloeistof overwegend minerale-oliemengsels toegepast, waaraan speciale
additieven (toevoegingen, ook wel naar het Amerikaans 'dopes' genoemd) worden
toegevoegd, zij het in, veel mindere mate dan bij motoroliën (zie hierover uit-
• gebreid deel 5 van de Steinbuch-serie). Voor speciale doeleinden zijn echter ook
volledig of gedeeltelijk synthetische oliesoorten ontwikkeld.
De belangrijkste toevoegingen betreffen het verhogen van de weerstand tegen slijta-
94