GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

ve beweging ten opzichte van elkaar uitvoeren, het smeermiddel moet zich gemakkelijk
aan de te smeren vlakken kunnen hechten, terwijl ook de vorm van de spleet aan
bepaalde eisen moet voldoen. Bij een wig- of sikkelvormige spleet neemt bij een
relatieve bewegingen van de te smeren vlakken de druk in de vloeistof in de richting
van de vernauwing van de spleet toe, totdat vlak voor het eind van de vernauwing de
maximale vloeistofdruk wordt bereikt (afb. 2.7). Het meest bekende voorbeeld van
hydrodynamische smering is het glijlager , zoals dat in de krukaslagering van de verbrandingsmotor
wordt toegepast. Op hetzelfde mechanisme berust de werking van de
waterski en de 'speedboat'.
Een speciaal geval van vloeistofsmering is de elastohydrodynamische smering. Dit
smeringstype treedt op in zeer hoog belaste glijlagers, maar vooral in nok-stotersystemen,
in wentellagers en tussen de tandwielen van tandwielstelsels. Hier blijkt de elasticiteit
van de oppervlakken en de invloed van de druk op de viscositeit niet te verwaarlozen,
terwijl door de enorme plaatselijke spanningen (ook wel bekend als hertzspanningen)
het visco-elastisch gedrag van de vloeistof een rol gaat spelen. Van dit
verschijnsel wordt bewust gebruik gemaakt in de zogenaamde roltransmissie (zie
band B).
Een tussenvorm tussen de droge en de natte wrijving is de gemengde wrijving. Daarbij
wordt het wrijvingsproces plaatselijk zowel door droge (oppervlaktelaag)wrijving als
door natte wrijving beheerst. Vanuit de smeringstechnologie bezien spreekt men in
dit geval van grenssmering, een bedrijfstoestand waarbij behalve de normale, milde
slijtage ook het gevreesde verschijnsel van vreten kan optreden.
De wrijvingskarakteristiek van een glij lager , naar de ontwerper ook wel stribeck.
kromme genoemd (afb. 2.8), brengt deze combinatie van grenssmering en vloeistofsmering
in beeld.
gemengde vloeistofwrijving
wrijving
bedrijfsgebied
I
I
I
I
I
• I
I
o
o Vg max 1!l
s
-----. glijsnelheid vg
Afb. 2.8. Wrijvingskarakteristiek van een glijlager (stribeck-kromme)
2.2.3 Vloeistoffen in de aandrijflijn
Gewapend met deze basiskennis kunnen we de verschillende vloeistofsoorten in de
aandrijllijn aan een nader onderzoek onderwerpen.
93