GRONDBEGINSELEN VANDE TRANSMISSIELEER - ECMD

1
nu in principe slechts twee meetpunten nodig heeft om van een gegeven vloeistof de
rJ-p-functie volledig te bepalen (afb. 2.5b).
Omdat men de viscositeit van hoogvisceuze vloeistoffen meet door ze onder invloed
van hun eigen gewicht door een dunne verticale buis te laten stromen, hanteert men
als grootheid in de praktijk meestal de kinematische viscositeit v, waardoor de invloed
van de vloeistofdichtheid wordt geëlimineerd.
Viscositeit en temperatuur
De invloed van de temperatuur op de viscositeit is vele malen groter dan die van de
druk. Dat vindt zijn oorzaak in het verschijnsel, dat bij toenemende temperatuur de
moleculen in de vloeistof sneller zullen bewegen, zodat hun onderlinge aantrekkingskracht
geringer wordt. Dientengevolge daalt de viscositeit.
Er bestaan verschillende formules om het ingewikkelde verband tussen temperatuur
en viscositeit wiskundig uit te drukken, maar de meeste aanhang heeft toch wel de
formule van Vogel:
[Pa' sJ
(2.11)
Daarin zijn c,' c~en c J constanten en {}(de Griekse kleine letter 'thèta') de celsiustemperatuur.
Om deze functie te 'lineariseren' is ook hier een logaritmische bewerking
nodig:
C., c")
In'I:. = InCl + -,----Ine = Inc, + -,---
:J + C.1 ,~ + CJ
(2.lla)
Men zou dus de l/I~-{j-functiekunnen weergeven door de I/a-schaal logaritmisch uit te
voeren en de {j-schaal hyperbolisch, want de functie y = 1/x is een hyperbolische
functie. Omdat dan nog geen lineaire functie is verkregen, neemt men nogmaals de
logaritme, zodat:
c,
In(ln1h)= In(lncd + In--;;---+- . =In(lncd+lncz -ln(,'}+cJ) (2.llb)
= C4 - In(.~ + cJ)
1'1 ( 3
Om dus de invloed van de temperatuur op de viscositeit in een rechte lijn te kunnen
weergeven moet de viscositeitsschaal dubbellogaritmisch worden uitgevoerd en de
temperatuurschaallogaritmisch (afb. 2.6). Nu zijn ook hier slechts twee meetpunten
voldoende om de ligging van de lijn volledig te bepalen.
Hoe meer deze lijn horizontaal, dus parallel aan de temperatuuras loopt, des te min-
" der gevoelig zal de vloeistof voor temperatuurveranderingen zijn. Deze gevoeligheid
wordt voor minerale oliën uitgedrukt door de viscositeitsimlex VI, dat is een getal op
een willekeurige schaal. Door twee genormaliseerde oliesoorten respectievelijk de
waarden 0 en 100 te geven, kan van een onbekende olie door vergelijking de VI
bepaald worden (in deel 5 van deze serie wordt uitgebreid op deze VI-bepaling ingegaan).
90