22.09.2013 Views

juni 2011 - VNN

juni 2011 - VNN

juni 2011 - VNN

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

GGD Fryslân<br />

Politie Fryslân<br />

Verslavingszorg Noord Nederland<br />

Cannabis<br />

Stand van zaken<br />

genotmiddelengebruik in Fryslân<br />

samengesteld door Quo Fadis<br />

Juni <strong>2011</strong> - Nr. 14


Het Feitenblad genotmiddelen wordt uitgegeven<br />

door de leden van Quo Fadis 1 . Quo Fadis is een<br />

samenwerkingsverband tussen GGD Fryslân,<br />

Politie Fryslân en Verslavingszorg Noord<br />

Nederland (<strong>VNN</strong>). Deze werkgroep heeft als taak de<br />

gegevens over genotmiddelengebruik in de<br />

provincie Fryslân bijeen te brengen en u op de<br />

hoogte te stellen van actuele ontwikkelingen<br />

hierin. De informatie in dit Feitenblad heeft<br />

betrekking op het gebruik van cannabis. Hiervoor<br />

zijn diverse informatiebronnen geraadpleegd (zie<br />

bronvermelding) en zijn registratiegegevens van<br />

Verslavingszorg Noord Nederland opgenomen.<br />

Wat is het?<br />

Cannabis Sativa is een plant. De psychoactieve stoffen<br />

in deze plant worden samen ook cannabis genoemd.<br />

Er zijn mannelijke en vrouwelijke planten. De<br />

mannelijke planten worden in de industrie gebruikt om<br />

touw of kleding te produceren, ook wordt het wel als<br />

windkering gebruikt in de landbouw. Alleen de<br />

vrouwelijke planten bevatten de werkzame stof THC.<br />

De gedroogde bloemen, stengels of bladeren staan<br />

bekend als wiet (marihuana of weed). Een tweede<br />

product is hasj (stuff). Dit zijn de geperste blokken of<br />

plakken van de hars, die de bladeren en bloemen<br />

afscheiden.<br />

Hoe wordt het gebruikt?<br />

Cannabis wordt in de meeste gevallen gerookt,<br />

vermengd met tabak in een joint of stickie of puur in<br />

een pijpje of waterpijp. Cannabis kan ook gegeten<br />

worden. Spacecake, cannabisbonbons of -muffins zijn<br />

producten waarin cannabis wordt verwerkt. In<br />

bepaalde coffeeshops in Friesland worden zelfs fryske<br />

dûmkes met cannabis verkocht. Daarnaast zet men<br />

soms thee van cannabis.<br />

Een methode om te roken zonder de schadelijke teer<br />

te inhaleren is vaporiseren. De cannabis wordt met<br />

behulp van een zogenaamde vaporizer verdampt.<br />

Cannabis:<br />

Straattaal: hasj, wiet, stickie, joint, blowtje, jonko, ganja<br />

Werkzame stof: 9-TetraHydroCannabinol (THC) en verschillende<br />

cannabinolen<br />

Hoofdeffect: waarnemingsveranderend<br />

Uiterlijk: plant, gedroogde bloemtoppen of geperste hars<br />

Prijs: +- € 6,- tot € 10 per gram<br />

Wat zijn de effecten?<br />

De kracht van het effect hangt af van de dosis en wijze<br />

van inname, persoonlijke omstandigheden en verwachtingen<br />

van de gebruiker.<br />

Psychische en lichamelijke effecten:<br />

* eufore stemming ‘high’: ‘alles is te gek’,<br />

* versterking zintuiglijke prikkels,<br />

* veranderde waarneming,<br />

* introvert gedrag,<br />

1 Quo Fadis: Qua Uitvoering Onderzoeksmatig Fries Alcohol en<br />

Drugs Informatie Systeem<br />

* vergeetachtig bij praten,<br />

* onverschillig,<br />

* honger, ‘vreetkick’,<br />

* lachen, giechelbuien, ‘lachkick’,<br />

* onderschatting van de lichamelijke prestaties,<br />

* lacunes in kortetermijngeheugen,<br />

* draaierig, licht duizelig, oorsuizing,<br />

* zware benen en armen, ‘stoned’,<br />

* rillerig, beverig, koude neuspunt en vingers,<br />

* droge mond en keel, pijn in de borst, dorst,<br />

* rode ogen, trillen van handen of van de tong,<br />

* hartkloppingen.<br />

Wat zijn de risico’s?<br />

Omdat cannabis in Nederland overwegend wordt<br />

gerookt, is het belangrijkste gevaar schade aan de<br />

luchtwegen en longen. Rook van cannabis bevat in<br />

doorsnee meer kankerverwekkende stoffen dan de<br />

rook van tabak. De risico’s van cannabis en tabak<br />

tellen bij elkaar op als de gebruiker de cannabis<br />

vermengd met tabak rookt. Daarnaast is bekend dat<br />

cannabisgebruikers dieper en langer inhaleren.<br />

Bij gebruik in een negatieve gemoedstoestand is er<br />

kans op angst- en paniekaanvallen (flippen).<br />

Onderzoek heeft aangetoond dat cannabisgebruik, in<br />

ieder geval het gebruik tijdens de adolescentie, een<br />

belangrijke risicofactor is voor het ontstaan van<br />

schizofrenie op latere leeftijd. Cannabis met een hoog<br />

THC-gehalte lijkt daarbij een hoger risico te vormen<br />

dan cannabis met een lage THC-concentratie. Nog<br />

belangrijker lijkt echter de verhouding THC/CBD te<br />

zijn. Des te lager het CBD-gehalte (cannabidiol) des<br />

te hoger het risico. Van CBD wordt verondersteld dat<br />

deze stof die zelf niet psychoactief is, sommige<br />

effecten van THC tegengaat. Ook zou CBD<br />

antipsychotische eigenschappen hebben. Hoewel<br />

THC algemeen gezien wordt als de belangrijkste<br />

psychoactieve component van cannabis, zou behalve<br />

de THC-concentratie ook de THC/CBD-ratio van<br />

belang kunnen zijn voor de effecten die optreden. Er<br />

zijn echter geen studies die specifiek onderzocht<br />

hebben wat het mogelijke verschil in effect van het<br />

gebruik van verschillende cannabisproducten is.<br />

Uit jaarlijkse metingen van het Drugs Informatie en<br />

Monitorsysteem blijkt dat nederwiet meer delta-9tetrahydrocannabinol<br />

(THC) bevat dan de wiet uit de<br />

jaren negentig. Waar minder aandacht aan besteed is,<br />

maar wat ook uit deze metingen blijkt, is dat<br />

cannabidiol (CBD) bijna volledig is verdwenen uit<br />

nederwiet.<br />

Cannabis heeft een negatieve invloed op geheugen,<br />

concentratie en leerprestaties. Er is groeiend bewijs<br />

dat frequent gebruik van cannabis, in het bijzonder op<br />

jonge leeftijd, negatieve effecten heeft. Op zowel de<br />

fysieke en psychische gezondheid als het sociaal en<br />

schoolfunctioneren. Recente onderzoeksresultaten<br />

suggereren dat de negatieve gezondheidseffecten het<br />

meest zichtbaar zijn bij personen die vóór hun 16e zijn<br />

begonnen met cannabisgebruik en dat dit gebruik op<br />

jonge leeftijd kan leiden tot langdurende<br />

2


neurobiologische veranderingen in de hersenen.<br />

Bovendien lopen personen die op jonge leeftijd<br />

beginnen met cannabisgebruik een groter risico op<br />

zwaar of zelfs problematisch cannabisgebruik en ander<br />

druggebruik op latere leeftijd.<br />

Cannabis als medicijn<br />

Sinds september 2003 is het toegestaan om op recept<br />

medicinale cannabis te verstrekken bij de volgende<br />

ziektes: Multiple Sclerose, kanker, HIV en aids,<br />

chronische zenuwpijn en bij het syndroom van Gille de<br />

la Tourette. Het gaat hierbij niet om genezing van de<br />

genoemde ziektes maar om vermindering van<br />

klachten.<br />

Teelt en verkoop van sofdrugs in Friesland<br />

De georganiseerde hennepteelt heeft zich in<br />

Nederland ontwikkeld tot een crimineel fenomeen van<br />

enorme omvang. Het binnen de regio Fryslân als<br />

Programma Aanpak Georganiseerde Hennepteelt<br />

(PAGH) bekend staande project is vorig jaar opgericht<br />

om dit probleem aan te pakken.<br />

Wat ooit als een tamelijk onschuldige en kleinschalige<br />

vorm van crimineel gedrag begon, is uitgegroeid tot<br />

een keiharde criminele wereld met extreme winsten,<br />

geweld en liquidaties. Ook in Fryslân krijgen we steeds<br />

vaker te maken met het zogenaamde ‘rippen’ van<br />

plantages, afpersingen en geweldsmisdrijven die<br />

hennepgerelateerd zijn.<br />

Aantal coffeeshops in Fryslân (Bron: Intraval, 2010)<br />

1999 2004 2009<br />

Harlingen 1 2 2<br />

Heerenveen 5 5 4<br />

Leeuwarden 15 12 13<br />

Smallingerland 2 2 2<br />

Sneek 1 2 2<br />

Weststellingwerf 1 1 1<br />

Uit onderzoek blijkt dat de vele relatief kleine<br />

kwekerijen onderdeel uitmaken van een gespreid risico<br />

voor criminele organisaties. Gezamenlijk vormen al die<br />

kleine kwekerijen een netwerk met vaak<br />

bovenregionale of zelfs internationale dwarsverbanden.<br />

De les die inmiddels overduidelijk behoort<br />

te zijn is: geen enkele kwekerij staat op zichzelf!<br />

Binnen de politie Fryslân is men in april 2010 gestart<br />

met een regionaal coördinatiepunt aanpak<br />

georganiseerde hennepteelt. De doelstelling van dit<br />

Regionale Coördinatiepunt is tweeledig, namelijk:<br />

1. het doorbreken van het normaliseringsproces<br />

betreffende het telen van hennep;<br />

2. het systematisch opsporen, bestrijden en<br />

reduceren van het fenomeen georganiseerde<br />

hennepteelt en –handel in zijn totale aard en<br />

omvang.<br />

Er wordt gestreefd naar een zoveel mogelijk integrale<br />

aanpak van de georganiseerde hennepteelt. Er is<br />

daarom de nodige samenwerking met in- en externe<br />

partners zoals de gemeenten, de belastingdienst,<br />

energiebedrijven, ontmantelingsbedrijven, Openbaar<br />

Ministerie, BOOM (bureau ontneming criminele<br />

winsten) en uiteraard de rechercheafdelingen.<br />

In 2010 zijn er in Fryslân 190 hennepkwekerijen<br />

ontmanteld. Dit varieerde van kleine kwekerijen op<br />

zolderkamers en slaapkamers tot volledig ingerichte<br />

bedrijfshallen en ondergrondse zeecontainers. In<br />

2008 en 2009 waren dit er nog ongeveer 130.<br />

De aanpak die in april 2010 is gestart levert tot nu toe<br />

alleen maar meer informatie op over<br />

hennepkwekerijen. De verwachting is dan ook dat in<br />

<strong>2011</strong> ruim 250 kwekerijen zullen worden ontmanteld.<br />

Daarnaast zal de aanpak van criminele<br />

samenwerkingsverbanden binnen de totale<br />

hennepproductie prioriteit krijgen.<br />

Cannabisgebruik in de bevolking<br />

Volgens het CBS heeft in 2009 26% van de 15 tot 65jarige<br />

Nederlanders wel eens cannabis gebruikt.<br />

Ongeveer 4% gebruikte cannabis in de 30 dagen<br />

voorafgaand aan het onderzoek. Voorgaande jaren<br />

waren deze percentages nagenoeg hetzelfde.<br />

2009<br />

2008<br />

2007<br />

Cannabisgebruik in Nederland onder 15-65 jarigen (Bron: CBS)<br />

4,20%<br />

4,10%<br />

4,00%<br />

23,80%<br />

25,70%<br />

25,70%<br />

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%<br />

ooit cannabis gebruikt in de afgelopen 30 dg cannabis gebruikt<br />

De cijfers over het gebruik van cannabis in Friesland<br />

zijn gebaseerd op regionale gezondheidsonderzoeken<br />

onder jeugd (jongeren van 12 t/m 18 jaar) en<br />

volwassenen (19 t/m 64 jaar).<br />

Jongeren<br />

Ongeveer één op de vijf Friese jongeren van 12 t/m<br />

18 jaar (19%) heeft wel eens cannabis gehad. In de<br />

vier weken voorafgaand aan het onderzoek heeft 9%<br />

cannabis gebruikt.<br />

Jongens hebben vaker cannabis uitgeprobeerd dan<br />

meisjes. Van de vmbo-basis leerlingen gebruiken<br />

relatief meer leerlingen cannabis dan van de andere<br />

typen onderwijs.<br />

15 t/m 18 jaar (GO,2008)<br />

12 t/m 14 jaar (GO,2008)<br />

Ooit cannabis gebruik jongeren<br />

7%<br />

28%<br />

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%<br />

Volwassenen<br />

Van de Friese 19 t/m 64 jarigen geeft ongeveer één<br />

op de vijf (18%) aan wel eens cannabis te hebben<br />

gebruikt. Drie procent van de volwassenen gebruikte<br />

cannabis in de vier weken voorafgaand aan het<br />

onderzoek. Een groter deel van de mannen dan van<br />

de vrouwen gebruikt wel eens cannabis.<br />

3


50 t/m 64 jaar (GE, 2005)<br />

35 t/m 49 jaar (GE,2005)<br />

19 t/m 34 jaar (GE,2005)<br />

Ooit cannabis gebruik volw assenen<br />

5%<br />

13%<br />

32%<br />

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%<br />

In zorg voor cannabis bij <strong>VNN</strong><br />

Onderstaande tabel laat zien dat het aantal<br />

cannabiscliënten uit Friesland de afgelopen jaren sterk<br />

is toegenomen. Dit aantal steeg van 292 in 2008 naar<br />

441 in 2010.<br />

2008 2009 2010<br />

aantal 292 341 441<br />

vrouw 23% 25% 22%<br />

gemiddelde leeftijd 27 26 26<br />

< 19 jaar 19% 20% 19%<br />

19-23 jaar 27% 26% 28%<br />

24-35 jaar 36% 39% 39%<br />

36-45 jaar 14% 11% 10%<br />

>= 45 jaar 5% 4% 3%<br />

nieuwe clienten 142 190 234<br />

In 2010 was 22% van de cannabiscliënten in Friesland<br />

van het vrouwelijke geslacht en was de gemiddelde<br />

leeftijd 26 jaar. De leeftijdscategorie 24-35 jaar<br />

herbergt de grootste groep cannabisgebruikers (39%).<br />

Het aantal nieuwe cannabiscliënten is de afgelopen<br />

jaren met tweederde toegenomen, van 142 in 2008<br />

naar 234 in 2010.<br />

Hoe is deze toename van cannabiscliënten in de<br />

verslavingszorg te verklaren? In een recent LADISbulletin<br />

worden een aantal aannemelijke verklaringen<br />

genoemd:<br />

* de verslavingszorg is voor deze doelgroep<br />

laagdrempeliger geworden;<br />

* een toegenomen aandacht voor de gevaren<br />

van cannabis, waardoor de omgeving sneller<br />

zal verwijzen;<br />

* een verzwaring van de problematiek: het<br />

aandeel cliënten dat in aanraking is geweest<br />

met justitie stijgt en steeds meer cliënten<br />

hebben ooit een psychiatrische opname<br />

gehad. Daarnaast neemt de gemiddelde<br />

opnameduur toe;<br />

* het THC-gehalte is tussen 1999 en 2004 sterk<br />

toegenomen. De toegenomen hulpvraag kan<br />

veroorzaakt zijn door een veel eerdere<br />

toename van het probleemgebruik in de<br />

bevolking.<br />

Conclusies<br />

De belangrijkste conclusies in dit Feitenblad zijn:<br />

* het aantal door de politie ontmantelde<br />

hennepkwekerijen in Friesland neemt toe. In<br />

2010 ging het om 190 ontmantelingen;<br />

* het gebruik van cannabis in de bevolking is de<br />

afgelopen jaren nagenoeg hetzelfde gebleven;<br />

* van de vmbo-leerlingen gebruiken relatief meer<br />

leerlingen cannabis dan van de andere typen<br />

onderwijs;<br />

* het aantal cannabiscliënten in de Friese<br />

verslavingszorg is de afgelopen jaren sterk<br />

toegenomen. De leeftijdscategorie 24-35 jaar<br />

herbergt de grootste groep gebruikers.<br />

Informatiebronnen en relevante links<br />

1. DIMS-abc middelen, Trimbos-instituut<br />

2. GO Jeugd 2008, GGD Fryslân<br />

3. Gezondheidsenquête 2005, GGD Fryslân<br />

4. Alcoholisme en drugsverslaving, Van Epen<br />

5. NDM-jaarbericht 2009<br />

6. THC-rapportage 2010 DIMS<br />

7. <strong>VNN</strong> Registratiegegevens Hulpverlening<br />

8. Intraval, Monitor coffeeshopbeleid Nederland<br />

9. CBS, Statline<br />

10. www.drugsinfoteam.nl<br />

11. www.unitydrugs.nl<br />

12. LADIS-bulletin, 15 jaar cannabishulpvraag in<br />

Nederland, april <strong>2011</strong><br />

13. CAM risicoschatting Cannabis 2008<br />

14. Moore e.a., 2007; CAM, 2008<br />

15. Rumbelow and Lambert, 2009. Skunk: “Kids think<br />

the strong stuff is the best stuff”. TheTimes (UK),<br />

Mon, 16 Mar 2009<br />

Dit feitenblad is samengesteld door:<br />

GGD Fryslân<br />

Bert Soenveld<br />

Tel.: 088 – 22 99 222<br />

E-mail: b.soenveld@ggdfryslân.nl<br />

Markwin Jetzes<br />

Tel.: 088 – 22 99 222<br />

E-mail: m.jetzes@ggdfryslân.nl<br />

www.ggdfryslân.nl<br />

Verslavingszorg Noord Nederland<br />

Frank Brook<br />

Tel.: 050 – 3 648 900<br />

E-mail: f.brook@vnn.nl<br />

Marcel Seuninga<br />

Tel.: 058 – 2 847 647<br />

E-mail: m.seuninga@vnn.nl<br />

www.vnn.nl<br />

Politie Fryslân<br />

Kees ten Cate<br />

Tel.: 06 - 54351223<br />

E-mail: Kees.ten.Cate@friesland.politie.nl<br />

www.politie.nl<br />

© Quo Fadis, Overname met bronvermelding toegestaan<br />

4

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!