De Journalist

3de Jaargang Nos. 1 -2
Verschijnt maandelijks
Aug./Sepi. 1948
De Journalist
Redactie: J. J F. v. d. Bergh
Mr. E. hiias - Yge Foppema
ORGAAN VAN DE NEDERLANDSE JOURNALISTENKRING
VERVULDE VERWACHTING
EINDELIJK is het zover, dat de
*-* collectieve arbeidsovereenkomst
op het punt staat ingevoerd te
worden. Weliswaar moet het College
van Rijksbemiddelaars nog zijn
formele goedkeuring aan het contract
hechten, doch het staat na de met
deze instantie gevoerde besprekingen
en na het aanbrengen van de daaruit
voortgevloeide wijzigingen wel vast,
dat deze goedkeuring nu zal worden
verleend. Ik kan mij voorstellen, dat
sommige leden van de N.J.K. en de
K.N.J.K. t.a.v. het collectieve contract"
in een ietwat pessimistische
stemming zijn geraakt. Zouden de
gewekte verwachtingen ooit in vervulling
gaan? De besturen begrijpen
deze gevoelens ten volle, overtuigd
als zij ervan zijn, dat de in de C.A.O.
vervatte arbeidsvoorwaarden het
minimum vormen van wat voor een
redelijke rechtspositie van de journalist
geboden is. Zij zijn dan ook voldoende
diligent geweest, doch zij
hadden het niet in de hand, om
andere instanties de beslissing te
laten nemen, welke in het journalistenkamp
met zoveel ongeduld werd
verbeid. Wat de wederpartij, de
Vereniging „De Nederlandse Dagbladpers
1945" aangaat, hebben wij
ons mogen verheugen in de vlotte
aanneming van het contract in zijn
eerste lezing door de Algemene Vergadering;
de daarbij in overweging
gegeven wijzigingen konden zonder
veel bezwaar door onze instanties
worden aanvaard. Even vóór de
finijsh dreigde onze partner echter te
Struikelen. Verzet uit de Algemene
Vergadering, die eind Juli de door
het College van Rijksbemiddelaars
gevorderde wijzigingen had te aanvaarden,
tegen de — in eerste instantie
aangenomen — opzet van de
voorlopige pensioenregeling, had oorzaak
kunnen worden, dat de zaak op
de lange baan zou zijn geschoven tot
heropening der onderhandelingen,
ware het niet, dat het gezonde inzicht
van enkele leden van de N.D.P.
tenslotte de overhand wist te krijgen.
Wij verheugen ons hierover. De
eerste onderhandelingen met de delegaties
van de N.D.P. waren immers
in een geest van goede verstandhouding
en wederzijds begrip gevoerd;
aan beide zijden was de wil
aanwezig om met een voor alle partijen
aanvaardbaar resultaat van dp.
conferentietafel op te staan. De
hierboven reeds gereleveerde vlotte
behandeling door de Algemene
Vergadering van de N.D.P., welke
vooral aan de doortastende leiding
van de voorzitter, de heer Van der
Klieft, was te danken, hield de
belofte van een spoedige toepassing
in. De vertraging echter, welke
— buiten schuld van de betrokken
partijen — uit de inschakeling van
het College van Rijksbemiddelaars
moest voortvloeien, maakte verscheidene
onzer leden, niet ten onrechte
wat ongeduldig, zo niet mismoedig.
Indien, bij deze stand van zaken, onze
wederpartij, de N.D.P., thans een
definitieve beslissing had willen
uitstellen, zou aan de reeds gelegde
vertrouwensbasis op ernstige wijze
afbreuk zijn gedaan. Dit argument
was het vooral — als ik goed ben
ingelicht —, dat in de N.D.P.-vergadering
de balans naar de goede kant
heeft laten doorslaan. En ik meen
geen geheim te verklappen, indien ik
mededeel, dat het de voorzitter van
de N.D.P.-delegatie, de heer R. Peereboom,
is geweest, die dit argument
met. de meeste kracht heeft onderstreept
om zijn collega's van het
heilloze van hernieuwd uitstel te
overtuigen. Wij begrijpen enerzijds,
dat sommige dagbladdirecteuren juist
de pensioenbepalingen, wegens hun
vermeende verre .strekking, in het
bijzonder onder de loupa wensten te
nemen. Anderzijds moest in aanmerking
worden genomen, dat de Ln de
voorliggende C.A.O. te dezen aanzien
opgenomen artikelen slechts van
provisorische betekenis waren en dat
op de inhoud van de definitieve
pensioenovereenkomst niet werd
vooruitgelopen, zodat, indien er al
enig bezwaar tegerr een thans overeengekomen
onderdeel mocht worden
gevoeld, de aanvaarding daarvan
geen onherstelbare toestand in het
leven zou roepen. Zoals gezegd, het
gezonde inzicht heeft het bij de
N.D.P. gewonnen en aan een goedkeuring
door Rijksbemiddelaars behoeft
thans niets meer in de weg te
staan. Ik waag mij intussen ïiiet aan
het noemen van een datum, waarop
de toepassing van de C.A.O. een feit
zal zijn; reed,s eerder is aan bepaalde
verwachtingen de bodem ingeslagen.
De leden kunnen er echter van overtuigd
zijn, dat de besturen in verder
onnodig uitstel niet zullen bewilligen.
E EN van de bezwaren, welke van
de zijde van Rijksbemiddelaars
waren te verwachten, was het ontbreken
van een z.g. maximum-bepaling
t.a.v. de salarissen. De in de
C.A.O. opgenomen schaal behelst
immers minimu m—salarissen,
waarboven de ondernemingen mogen
uitgaan. In verband met de algemene
loonstop en met de dienovereenkomstig
in andere collectieve contracten
opgenomen maximum-begrenzing
van de daarin geregelde
bezoldigingen meenden Rijksbemiddelaars
hun eis tot opneming van zulk
een maximum-lbepailing to onzls
C.A.O. niet te mogen laten vallen.
Hoezeer zowel van de zijde der
journalisten als van die der directeuren
tegenover de vertegenwoordiger
van het College, prof. Levenbach,
ook werd betoogd, dat in de journalistiek
de beloning van bepaalde
kwaliteitsfuncties niet van een
„plafond" mag worden voorzien —
zulks teneinde* te voorkomen, dat de
journalistiek zich de besten ziet ontgaan
—, het College bleef eisen, dat
enigerlei begrenzing van de salarissen
moest worden bepaald. Het
toonde echter begrip voor ons argument
dat een bepaald maximum voor
elke journalist tot ernstige moeilijkheden;
in de personeelsbezetting van
sommige dagbladen aanleiding zou
geven; vandaar de concessie, dat het
totaal van de door een onderneming
uitgekeerde salarissen —
waarbij dat van de hoofdredacteur
volgens het College buiten beschouwing
zou moeten blijven — niet meer
dan 1101% van de som volgens de
normen der C.A.O. mag overschrijden.

Hierbij hebben de partijen zich moeten
neerleggen.
Een ander bezwaar lag in de voorlopige
inhouding van maximaal
8 pet als reserve voor toekomistige,
nader overeen te komen, pensioenverplichtingen.
Het B.W. verzet er
Zich n.1. tegen, dat zulke inhoudingen
geschieden, indien de desbetreffende
pensioenregeling van overheidswege
niet is goedgekeurd. Nadat hiervoor '
in overleg met het College een aanvaardbare
oplossing was gezocht,
brachten de hierboven reeds gereleveerde
bezwaren van de Algemene
Vergadering nog weer enkele wijzigingen
mede, welke aan de beginselen
van de aan de leden bekende
bepalingen niet te zeer afbreuk
hebben gedaan.
Evenmin konden Rijksbemiddelaars
zich verenigen met de uitgebreide
bevoegdheden van de Raad van Uit-
- voering, hoewel de .C.A.O. voor de
typografie deze vorm van uitvoering
sinds jaren kent en de meeste leden
van onze wederpartij, de N.D.P., met
deze uitgebreide bevoegdheden reeds
ervaring hebben. De beperkingen,
welke het College te dezen aanzien
noodzakelijk oordeelde, hebben echter
de grondslag van 's Raads bevoegdheden
in stand gehouden. En zo
mogen wij verwachten, dat de beslissingen
van de paritair samen te
stellen Raad van Uitvoering een
even grote betekenis zullen krijgen
als die van de Centrale Commissie
voor de typografie. En naar ik hoop,
ook een even groot gezag zullen
genieten. .
•TELEURSTELLEND was de onver-
* zettelijke houding van Rijksbemiddelaars
t.a.v. het* verplichte
lidmaatschap, dat in onze C.A.O. was
opgenomen. Ook hier kon een beroep
op de door het College goedgekeurde
C.A.O. voor de typografie niet baten;
het wenste eerst af te wachten, wat
de Stichting van de Arbeid op dit
stuk zou adviseren, alvorens voor
nieuwe contracten een verplicht
lidmaatschap te accepteren. Ons
argument, dat de bewuste bepaling
niet strekte tot versterking der
journalistenorganisaties, doch in de
allereerste plaats ten doel had alle
dagbladjournalisten langs deze weg
automatisch te brengen onder de
nu ingestelde verenigingstuchtrechtspraak,
kon ten deze geen doorslag
geven. Wij betreuren dit, omdat een
althans alle dagbladjournalisten omvattende
tuchtrechtspraak zulk een
sprekend blijk geweest zou zijn van
de vaste wil om de persvrijheid in
gelouterde vorm te handhaven.
Intussen, de onthouding van goedkeuring
aan het verplichte lidmaatschap
heeft) ook belangrijke materiële
gevolgen en wel voor de dagbladjournalisten,
die hun plicht tegenover
de organisatie (nog) niet verstaan.
De wet op de C.A.O. houdt n.1. wel de
bepaling in, dat de werkgever verplicht
is de overeengekomen arbeidsvoorwaarden
ook voor niet-georganiseerde
journalisten toe te passen,
doch deze kunnen daaraan individueel
geen enkel recht tegenover hun
2
GEBOORTE VAN HET SPLINTERNIEUWS
N de dagen, waarin wij water en
S bloed transpireerden, bij het uitkoken
van een berg nieuws tot een
extract, dat het halve velletje papier
—• ons dagelijks rantsoen in het
eerste halfjaar na de bevrijding —
zou vullen, in die dagen, waarin de
lawine der ingezonden stukken heviger
was dan ooit tevoren, in die
dagen is de rubriek Kort Nieuws geboren.
Een geboorte, die verademing
bracht.
Nu was de vergaarbak van nieuws
in alle variaties, gereed. Nu kon in
enkele woorden gezegd worden, wat
anders in grote zinnen den volke bekend
zou worden gemaakt. De rubriek
floreerde. Redacteuren binnenen
buitenland wierpen zich er op als
bokken op de haverkist. Geen blad
bezat niet zijn Snippernieuws, zijn
Koirt-af, zijn In Weinig Woorden of
zijn Van de Hak op de Tak. Complete
'binnenlandse en buitenlandse
overzichten werden gecomprimeerd
in Kort Nieuws, financiële (en zelfs
een enkele parlementaire) redacteu-
' ren vatten, hetgeen zij te zeggen
hadden, in telegramstijl samen.
Het had er alle schijn van dat deze
jonge loot aan de journalistieke stam
roemloos sterven zou, zodra de papiersituatie
het levenslicht zou bieden
aan een „veelheid" van normale berichten.
Edoch, het viel anders uit.
Toen inderdaad iets meer papier beschikbaar
kwam, bleven de rubrieken,
aanvankelijk voor samenvatting
van veel nieuws in weinig woorden
bedoeld, bestaan. Hun karakter echter
wijzigde zich, of werd gewijzigd.
Langs wegen van geleidelijkheid en
wellicht zonder opzet groeide de rubriek
tot het vrolijke oog van de
krant, zoals een hoofdredacteur onlangs
't driepootje in zijn eigen blad
betitelde. De rubriek, laten we haar
„Splinternieuws"' noemen, verheugde
zich in de aanvang reeds in een grote
belangstelling van de zijde der lezers.
Men stelde het lezen van veel
nieuws in luttele zinnen op prijs en
gaf daarvan vaak ondubbelzinnig
blijk, daarmee de correspondentie
werkgever ontlenen. Indien deze
andere, minder gunstige arbeidsvoorwaarden
op de niet-georganiseerden
willen toepassen, zijn deze arbeidsovereenkomsten
niet nietig. Alleen de
journalistenorganisaties hebben een
actie tot handhaving van de bewuste
arbeidsovereenkomsten. .
De besturen van de journalistenorganisaties
hebben echter
besloten vooralsnog zulk een actie
niet in te stellen; de niet-georganiseerde
journalisten worden dus
aan hun eigen, weinig benjjdenswaardig
lot overgelaten.
Tenzij zij alsnog besluiten, zich
als lid aan te melden en mede de
lasten, welke de belangrijke taken
der organisatie meebrengen, te dragen.
Doen zij dit niet, dan zijn zjj ook
van de redactie (toch al zo ontstellend,
omvangrijk in die dagen) aanzienlijk
vergrotend. Deze interesse
van de lezers echter zal er zeker toe
hebben bijgedragen, dat de hoofdredacteuren
ongaarne hun Splinterternieuws
zouden hebben zien verdwijnen.
Ongemerkt sloop in de voor die
tijd uitsluitend met binnenlandse berichten
gevulde rubriek, het berichtje
met een buitenlands kleurtje binnen
(en omgekeerd, hoewel dit zeldzaam
voorkwam) en toen het hek eenmaal
van de dam was, was het karakter
van het Splinternieuws vrijwel ineens
een gans ander geworden als wat in
opzet bedoeld werd. Humor en curiosa,
namen steeds meer de overhand
en de eigenlijke nieuwsgeving kwam
hoe langer hoe meer op de achtergrond.
Als vuilnisbak — men vergeve
mij het woord —• behield de rubriek
echter haar betekenis. Veel
niet actuele berichten, die om een
of andere reden tóch — zij het in
luttele woorden — mee moesten, vonden
hun plaats in het Splinternieuws,
dat er in aantrekkelijkheid aan won.
De rubriek veroverde zich in haar
vernieuwde vorm een even grote en
misschien nog grotere plaats in de
welwillende aandacht van de lezers,
die vaak op begrijpende, soms op
volkomen onbegrijpende wijze reageerden.
Naast de dagelijkse portie,
die de glimlachende philosoof van elk
blad, het lezerscorps presenteert,
(men mist Grimbeert de ^ Das nog
immer in De Maasbode!) werd de
rubriek Splinternieuws een onderdeel
van het journalistieke werk, dat zich
een vaste plaats op de pagina en in
het dagelijks werk veroverde.
De rubriek nestelde zich muurvast
in de krant en zal daaruit, zo wij het
goed zien, niet spoedig verdreven
worden. Want als het waar is, dat
de Nederlandse krant, te weinig aan
humor biedt, dan maakt de rubriek
Splinternieuws, zoals zij door meerdere
collega's verzorgd wordt, daarop
in ieder geval een gunstige uitzondering.
HENRI KERKHOFFS.
verstoken van 't beroep op de Raad
van Uitvoering, indien enig geschil
over de arbeidsovereenkomst ontstaat.
En dit betekent, dat zij van de
deskundige rechtspraak van eigen
vakgenoten blijven verstoken.
Allemaal redenen voor degenen, die
nog afzijdig bleven staan, zich ten
spoedigste aan te melden. En evenzeer
voor de leden om collega's, die
nog geen lid zijn, tot aanmelding op
te wekken. Waarbij onze leden de
anderen er op kunnen wijzen, dat hun
vertegenwoordiging in het overleg
binnen de onderneming (door
middel van de redactiecommissies) al
evenzeer op losse schroeven staat.
Ik verwacht, dat degenen, die nog
geen lid zijn, over hun bezwaren
zullen heenstappen en dat de laatste
vrijbuiters zich zullen aanmelden.
ROOY.

Nederlandse Journa
O
P uitnodiging van de regering dei-
Hongaarse Republiek hebben zes
Nederlandse journalisten van. 1 tot
12 Juni een bezoek gebracht aan het
land der Magyaren. Sinds 1933 was
er geen delegatie van de Nederlandse
pers meer in Boedapest ontvangen.
Evenals destijds had zich ook nu de
in Nederland gevestigde Hongaarse
journalist Pal Balazs bij de groep
gevoegd, die niet alleen gaarne deze
gelegenheid aangreep om zichzelf opnieuw
te oriënteren in zijn vaderland,
waar sedert het einde van de oorlog
zoveel veranderd is, maar die ook
voor zijn Nederlandse collega's als
vriend, leidsman en af en toe als tolk
grote efl belangrijke diensten heeft
verricht, waarvoor hem hier openlijk
dank wordt gebracht.
De delegatie werd ontvangen door
de heer Ivan Boldizsar, gewezen
journalist, thans staatssecretaris van
Buitenlandse Zaken en hoofd van de
Inlichtingendienst voor de Buitenlandse
Pers. Natuurlijk was er, gelijk
te doen gebruikelijk, een programma
voor ons uitgestippeld, maar toen wij
de wens te kennen gaven daarin
enige veranderingen aan te brengen,
bleek daartegen geen enkel bezwaar
te bestaan. Men had overigens van
te voren reeds rekening gehouden
met de ook in Nederland bestaande
goede gewoonte alle dingen van twee
kanten te bekijken. Zo hadden wij,
om een enkel voorbeeld te noemen,
niet alleen met de heer Gyula Ortutay,
minister van Onderwijs en Eredienst,
een gesprek over de thans zo
actuele kerk- en schoolstrijd, maar
ookj met kardinaal Joszef Mindszenty,
de grootste tegenstander van de
regering op dit gebied. Ook dit laatste
gesprek was door de dienst van
de heer Boldizsar georganiseerd;
geen zijner vertegenwoordigers was
er bij aanwezig, zodat er volkomen
vrij-uit van gedachten gewisseld kon
worden.
Telkens weer deden wij de ervaring
op, dat men niets trachtte te verbergen;
geen enkele gevraagde inlichting
werd ons' onthouden en nergens
werd ons belemmerd zelf zonder
geleide op onderzoek uit te gaan.
Sommigen onzer hebben van die vrijheid
in ruime mate gebruik gemaakt
om de officiële voorstelling van
zaken te toetsen aan de practijk.
Een onzer, die kort tevoren een reis
door Polen had gemaakt, had daar
een geheel andere ervaring opgedaan.
En toen wij op onze terugreis
een halve dag te Praag overbleven,
bleek, dat de Tsjechen in veel grotere
mate bevreesd zijn hun persoonlijke
mening te kennen te geven dan
de Hongaren dat tegenover ons hadden
gedaan.
Het is te Boedapest en ook in het
land voor privé-personen bepaaldelijk
niet verboden er een andere mening
op na te houden dan de officiële; in
isten te Boedapest
veel mindere mate geldt dat echter
voor de binnenlandse pers, hoewel
van een algehele gelijkschakeling
niet, althans nog niet, gesproken kan
worden. De grote groep der kleinhandelaren
en kleinindustriëlen heeft
haar eigen dagblad, „Vilag", dat
onder leiding staat van redacteuren
van het vroegere liberale avondblad
„Az Est"; het publiceert meermalen
gematigd-critische artikelen over
regeringsmaatregelen. Een katholiek
dagblad is er echter niet.
Van Westerse cultuur is Boedapest
niet afkerig. Amerikaanse, Engelse
en Franse bladen en tijdschriften zijn
er openlijk te koop aan de kiosken.
Tijdens ons bezoek hield Kingsley
Martin, hoofdredacteur van het
weekblad „New Statesman and
Nation" er op uitnodiging van een
semi-officiële instelling een rede over
de Engelse buitenlandse politiek, die
door honderden parlementsleden,
journalisten en zakenlieden werd
aangehoord. Louis Piérard, voorzitter
van de Belgische Pen-club, hield er
een lezing over leven en werken van
Vincent van Gogh, die in deze stad,
waar meer dan duizend schilders
wonen, sterk de aandacht trok. Tijdens
een bezoek aan de radiostudio's
trof ik er een Brits componist (zijn
naam is mij ontschoten), die eigen
werken voor koor en orkest dirigeerde.
Ikzelf heb er een lezing gehouden
over Nederland voor de Hongaarse
Journalistenkring; de tekst
was niet tevoren gecensureerd.
Er bleek in vele kringen menig
misverstand te bestaan over de toestanden
in de „onder de dictatuur
van Marshall" staande landen van
West-Europa. Aan de andere kant is
ons wel gebleken, dat wij in Nederland
geen juiste voorstelling hebben
van de gang van zaken in Hongarije
en al heel gauw geneigd zijn alle
landen achter „het IJzeren Gordijn"
over één kam , te scheren, hetgeen
niet juist is.
GERHARD WERKMAN
ENERGIEK
REDACTEUR-VERSLAGGEVER,,
32 j., gen., m. 12 j. erv. op alle
gebieden beh. sport en muziek,
momenteel werkz. bij gr. landel.
dagblad (kopblad) in het centrum
des lands, zag zich gaarne geplaatst
op red. van prov. of stedelijk
dagblad c.q. combinatie
van prov. dagbladen voor het verzorgen
van grote reportages, leiding
nieuwsdienst o.i.d. Bekend
met opmaak. Ev. uitzending naar
Indonesië of West-Indië geen bezwaar.
Brieven onder Nr. 36/48
van „De Journalist".
:
Bioscoopbond tast vrijheid
van critiek aan
Alle Amsterdamse dagbladen hebben
5 Augustus geweigerd, de gebruikelijke
Donderdagse bioscoopadvertentie
te plaatsen. De directies
der zeven Amsterdamse kranten hebben
dit besluit genomen als protest
tegen een advies van de afd. Amsterdam
van de Nederlandse' Bioscoopbond
om voorlopig niet in „de
Volkskrant" te adverteren. Zij zien
dit advies als „een poging, om de
vrijheid van critiek aan te tasten"
(Het Parool) en menen, dat er „een
aantasting in ligt van de persvrijheid"
(Algemeen Handelsblad).
Het bestuur der afd. Amsterdam
van de Ned. Bioscoopbond had namelijk
haar leden 'n circulaire toegezonden,
ondertekend door de secretaris
de heer Dubbeldeman, waarin het
zegt van oordeel te zijn, dat het nut
van een filmrecensie daarin is gelegen,
dat het publiek een juiste voorlichting
krijgt. „Deze kan zowel
goed- als afkeurend zijn, maar vermeden
dient te worden, dat de
woordkeus en de toon van de recensie
er op gericht zijn, om de film
bespottelijk te maken en de lachlust
van de lezers op te wekken en dat
hierdoor het doel van de recensie niet
wordt bereikt en het bedrijf ook
schaadt. Dit is, naar de mening van
het bestuur, de laatste tijd herhaaldelijk
voorgekomen in de filmcritiek
van „De Volkskrant". Het bestuur
heeft daarom besloten, dringend te
adviseren het adverteren in „De
Volkskrant" voorlopig achterwege te
laten."
Nadat als gevolg hiervan de wekelijkse
bioscoop-advertentie aan
„De Volkskrant" was onthouden,
hebben de directies van alle Amsterdamse
dagbladen unaniem besloten,
deze advertenties eveneens niet op te
nemen,
Een juiste daad, gelukkig gesteld
in volkomen eensgezindheid.
Krantenbezorger
langs de bedden
In menig Nederlands hotel vindt
de logeergast 's morgens het ochtendblad
bij zijn ontbijtbordje. Dat is
een attentie van de hotelier aan zijn
gasten, ongeveer zoals de attentie in
sommige Londense hotels, waar de
kellner 's morgens een doosje sigaretten
aanbiedt: 20 for you en 4 for
your friend. Degenen, die deze
maand de Rolduc'se Sociale Week
bezochten, ondergingen een dagbladservice,
zoals die in ons land tot dusverre
ongekend was: de Volkskrant
werd op bed bezorgd, bij wijze van
huis-aan-huis verspreiding! Helemaal
tegen de Duitse igrens aan; en het
was pas zeven uur in de vroege
ochtend, na een korte nacht!
3

„Waarom de Pers in Holland zo machtig is"
Onder dit opschrift publiceerde het Italiaanse blad II Popoio van 12 Juni
19Ji8 een brief uit Rotterdam van zijn correspondent Riccardo Forte. Hoewel
bij enkele van gijn uitspraken wel een vraagteken zou kunnen worden gezet,
leek het ons belangwekkend eens te laten zien hoe een buitenlander over ons
en ons werk oordeelt. Wij laten hieronder de hoofdzaken uit het artikel van
onze Italiaanse collega volgen.
ALS het in Itaüë zo was als in
*» Nederland (dat is nu wel heel
gemakkelijk gezegd, maar laat ieder
zeggen wat hij wil), zou de Corriere
della Sera met een oplage van anderhalf
millioen exemplaren uitkomen,
en in Rome, Milaan, Napels en op Sicilië
zouden bloeiende katholieke en
liberale bladen bestaan, die ieder dagelijks
van vier- tot achthonderdduizend
kopers zouden vinden. Als liet
in Italië zo was als in Holland, zouden
de journalisten meer achting genieten
en zekerder van hun bestaan
kunnen zijn, omdat het publiek geregeld
kranten zou kopen en de
uitgevers meer achting zouden hebben
voor de man met de vulpen, die
zijn nachten doorwaakt om de krant
verkoopbaar te maken.
Verbaast u, gij uitgevers, directeuren
en lezers: in Nederland —• een
land dat nog voor meer dan de helft
protestant is — heeft een uitgesproken
katholiek blad als de Volkskrant
173.000 abonné's, A. w. z. 173.000
vaste lezers, waarop men het gehele
jaar kan rekenen! Bedenk daarbij
dat het Hollandse afzetgebied wordt
betwist door niet minder dan 127
dagbladen.
Aangezien Nederland nauwelijks
9% millioen inwoners heeft, waarvan
minder dan de helft katholiek zijn,
kan men zich gemakkelijk voorstellen
hoe welvarend de pers in Italië
zou zijn, als de Italianen eens niet zo
veel zouden lezen als de Hollanders,
en als ze zich eens even eerlijk tegenover
hun krant zouden gedragen.
Ik zeg eerlijk. Want het is soms niet
een kwestie van waardering en eerlijkheid
tegenover een krant, die men
elke morgen bij zijn ontbijt vindt
klaarliggen — een krant die de
vrucht is van de stille en soms pijnlijke
offers van honderden mensen,
die bij nacht en ontij klaar staan —
dat men die krant geregeld betaalt,
en niet het exemplaar van zijn buurman
meeleest — want dat getuigt van
gebrek aan begrip en solidariteit.
Als dus het publiek in Italië zich net
zo gedroeg als de Nederlandse lezers,
zouden wij hier in Italië algemeen
oriënterende, liberale, socialistische
en katholieke bladen hebben,
die ieder een oplage van een millioen
of meer exemplaren zouden hebben'.
Het succes van de verkoop
De organisatie van de Nederlandse
pers is ongetwijfeld beter dan die
van de onze, maar ik weet niet of
de Hollandse pers ook zo goed
zou zijn en ook zoveel succes zou
oogsten met haar verkoop, als ze te
kampen had met lezers, die zo onberekenbaar
en zo weerspannig zijn
wat betreft het nemen van een abonnement,
als de Italianen. Maar bij
4
ons worden de kranten, die reeds
weinig steun krijgen van hun halfonverschillige
lezers, die voor een
deel in de journalist nog de leegloper
en dagdief anno 1910 zien, bovendien
in hun* ontwikkeling geremd
doordat de opvattingen van de uitgevers
star-onvruchtbaar beperkt
blijven tot de commerciële kant van
de journalistieke zaak, zodat dit een
slechte zaak is geworden — bij gebrek
aan verbeelding en door de
hardnekkige weigering om de journalistieke
problemen nu ook eens van
de journalistieke kant te bekijken.
Laat ons nu zien hoe het in Holland
gebeurt.
Het eerste en belangrijkste verschil
—• ik herhaal het —: andere
mensen, andere mentaliteit. Zo trouw
zijn deze lezers aan hun met zorgvuldigheid
en na rijp beraad uitverkoren
dagblad, dat ze slechts dan
losse nummers kopen, als het eén
andere krant betreft dan de hunne.
De verkoop van losse nummers in de
kiosken is uiterst beperkt; alleen op
de drukke punten van de grote steden
en op de stations worden ze gekocht.
De eigenlijke lezerskring bestaat
uit abonné's, die 95 %! of, zoals
in het geval van de Volkskrant,
97 % — van de oplage absorberen.
Ook hierom is de organisatie anders
dan bij ons. Aan het hoofd van
de onderneming staat de directeur,
wiens naam in de kop van de krant
vermeld staat, en die de teugels geheel
en al in handen heeft. Hij is de
eigenlijke fabrikant van het journalistieke
product. Door deze functie
wordt .de Hollandse directeur een
soort adjministratieur en uijtgever.
Maar denk niet dat deze directeuradministrateur-uitgever
een zakenman
is die zich met redactiewerk
bemoeit, of een journalist die zich op
commercieel terrein waagt. Het dualisme,
waardoor de Italiaanse pers
gekenmerkt wordt, bestaat in Holland
niet: de directeur-administrateur-uitgever
is een man die zowel
een politieke overtuiging heeft als
een grote ervaring in het scheppen
en besturen van een dagbladonderneming;
een man die behalve zijn zakelijke
inzichten ook geestelijke
waarden erkent en handhaaft, zodat
hij zijn oppermachtige functie niet
alleen uitoefent op deskundige wijze,
maar daarbij tevens binnen de politieke
én zedelijke grenzen blijft die
hij zelf heeft uitgestippeld.
De organisatie
Naast de directeur-uitgever staat
de figuur van de hoofdredacteur, een
zuiver journalistieke-functionaris, die
belast is met de technische leiding
van de krant. De directeur eerbiedigt
de technische leiding van de hoofd-
Meer papier
Er bestaat veel kans, dat'
de papiertoewijzing aan de
dagbladen met ingang van
1 October enigszins wordt
verhoogd. Dit betekent, dat
de landelijke dagbladen vier
pagina's en de niet-landelijke
dagbladen twee pagina's
per week meer zouden
mogen geven.
redacteur in zodanige mate, dat het
in dertig jaar tijds in Holland maar
één keer is voorgekomen dat een redacteur
op last van een directeur
werd ontslagen — en in dat geval
ging het om een zo beruchte, ontaarde
persoonlijkheid, dat zijn aanblijven
niet toelaatbaar kon worden
geacht.
Op technisch gebied wordt de
hoofdredacteur geheel vrijgelaten.
Ook is hij de man die in laatste instantie
beslist over elke bevordering
en over elk ontslag. De verhouding
tussen redactie en directie is er trouwens
een van nauwe samenwerking,
gebaseerd op de erkenning van bebepaalde
beginselen, die ook door de
administratieve leiding met heilig
vuur worden verdedigd. Zelf heb ik
beleefd, dat de administratieve leiding
er bij de redactie — tegen haar
eigen financiële belang — met klem
op aandrong, een advertentie te weigeren,
die volgens deze laatste instantie
wel, maar volgens de overtuiging
van de directie-administratie
niet toelaatbaar was. Dit zijn de dingen,
waarin de Hollandse pers waarlijk
groot is. Hierom is het, dat het
publiek zulk een achting koestert
voor zijn 'eigen krant, en het uit deze
gevoelens in een ongeëvenaarde
trouw. Men zou het — terecht —• als
een unfairheid beschouwen als men
zich anders gedroeg.
REDACTEUR . . .
Soms is er niets meer dat het hart
nog raakt
als heel de wereld en haar barre
pijnen
in vet, romein, cursief tussen de
koperlijnen
der dagelijkse krant ligt opgemaakt.
De telex heeft zijn meters nieuws
ontrold:
de politiek, de beurs, de ongelukken,
van een vertwijfeld mensdom alle
dwaze nukken,
het is nu al tot staal en lood gestold!
Straks als de pers haar wentelingen
staakt
sta ik weer klaar kolommen druks
te lozen.
Met schaar én lijm stel ik de
diagnose:
soms is er.niets meer, dat het hart
nog raakt
OOR DENEER

DE TUCHTRAAD GEÏNSTALLEERD
RIJDAGMIDDAG 23 Juli heeft
V plaats gehad de installatie 'van
de Raad van Tucht, ingesteld door
de Federatie van Nederlandse Journalisten.
Deze installatie-plechtigheid werd
bijgewoond door de vertegenwoordiger
van de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, Mr H.
J. Schölvinck en de "vertegenwoordiger
van de minister van Justitie, Mr
B. H. Kazemier, die met de leden en
plaatsvervangende leden van de Raad
van Tucht en enkele andere gasten,
onder wie Prof. Dr K. Baschwitz,
buitengewoon hoogleraar aan de
Gem. Universiteit van Amsterdam en
Mr W. G. J. Veenhoven en Mr C. A.
Steketee van het Secretariaat der
Vereniging, de „Ned. Dagbladpers
1945", de heren W. H. van Baarle en
Mr N. Drost, resp. voorzitter en secretaris
van de Ned. Org. van Tijdschriftuitgevers
en bestuursleden der
Federatie van Ned. Journalisten waren
samengekomen in de vergaderzaal
van het gebouw van ,,De Arbeiderspers"
aan het Hekel veld te Amsterdam.
Rede Mr. Kooy
De voorzitter der Federatie van
Ned. Journalisten, Mr M. Rooy heette
in zijn openingswoord de aanwezigen
hartelijk welkom, waarbij hij zich
speciaal richtte tot de vertegenwoordigers
van de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen en
van diens collega van Justitie en tot
de andere gasten, waarbij hij hun
aanwezigheid zag als een blijk van
door de Federatie zeer gewaardeerde
belangstelling voor de installatie van
deze Raad van Tucht. Voorts richtte
Mr Rooy woorden van dank tot de
leden en plaatsvervangende leden van
de Raad, voor hun bereidverklaring
deel uit te maken van dit college,
welks instelling door N.J.K. en K.N.
J.K. hij ziet als een prijzenswaardig
bewijs van de wens van het journalistiek
organisatiewezen om naar buiten
toe hun belangen als 'n eenheid
te behartigen.
Reeds voor de oorlog — aldus Mr
Rooy — zijn pogingen gewaagd om
tot de instelling van zulk een tuchtcollege
te komen. Doch tot meer dan
een embryonaal begin heeft dit niet
geleid. Bij de tijdens de bezettingsjaren
gevoerde besprekingen inzake de
reconstructie der journalisten-organisatie
(s) na de Bevrijding is ook van
meet-af aan de instelling van zulk
een tuchtcollege gedacht. En in zijn
openingsrede in de vergadering, waar
de wederoprichting van de Ned.
Journalisten Kring haar beslag kreeg,
heeft spr. drie punten genoemd, welke
de nieuwe organisatie zo spoedig
mogelijk moest trachten te verwezenlijken,
nl.: 1. Verzekering der sociale
positie van de Ned. journalisten.
2. Instelling van een tuchtcollege
en 3. Het in het leven roepen van
een journalistieke opleiding. Het sub
1 genoemde zal binnenkort door de
afsluiting der Collectieve Arbeidsovereenkomst
verwezenlijkt worden.
Wat het sub 3 genoemde betreft,
heeft de K.N.J.K. reeds een belangrijk
resultaat bereikt, terwijl ook bij
de N.J.K. plannen in voorbereiding
zijn. En het sub 2 genoemde wordt
thans door de installatie van deze
Raad van Tucht verwezenlijkt.
De instelling van dit college —• aldus
vervolgde Mr Rooy — bewijst,
dat de Nederlandse journalisten hun
positie in het maatschappelijk leven
zien als een dienende functie. Reeds
in de Statuten der beide organisaties,
welke deze Raad van Tucht hebben
ingesteld, is voor de leden als norm
gesteld, dat zij zich hebben te onthouden
van elke handeling, welke de
waardigheid van de journalistenstand
zou kunnen schaden.
De Raad van Tucht zal in zijn
praktijk rechtsvindend kunnen optreden
en uit de door dit college te vormen
jurisprudentie zal zich op den
duur een aantal regelen voor een
erecode der journalisten kristalliseren.
Bovendien zal het bestaan van zulk
een Raad op zichzelf reeds een preventieve
werking hebben. De samenstelling
van de Raad waarborgt een
juiste vervulling van zijn taak en in
de personen van zijn leden ligt de
waarborg voor rijpe ervaring op juridisch
gebied en deskundigheid op
het terrein van het perswezen.
Mr Rooy zeide niet te willen vooruitlopen
op de beslissingen van de
Raad. Doch wellicht zal h'et de leden
van de Raad interesseren te vernemen,
wat de journalisten denken over
de eisen, welke de waardigheid van
de stand stelt, nl. dat van deze publicatie
de inhoud feitelijk juist en
naar de vorm veranwoord is, doch
particuliere noden ontzien en dat het
optreden van de journalist, zowel tegenover
collega's als tegenover derden
behoorlijk is.
Na nog als zijn verwachting te
hebben uitgesproken, dat de verenigingstucht-rechtspraak,
die thans is
ingesteld, straks — mede door de arbeid
der Commissie-Pompe — een
wettelijke grondslag zal • krijgen,
sprak hij de wens uit, dat de Raad
van Tucht zo weinig mogelijk zaken
te behandelen zal krijgen. Helemaal
gerust is hij echter daarop niet. Want
er zijn verschijnselen, die 'erop wijzen,
dat de Raad niet werkloos zal
blijven.
Met de wens, dat de Raad, onder
de beproefde leiding van zijn voorzitter,
tot zegen van de Nederlandse
journalistiek werkzaam zal zijn, verklaarde
Mr Rooy het nieuwe college
voor geïnstalleerd.
Prof. Van Hamel 'antwoordt
De voorzitter van de Raad, Prof.
Mr J. A. van Hamel, dankte namens
allen, die deel. van de Raad uitmaken
voor het hun geschonken vertrouwen
en gaf de verzekering, dat
elk lid zijn taak met alle verantwoordelijkheid
zal opvatten. De Raad
krijgt een zeer kiese en verantwoordelijke
opdracht. Kies, omdat het leven
van de pers rust op de individuele
karakters van de journalisten.
Daarom mag voor hen geen beambtenrecht
gelden en hun geen eng
keurslijf worden aangelegd.
De essentie van het drukperswezen
is vrije verantwoordelijkheid en verantwoordelijke
vrijheid. Verantwoordelijk
ook, om het besef van de grote
invloed van de drukpers op alle lagen
van de bevolking. De journalist
heeft daarom zulk een invloedrijke en
betekenisvolle taak omdat hij denkt
voor honderden andere mensen. Het
is zaak met een gezonde pers een invloed
ten goede uit te oefenen op
onze een beetje bandeloos geworden
tijd.
Prof. van Hamel hoopt met Mr
Rooy dat het werk van de Raad
schaars zal zijn en dat door zijn aanwezigheid
de journalisten zich tweemaal
rekenschap zullen geven van
hun verantwoordelijkheid. Ereregels
zijn reeds latent in hen aanwezig.
Het zal minder nodig zijn deze te
codificeren dan wel de naleving daarvan
te waarborgen.
Prof. van Hamel bracht de fanfare
in herinnering, waarmee voor de oorlog
een internationaal perstuchtcollege
werd geïnstalleerd, dat slechts
zeer kort bestond. Hij verheugde
zich, dat deze tuchtraad in alle eenvoud
is geïnstalleerd en besloot met
het uitspreken van de hoop, dat men
over 5 a 10 jaar zal zeggen, dat dit
een nuttig begin is geweest.
Hiermede was de installatiepleehtigheid
geëindigd.
Do Raad hield hierna zijn eerste
vergadering.
Voor ervaren
REDACTEUR-BUITENLAND
is een plaats beschikbaar bij een
groot dagblad. Brieven no. 39/48,
aan de Journalist.
ALL ROUND JOURNALIST,
35 jaar, P.G., zeer gevarieerde*
journalistieke en organisatorische
ervaring bij grote dag- en weekbl.,
zoekt verantwoordelijke functie.
Brieven onder no. 40/48 van
De Journalist.
EEN JONG, AMBITIEUS
JOURNALIST,
thans verbonden aan een landelijk
dagblad, wil van werkkring
veranderen. Hij heeft een voorkeur
voor de redactie Buitenland. Wie
kan hem gebruiken? Brieven onder
Nr. 35/48 van „De Journalist".
5

PERS IN DUITSLAND (I)
Thans telt Berlijn 16 kranten en
ongeveer 190 week- en maandbladen,
tijdschriften en vakbladen.
De.oplagen van deze bladen steken
ver boven die van voor de oorlog uit,
hoewel de bevolking van de Duitse
hoofdstad nu toch circa een millioen
zielen minder telt. En nog zijn de
oplagen — althans van de niet onder
Russische invloed staande bladen —
te klein.
De oplagen zijn trouwens altijd
kleiner geweest dan men, naar het
voorbeeld van de Franse, Engelse en
Amerikaanse bladen, zou verwachten.
De bladen van werkelijk wereldbetekenis,
die trouwens in geen enkel
land een grote oplaag hebben — men
denke maar aan de Londense „Times"
(350.000) —, hadden een oplaag, die
al heel weinig boven die van de
grootste Nederlandse kranten uitstak.
De zestien, te Berlijn verschijnende
kranten zijn — met daarachter vermeld
de oplaag, voor zover bekend
— Berliner Zeitung (450.000), Der
Abend (100.000), Der Freie Bauer
(Wochenzeit.), Der Kurier (250.000),
Der Morgen (250.000), Der Sozialdemokrat
(65.000), Der Tagesspiegel
(315.000), Nacht-Express (250.000),
Neues Deutschl., Neue Zeit (100.000),
Spandauer Volksblatt (30.000), Tagliche
Rundschau, Telegraf (550.000),
Tribune (Tageszeitung des Freien
Deutschen (Gewerkschaftbund)
(300.000), Tribune (Wochenzeitung
des FDGB) en Vorwarts.
Tot 29 Februari van dit jaar verscheen
ook nog de sterk anti-westerse,
onder Russische controle
staande, „Berlin a. Mittag" (150.000)
maar dit blad werd wegens heftige
critiek op de Franse regering en de
Franse bezettingsautoriteiten verboden.
Van de 16 bladen verschijnen er
8 in de Sowjet-sector, 4 in de Britse,
3 in de Amerikaanse en 1 in de
Franse. Partijbladen zijn „Neues
Deutschlarïcï" en „Vorwarts" (Soc.
Eenheidspartij), „Der Sozialdemokrat"
(soc.-dem. partij), „Neue Zeit"
(Chr.-Dem. Unie) en „Der Morgen"
(Lib. Dem. Partij).
Het meeste gezag heeft de in de
Amerikaanse sector verschijnende
„Der Tagesspiegel". Het blad
verzet zich voortdurend openlijk tegen
de in rood-Berlijn gevolgde politiek.
Het wordt geredigeerd door
voormalige redacteuren van de
„Frankfurter Zeitung".
De Engelsen stichtten „Der
Berliner", een socialistisch getint,
naar Britse opvattingen geredigeerd
en opgemaakt blad. Wij weten echter
niet of het nog bestaat.
Onder Brits toezicht verschijnen
o.m. nog de „Telegraf" en het „Spandauer
Volksblatt".
Onder Russisch toezicht verschijnen
O.m. de „Neue Zeit", „Der
6
Morgen", de „Vorwarts", „Neues
Deutschland", „Der Sozialdemokrat"
en de communistisch georiënteerde
„Berliner Zeitung".
Interessant is de in de Franse
zone verschijnende „Kurier", die vrijwel
uitsluitend uit Parijs van nieuws
wordt voorzien. Het blad neemt een
zo onafhankelijk mogelijke houding
aan ten opzichte van de grote politieke
problemen.
De vroegere kapitalistische concerns
zoals Hugenberg, Mosse en
Ullstein zijn niet weer opgedoken.
De Berlijnse pers heeft weer vorm
en kleur gekregen. Er zijn zuivere
partijbladen, meer of minder onafhankelijke
kranten en interessant opgemaakte
boulevard-bladen met het
Be toestand in de
ET ingang van 6 Juli hebben de
Franse kranten hun verkoopsprijs
vóór Parijs en omgeving op
6 Franse francs gebracht. In het
overige deel van Frankrijk zullen zij,
evenals de provinciale pers, de prijs
cp 5 Franse francs houden. Het lijkt
ons de moeite waard om de oorzaken
van dit prijsverschil te onderzoeken.
Een studie van de toestand der
Franse pers brengt de volgende
punten aan het lic'ht:
1. De globale oplaag van de Franse
pers is tussen 1939 en 1948 gestegen
met meer dan 1 millioen
exemplaren (12.050.000 tegen
10.990.000).
2. Deze stijging is het gevolg van
de opkomst van de provinciale
pers (8.000.000 tegen 5.250.000).
3. De oplaag van de Parijse pers is
daarentegen teruggelopen van
5.740.000 tot 4.050.000.
4. De verkoop van de Parijse bladen
is in Parijs hetzelfde gebleven als
vóór de oorlog (1.500.000). Maar
hun verkoop in de provincie is
aanzienlijk gedaald (2.550.000 inplaats
van 4.240.000).
5. Het gemiddelde totaal van onverkochte
exemplaren van de
Parijse pers is aanzienlijk gestegen:
19,5% i.p.v. 14,5% voor de
expeditie in Parijs; 24% i.p.v.
18% voor de expeditie in de provincie.
(Percentages van Febr.
1948 met betrekking tot die van
Maart 1939.)
Deze toestand heeft de volgende
consequenties met zich gebracht.
Het aantal Parijse dagbladen, 28 in
1939 en 38 in 1945, bedraagt nu
slechts 17. Geen van deze 17 heeft
laatste nieuws en uitgebreide sport-,
verslagen.
Het formaat is even verscheiden
als de inhoud. Meer dan ooit wordt
de tekst met foto's verlucht. Ook
partijbladen bevatten interessante
reportages en goede, vaak uitgebreide
sportrubrieken.
De huidige Berlijnse pers is niet
vrij in haar doen en laten. Zolang de
bezettende machlen regeren, kunnen
de journalisten — vooral in de Sowjet-sector
— zich niet uiten zoals zij
dat wel zouden willen. Met „tact en
overleg" moeten zij hun werk verrichten.
Maar als overgangsverschijning
is de Berlijnse pers aller aandacht
waard.
Dat sommige van hun bladen niet
in een andere sector of zone gelezen
mogen worden, is niet van de journalisten
uitgegaan ....
(Het Vrije Volk).
Franse Perswereld
een groter oplage dan 1.000.000,
waar twee kranten van voor de oorlog
zich op konden beroemen. Het
merendeel heeft een oplage, die ligt
tussen de 50.000 en de 500.000. Het
meest opmerkelijke feit is wel, dat,
terwijl vóór de oorlog de Parijse
kranten een uitstekende bestaansmogelijkheid
hadden bij een oplaag
van minder dan 50.000, de laatste,
die zich op het huidige moment in
die positie bevond, zo juist het strijdperk-
heeft moeten verlaten.
De verklaring van deze bestaansmoeilijkheden
is gelegen in twee
feiten, n.1. dat de ontvangsten ongeveer
met 2/3 in absolute waarde
verminderd en dat de productiekosten
voor een krant aanzienlijk gestegen
zijn.
Wanneer een krant met een grote
oplage voor 5 Franse francs verkocht
wordt, dan calculeert men de
verdeling van dit bedrag als volgt:
Verspreidingsorganen = 2,10
Productie
(papier en vervaardiging) — 1,25
Administratie = 0,95
Redactie = 0,70
De stand van zaken bij de periodieken
zou een bijzondere bestudering
vergen. Negen er van hebben
een oplage boven de 100.000. Het
record houdt een weekblad met een
grote opzet, dat op een miniem aantal
onverkochte nummers kan bogen,
en de 600.000 exemplaren verre overschrijdt.
Gevraagd
van
no.
voor Encyclopedie
JAARVERSLAGEN
Nederlandse Dagbladen.
41/48 aan De Journalist.
Br.

Mijnheer de Redacteur....
BAZEN-CURSUS NODIG
Wordt het aantal bazen in de
journalistiek langzamerhand niet wat
al te groot ? ».
Deze vraag houdt geen critiek in
op het beleid van hoofdredacteuren
en directeuren. Integendeel, ze is bedoeld
als een waarschuwing. Want
er lopen in ons lieve land allerlei
heren rond, die zich sterren wanen
in de journalistiek en dus recht menen
te hebben op stoelen, bestemd
voor hoofdredacteuren en directeuren,
te gaan zitten.
Een paar voorbeelden:
Een journalist krijgt opdracht een
babbeltje te maken met graaf Bernadotte,
die uit New York terugkomt.
Hij gaat naar Schiphol, praat
met de K.L.M.-persdienst, die z'n
best heeft gedaan om een goede regeling
te ontwerpen en komt terecht
in de wachtkamer voor passagiers.
Daar staat dan z'n baas in de uniform
van een korporaal der Kon. Marechaussee.
—! Bernadotte spreken? Ik zal wel
eens zien, of hij iemand ontvangen
wil!
Prompt wordt de tussendeur gesloten
en de hoogmogende heer
draagt de jeugdige kellner een
bleeks..;... van een jaar of zestien,
zeventien — op te zorgen, dat niemand
die deur openmaakt. Zelfs kijken
naar het gezelschap van Bernadotte
is verboden. De baas beveelt!
Op zo'n moment mogen journalisten
elkaar vertellen, dat een zekere
minister Lieftinck opdracht heeft
gegeven de journalisten op Schiphol
faciliteiten te verlenen En als
dan de AVRO met haar reportagedienst
stukken te laat arriveert, mogen
ze er getuige van zijn, dat deze
vorm van publieke voorlichting zo
maar zonder briefje van hele hoge
bazen het „platform" op wandelt. Och
ja, rangen en standen zijn. er.
Ander geval:
Een krant geeft opdracht foto's te
maken van Christiansen. Mag niet!
De advocaat-fiscaal heeft beslist, dat
Christiansen een dag te voren zal
poseren. Fotograaf van de krant
wordt dus geweerd.
Nou ja, wat doe je als je een opdracht
hebt ? Je maakt toch een
plaat. En wordt officieel gearresteerd
met alle gevolgen van dien: in
beslagneming van toestel, van film,
proces-verbaal. Met aan 't slot een
onderhoud met de advocaat-fiscaal,
die betoogt, dat het in hoge mate onbehoorlijk
is en oncollegiaal een
foto te maken als de anderen er niet
zijn. Hij zal dus de film zenden aan
het A.N.P.
Weer een baas in de journalistieke
wereld er bij. Een hele hoge, wien
het alleen maar ontbreekt aan kennis
van ons vak en aan 'begrip voor
wat een krant nodig heeft. Maar hij
zit toch maar eventjes breed-uit op
de stoel van de hoofdredactie, totdat
er na wat heen en weer praten overeenstemming
wordt bereikt. Voor
het zo ver is, zijn echter vijf politiemannen
en de advocaat-fiscaal in
hevige actie geweest.
Of dit:
Je hebt iets gezegd in de krant
over een hoogedelachtbaar politiecorps.
Het was geen politienieuws,
maar een bericht over de interne organisatie.
Dan zegt de hoofdcommissaris:
„Meneer, dat verbied ik. U
hebt zich 't-e onthouden van allle
nieuws, dat U Aiet van mijn dienst
krijgt."
Weer een baas ontdekt. Een hoge
en een beste, als tot hem doordringt,
dat een journalist in laatste instantie
alleen orders aanneemt van zijn
hoofdredacteur. Doch je moet eerst
heel correct en toch een beetje parmantig
zeggen: „Ik zal met Uw wensen
en bevelen stipt rekening houden,
zodra U hoofdredacteur bent geworden
van mijn krant!"
Al die directeuren en hoofdredacteuren
buiten ons vak worden zo-etjes-aan
een tikkeltje irriterend. Zou
de Kring niet eens in overweging
kunnen nemen een cursus te organiseren
voor al die buiten het vak
staande bazen. Een schriftelijke cursus,
die langer duurt dan de beroemde
cursus in bezettingstijd, waar
ze iemand in een week klaarstoomden
voor een belangrijk ambt. Want
de heren zijn verduveld hardleers.
HEIN VAN DE WEG
SLECHTE rKKSMAJNLEBJflJN.
Met enige ophef maakt de redactie
van „De Nederlander" in haar nummer
van 20 Juli gewag van een onjuiste
propaganda-methode, welke
door een colporteur van „Trouw"
zou zijn toegepast. In grote opmaak
signaleert zij enkele weken later (5
Aug.) een soortgelijk geval van een
colporteur van „De Rotterdammer",
waarbij de naam van „Trouw" opnieuw
in het geding wordt gebracht.
De zaak is, dat een colporteur van
„Trouw" tegen een abonné van „De
Nederlander" gezegd moet hebben,
dat dit blad nog hoogstens één maand
kon verschijnen en slechts 7000
abonné's had. Een brief van deze
abonné wordt in extenso gepubliceerd
met een opschrift van de redactie,
dat zij deze wijze van con­
curreren „hoogst bedenkelijk vindt
en opheldering verwacht van de directie
van Trouw".
Wij weten niet, hoe de verhoudingen
bij „De Nederlander" liggen, maar de
kolommen van „Trouw" staan niet
open voor een polemiek, die de
directie zou willen voeren. Evenmin
zou de redactie zich inlaten met
zaken, die niet de redactie maar de
directie behoort te behandelen. Dit,
om de verhouding directie-redactie,
zo zuiver mogelijk te houden. Wél
hebben wij ons — wat ook de
directie maar niet de redactie van
De Nederlander vóór haar publicatie
had kunnen doen, — tot de directie
van „Trouw" gewend, die ons verzekerde,
dat alle colporteurs in haar
dienst uitdrukkelijk opdracht hebben
ontvangen de naam van „De
Nederlander" bij hun werving zelfs
niet te noemen. Er blijkt bij oWerzoek
één zwart schaap te zijn geweest.
De schuldige is inmiddels ter
verantwoording geroepen.
Veel belangrijker en — van journalistiek
standpunt bezien — zéér
gevaarlijk, lijkt ons de door de redactie
van „De Nederlander" gevolgde
methode. Wij zouden zelfs de
woorden „hoogst bedenkelijk", die
deze redactie in de mond neemt, hier
willen herhalen.
De redactie van „De Nederlander"
schrijft, dat het nauwelijks mogelijk
is zich tegenover de toegepaste
methode (van één colporteur!) te -
verweren, maar inmiddels gebruikt
zij de opening van de krant voor
een verweer, dat die naam niet meer
mag hebben, met een onderschrift,
waarin zij zegt overtuigd te zijn, dat
hier sprake is van een systematische
campagne. Een verweer en een insinuatie
dus, waartegenover de
directie van „Trouw" machteloos
staat, omdat zij hiervoor haar krant
niet kan en mag misbruiken.
Zou ooit de directie van „Trouw"
zich met een soortgelijk geval tot
haar redactie wenden met het verzoek
tot publicatie hiervan over te
gaan, dan zou de redactie van dit
blad haar ongetwijfeld het advies
geven, zich met haar klacht tot de
directie van „De Nederlander" te
wenden, een methode, die ons zowel
fatsoenlijk als juist lijkt.
A. A. K.
„peRSBeUnQen" •
VRAAGT
L \WJM-JM- t_>

H
VERGADERING MET RADIO­
MEDEWERKERS.
r>i3 afdeling Gooi van de N.J.K.
*^7 en de afdi i Midden-Nederland
van de K.N.J.K. hebben op Vrijdag
16 Juli j.1. een vergadering belegd
te Hilversum in ,,Hof van Holland",
speciaal voor de medewerkers aan
de iradio-omroep, wier arbeidsveld
op journalistiek gebied ligt.
jDe bedoeling was na te gaan of
het niet mogelijk en wenselijk was,
dat bovengenoemde functionarissen
in de journaHistJenorganisaties worden
opgenomen.
De vergadering was uitstekend bezocht.
Ongeveer 30 belangstellenden
hadden aan de uitnodiging van K.N.
J.K. en N.J.K. gehoor gegeven. Een
vijftiental omroepmedewerkers, wegens
werkzaamheden verhinderd,
had bericht van instemming en belangstelling
gezonden. Namens de
K.N.J.K. was collega van Oorschot
aanwezig. Voorzitter van de vergadering
was collega van Looi (afd.
Gooi N.J.K), tevens initiatiefnemer.
Mr. M. Rooy, Federatie-voorzitter
en N.J.K.-praeses, hield een inleiding,
waarin hij een uiteenzetting
van doel en streven der journalistenorganisaties
gaf. Spr. wees op de
concrete resultaten van het werk
dier organisaties, meer speciaal de
collectieve arbeidsovereenkomst voor
het dagbladbedrijf, de tuchtrechtuitspraak
en de vakopleiding, en wees
op de vele belangrijke zaken, die
door de journalistenorganisaties behartigd
worden of nog behartigd
zullen worden.
De inleider nam voorts de positie
der omroepmedewerkers onder de
loupe en uitte de mening, dat er
onder hen velen waren, wier hoofdzakelijke
arbeid op journalistiek terrein
lag, b.v. radio-reporters, commentators,
kortom allen, waarop de
door collega van Looi, gevonden benaming
„woord-publicisten" van toepassing
was. Hun arbeid is inderdaad
journalistiek werk, dat nu eens
niet gedrukt, maar voor de microfoon
uitgesproken in het publiek verschijnt.
En voor zover deze arbeid
de werkelijk voornaamste taak van
een omroep-functionaris vormt, bestaat
aanleiding te onderzoeken of
zijn plaats niet in de journalistenorganisaties
is.
Vele aanwezigen maakten gebruik
van de gelegenheid tot gedachtenwisseling
of het stellen van vragen.
Op deze wijze kwam al spoedig
vast te staan, dat het omroepbedrijf
nieuwe wegen in de journalistiek
heeft geopend. Van sommige omroepmedewerkers
kan zander aarzelen
gezegd worden, dat zij volledig
journalistiek werk doen. Anderen
weer doen dit slechts ten dele. Er
zijn b.v. vele omroepers, die zelf hun
teksten en commentaren schrijven
en daarvoor verantwoordelijkheid
dragen. Nog andere omroepmedewerkers
hebben gemengde functies.
8
E-NIEUWS
In elk geval kwam vast te staan,
dat de omroepmedewerkers geenszins
afwijzend staan tegenover aansluiting
bij de journalistenorganisaties
voor zover hun functies en werkzaamheden
dit wettigen, doch tevens
bleek duidelijk, dat er ook functionarissen
waren, die stellig niet tot
de journalisten gerekend mogen
worden. Daarenboven waren er heel
wat z.g. „grensgevallen".
De vergadering besloot, dat de
betrokken regionale afdelingen van
K.N.J.K. en N.J.K. een commissie
zullen benoemen, waarin ook een
aantal omroepmedewerkers wordt
opgenomen. Deze commissie zal op
korte termijn, na onderzoek, rapporteren
welke categorieën omroepmedewerkers
journalisten zijn of
hoofdzakelijk journalistieke arbeid
verrichten. De commissie zal omtrent
de mogelijk- en wenselijkheden
van opneming van deze functionarissen
in de journalistenorganisaties
prae-advies uitbrengen aan het
Federatiebestuur.
Alvorens bedoeld rapport uit te
brengen zal de commissie eerst nog
eens bijeenkomen met de omroepmedewerkers,
zodat deze hun mening
over het prae-advies kunnen
kenbaar maken.
Collega Rooy wees nog op de mogelijkheid
van een eigen sectie of
vakgroep van omroep-journalisten
binnen de kringen, resp. federatie.
Belangwekkend was tevens, dat
onder de omroepmedewerkers bebelangsteliing
bleek te bestaan voor
de arbeid op 't gebied van vakopleiding.
Men hoopte, dat dit t.z.t. ook
voor de journalistieke medewerkers
bij de omroep mogelijk zou worden.
Uiteraard zou dit een speciale opleiding
moeten worden.
Indien de journalistieke medewerkers
bij de radio-omroep zich
inderdaad bij de journalistenorganisaties
kunnen aansluiten zullen de
afdelingen Noord-Holland van de
K.N.J.K. en Gooi van de N.J.K. hiermede
een aanzienlijke uitbreiding
ondergaan en doet een belangwekkende
groep collegae zijn intrede in
ons organisatieleven.
M. G. HARINGMAN
Secretaris afd. Gooi N.J.K.
AUSTRALISCHE COLLEGA
ZOEKT CONTACT.
Coll. Keith H. Hooper, sub-editor
van het Australische blad de National
Advocate, zou gaarne in contact
komen met een Nederlands journalist,
teneinde elkaar door een geregelde
correspondentie op de hoogte
te houden van de omstandigheden in
beider landen. Nederlandse collega's,
die^ voor een dergelijke briefwisseling
gouden voelen, kunnen zich rechtstreeks
tot hem wenden. Het adres
van de heer Hooper is: Falmouth, 128
Lambert Street, Bathurst, N.S.W.
(Australië).
OPRICHTING SECTIE
TIJDSCHRIFTJOURNALISTEN
De collega's: P. M. S. Donders,
(lid K.N.J.K.), Mr E. Elias (lid
N.J.K.) en J. Jasper Pzn., (lid N.J.
K.) hebben het initiatief genomen
tot oprichting van een Sectie Tijdschriftjournalisten.
Aan de leden tijdschriftjournalisten,
die lid zijn van de N.J.K. of
de K.N.J.K., zonden zij onderstaande
circulaire:
Zeer geachte Collega,
Wij achten het van belang, dat door
de Federatie van Nederlandse Journalisten
en de daarbij aangesloten
organisaties meer aandacht dan
voorheen wordt besteed aan de
vraagstukken waarbij in het bijzonder
de tijdschriftjournalisten betrokken
zijn.
Hierbij denken wij zowel aan de
verbetering van de sociale positie
van de tijdschriftjournalist, in de
gevallen waarin deze nodig is, als
aan een bestudering en behandeling
van de verschillende problemen welke
met de verheffing van het peil der
periodieke pers samenhangen.
Tot dusver kwamen deze aangelegenheden
slechts incidenteel aan
de orde. Een oorzaak daarvan is
ongetwijfeld, dat de tijdschriftjournalisten,
die lid zijn van de N.J.K.
of van de K.N.J.K., slechts een betrekkelijk
kleine minderheid in de
Federatie vormen en er tussen hen
geen georganiseerd contact bestaat.
Bovendien hebben allerlei organisatorische
en algemeen-journalistieke
aangelegenheden, zo mede de voorbereiding
en de afsluiting van een
collectieve arbeidsovereenkomst voor
dagbladjournalisten, in de afgelopen
periode de aandacht der besturen
opgeëist.
Het is ons bekend dat het Bestuur
der Federatie voornemens is thans
ook t.a.v. daarvoor in aanmerking
komende categorieën tijdschriften
onderhandelingen te openen om de
afsluiting van collectieve arbeidsovereenkomsten
voor te bereiden en
dat het daarbij gaarne de medewerking
en de steun zou hebben van
een goed georganiseerde en zo groot
mogelijke groep tijdschriftjournalisten.
Teneinde deze en de andere genoemde
belangen der tijdschriftjournalisten
te behartigen, achten wij
het wenselijk over te gaan tot oprichting
van een sectie Tijdschriftjournalisten
binnen het verband der
Federatie.
Het ligt in de bedoeling om, wanneer
de bedoelde sectie tot stand is
gekomen, zo spoedig mogelijk op
grote schaal de niet aangesloten tijdschriftjournalisten
op te wekken
zich bij de N.J.K. of de K.N.J.K. als
lid aan te melden teneinde een krachtige
en representatieve sectie te
kunnen vormen.
Er zijn vele en zeer uiteenlopende
categorieën tijdschriften. Wanneer
met de voorgestelde sectie een begin
is gemaakt, zal nagegaan dienen

te worden of en in hoeverre de betrokken
redacteuren voor aansluiting
bij de sectie in aanmerking
komen. Indien dit op den duur nodig
mocht blijken, kan voorts overwogen
worden om de sectie in enkele groepen—
naar gelang van de aard van
de tijdschriften — te splitsen. Doch
dit is van later zorg. Eerst dient
de sectie te worden opgericht, -wat
alleen mogelijk is indien een voldoende
aantal collega's hun instemming
met ons streven betuigt.
Tot zover de circulaire.
Leden die in deze Sectie belang
stellen en om de een of andere reden
de circulaire niet mochten hebben
ontvangen, kunnen onder opgave van
het tijdschrift of de tijdschriften,
waaraan zij verbonden zijn, hun
adhaesie-betuiging doen toekomen
p.a. Federatie van Nederlandse Journalisten,
N.Z. Kolk 28, Amsterdam-C.
ONTSLAGGEV ALLEN,
VORDERINGEN ENZ.
In de afgelopen periode verleende
het Federatiebureau wederom zijn
bemiddeling bij de behandeling van
aanspraken van leden, die wegen,s
hun gegeven ontslag nog salaris tegoed
hadden of recht hadden op
honorarium voor verleende medewerking,
in enkele gevallen met
bevredigend resultaat. Helaas kon
slechts weinig worden bereikt voor
een groep collega's, die door een
onlangs opgeheven dagblad werden
ontslagen. Ondanks de veelvuldige
bemoeiingen van Federatiezijde en de
medewerking van het Gewestelijk
Arbeidsbureau, dat t.a.v. enkele
dezer gevallen advies vroeg aan de
Ontjslagcommissie van de N.D.P. en
de Federatie, moesten de betrokkenen
genoegen nemen met een hun aangeboden
accoord, dat slechts ten dele
aan hun aanspraken tegemoet kwam.
De financiële situatie van de opgeheven
onderneming was van zodanige
aard, dat een faillissementsaanvrage
waarschijnlijk tot een geringere uitkering
zou hebben geleid.
In de toekomst zal de Raad van
Uitvoering, welke krachtens de
CA.O. zal worden ingesteld, de aangewezen
instantie zijn voor de behandeling
van de salaris-aanspraken
van dagbladjournalisten in ontslaggevallen,
voorzover tenminste het in
de C.A.O. voorziene overleg tussen
journalisten en directie binnen de
dagbladonderneming niet tot een
gunstig resultaat heeft geleid. Verwacht
mag worden dat te dezen
aanzien slechts bij uitzondering een
beroep op de Raad van Uitvoering
zal behoeven te worden gedaan.
Anders is het gesteld met de
tijdschrift- en de nieuwsblad journalisten,
die ontslagen worden zonder
dat met de gebruikelijke opzegtermijnen
van twee maanden bij een
diensttijd korter dan een jaar en van
drie maanden bij een langer dienstverband
is rekening gehouden. Onder
verwijzing naar de berichten hierover
in vorige nummers, zij is er nogmaals
op gewezen, dat de betrokkenen
terstond bij hun directie tegen het
ontslag dienen te protesteren en aan
het Gewestelijk Arbeidsbureau ter
plaatse moeten verzoeken geen toestemming
tot het ontslag te verlenen,
aangezien de in de journalistiek
gebruikelijke termijnen voor opzegging
niet in acht zijn genomen. Het
is in hun belang onverwijld het
Federatiebureau op de hoogte te
stellen. Meermalen komt het voor,
dat ontslagen collega's geruime tijd
laten voorbijgaan, aleer zij tegen het
ontslag in verzet komen of dat zij
beginnen met een getuigschrift te
vragen. In dergelijke gevallen stellen
de Gewestelijke Arbeidsbureaux zich
op het standpunt, dat de betrokkenen
stilzwijgend met het gegeven ontslag
zijn accoord gegaan, zodat hun toestemming
dan niet vereist i,s. Indien
het eenmaal zover is, valt er in de
regel weinig meer te bereiken.
Of het gegeven ontslag op zichzelf
onredelijk moet worden geacht, wordt
door de Arbeidsbureaux in het algemeen
buiten beschouwing gelaten.
Zolang er terzake geen wettelijke
regeling bestaat (zoals men weet is
een dergelijke regeling in voorbereiding),
welke een beroep op de
^rechter mogelijk maakt, zijn er
•— behalve dan minnelijk overleg —
geen middelen, waarmede een onredelijk
ontslag ongedaan kan worden
gemaakt.
Hoewel het hier geen gewone
vordering betreft, willen wij aan het
slot van deze rubriek nog vermelden,
dat aan de nagelaten betrekkingen
van een overleden collega, die geen
pensioenverzekering had, mede na
tussenkomst van de Federatie, door
de betrokken directie een jaarlijkse
vrijwillige uitkering is toegezegd.
INLICHTINGENDIENST VOOR DE
VERENIGDE NATDES.
i
De Federatie zal haar medewerking
verlenen aan de binnenkort op te
richten Stichting Nederlandse Inlichtingendienst
voor de Verenigde
Naties (adres: Oranjestraat 7 te
's-Cravenhage). Deze stichting stelt
'zich ten doel het verbreiden van
•kennis aangaande de Verenigde
Naties en haar werkzaamheden onder
het Nederlandse volk. In het bestuur
der stichting zullen vertegenwoordigers
van verschillende organisaties
l(o.a. de Nederlandse Dagbladpers
1945) zitting nemen. De Federatie
zal daarin vertegenwoordigd worden
door haar secretaris, Mr. A. E. van
Riantwijk.
JONG ONDERWIJZER,
23 jaar, ongehuwd, zoekt werkkring
teneinde opgeleid te worden
voor journalist. Enig inzicht in
politieke en culturele zaken door
jeugdbeweging en andere organisaties.
Geruime tijd reeds medewerker
aan diverse bladen.
Brieven met graag zo uitv. mog.
inl. onder Nr. 33/48 van De Journalist,
N.Z. Kolk 28, A'dam-C.
VERGADERING VAN DE
EXECUTIEVE DER I.O.J.
Volgens van de I.O.J. ontvangen
mededeling zal de Executieve der
internationale organisatie binnenkort
bijeenkomen. In deze bijeenkomst,
welke waarschijnlijk te Luxemburg
zal worden gehouden, zullen naar te
verwachten valt de moeilijkheden in
de I.O.J., welke een gevolg zijn van
de bestaande tegenstellingen, aan de
orde komen. De Federatie zal zich op
dit congres door een of meer afgevaardigden
laten vertegenwoordigen.
Bijzonderhede» omtrent de agenda
der vergadering zijn nog niet bekend.
DE IDENTITEITSKAARTEN I.O.J.
De lang verwachte indentiteitskaarten
I.O.J. zijn thans op het Federaüebureau
ontvangen. Zij zijn of
worden zo spoedig mogelijk aan de
betrokkenen doorgestuurd.
Charivaria
Het liggende kabinet
Het gaat in ieder geval om de beste
mensen en die zó gekozen dat ze in één
vlak liggen en in staat zijn een team te
vormen. (Tijd).
Maar dan toch wel een erg plat
team.
Dubbel-op
Doch dan diene men zijn pathologisch
wantrouwen te verliezen. (Elsevier).
De regie viel in het vijfde bedrijf weer
terug naar de fouten van haar aanvang.
(Elsevier).
Voor de zoveelste keer.
Tot voor drie maanden terug heeft de
Republiek nooit om Nederlandse bijstand
gevraagd. (Alg. Dagbl.).
Gevaarlijk vaarwater
Het verrassende nu is, dat er in deze
opdracht iets lijkt te zitten, wat doet
denken aan de dubbel-openslaande-portebrisée-deur..-..
Maar dan komen we weer in het vaarwater
van dat dubbel-openslaande geval.
(Volkskr.).
Literaire stijl
Menno ter Braak was misschien een
vent, maar in elk geval een heer. In
een discussie over hem met Paul
Rodenko schrijft J. B. Charles in
Podium:
Een eigen, gepassioneerd verteren of
uitkotsen van het verworven ,quod erat
demonstrandum'. — De vergulde hoerekastpaleizen,
die de bouwmeesters der
Barok hun machtige Europese vorsten
bouwden. — Op zichzelf al kolder. —
Dat is toch allemaal geklier met begrippen,
polariteiten en antithesen. — Hektor
komt als overwinnaar Troye binnen
en zegt: ik verdom het langer. — De
Rodenko, die als maar aandringt op een
engagement, op kiezen en beslissen,
kliert er zelf meesterlijk in om. — Kiele
"kiele. Ik begrijp er geen bliksem van. —
Ik verdom het. — Ik duld niet dat zij
hun bek opendoen over het lynchen van
negers. —
En de redactie van Podium laat
dat allemaal maar drukken. Is ze
besodemieterd ?
9

EEN KLEIN KRANTJE
Maar een goed krantje
In de Nederlandse Nieuwsbladpers
(N.N.P.), het orgaan van de Vereniging
van in Nederland verschijnende
Nieuwsbladen, is een interessante polemiek
ontstaan over de betekenis en
de journalistieke leiding van de
nieuwsbladen. Het lijkt mij niet ondienstig,
dat ook in ons orgaan, al is
dit in hoofdzaak voor dagbladjournalisten
bestemd, daarop de aandacht
gevestigd wordt, vooreerst omdat de
nieuwsbladpers een belangrijk onderdeel
van de Nederl. pers is, maar ook
omdat het gaat over een principiële
strijd die, mutatis mutandis, ook in
de dagbladjournalistiek nog niet geheel
is uitgevochten. Er schijnen ook
nog wel uitgevers van dagbladen te
zijn, die de journalistieke leiding van
hun blad dienstplichtig zouden willen
zien aan hun commerciële belang, zoals
zij dat begrijpen, en de hoofdredactie
liefst in handen zouden willen
stellen van hun adverteerders. Ik
weet wel dat de meesten niet zo denken,
zo goed als ik weet, dat het „ex
uno disce omnes" onbillijk is en onwaar.
Aanleiding tot de pennestrijd was
een artikel van collega Lodewijk in
N.N.P. van Mei. De schijver constateert,
dat bij de nieuwsbladpers het
commerciële belang veelal het journa-'
listieke belang overheerst, en dat vele
uitgevers - drukkers - redacteuren dit
laatste op grond van te eng begrensde
commerciële overwegingen lager
waarderen dan juist voor het zakelijk
belang van hun nieuwsblad gewenst
moet worden geacht. Hij betoogt, dat
men, door de redactionele inhoud
van het blad op hoger peil te brengen,
ook de zakelijke waarde er van,
niettegenstaande mogelijk hogere uitgaven,
zal dienen. Coll. Lodewijk
pleit er voor, de journalistieke leiding
van het nieuwsblad in handen te geven
van een journalist, een vakman
dus, die zijn verantwoordelijke taak
in volle vrijheid, door goede journalistieke
beginselen geleid, . vervult, en
onafhankelijk staat van zuiver commerciële
invloeden, van de adverteerders
vooral, doch uiteraard niet buiten
beschouwing mag laten, dat het
uitgeven van een krant wel degelijk
ook zijn commerciële zijde heeft.
Dit betoog lokte in het Juni-nummer
van N.N.P. een ingezonden stuk
uit van een der persbureaux, die de
nieuwsbladpers van artikelen voorzien,
en waarover coll. Lodewijk, bij
alle waardering voor hun werk, toch
ook enkele critische opmerkingen
maakte. Op dit gedeelte van de pennestrijd
zal ik niet ingaan, omdat het
minder principiële 'betekenis heeft en
meer een oratio pro domo is, hetgeen
ook de schrijver van het artikel niet
betwist.
Van meer belang £cht ik de rechtstreekse
bestrijding die de opvatting
van coll. Lodewijk en de journalistieke
waarde van het nieuwsblad bij een
10
uitgever van een nieuwsblad zelf vonden.
Deze zou het blijkbaar wel een
„ideale toestand in ons dorpswereldje"
vinden, wanneer aan het plaatselijk
nieuwsblad inderdaad de mogelijkheid
gegeven ware voor zijn mening uit te
komen, de kleine krant tot een echte
krant te maken, en toch het bedrijf
commercieel verantwoord te doen zijn.
Maar „die concurrentie, geachte
collega, die alles tot de onmogelijkheden
voert."
De opponent van coll. Lodewijk
daagt de uitgever van zulk een plaatselijk
nieuwsblad uit, het maar eens
te proberen „met een eerlijk critisch
verslag van de dorpstoneel-vereniging
aan te komen, als de collega niets
dan goeds weet te vertellen van het
stuk en de „sublieme" wijze waarop
alle spelers (met naam en toenaam
vermeld) hun rol vervulden".
„Waag het eens," zo gaat hij voort,
„Uw gemeentebestuur te verwijten,
dat het deze of gene zaak niet democratisch
aanpakt en signaleer eens
het feit, dat uw burgemeester de belangen
van de kleine gemeente over
het hoofd zag, toen hij de bouw van
de nieuwe brug per se aan de stadsfirma
wilde gunnen. Ik zeg U, dat
't nieuwsblad onmiddellijk alle abonnees,
lid of donateur der toneelvereniging,
en alle raadsleden mitsgaders
hun aanhang kan afschrijven."
Wat de ongebreideldheid der concurrentie
betreft mag deze uitgever
van een nieuwsblad misschien gelijk
hebben, — zij is een zaak die de Vereniging
van Nieuwsbladen, niet ons,
aangaat. Over de vrees voor vrijmoedige
critiek plaatste de redactie van
N.N.P. onder het stuk een opmerking.
Zij schreef, zich niet te kunnen voorstellen,
dat een amateur-toneelgezelschap
het de uitgever of de redacteur
van een plaatselijk nieuwsblad
kwalijk zou nemen, dat hij in zijn
blad opbouwende critiek over het gebodene
opneemt, en zij meent, dat
ook de burgemeester en de raad in
objectieve, correct gestelde critiek op
hun beleid in de regel waarlijk geen
aanleiding zullen vinden als abonné
te bedanken. Het komt de redactie
dan ook voor, dat de schrijver van
het stuk wellicht als gevolg van enige
persoonlijk teleurstellende ervaringen
op dit gebied

Hulde gebracht aan „Gouden Schotel"
Het grapje van „de kop en de
schotel" heeft ruimschoots opgeld
gedaan bij het gouden jubileum van
onze verdienstelijke collega J. C.
Schotel Fzn. De velen, die Schotel
kennen, weten wel, dat hij een kop
heeft en dat er nog wat in zit ook.
Niet alleen de journalistiek -heeft dat
ervaren, maar ook de Kring weet
er van mee te praten en zeker de
plaatselijke . joumalistenorganisatie
„De Amsterdamse Pers", welker
ijverige secretaris hij dertien jaar
lang is geweest.
Daarom was het niet te verwonderen,
dat zijn grote broeder J. J. F.
van den Bergh, wiens eerste schreden
op het pad der journalistiek hij
nog heeft geleid, de eerste spreker
was op de ontvangst, die hem Dinsdag
3 Augustus in Krasnapolsky
werd bereid. Collega Van den Bergh
liet niet na, dit in zijn toespraak te
memoreren en daaraan een overzicht
vast te knopen van de verdienstelijke
staat van dienst, waarop de jubilaris
in zijn vak mag wijzen.
„Schotel was er vroeg bij", zo vertelde
collega Van den Bergh. ,,Op
zijn zeventiende jaar diende hij het
vak reeds bij het „Nieuwsblad voor
Nederland" en daarna legde het
„Algemeen Handelsblad" 33 jaar
lang beslag op zijn activiteit. Hier
was hij in de verslaggeving met zijn
hulpvaardigheid en hartelijkheid een
steun voor velen en een waardig
ambassadeur voor het „Handelsblad",
binnen welks muren hij zich later op
de Redactie Buitenland verschanste.
Hoewel officieel „met pensioen",
staat hij nog in het journalistieke
leven als correspondent van Scandinavische
bladen en als actief functionaris
van en propagandist voor
het Persmuseum." Onder aanbieding
van een geschenk onder couvert
wenste collega Van den Bergh de
jubilaris nog tal van jaren in ge-
(Foto E. 3. Noordhoff, Amsterdam)
waardeerde werkzaamheid en daarna
hopelijk ook nog in welverdiende rust.
Mr H. M. Planten maakte zich tot
tolk van directie en hoofdredactie
van het „Handelsblad", toen hij er
aan herinnerde, hoezeer men daar
Schotel's werk altijd op hoge prijs
heeft gesteld. „Verwonderlijk", aldus
deze woordvoerder, „is de pit, die
bedaagde journalisten kenmerkt, in
wier naam „Schot" zit en die het
„Handelsblad" nog steeds beslag doet
leggen op uw krachten, zij het dan
in een niet-journalistieke functie".
Als afgezant van burgemeester
Arn. dAilly en als voorzitter van
het Persmuseum sprak mr P. J.
Mijksenaar de jubilaris toe. „Gij hebt
de stad grote diensten bewezen" was
het woord uit Vondel's „Gysbrecht",
dat spreker op collega Sciotel toepasselijk
maakte en dat hij^ergezeld
deed gaan van een autobiografie van
een collega met dezelfde „gouden"
staat van dienst. Als voorzitter van
het Persmuseum, dat in het die dag
juist gestichte Persinstituut nog een
grote rol zou kunnen spelen, wenste
mr Mijksenaar collega Schotel toe,
dat deze ook daarin zijn steentje
zou mogen bijdragen.
Namens de Buitenlandse Persvereniging
bood collega M. S. Vaz Dias
de jubilaris met een toepasselijk
woord een boekwerk over Amsterdam
aan. „De arbeid", aldus spreker, ,,in
een periode van rust verricht, kan
vaak nog veel meer voldoening geven
dan die in officiële activiteit".
In overeenstemming met zijn
tegenwoordige functies dook Collega
Schotel bij de beantwoording der
sprekers in het archief van .zijn
loopbaan en vroeg zich af, of hij het
wel was, over wie deze middag al
deze lof werd uitgestort. Maar hij
erkende, dat de totstandkoming dor
tegenwoordige federatieve journalistenorganisatie
ook voor hem een
Hulde aan „De Witte"
„De Witte" (zo schrijft De Nieuwe
Courant) heeft in de afgelopen dagen
van de Haagse conferentie der Vijf,
het' werkelijk alle journalisten,
buitenlanders en landgenoten, voor
wie zij voor deze gelegenheid haar
deuren had opengesteld, ten volle naar
de zin gemaakt. Daar, vlak bij, ja
met het gezicht op het Ministerie van
Buitenlandse Zaken op het Plein,
hebben de dienaressen en dienaren
van 'de pers volop gelegenheid gekregen
hun werk op even practische
als aangename wijze te verrichten.
De geboden gastvrijheid is, naar wij
weten, door allen die hiervan hebben
kunnen genieten, op buitengewoon
hoge prijs gesteld. Vandaar dat er
aanleiding bestaat voor grote erkentelijkheid
tegenover het Bestuur van
„De Witte", alsook tegenover de leiding
van de Dienst Buitenlandse
Voorlichting van het Ministerie van
Buitenlandse Zaken, waar men het
uitermate gelukkige initiatief had
genomen om aan dat bestuur gastvrijheid
voor de pers te vragen. Op
deze wijize heeft „De Witte" de openbare
zaak ten zeerste gediend.
Wist Lldat.,,-
= Het Batavia's Nieuwsblad weer is
verschenen ?
=; „Mandril" niet — zoals wij abusievelijk
schreven — een maandblad,
doch een weekblad zal worden?
= In Den Haag een weekblad (ad
20 pagina's) zal verschijnen, dat
Groen en Geel zal heten ?
=z Collega S. Davids geen lid van de
hoofdredactie van „De Groene" meer
is?
= In Nederland een krant (2 maal
per week) is verschenen met een
bloemlezing uit de in Indonesië verschijnende
bladen en
= „De Zakenwereld" daarvan de
directie voert en
= Dat blad in flans naar Nederland
gezonden zal worden?
= De naam Algemeen Handelsblad
toch gehandhaafd mag blijven?
grote persoonlijke voldoening is. In
zijn antwoord aan mr Planten herinnerde
hij er aan, dat ook de „voortreffelijke
verslaggever" altijd nog
wel een steekje kan laten vallen. Mr
Mijksenaar verzocht hij, de burgemeester
zijn dank over te brengen
voor zijn vriendelijke woorden en
collega Vaz Dias voegde hij toe: „Er
is maar één mooi vak: de journalistiek".
Daarna werd ruimschoots gebruik
gemaakt van de gelegenheid, de gehuldigde
en zijn familie- en huisgenoten
persoonlijk geluk 'te wensen
en dit hield het gezelschap nog
«•eruime tijd in gezellig samenzijn
11

JOURNALISTIEK JOURNAAL
• Eerst de balk uit het eigen
oog: Vorige maal schreven wij twee
maal journeaux in plaats van journaux
en wij kregen twee briefjes
daarover: een charmante, collegiale
terechtwijzing van onze oude polyglotte
vriend Edouard de Nève en
een bits, zuur en schoolmeesterend
snauwtje van een jonge collega wiens
naam wij maar niet zullen noemen.
Het ergste is dat het geen zetfout,
geen drukfout, geen tikfout en geen
schrijffout was, doch gewoon: een
fout.
0 Dat verschil tussien die beide
briefjes, in vorm, in toon, in aard en
vooral: in beschaving is niet zó onbelangrijk
als het lijkt. Wij geloven
niet dat dit verschil in de leeftijd
zit, maair wel in de aard van het
beestje. Met Edouard zouden wij
graag de kermis op gaan. Met die
andere knaap niet. En juist dat dekermis-opgaan
is (voor ons) een
maatstaf.
• En nu even een splinter uit
andermans kijkers: Leidsch Dagblad
schreef: ,, Fanny Blankers „the
flying Dutch girl, mother from two
children" zoals een Londense krant
het so typisch zei " Ja, typisch
zeker voor een Londense krant.
Wanneer een Leidse courant from
in plaats van off zou schrijven zou
dat zo typisch niet zijn, maar een
Londense
0 Over Fanny geschreven
Zo maar een vraag: hoeveel krantenlezers
zouden alles over haar gelezen
hebben ®n hoeveel alles over
de kabinetsformatie?
0 Wij nemen onmiddellijk aan
dat Fanny honderden procenten meer
belangstellenden heeft dan alle 'excellenties
bij elkaar. Dat is begrijpelijk
en niet eens betreurenswaardig. Een
snob, die daar een traan om zou laten.
Maar hier dringt zich onmiddellijk
een andere vraag op: hoeveel,
laten wij zeggen: intellectuelen hebben
de voor. en nabeschouwingen
over die kabinetsformatie gelezen?
Wij hebben zo'n vaag idee dat dit
aantal niet zou meevallen. Dat de
tijd van wikken-en-wegen-op-voorhand
voorbij is. Dat de wereldgebeurtenissen
te dynamisch zijn geworden
voor (grauwe) theorie. En dat men
wacht op feiten • en daden. Wij geloven
met name dat de waardebepaling
van de beschouwende functie
van de krant sterk gedaald is. En
dat meer dan ooit nieuws en feiten
de belangstelling der lezers hebben.
Met andere woorden: • wij geloven
dat onze hoofdartikels véél te lang
zijn vooir het „rhythme van de tijd".
Dit is overigens onze persoonlijke
mening die wij voor beter geven
12
wanneer een opinie-onderzoek ons in
het ongelijk zou stellen.
0 Elders in dit blad wordt gewaagd
van het conflict-met-de-bioscopen
in Amsterdam. Wij hebben
ons verheugd oveir de solidariteit
der dagbladen die daarbij is gebleken.
Omdat wij ons altijd verheugen
wanneer de eer van ons vak wordt
hoog gehouden.
0 Er stond in De Volkskrant
een (gissend) berichtje over een mogelijke
samensmelting van drie
Amsterdams-landelijke weekbladen.
Waaruit blijkt dat het sommige dezer
weekbladen niet naar den vleze
gaat. En dit betreuren wij. Vooral
omdat dit naar onze stellige overtuiging
niet zo had behaetven te zijn.
Uiteraard spreekt de' conjunctuur
een woordje mee. En uiteraard was
het korte bloeitijdperk voor alle bladen
dat na de bevrijding inzette geen
maatstaf. Maar wij geloven stellig
dat hier ook de factor van het vakmanschap
in het spel is. Dat met
name wat wij zouden willen noemen:
„de kunst der dosering'' niet
voldoende beoefend is. Elk algemeen
weekblad, hoe waardig en belangrijk
en respectabel zijn idealen ook zijn;
hoe belangwekkend zijn standpunten
ook, moet nu eenmaal „voor elk wat
wils" bieden, hoe gemeenplaatsig
en „burgerlijk" dit ook klinkt. En of
men dit betreurt of niet. En hieraan
schort het dikwijls, met gevolgen die,
om méér dan één reden, te betreuren
zijn. Zowel materialiter als idealiter.
0 Aan een onwaardige vertoning,
aan een onwaarachtig fenomeen is
een eindtógekomen. De geïllustreerde
weekbladen worden weer tveekbla,den.
En de (gedwongen) flauwiteit
van één en het zelfde blad, dat om de
andere week een andere naam had,
kan worden nagelaten. De Week
wordt weer ronduit De Wereldkroniek
en De Beiaard der Lage Landen heet
weeir Ons Vrije Nederland. Wat heeft
dit kinderachtig gedoe voor nut gehad?
0 Over kinderachtig gesproken:
wij houden nu zeker op met de grapjes
over Heinekens Bier? Dat (gedoe)
ligt ons even zwaar op de maag
als het perpetueel gezeur over de
new look.
Sit modus in rebus journalisticis.
Nederlandse Dagbladen in
België
Aan „Benelux-Handelsbelangen",
officieel orgaan van het Comité van
deze naam, dat de vorige maand voor
het eerst uitkwam ontlenen wij het
volgende:
Terwijl men in Nederland dagelijks
de Belgische dagbladen kan kopen,
zijn de Nederlandse dagbladen in
België vrijwel niet te koop.
Alleen te Antwerpen kan men een
bekend Nederlands dagblad van dezelfde
dag verkrijgen, doch niet vóór
10 uur 's avonds en dan nog maar
op één enkel adres.
Te Brussel kan men datzelfde dagblad
ook kopen, doch dan is 't reeds
twee dagen oud.
Deze toestand is in alle opzichten
ongewenst. Niet alleen .voor de Nederlanders,
die in België tijdelijk of
permanent verblijven, speciaal voor
de zakenlieden onder hen, maar ook
omdat het op het Belgische publiek
een indruk van laksheid maakt.
Indien nu de Belgische dagbladen
op de dag van verschijning kans zien
in alle grote steden van Nederland
op straat te komen, waarom kunnen
de Nederlandse dagbladen dit dan
niet op hun beurt in België?
De Nederlandse afdeling van het
„Comité Benelux-Handelsbelangen",
heeft voor deze aangelegenheid de
bijzondere aandacht van het bestuur
van de Vereniging „De Nederlandse
Dagbladpers'' gevraagd.
„Hogeschoor'-Journalistiek
|_JET Wit-Gele Kruiscongres liep
T. ten einde. Achter in de zaal
reikte men een krant uit, met het
volgende gedrukte opschrift van het
bandje: "„De Tijd — actueel —
brengt U het verslag van Uw vergadering".
En zó actueel was dit
verslag, dat de congressisten er het
uittreksel in vonden van een rede,
die .... niet gehouden was. Immers,
enkele minuten tevoren had de voorzitter
meegedeeld, dat deze rede
(van dr. Mol) wegens het vergevorderde
uur niet kon worden uitgesproken!
Dat komt er van, als men, vanwege
de „actualiteit" gemakshalve
steunt op voorverslagen, zoals perschef
Edmond Nicolas, goedbedoeld,
die had uitgereikt. Helaas moest het
een dagblad van formaat zijn, blunderend
op een wijze, die wij ons herinneren
uit de slechtste dagen der
voor-oorlogse concurrentie-journalistiek.

UIT DE NJ.K.
NIEUW AANGENOMEN LEDEN
PER 1 AUGUSTUS 1948
Azimal A., Celelbeslaan 8, Hilversum
(iRadio Ned. Wereldomroep).
Barkey Wolf A. G., Zeestraat 66 b.,
Den Haag (Weekblad Timotheus).
v. d. Bergh J. A. A., Kokosnootstraat
57, Den Haag (Elsevier,
Het Dagblad).
Beukman M. A. C, Lindelaan 28,
Rijswijk (Het Daglblad', De Nederlander,
e.a.).
Beijersbergen C, Burg. iv. Tuylïkadie
20 bis, 'Zuilen (De Sportwereld).
Bresser P., Utrechtsestraat 2, Arnhem
(Het Vrije Volk, Arnhem).
de Bruin K. J., Melis Stokelaan 61,
Den Haag (Haagse Courant).
Bunste E. H., Simon Stevinstraat 2,
Utrecht (Dagblad Trouiw).
Dane H. P., Floralaan 180, Eindhoven
(De Arbeiderspers).
Duif A„ Loosdiuinseweg 641, Den
Haag (Het Lichtspoor).
van Emmenes, Ir. A., Pauwenlaan
116, Den Haag (N.V. Olympus,
Sportweekbladen).
Fris B. J., Prof. Ritzama Beslaan 99,
Tuindorp Maartensdijk, posit
Utrecht (Het Parool)..
Fuchs J. M., Herengracht 276, Amsterdam
(Het Parool').
Houwaart D. P., Uddelstraat 103,
Den Haag (N.V. Cetenum Censo).
lsselman J. C, Tollenskade 29, Voorburg
(De Nieuwe Courant).
Jans P. G., Keizersgracht 30, Meppel
(Meppeler Courant).
Kienhuis P. Th., Malakkastraat 38,
Den Haag (Haags Daglblad).
Kiers J. E. A., •Naohtiegaaïstraat 32,
Almelo (Dagblad v. h. Oosten).
Martens P., Barjonetstraat 101, Rotterdam
(De Waarheid).
Mahieu C. J. E., Gevers Deynootiweg
36, Sdheveningen (Algemeen Dagblad).
Mokveld D. E.,, Sdhaikseweg 2, Leerdam
(De Gecombineerde).
Nolet J. A. M., p/a Haagse Courant,
Den Haag (Haagse Courant).
Polak K., Hunizestraat 43, Hilversum
(De Arbeiderspers).
Russchen Jan, Etamastraat 59, Meppel
(Meppeler Courant).
Russel P. W. H. D., Staringplein 81,
Amsterdam (De Nieuwe Post).
v. d. Sandt C. G. R., Burg. Meineszlaan
79, Rotterdam (Algemeen
Dagblad).
Schuurman A., Victoria Hotel, Am-
Sterdam (Het Lichtspoor, De Spiegel,
e.a.).
Sluyser M., Gabrdëllaan 1, Bussum
(De Arbeiderspers).
Smith N. J. P., Middenweg 200, Amsterdam
(Onafh. Persbureau).
Steehouwer H. J., Stationsstraat 15,
Alphen a/d Rijn (De Pers, Dagbl.
van R* en Gouwe).
van 't Veer P., Appelstraat 139, Den
Haag (De Telegraaf).
de Vos J., Diephiuisstraat 4öa, Groningen
(Het Vrije Volk).
Vreedenburgh C, Rochussenötraait
317 b, Rotterdam (Lawn Tennis,
Edelmetaal).
van Wamelen Ir. J. W., Laan van
Meerdervoort 399, Den Haag
.(K.iN.A.C., De Auto).
Weemhoff R., Hoofdstraat 30, Emmen
(Emmer Courant).
Wiersma J. P., Lekkumerweg 38,
Leeuwarden ('Nwe Rotterdamse
Courant).
de Wit |H., PI. Pank'laan 5IH, Amsterdam
(Aflig. Handelsblad).
LEDEN VERGADERING G.D.J.V.
Acht leden en twee bestuursleden
in een holle zaal in de nok van „De
Faun'' te Groningen. Dat was het
beeld van de op 3 Juni gehouden ledenvergadering
van de Gron. Drentse
journalistenvereniging.
De G.D.J.V. telt momenteel een
dertig leden, van wie ruim de helft in
de stad Groningen, de rest verspreid
in de provincies Groningen, Drente
wonen. Het contact is, mede gezien de
geringe middelen waarover de afdeling
beschikt, uiterst gering, zodat
van een opgewekt verenigingsleven
geen sprake is.
De voorzitter, coll. Bonder kon op
deze vergadering zegge en schrijve
twee leden van buiten de stad Groningen
welkom heten. Aan de orde
was de verkiezing van een nieuw bestuurslid
in de vacature coll. E. Evenhuis,
onze ijverige secretaris, aan
wiens activiteit het voor een belangrijk
deel te danken is geweest, dat er
ondanks de weinig ten dienste staande
middelen in de afdeling belangrijk
organisatorisch werk kon worden
verricht.
De voorzitter deelde mee, dat hem
kort voor zijn vertrek naar Indonesië,
waar hij thans als eerste-redacteur
van de Nieuwe Courant te Soerabaja
werkzaam is, als blijk van waardering
namens de G.D.J.V. een zilveren
potlood met inscriptie werd overhandigd.
.
Tot zijn opvolger werd met algemene
stemmen gekozen coll. R. K.
Hèys van de N. Prov. Gron. Crt, die
in zijn bed, waarin hij na een zware
nachtdienst op deze Zaterdagmiddag
nog toefde, van de benoeming op de
hoogte werd gebracht. Waarna hij
met een snelheid, alsof het een uitslaande
brand betrof, zich naar het
toneel van de vergadering spoedde en
er nog tijdig verscheen om de gelukwensen
van de voorzitter in ontvangst
te nemen.
In deze vergadering werden voorts
nog enige vertegenwoordigers voor
de Kringraad gekozen, zulks eveneens
in verband met het vertrek van
collega Evenhuis en met dat van collega
Vink naar Den Haag. Gekozen
werden de collega's R. H. Heys plv.
J. U. Reinders en P. H. Barkema plv.
C. W. H. van Twisk.
Een huishoudelijk reglement werd
vastgesteld overeenkomstig het door
het Kringbestuur toegezonden model.
Enkele leden waagden een schuchtere
opmerking over enige activering der
vereniging, waarop de voorzitter toezegde,
dat het 'bestuur nog eens diepzinnig
zal bepeinzen wat er gaan kan
worden.
R.
DRINGEND VERZOEK AAN
G.D.J.V.-LEDEN.
In de vergadering van 14 Febr. '48
werd besloten om jaarlijks een contributie
van ƒ 2.50 per afdelingslid te
heffen ten bate van de afdelingskas.
Verschillende leden, speciaal in de
provincie, hebben deze contributie
nog niet voldaan. Willen zij thans het
verschuldigde bedrag zo spoedig mogelijk
overmaken aan de penningmeester
per postwissel of giro 42469 ?
De Penningmeester der G.D.J.V.
J. U. REINDERS,
Oranjesingel 20, Groningen.
„HET OOSTEN".
In een 19 Juni j.1. te Almelo gehouden
bijeenkomst is besloten tot
oprichting van de Journalistenvereniging
„Het Oosten", omvattende de
provincie Overijsel en de gemeente
Apeldoorn.
Het bestuur is als volgt samengesteld:
J. C. Visser, Apeldoorn, voorzitter;
J. C. Rugaart, Prins Mauritslaan
21, Apeldoorn, secretaris. Telef.
2436; C. J. Rotteveel, Zwolle, H.
KKlaassen, Almelo, H. van Heerde,
Kampen, leden.
Als lid van de Kringraad werden
aangewezen: J. C. Visser, Apeldoorn
en C. J. Rotteveel, Zwolle.
Als plv. lid J. T. Brinkerhof, Deventer
en N. Lulofs, Apeldoorn.
Getracht zal worden een provinciale
bijeenkomst te organiseren voor
dagbladdirecties, journalisten, industriëlen
en anderen, ter belichting van
de positie van het dagblad en de
journalist in het maatschappelijk leven.
BIJEENKOMST H.J.V. EN K.N.J.K.
Op 31 Mei j.1. hebben de Haagse
Journalisten Vereniging en de Kring
Zuid-Holland van de Kath. Ned. Journalisten-Kring,
onder leiding van collega
P- van der Valk, een gecombineerde
vergadering gehouden, waarin
collega Mr. Jan Derks op zeer onderhoudende
wijze heeft gesproken
over de Geneefse Conferentie over de
vrijheid van informatie. De talrijke
afwezigen hebben veel gemist; met
enig recht kunnen zij zich verontschuldigen
met een beroep op het
overladen conferentie- en vergaderprogramma
van Den Haag in die dagen.
Voordat aan Mr. Derks het woord
werd verleend, herdacht de voorzitter
der H.J.V., collega Lambooy, in een
kort woord onze overleden persbroeder
C. Wildenberg. Hij schetste hem
als een voortreffelijk journalist, een
algemeen geachte figuur op de pers-
13

Het recht op de waarheid
Feiten zijn heilig
Het onderstaande nemen
wij over uit PSF, het
orgaan der Studievereniging
van de faculteit
der Politieke en Sociale
"Wetenschappen van de
Universiteit van Amsterdam.
jT%E directeur-generaal van het
^-' „Agence France-Presse", Paul
Louis Bret, heeft zich eens laten interviewen
door C. H. Lecomte van
„Le Monde" (6-3-'48). Onderwerp van
gesprek was het „recht op waarheid"
en in verband daarmee de eisen,
waaraan de voorlichting moet voldoen,
't Interview lijkt ons van meer
dan actueel belang' voor Frankrijk
alleen; vandaar een verkorte weergave.
Het vraaggesprek met de man
— jurist en philosoof — die „slechts
één passie kent — de objectiviteit"
—, begint met diens opvatting
over de voorlichting, thans en in de
toekomst.
,,De voorlichting is tot nu toe vooral
empirisch en voor een te groot
deel subjectief geweest. De voorlichting
van morgen, die zich op objec-
(Vervolg van pag. 13).
tribune in de Kamers, als penningmeester
van de H.J.V., als verdienstelijk
secretaris der N.J.K. en beminnelijk
mens. Wijlen Wildenberg is in de
bezettingstijd met Mr. Rooy al bezig
geweest om de N.J.K. weer op poten
te zetten. Als een prettige vriend en
een goed collega zal Wildenberg in
onze herinnering blijven voortleven.
Vervolgens hield Mr. Derks zijn
causerie. Hij zette in korte trekken,
in beelden en termen, die aan duidelijkheid
niets te wensen overlieten de
tegengestelde standpunten uiteen,
van waaruit men te Genéve moest
trachten te komen tot een positief resultaat.
En. over dit resultaat was hij
niet ontevreden, daar men een begin
heeft kunnen maken aan een positief
internationaal recht van informatie.
Men had te maken met de opvatting
van het Slavische blok op het gebied
van de persvrijheid: vrijheid slechts
om het publiek te waarschuwen tegen
fascisme, nazisme en oorlogsgevaar;
met de Amerikaanse opvatting
van het „laisser faire, laisser passer".
Dan was er de derde opvatting, bij
welke die der Nederlandse delegatie
zich aansloot: aan elke vrijheid is
verantwoordelijkheid inhaerent. Dit
standpunt houdt een zekere beperking
in, welke de Nederlandse delegatie
wilde ontlenen aan wat in 't Charter
der 'U.N.O. is vastgelegd omtrent de
rechten van de mens.
Wij -menen, met deze hoofdlijnen te
mogen volstaan. Op prettige wijze is
met de inleider van gedachten gewisseld.
14
tiviteit als regel en ideaal zal stellen,
moet voortkomen uit strenge methoden
en een techniek, die zoveel mogelijk
getoetst is aan wetenschappelijke
werkwijzen."
De heer Bret wijst erop, dat de
democratie pas functionneert bij kennis
van de juiste feiten en dat, als
men de democratie voor een recht
houdt, de kennis van het feit een
ander recht is.
„Of men erkent het recht van de
mens om te weten wat er gebeurt,
of men dwingt hem te geloven wat
men hem zegt. Deze twee criteria
verdelen thans onze wereld en alle
mensen zullen eens moeten overgaan
tot de keuze tussen die twee."
Het „feit", definieert hij: „C'est
simplement 1'événement". Ik meen
dus dat de weergave van het feit
moet zijn als de fotografie van de
gebeurtenis zonder retouche. De
moeilijkheid, komt daarvan, dat men
de weergave van feiten tot 'n winstgevend
bedrijf of middel van beïnvloeding,
heeft willen maken.
Maar ,het werktuig heeft zijn krachten
sterk verbruikt. Het verschaft
noch winst noch invloed meer. Het
gebruik ervan heeft volslagen achterdocht
opgewekt. Bet is heus geen
grote verdienste om terug te keren
tot de eenvoudige eerlijkheid. Dat is
namelijk de enige weg, die open
blijft.
Maar, zo volgt de vraag, hoe wilt
U de berichtgever weerhouden van
het verzwijgen van feiten of het kiezen
hieruit. En hoe wilt U voorkomen,
dat de feiten op hun weg van
het agentschap naar de kranten in
commentaren gehuld en. de strekkingen
aldus vervalst' worden ? Langs
een omweg komt 't antwoord: „Men
werpt mij dikwijls tegen: „zuivere
objectiviteit is niet te verwezenlijken."
Het streven naar objectiviteit
vereist een geloof in de democratie
(foi civique), een zelfverloochening
en een techniek, steunend op beroepsvaardigheid.
Het uitgangspunt
van dit streven is de aanhankelijkheid
van de uitvoerders aan de gedachte,
dat zij zonder commentaar
WIST U DAT....
= Nenni is afgetreden als hoofdredacteur
van „Avanti" ?
== De commissie voor de perszuivering
heeft bepaald, dat gedurende
tien jaar geen persorgaan mag worden
uitgegeven onder de naam Rotterdams
Nieuwsblad, Goudse Courant
of Dordrechts Nieuwsblad en
gedurende twintig jaar geen persorgaan
onder de naam van Dagblad
van het Zuiden, overwegende „dat de
bladen zich in zeer ernstige mate aan
propaganda voor nationaal-socialistische
en vijandelijke denkbeelden
hebben schuldig gemaakt" ?
hunnerzijds, uitsluitend de feiten
rapporteenden, zoals deze ontstaan
door waargenomen gebeurtenissen —
de visu et auditu —, maar ook zoals
deze ontstaan door verklaringen en
meningen, op de formele voorwaarde,
dat zij hun zegsman citeren.
In de weergave van tegenstellingen
past het de argumenten van de
twee partijen evenveel ruimte te geven;
steeds dient men daarbij het
essentiële van het pro en contra te
zoeken. Wat de keuze van. 't nieuws
betreft, deze moet alleen voorgeschreven
worden door het onderscheid
tussen het essentiële en het
secundaire. Op dit terrein valt nog
een hele techniek te perfectionneren,
ja zelfs te scheppen."
De heer Bret wil de naam Havas
weer invoeren, ondanks de associaties,
die deze naam wekt aan liet begrip
reclame. „De juiste voorlichting
kan slechts plaats vinden, als ze
beveiligd is tegen elke mogelijkheid
van pressie door de staat, de partijen
of* andere belanghebbenden. Daarom
kan er in de nieuwsvoorziening geen
verband zijn tussen reclame en voorlichting.
Deze kwestie lijkt me voorgoed
afgedaan." En omdat bijna alle
buitenlandse afnemers de naam
Havas terugwensen, was zijn voorstel:
„Institut Havas d'information".
De financiering hiervan en de vrijwaring
van regeringsinmenging
komt aan de orde. Aangezien nieuwsverspreiding
over de gehele wereld
onvermijdelijk een tekort meebrengt,
wil de heer Bret in de toekomst een
financiering door publieke fondsen
zonder inmenging van de staat. Voorlopig
zou het tekort gedekt moeten
worden door de kranten (die ook nu
betalen) en de radioluisteraars. Een
raad van trustees zal toezicht houden
op de werkzaamheden van het voorgestelde
Institut Hava*s, en zo nodig
als tuchtrechter optreden.
Het vraaggesprek eindigt: „Dit
plan is werkelijk uitsluitend geplaatst
op het ,,plan civique et collectif", en
het belaagt natuurlijk ieder, die zich
laat leiden door materiële belangen
van zichzelf, een economische groep
of een politieke partij."
W. F. S.
=2 Dezelfde commissie heeft bepaald,
dat gedurende vijftien jaar
geen persorganen mogen worden uitgegeven
onder de naam Het Dagblad
"van Rotterdam, Het Dagblad van
Gouda, De Dordtse Courant of het
Maandagochtendblad ?
— De Courant Het Vaderland, De
Courant Het Vaderland mag blijven
heten, doch dat er geen Courant Het
Vaderland meer bestaat (althans niet
dagelijks-tastbaar) ?
= J. M. Pattist een kwart-eeuw
werkzaam was bij de N.R.C, en deswege
(terecht) hartelijk is gehuldigd?

Rehabilitatie van coll R* Kiek
Het door coll. R. Kiek voor het
persbureau Aneta gemaakte verslag
van de persconferentie, welke de
Commissie "van Goede Diensten in
Februari te Lake Success hield, heeft
destijds, zowel in officiële als in
journalistieke kringen, de gemoederen
nogal in beweging gebracht. Coll.
Kiek werd verweten, dat hij bij het
uitbrengen van zijn verslag geen
rekening zou hebben gehouden met
het vertrouwelijk karakter der conferentie
en bovendien de behandelde
punten ten dele onjuist of zonder
voldoende nuances zou hebben weergegeven.
Zoals bekend, heeft de
Federatie van Ned. Journalisten, gezien
het bijzonder belang van deze
aangelegenheid, in overleg met en na
verkregen medewerking van de betrokkenen,
een commissie van onderzoek
ingesteld, teneinde rapport uit
te brengen omtrent de journalistieke
gerechtvaardigdheid van het verslag
van coll. Kiek. In deze commissie
namen zitting: prof. mr A.' J. P.
Tammes, hoogleraar aan de Universiteit
van Amsterdam, voorzitter;
coll. R. W. P. Peereboom, directeurhoofdredacteur
van het Haarlems
Dagblad en coll. dr E. van Raalte,
lid van de redactie van-de Nieuwe
Rotterdamse Courant; mr A. E. van
Rantwijk, secretaris van de Federatie
van Ned. Journalisten, trad als
secretaris van de commissie op.
In haar rapport heeft de Commissie
uitvoerige beschouwingen gewijd
aan de vraag van de vertrouwelijkheid,
en over die van de juistheid
van de inhoud van het verslag;
tevens heeft zij naar een verklaring
gezocht van de ontstane opschudding
over Kiek's verslag. Gaarne
hadden wij dit belangwekkende rapport
in extenso gepubliceerd; daar
dit document twaalf compact getypte
foliovellen beslaat, moeten wij hier-
= Het Lichtspoor onder nieuwe leiding
komt?
= Mr. Dr. J. G. van Maasdijk persofficier
wordt van Koningin Juliana ?
=± En kapitein Gerand Rutten zijn
huidige functie na de 'kroningsfeesten
zal neerleggen?
= Het bulletin van de Voorlichtingsdienst
der Franse Ambassade feestelijkerwijs
zijn nieuwe vorm heeft ingewijd
en
= de voormalige Attaché d'Information,
de heer Berveiller een hoge
Nederlandse onderscheiding heeft
gekregen ?
= Arnold (de baard) Vas Dias,
N.R.C.'s correspondent in de V.S.,
bestuurslid werd van de Vereniging
van Correspondenten bij de V.N. ?
== Het aantal betalende abonné's der
Nederlandse dagbladen op 1 Juni j.1.
2.846.000 bedroeg tegen 2.841.000 een
jaar geleden ?
= Rusland de drie intenna)tïonale
conventies, .die dn April te Genève
van wegens gebrek aan plaatsruimte
noodgedwongen afzien en ons tot het
weergeven van conclusies beperken.
Wel willen wij uit het rapport nog
aanstippen de door de Commissie
geheel in ihet algemeen uitgesproken
wenselijkheid ,,dat bij iedere persconferentie
het karakter daarvan
duidelijk geformuleerd worde". Gezien
de misverstanden, die zich in de
practijk nog wel eens voordoen,
achten wij het uitspreken van deze
wenselijkheid allerminst overbodig!
Hier volgen dan de conclusies van
het rapport:
„De Commissie is van oordeel:
a. dat de heer Kiek geen blaam
treft als zou hij gehandeld hebben
in strijd met de journalistieke
ere-code door de publicatie van
iets wat als vertrouwelijk („off
the record") zou zijn medegedeeld
en daarom niet gepubliceerd had
mogen worden;
b. dat de heer Kiek geen blaam treft
als zou de inhoud van zijn verslag
uit een oogpunt van goede, betrouwbare,
weergave, onvoldoende
of onjuist genoemd moeten
worden.
De Commissie is dan ook tot de
slotsom gekomen, dat de heer Kiek
het slachtoffer is geworden, buiten
zijn schuld, van een ongelukkige
samenloop van omstandigheden. Zijn
werk en optreden als journalist zijn
aan ernstige critiek blootgesteld geweest
en deze critiek is ook in de
openbaarheid gekomen. De Commissie
heeft zich ervan overtuigd, dat
voor deze critiek onvoldoende grond
heeft bestaan en heeft er ook zelf
geen toereikende grond voor kunnen
\ inden. Men zou kuxii.en menen, dat
de heer Kiek, ook in de volle overtuiging
van zijn vrijheid om het ver-
door de conferentie van 55 landen
over de vrijheid van berichtgeving
werden opgesteld, heeft verworpen?
— en dat ons dit helemaal niet verbaast
?
= Paul de Groot als hoofdredacteur
van De Waarheid moest plaatsmaken
voor Fred Schooneberg en dat
= deze de eerste hoofdredacteur is
die zo maar Fred ;heet?, en
= dat wij dit echt-plezierig-familiair
vinden ?
= De eis van de A'damse Off. van
Justitie tegen de hoofdred. van „De
Nieuwe Post", L. A. Rodrigues Lopes,
wegens smaadschrift jegens de
Haagse politieman H. P. Huisman
ƒ 500 inplaats van ƒ 250 zou zijn geweest,
als verdachte niet reeds ƒ 4000
aan beledigde had moeten betalen bij
civiele vordering?
Wanneer U dit allemaal niet bekend
was, vindt U het dan niet fijn,
dat wij dat allemaal voor U hebben
uitgezocht ?
slag aan een persconferentie van de
Cie. van Goede Diensten toe te schrijven
en van de feitelijke juistheid van
zijn weergave en samenvatting van
het gesprokene, niettemin toch eigener
beweging meer indirecte, vage
en diplomatieke toeschrijvingen en
formuleringen had kunnen kiezen,
gezien de gevoeligheid van het onderwerp.
De Commissie van Onderzoek
meent hiertoe te kunnen opmerken,
dat het in deze de taak en
de opdracht van de heer K.ek is geweest
zo juist mogelijk verslag uit
te brengen onder inachtneming van
de publicatievoorwaarden, zoals hij
deze voorwaarden had moeten verstaan.
Het beleggen van deze persconferentie
kan geen andere bedoeling
hebben gehad, dan dat de aanwezige
leden van de Cie. van Goede
Diensten hun meningen op juiste
wijze in de pers wilden zien weergegeven,
sommige van welke meningen,
enige dagen nadien nogmaals
in de Veiligheidsraad publiekelijk tot
-uiting zouden komen. Uit niets is
gebleken, dat de aanwezige leden van
de Commissie hun uitgesproken meningen
op vage wijze weergegeven
wilden zien. De heer Kiek had dit
dus niet behoeven te doen; hij had
het kunnen doen, maar hij heeft het
niet willen doen wegens het belang
door hem gehecht aan deze meningen.
De Commissie van Onderzoek
meent derhalve dat de heer Kiek hier
geen verwijt kan treffen. De Commissie
twijfelt alleen omtrent de
vraag, of het punt van de uitbreiding
van de bevoegdheden geheel
adequaat is weergegeven; zij acht
dit onderdeel echter zo onzeker en in
eventuele toerekenbaarheid zo weinig
in evenredigheid staande tot het
op het werk van de heer Kiek uitgeoefende
critiek,- dat de Commissie
meent, dat dit onderdeel niet kan
verhinderen om de schade, toegebracht
aan de naam van de heer
Kiek als journalist, ongedaan te maken.
De Commissie wenst de resultaten
van haar onderzoek beschouwd
te zien als een rehabilitatie van de
heer Kiek.
Wegens het onrecht, dat door de
bovengenoemde samenloop van omstandigheden
aan de heer Kiek is
aangedaan, meent de Commissie aan
het Bestuur van de Federatie van
Nederlandse Journalisten met klem
te moeten aanbevelen, dat dit rehabiliterende
rapport volledig ter kennis
worde gebracht van meer personen
dan het Bestuur aanvankelijk
op het oog heeft gehad. Allen, die in
enigerlei hoedanigheid met deze zaak
in aanraking zijn gekomen, behoren
van de volledige overwegingen door
de Commissie eenstemmig in aanmerking
genomen, te kunnen kennis
nemen. Dit rapport draagt om geen
reden een vertrouwelijk karakter; er
wordt geen-critiek op bepaalde personen
geoefend en het bevat geen
aanhalingen, waarvan de bekendheid
thans nog enig belang zou kunnen
benadelen".
15

DE FREE
Nadat in uw kolommen één onzer
collegae wees op de volgens hem onjuiste
uitdrukking „free lancer", is
„De Journalist" zo aan een schuldcomplex
gaan lijden, dat onder Charivaria
de uitdrukking Free Lancer
vermeld wordt als „net niet Engels".
Als free lancer nu kan ik niet
gedogen, dat onze goede oude Journalist
(hij had nota bene zelf deze
uitdrukking gebruikt) gaat lijden
onder een misplaatst gevoel van
schuld en schaamte. Daarom het
volgende:
Lance betekent zowel speer als ook
speerdrager.
Lancer duidt alléén de drager aan
(lancier, Lanzer).
Wil men dus een onafhankelijk
man, een. vrije lansdrager of lancier,
aanduiden, of overdrachtelijk, een los
journalist, dan kan men zeggen hetzij
free lance, hetzij free lancer. De Bengaalse
lanciers hadden dus óók de
Bengal Lances kunnen heten en mijn
collegae kunnen dus met evenveel
vrucht betiteld worden met free
lancers als met free lances, eyenals
men kan spreken over een gentlemans
agreement en een gentlemens
agreement.
De uitdrukking free lance bestond
echter reeds voordat men nog nooit
van een krant, laat staan van een
linotype, gedroomd had. Ja, de uitdrukking
in haar journalistieke betekenis
is waarschijnlijk volgens analogie
ontstaan uit de oude betekenis,
welkd was: onafhankelijk parlementslid,
een „wilde".
Zette ik boven uiteen, dat men in
goed Engels de „r" al of niet kan
gebruiken, het is idiomatisch juister,
waarde collega, om de „r" wèl te
gebruiken. Men spreekt n.1. algemeen
in de Angelsaksische landen over onafhankelijke
of wilde journalisten als
free lancers, zoals U trouwens vrijwel
wekelijks hebt kunnen lezen in
, het vaak geciteerde weekblad, dat ik
zelf graag betitel als „the best bad
weekly in the world", n.1. Time.
Mr. K.,
free lancer.
[Discipulus, door de redactie onderhanden
genomen, erkende dat hij
gesoesd had toen hij zijn kritiek op
„free lancer" (die was blijven overstaan)
niet schrapte nadat een ander
er in De Journalist het zijne van had
gezegd. Waarop de redactie gestrengelijk
sprak: „Indignus, quandoque
bonus dormitat Discipulus", hetgeen
de toegesprokene des te deemoediger
het hoofd deed buigen omdat hij het
niet helemaal verstond.
Daarna echter vatte hij moed en
kwam met vele kilogrammen Universal
English Dictionary van professor
Wyld aandragen, waaruit hij het
volgende voorlas:
„Freelance, n. a (hist.) Soldier who
fought as mercenary for any one
who would pay him for his service;
b (fig.) one who acts as his principles
16
LANCE(R)
or inclinations prompt; one not controlled
bij a particular party, or body
of authority; c journalist, writer on
miscellaneous subjects, not attached
to a particular paper &c."
— En free lancer? vroeg de redactie.
— Staat er niet in, zei Discipulus,
Waarop de redactie op haar beurt
begon voor te lezen:
„Men spreekt n.1. algemeen in de
Angelsaksische landen over onafhankelijke
of wilde journalisten als free
lancers ...."
— Wacht even, zei Discipulus. Hij
graaide in een stapeltje weekbladen
met blauwe omslagen en vertoonde
triomfantelijk de World's Press News
van 15 April 1948. — Een weekblad
uit een Angelsaksisch land, als ik
me niet vergis, zei hij alvorens hij
begon voor te lezen:
„Institute Freelances Back Merger.
Reginald M. Lester, chairman of the
Institute Freelance Section and
member of the Council, has issued
the following statement: —
„Institute freelance members, have
De schrobbering van de President
van een Bijzonder Gerechtshof en een
wrevelig stukje in ,)De Nieuwe
Eeuw" van mr. v. d. Putt hebben de
redactie de vraag doen stellen of de
kunstbroeders met hun rechtbankverslagen
op de verkeerde weg zijn.
Ter verbetering, althans als punten
van discussie, doet zij een paar suggestief
aan de hand in de vorm van
een aantal alternatieven, waarvan de
uitersten elkander niet uitsluiten, en
naar mijn smaak daarom liever te
vermijden zijn. Aan de nationale
opvoedingsdrift wordt al meer toegegeven
dan menigeen lief is, terwijl
het prikkelen van de sensatielüst ook
al een erkende ondeugd van de pers
is.
Mr. v. d. Putt vraagt om meer
„objectiviteit". Maar dan blijven we
toch zitten met de vraag, welke
objectiviteit: die van de raadsman,
waarmee hij de naar de bekende
formule van Trapman de subjectieve
positie van verdachte'a geval beoordeelt,
of die van de zaak, waarover
het O.M. subjectief het oordeel velt?
Of moet de verslaggever zich tenslotte
vermeten aansluiting te zoeken
bij de rechter, die de objectieve
positie objectief te beoordelen
tracht? En trouwens, waarom zou
hij, bij nadere beschouwing, helemaal
objectief moeten zijn? Het wil er bij
mij niet in, dat een journalist de heer
Rauter, ondanks de mogelijke juridische
mérites van diens zaak, niet nog
eens aan zijn publiek mag voorstellen
al|s een weinig gevierde
persoonlijkheid in den lande, zo goed
als zijn collega van de toneelrubriek
mag herinneren aan de geringe
not, as a whole .. .."
— Spaar ons de rest, wil je ? vroeg
de redactie.
Discipulus begon genadeloos aan
een andere rubriek: „Obituary. Herbert
W. Gadsden, aged 65. Born in
Bournemouth, where he received his
early training.... For some years
he worked as a freelance ...."
De rbdactie is' atilletjes weggegaan;
Discipulus leest vermoedelijk nog, de
man is ietwat hardnekkig. Tussendoor
heeft hij tijd gevonden om de
redactie op te bellen met de mededeling
dat „a free lance is a gentleman
who may be described as one
who was once a reporter, but who
now only works when the right thing
tumbles his way and when he has no
beer into which to dip his beak" —
waarop de redactie hem vroeg of dit
citaat (uit F. J. Mansfield: Gentlemen,
the Press!) persoonlijk bedoeld
was.
— Persoonlijk tegen wie? vroeg
hij. Hij was de aanleiding van zijn
opzoekingen al lang vergeten.
Overigens kan die definitie niet op
mr. K. slaan, want die is free lancer
(met een R). En hij zal óók wel gelijk
hebben, want hij leest Time.]
Over Rechtbankverslagen
zedelijke voortreffelijkheid van de
heer Macbeth. Nu we van Huizinga
weten, dat ook de openbare strafzitting
een spel is, geloof ik, dat we
het verschil niet zo scherp mogen
stellen. En zomin t als er een vast
schema bestaat voor de toneelbespreking,
zomin is er, dunkt me,
een voor het rechtbankverslag. Of
het moest dat zijn van het wetboek
van strafvordering; een nauwelijks
volmaakt en zeker een saai schema.
Een schema nochtans, dat de
rechtbankverslaggever moet kennen,
zo goed als de toneelcriticus het
schema van het klassieke drama
kent. En daar is het, naar het me
voorkomt, dat de schoen wringt, die
President en verdediger zulke lelijke
gezichten deed trekken. Ik geloof
niet, dat mr. v. d. Putt er principieel
bezwaar tegen kan maken, wanneer
een journalist hem zegt: „Alles bij
elkaar genomen vind ik uw cliënt
toch maar een nare jongen". Wanneer
hij evenwel in zijn krant leest,
dat een of andere verdachte een
gitzwarte ziel heeft, zal hij terecht
boos worden. Hij wenst namelijk niet
bedot te worden. De verslaggever nu,
die zulke dwaze dingen neerschrijft,
doet dit uit ondeskundigheid.
Het gaat er namelijk niet op dè
eerste plaats om, of een verdachte
een nare jongen is; het gaat erom, of
het gedrag van verdachte strafbaar
is naar bepaalde rechtsnormen. Die
gedraging van verdachte wordt in het
algemeen ter openbare terechtzitting
ampel besproken, doch de verslag-
(Sldt op pag, 19)

VAN ALLERLEI KANTEN EN KRANTEN
BAARDEN OF JOURNALISTEN
The Foreign Press News
is het gestencilde maandblad van de
(New Yorkse) Foreign Press Association
(pres.: onze landgenoot Simon
Koster; lid van het bestuur o.a.:
onze - landgenoot Fred Vas Dias).
Ons bereikte het Mei-nummer van
dit blad, waarin een artikel Journalists
and Beards, geschreven door
N.R.C.'s Arnold Vas Dias, zelf een
baardman van-uw-welste. Wij nemen
dat gehele stuk over, voorzien van
een (daarin voorkomend) portret
van de schrijver, getekend door de
befaamde Hongaar Kelen:
JOURNALISTS AND BEARDS
by Arnold Vas Dias
In an unguarded moment J promised
the untiring editor of THE
FOREIGN PRESS NEWS a contribution
on „The Beard in Journalism'".
I did not realize what I let myself
in for. This subject is too "vast —
and too important — to be treated
in a superficial and, may be, flippant
manner. Contrary to my friends and
to my detractors, who like to use
the beard as an element for ridicule,
I take my beard seriously. It has
been my mainstay in times of stress,
the firm rock (covered by fertile
vegetation) on which my reputation
has been built.
Several other members of the
Dutch journalistic community bear
the same last name as myself and
any reference to my person is always
accompanied by a graphic description:
"Vas Dias, you mean the man
with ....", here the hand is brought
toward the chin in a waving movement.
"Yes, yes", is the reply and
another hand is raised, making a
stroking movement along both
cheeks. It is the same kind of
compelling gesture, which underlines
the description of a spiral staircase.
"The Beard in Journalism" can
only be the subject for a book, which
I yet hope to write when I shall
have retired from active newspaperwork.
I shall dedicate it to Reuters'
Michael Fry, that brilliant
young journalist who, some months
ago, saw the light and whose steadily
maturing beard — although not yet
quite in its full flowering — has
already made its mark in the lounges
and at the bars at Lake Success and
Flushing. He readily recognizes that
he found inspiration in my example.
He calls me reverently: "My Master".
I have trained many young journaliats
in my time, but none of them
ever showed such a degree of vener­
ation. This proves what the beard
can do.
The present article can, therefore,
only raze the surface of this engrossing
subject. In my book I shall surely
treat of illustrious precursors. There
was a time when the editor of any
well established newspaper, whose
opinions were held in great esteem,
had to have a beard. The beard
stood for- well-founded views, for
stability and ripeness. That was the
time when readers first opened their
papers at the editorial page, when
leading articles made news. Now'the
newspapers, edited by beardless indi-
Arnold Vas Dias
viduals, seek their strength in facts,
as bare and naked as the chins of
the journalists, who are supposed to
marshall them.
There are few great newspapers
on which bearded journalists have
not left their mark. I like to remember
my good friend Frederick Birchall,
who contributed so greatly to
building up the world news service
of the New York Times. Was
it not because he gave free, though
well-clipped, scope to all the hairs
that are fit to grow, that he was so
successful in gathering in the capitals
of Europe all the news that is fit to
print ?
Who can say how much the
Christian Science Monitor
has owed to Sisley Huddleston's
beard? And, coming to British journalism,
dit not George Slocombe's
red beard become one of the land­
marks of Paris? In Dutch journalism,
too, we had a famous redbeard
in the person of J. C. Schroder, a
much read commentator and much
feared theatrical critic, whose nomde-plume,
Barbarossa, made many a
playwright and actor or actress
miss a heartbeat.
I have some hesitation in dealing
with the case of Wickham Steed. His
was a timorous approach, it was a
beard and yet not a beard, a compromise
which made one doubt
whether he had the full courage of
his convictions. In fact, there was a
suggestion that he was trying to
split hairs.
It is true that some- journalists
have made a success of their career
and a mark on their profession without
this adornment, which James
Reston in a historic article on the
San Francisco conference once called
"magnificent". A spiteful colleague
suggested that in this category I
should mention in the first place
Madame Tabouis. This, I think, is
ungenerous. Let us leave the ladies
out of this, they surely are ' hors
concours". Confining myself to men,
I am willing to concede that some
beardless correspondents did not do
too badly. But who can tell how
much better they would have done
if only they would have sported this
additional attraction? Dit not
Hemingway and Steinbeck find it
an indispensable attribute to the
make-up of a war correspondent?
In my experience the beard has
proved its worth. It made people
remember me and single me out
where other colleagues went unnoticed.
At least two British Prime
Ministers gave me their confidence
because of it.
When the ill-fated World Economic
Conference was assembled in London,
the British government gave a reception
for the delegates in-Lancaster
House. It was a dazzling affair. At
the head of the monumental staircase
stood Prime Minister Ramsay Mac-
Donald, flanked by his daughter
Ishbel, receiving the thousands of
guests, shaking hands, uttering formal
greetings until I came
within his field of vision. I could see
his face reflect his innermost
thoughts. They must have been
something like this: "I have seen
this man before. Who the devil is
he ? He looks like somebody. I m u s t
know him!" And so, to cut the
dilemma short and be sure to do the
right thing, he advanced with outstretched
hands two steps down the
17

stairs, took both my hands in his
and, with a great show of cordiality,
exclaimed: 'How do you do!" Later
he must have realized that this exuberance
on his part was not called
for, but he has never forgotten me
since.
And there was Winston Churchill.
That was during an election campaign
in the thirties when the principal
plank in his program was antibolshevism.
Three of us, foreign
correspondents, decided to follow
Churchill during a night of campaigning.
It was, I must own, a
remarkable combination: Svenska
Dagbladet's Eric Swenne, tall,
lank, fair, and very Scandinavian;
A. B. C. ' s Pedro Castro, Spanish,
dark en somehow sinister looking;
finally your bearded Hollander,
whose black frontispiece was plastered
all over his front-page. Together,
armed with bulging briefcases
which might have contained
anything — even bombs, we could
not fail to attract attention.
Churchill was campaigning in his
Epping district, which is partly rural
and partly London suburban. He
held three meetings that night. The
first was in an outlying villageschool.
Here we made a spectacular
entry, when he was already addressing
his constituents, making the
blood of placid farmers and old
maids curdle. He gave us one black
look and went on. At the secondmeeting,
where we followed him by
car, we were already In our seats on
a front bench, when Churchill appeared
on the platform. Another
grim look in our direction. When at
the third meeting our mysterious
trio bobbed up again, it became too
much, even for such a seasoned
campaigner as Winston. While the
chairman introduced the speaker to
this torbulent meeting in the heart
of industrial London, Churchill bent
over to his secretary and whispered
something in his ear.
Duly his emissary arrived. Would
we mind telling who we were? The
message, with which the secretary
returned, clearly brought much relief
to the candidate, who with his accustomed
gusto threw himself into
the fray and, within ten minutes,
forced an uproarious audience to
silence and rapt attention. Meanwhile
the emissary had come back
to us. Would we accept Mr. Churchill's
invitation to join him, after the
meeting, in his temporary home in
Epping Forest? Of course we would
be delighted.
It was a long drive at the hour
of midnight through the dark lanes
of tjhe forest. Finally we arrived
before a stately mansion in the
woods. Churchill, who had stepped
out of his car, was waiting for us on
the portico. There were smiling
introductions, followed by cocktails
18
inside. A candlelight supper round
an oval table, with Churchill's
daughter Sarah as hostess, ensued.
For a long time we remained
talking over our brandies, served in
huge bowls, and Churchillian cigars.
Winston was in one of his best
moods. . He painted an engrossing
picture of the political situation at
home and the international stresses
abroad, highlighted by an inexhaustible
store of anecdotes. It was a rare
feast for a journalist. When we got
back to Whitehall, Big Ben struck
four.
I am inclined to believe that the
peculiar combination of our incongruous
types made that singular
impression, which prompted Churchill
to get to the bottom of what we
were and why we followed him like
shadows.
But my friends disagreed. "Arnold",
they said, "we have your
beard to thank for this".
So here you have an illustration
of the role of the beard in journalism.
Some think that they can do without
it. Well, let them. I shall not discourage
their views, for it is the
lone beard which is most effective.
I know what I owe to it. I shall
never shave it off.
PLUIMPJE (I)
Het Lichtspoor schreef:
VER de aanwezigheid van de vele
O voorlichtingsdiensten is menig
woordje gesproken en geschreven;
in het eerste na-oorlogse jaar vaak
in niet-prijzenswaarójige bewoordingen.
Als paddestoelen uit de grond verrezen
na de bevrijding voorlichtingsen
persdiensten, die ieder door het
uitschrijven van een ,,persconferentie"
van hun — vaak nutteloos —
bestaan blijk wensten te geven. Aan
het einde van zo'n bijeenkomst werd
dan een gestencild communiqué aangeboden,
waaruit dan ten overvloede
duidelijk bleek, dat de gehele persconferentie
overbodig was geweest.
Particuliere instellingen volgden dat
voorbeeld van de overheid en „concurreerden"
door het aanbieden van
uitgebreide lunches, borreluurtjes, en
wat dies meer zij.
In de loop der na-oorlogse jaren is
gelukkig — door ingrijpen van de
Nederlandse Journalistenkring — veel
gereorganiseerd en verbeterd: tal
van overheids- en particuliere persdiensten
en -dienstjes zijn verdwenen
en de thans nog bestaande voorlichtingsorganen
leggen veelal op
lofwaardige wijze getuigenis af van
de opvatting hunner taken.
In het bijzonder willen wij de aandacht
vestigen op de Legervoorlichtingsdienst,
die door het organiseren
van de legertentoonstelling op voortreffelijke
wijze het begrip „voorlichting"
tot uiting heeft gebracht. Van
de „Sherman-tank", die — zoals al­
les op deze expositie — van onder tot
boven en van buiten tot b'innen bekeken
kan worden, tot de dagelijkse
broodbelegging van de soldaat toe
wordt getoond. Onvolkomenheden
worden ronduit erkend; soms is de
oorzaak van een misstand geld-,
soms materiaalgebrek, maar ook
worden zonder meer klachten geaccepteerd
en voor verbetering genoteerd.
Voorlichting op deze wijze billijkt
niet alleen het bestaan van een voorlichtingsdienst
als die van ons leger,
doch bewijst de noodzakelijkheid
daarvan. Hetgeen nog niet van alle
persdiensten kan worden gezegd!
Ter navolging dus!
Ni.
PLUIMPJE (II)
In de memorie van antwoord betreffende
de begroting 1948 van het
ministerie van Algemene Zaken
komt o.m. ter sprake het werk van
de commissie-Van Heuven Goedhart
inzake de regeringsvoorlichtingsdienst
en de persdiensten der departementen.
Volgens de memorie stelt
de later ingestelde ambtlijke reorganisatie-commissie
voor, het voorlichtingsbeleid
omtrent de verschillende
takken van overheidsdienst
onder de verantwoordelijkheid der
onderscheiden ministers te doen
vallen.
Wat de kostenbecijfering betreft,
kwam de ambtelijke reorganisatiecommissie
tot veel gunstiger resultaten
dan de commissie-Van Heuven
Goedhart. Becijferde deze een bedrag
van ruim negen millioen plus enkele
memorieposten voor het begrotingsjaar
1946 en meende zij een tendenz
tot stijging waar te nemen, de reorganisatiecommissie
heeft alles overgecijferd
en is tot de conclusie gekomen,
dat ondanks twee salarisverhogingen
de kosten met bijna twee millioen
waren verminderd. Volgens haar
komen de totale kosten aan voorlichting
in de strikte zin van het woord
slechts op ruim drie millioen. Verder
becijferde zij de verhouding tussen de
kosten voor de buitenlandse en voor
de binnenlandse voorlichting niet op
2 : 7 gelijk de commissie-Van Heuven
Goedhart meende, doch op 3:2.
Ernstige klachten over de regeringsvoorlichtingsdienst
hebben de
regering niet bereikt; integendeel
constateert de minister van Algemene
Zaken, na de reorganisatie, een toenemende
waardering voor het werk
van de regeringsvoorlichtingsdienst.
PLUIMPJE (III)
Het is nu eenmaal zo, dat De Gooien
Eemlander (zo schrijft De Gooien
Eemlander) redactioneel niet
onder doet voor de z,g. grote bladen
en zulks nog wel ondanks alle zuiveringsmanipulaties,
die .ons blad heeft
meegemaakt en waarvan sommige
bladen om voor ons niet Iheldere
redenen gevrijwaard zijn gebleven. De
vrucht van onze uitstekende redact!»

weerspiegelt zich duidelijk in de
dagelijkse groei van onze lezerskring.
(WIT) PLUIMPJE (IV)
„As a journalist I salute him for
having produced a newspaper which
is among the 12 greatest newspapers
in the world, although near the hottorn
of the list. As a Britisher, I
would not weep if he got caught up
in his own presses and added a fifth
colour to the cartoons."
(Beverly Baxter, MP, over
Robert Mc.Cormick, directeur
Chicago Tribune).
ROBOT NODIG?
Telephonoigraphy is a word which
appears likely to come into the average
vocabulary goon through the inventive
powers of Willi Mueller, a
German-born Swiss expert in the
science. When he -leaves for New
York this month he will take with
him plans for the commercial development
of his "Notaphonie", 'an instrument
which combines the functions
of telephone and phonograph
for the purpose of talking messages
in the subscriber's absence.
Writing to World's Press News
Frederick Sands describes the ad>vantages
the Notaphone would have
for a newspaperman. He hired such
a machine after it had been demonstrated
in Switzerland and refers to
it now as his "robot secretary." The
Notaphone answers all telephone
calls if the receiver has not been lifted
after three rings, takes whatever
messages are dictated to it, recording
them on a 12-inch disc with a
capacity of nearly half an hour, and
will then play them back in response
to a secret code known only to its
owner. The owner may phone his
own office and by uttering a code of
vowel sounds have 'the recording
played back to hitm.
Earlier technical achievements in
this field have failed in a commercial
sense because of high rental and installation
costs, (but the (Mueller machine
is expected to be within reach
of average incomes. Mr. Sands says
the cost of his robot secretary is
about 2 guineas a month.
R.D.B.
Dat waren de initialen van Ralph
D. Btamenfeld, onlangs overleden,
voonmalïg hoofdredacteur van de
(Londense) Daily Express. — Dit
schrijft Roy Johnson over hem in
Inky Way Annual:
"To the young journalist of today
he is merely a name; to the old
hand, a happy memory. To Fleet
Street he is, and ought to foe, a tradition;
so much that is good about
the profession of journaMsim—and
nothing that is bad about it—derives
from him.
"That phrase 'the profession 1 of
journalism' is not to him a vain and
bombastic piece of self-assertion. He
envisages a journalist as a man or
woman with this equipment: Sound
and thorough education; knowledge
of life; wit, and, if possible, humour;
a keen but kindly scepticism—a
swift perception of the bogus, whether
in a person or in a story; social
an!d (mental culture; practical knowledge
of every technical stage in the
making of a newspaper; and, of
course, a flair for mews.
"These were the qualities he required
of his men. He did not mind verymuch
in what order they were acquired
... .
Set Type
"R.D.B. himself .had learned his alphabet
by setting it in type, in the
composing room of the rustic newspaper
his father edited and printed.
He learned world geography by sending
news despatches at 40 words a
minute as stand-in for the local telegraph
clerk. Between times he read
everything he could lay his hands, on,
from Marx to Thackeray. Be could
not only sell a 'Linotype machine, he
could erect lone. (His only 'deflection
from journalism was a lucrative spell
at this; but when Alfred Harmsworth
called him, from the adjoining
chair in Carter's hairdiressing saloon,
to come back to the craft and be
news editor of the Daily Mail, he
recanted gladly.)
"After .two years (19O0-2) at Carmelite
House he came to Shoe Lane
to edit the Daily Express, gathered
his mixed crew and 'made them the
happiest ship Fleet Street has ever
known.
"He proved himself the finest
journalist of his day. It is a tenable
opinion—I, for one, hold it—that
Fleet Street has never seen his equal.
He knew more people, and more secrets,
than any man in the newspaper
world. He was the Ambassador
of Journalism; the best [Public Relations
Officer the Press has ever
had
"I think R.D.B. was outstanding
for four reasons.
'IHe had the keenest sense of prestige.
Salisbury's biting comment on
the Daily Mail—'a paper written by
office boys for office boys'—was unjust
and untrue; but it stuck. R.D.B.
meant to make sure it never stuck to
the Daily Express. He chose men
who would be 'in the picture' as he
always was himself; whether the
picture was Lansdowne House or
Llmehouse.
"He treated 1 his readers with the
same tact as he treated his guests.
He did not instruct them. Still less
did he take the line 'Let us find out
about this together.' He assumed they
knew—as, of course, the Daily Express
did. If they did not, how flattering
to foe reminded, as if you did.
' "He could discern a faker—social,
political, philahthropical or journalistic
— with the shrewdness' of
a beagle. However clever their piece,
fakers did not iget into the Daily Express;
or, if they did, they were
sorry. He was as canny with a fake
story
"Finally, R.D.B. was as kind as an
editor as he was as a man. He shot
no lines about the sacred duty of
printing all the news. 'Take that bit
out. That girl's really nothing to do
with the ease, and it'll only upset
her. Yes, I know. It does brighten
'the story. All the same, cut it out.'
"Happy memories, R.D.B.! Fleet
Street owes you more than it
knows."
OVER RECHTBANKVERSLAGEN
(Slot van pag. 16)
gever zal er goed aan doen in alle
bescheidenheid te bedenken, dat
rechter, O.M. en verdediger door
bestudering van persoon en dossier
van verdachte in die gedraging een
beter inzicht hebben dan hij. Eén
weinig kennis van de criminologie,
samen met de beroepsmatige oplettendheid
en snel verwerken der
gegevens, zou hem die voorsprong
enigszins doen inhalen.
Ook enige bekendheid met de
normen, waarnaar en volgens welke
die gedraging getoetst wordt, zou de
verslaggever niet ontsieren. Hij zou
dan bijvoorbeeld weten, dat de verdediging
in onze rechtspleging een zo
wezenlijk deel uitmaakt, dat het
weglaten ervan uit een rechtbankverslag
een even grote dwaasheid is
als het weglaten van de hoofdrol uit
de „Lucifer", uit zedelijke verontwaardiging
over diens wangedrag.
De verslaggever, die min of meer
deskundig is, zal zulk een blunder
niet begaan; ook als hij tenslotte
de partij van het O.M. kiest. Hij zal
dan ook aan andere blunders ontkomen;
van de kleine onzin om het
O.M. een straf op te laten leggen
— zulke dingen staan er soms in
kranten! — tot de ten top gevoerde
belachelijkheid om een verdediger,
die — en hoe voortreffelijk soms —
zijn vaderlandse plicht staat te vervullen,
aan te vallen. Zulke dingen
zijn weinig geschikt om bij het publiek,
dat ook niet helemaal van
gisteren is, de eerbied voor het
krantenvak op te wekken.
Geloof ik dus niet aan de „objectie
viteit" van mr. v. d. Putt, noch aan de
vaste regels, die de redactie voor het
rechtbankverslag zoekt, wel meen ik,
dat enige deskundigheid de bezwaren
kan wegnemen, die tegen de verslagen-
van sommige strafzittingen
terecht worden aangevoerd. En hoe
meer eigen oordeel, hoe meer deskundigheid.
Helaas zou ik niet weten, waar de
minder ervaren journalist die zou
moeten halen; of het zou uit de gebruikelijke,
te uitvoerige handboeken
moeten zijn. Misschien schrijft eens
een oudere vakbroeder het handige
boekje, dat de jongere collegae
wegwijs maakt in de belangrijkste
problemen van strafrecht, strafprocesrecht
en criminologie. Of is het
iets voor'de bekende strafpleiter mr.
v. d. Putt, om daarmee de journalistiek
een dienst te bewijzen ?
mr. W. S.
19

Lagere school
CHARIVARIA
D» IJffeltoren in stroomlicht.
(Alg. HM.)
Deze dappere mannen, die eens hun
leven en gezondheid feil hadden voor
Nederland. (Voorwaarts).
Een deel van de pers is daarvan blijkbaar
zo verschrikt (N.R.C.).
Parijs' commentaar (Elsevier).
Voorbereidend hoger onderwijs
De Volkskrant heeft in de zesde
druk van de Winkler Prins verschillende
„ïapsi" ontdekt. Na de va-,
cantie zal ze aan de vierde declinatie
heginnen.
„Melk voorlopig vrij' , kondigde
Het Vrije Volk aan en zijn tekenaar
zette daarbij een melkfles met het
opschrift VRY. Waarschynlyk volgde
hy tydelyk de schryfwyze van wylen
Multatuli.
Hetzelfde blad beschrijft 't afscheid
van een hoogste klas lagere school:
afscheid van de school en van de
ïïl&GStGr •
Drie jaar zijn ook zij samen opgetrokken
De meester kent zijn kinderen ....
De meester heeft over enkele weken een
nieuwe derde klas.
Hoeyeel klassen heeft een lagere
school ?
Trouw aan de naamvals-n
waarin hij den nabestaanden de
verzekering gaf dat, dank zij den goeden
zorgen van den directeur.... — wu zijn
onzen doden onwaardig.
.... tot in het vrouwelijke
Wh vlogen bij helderen maan hoog
over de stad. (Trouw).
Na vijf jaar Duits
Een plicht die een actieve stellingname
vereist. (Alg. Hbl.).
Opname van gedemobiliseerden in het
•^reSEJSSSSi- door generaal
«gSFSJEFSttf voorstellen de
besprekingen doorkruiste. (Alg. HblJ.
Wij zijn vóór gelijkberechtiging. (Tijd).
In toneelmatige vorm. (Tijd).
Het personeel, dat verschillende rijksdiensten
afstoten. (Volkskr.).
Het beste is hij er aan toe, die zich
de baan zoekt, die hem het b^ 1 ^*;^.
De zaak is al misselijk genoeg. (Tijd).
Een verdwijnende minderheid.
Een uitputtende opsomming.
De margarine-industrie zal haar belangen
veilig gesteld zien. - Een ordening
die de waarachtige vrijheid veiligstelt.
Het karakter van raamwet. (Parool).
Veesmokkel ontdekt. (Tijd).
Veesmokkel per pantserauto. (Trouw).
Het betreffende artikel. (Alg. Hbl.).
De betreffende socialistische verklaring.
(Volkskr.).
Nederland, we voelen het dagelijks, is
niet meer „steenrijk". (Volkskr.).
Dit is daarom belangrijk, omdat
(Volkskr.)
Even later vraagt de president: lag er
een gerechtelijk vonnis voor? (Alg. Hbl.).
De z.g. Woltersomse organisaties.
(schrijft de Voskuilse krant).
Tussen de perioden van zaaien, ver-
20
plegen en oogsten heeft de kleine boer
weinig te doen. (Parool).
Een aardigheid, die de Duitsers eerst
recht arm zal maken. (Elsevier).
Toen wilde het eerst recht niet meer.
(Parool).
Dora Paulsen is een vrouw, die— de
zin van een tekst moeiteloos over hét
voetlicht weet te brengen. (Parool).
Da stellt ein Wort
zur rechten Zeit sich ein
De E.H.B.O.'ers zullen zich instellen
voor de Roode-Kruis-Campagne.
, (Trouw)
Het Parool vindt dat Dora Paulsen
„liever in zuiver Duits dan in gebroken
Nederlands" zou moeten
zeggen. wat zij te zeggen heeft.
Discipulus denkt wel eens hetzelfde
van sommigen onder zijn collega's.
Engels
De vraag is hoe dit precies uit te vin-,
den. — Gallup vond dit uit. (Trouw).
Een tripartite conferentie. (N.R.C.).
De editorialist van het Eindhovensch
Dagblad. (Spectator).
En al moet het bedrijfsleven dan nog
,,organisatie-minded" worden (Parool).
De Belgische liberalen realiseren zich
gevaren voor de monarchie. (N.R.C.).
dat de huidige impasse nauwelijks
veel langer kan duren. (N.R.C.)
Voorstel Baiidoengconferentie voor
overgangsbestuur. — Bondowoso-transport
voor de krijgsraad. (Vrije Volk).
Operatie broodwinner. (Groene).
Een straat met nondescript© huizen.
(Elsevier).
Daar hebben we in Nederland nu practisch
veel te veel van. (Volkskr.).
Accoord.
Geen Engels
Happy ending. (Elsevier).
Frans
Britten heeft een muziek doen klinken
van ontroerende schoonheid; soms
is deze muziek van een sombere grootheid.
(Vrije Volk).
Half Duits, half Engels
De zware dieptrommen van de Arnhem-band.
(Volkskr.).
Half Duits, half Frans
Het zijn alleen de geschoolde krachten,
die nog behoorlijke kansen krijgen.
Hachelijk experiment
dat de door hem behandelde instrumenten
— wat klankzuiverte betreft
— die van Stradivari evenaren. (Parool).
Als de speelbaarte van het instrument
er nu maar niet onder geleden
heeft.
Hogere literatuur
De zondoorschoten aula van het Velsense
crematorium. (N.R.C.).
De vrouw die voor hem d e vrouw versymboliseert.
(Ned. BiM.).
De schrijver verinterpreteert hiermee
natuurlijk alleen zijn eigen
opvatting.
Hogere meetkunde
Dekens van langwerpig vierkante
vorm. (Elsevier).
In tegenstelling tot kleedjes, die
soms ovaal rond zijn.
Hogere rekenkunde
De statistiek leert ons voorts dat er
nog geen duizend Nederlanders in Paramaribo
verblijven (700 mannen en 350
vrouwen). (Oost en West).
Hogere physiologie
Hersenen, niet op de hoogte van
E.H.B.O., kunnen deze methode gemakkelijk
nadoen door afkijken.
(Ned. Rode Kruis).
Het dwaselijke adjectief
Geen waarlijke verzetslieden. (Elsevier).
Onze regering bewijst haar waarlijke
progressiviteit. (Vrije Volk).
De bezittende klassen
Een vak waarvan zelfs de primitiefste
volken enige kennis bezaten. — Doornspij
k bezit een fabriek voor het drogen
van kruiden. — De kruidenzoeker moest
de onverklaarbare eigenschap bezitten.
(Parool).
Het geheel bezat routine. (Elsevier).
Mislukte poging
Ik had getracht vrij zuiver in te stellen.
(Elsevier).
Discipulus heeft tevergeefs getracht
zich zuiver voor te stellen
wat de schrijver nu eigenlijk gedaan
heeft.
Nog een mislukte poging
Het chic Ostende. (Volkskr.).
Discipulus gaat liever naar het
coquet Le Coq.
Het halve woord
Een goed verstaander heeft maar een
half woord nodig: uranium. (Volkskr.).
Hoe luidt de'andere helft?
Mulder, wiens kind twee dagen' na zijn
arrestatie geboren werd en dat hij nog
nooit had gezien
Dit zinnetje, welks stijl miserabel
is en die ik daarom moet veroordelen,
stond in Het Vrije Volk.
In wat?
De trailer werd doormidden gereden,
waarbij de cabine in tact bleef.
Kecept
Men neme:
vlees,
bloed,
vakmanschap,
en spanning,
en wat krijgt men ? U raadt het
nooit — regie:
Een opera-regie van vlees en bloed en
van uitmuntend vakmanschap en grote
spanning. (Elsevier).
Stijl-onderwijs
Natuurlijk zijn de technische grondslagen
zuivere spelling, zinsvorming, interpunctie,
alinering, uiterlijke woordenkeus
en de vermijding van stijlfouten
belangrijk en onontbeerlijk. Daartoe
moet de basis in de drie eerste cursusjaren
worden gelegd. (Alg. Hbl.).
Met het eerste is Discipulus het eens,
maar hij vindt het overdreven, de
leerlingen daarvoor drie jaar in de
eerste klas te laten zitten.
Discipulus zegt de inzenders van
knipsels dank voor hun steun bij het
zware werk. Wie helpt (mee?