Jaarboek no. 87. 2008/2009 - Koninklijke Maatschappij voor ...

90 Diligentia
zou het gevormde siliciumdioxide de vuurvaste bemetseling van de staalconverter onmiddellijk
aantasten.
Bij deze verbrandingsprocessen komt zeer veel warmte vrij, die voor een groot deel wordt
gebruikt om het toegevoegde ‘oud ijzer’ te smelten. Het proces wordt zo gestuurd dat de
gewenste eindtemperatuur (tussen 1640 en 1690°C) binnen enkele graden nauwkeurig
wordt behaald. Het gewenste koolstofgehalte bij het einde van het blaasproces dient binnen
enkele honderdsten van procenten ingesteld te worden.
Voor het meten van temperatuur en koolstofgehalte maakt men gebruik van een zogeheten
sublans. Dit is een met water gekoelde lans met een meetkop die enkele minuten voor het
einde van de blaasperiode wordt neergelaten in de converter. Op grond van de meting
kan men extra koelmiddel (bijv. schroot) toevoegen zodat het gewenste eindpunt in het
temperatuur/koolstofdiagram binnen het gewenste venster komt te liggen (figuur 4).
Figuur 4. Temperatuur versus koolstofgehalte tijdens de conversie van ijzer in staal, met effect
van meting van de samenstelling via een sublans (bron: Danieli-Corus).
Staal is kampioen in het hergebruik, in recycling. Afgezien van het gebruik in de staalconverter,
is voor het omsmelten en raffineren van schroot de elektro-oven ontworpen. Via
koolstofelektroden wordt een sterke stroom door het schroot geleid waardoor het oude
metaal tot smelten wordt gebracht. Om de snelheid van het proces te verhogen en de raffinage
te verbeteren, worden in moderne ovens koolstofpoeder en zuurstofgas ingeblazen
en gasbranders ingezet. Wereldwijd wordt steeds meer staal via deze route vervaardigd,
onder andere bij NedStaal in Alblasserdam.
Bereiding en raffinage van aluminium
De grondstof voor de aluminiumbereiding is bauxiet dat is gezuiverd tot aluinaarde, Al 2 O 3 .
Slechts de helft van het bauxiet blijft over, de rest is moeilijk hanteerbaar afval. Het verdrin-
IJzer, meester der metalen?