Jaarboek no. 87. 2008/2009 - Koninklijke Maatschappij voor ...

Diligentia 31
(3) Kennelijk waren er 12 miljard jaar geleden nog geen grote spiraalstelsels. Die moeten
dus later zijn ontstaan. We hebben boven gezien dat botsingen of bijna-botsingen of
samensmelten van stelsels een heel veel voorkomend proces is: het is eerder regel dan
uitzondering. Daarom denken we nu dat de grote melkwegstelsels zijn ontstaan door
samensmelten van heel veel kleintjes. Dat proces duurde kennelijk miljarden jaren, en
daarom waren ze er nog niet 12 miljard jaar geleden. Er is een mooi voorbeeld hiervan.
De Leidse astronoom George Miley en medewerkers hebben met de HST in September
2008 op een afstand van 10,6 miljard lichtjaar een groepje van een paar dozijn
kleine melkwegstelsels ontdekt die naar elkaar toevallen en samensmelten (figuur 10,
rechts).
De opvolger van de Hubble Ruimte Telescoop
De opvolger van de Hubble staat al in de steigers, d.w.z. er wordt al druk aan gebouwd. Het
is de James Webb Space Telescope die in 2013 gelanceerd moet worden. De JWST is met
zijn hoofdspiegel van 6,5 meter veel groter dan de Hubble. Hij zal voornamelijk opnamen
maken in het infrarood. Ik ben ervan overtuigd dat met die telescoop ook weer een groot
aantal ontdekkingen zal worden gedaan, waarbij we antwoorden krijgen op oude vragen
maar er evenveel nieuwe raadsels bijkomen. Net als bij de Hubble!
Ook dat nog
Tijdens de lezing heb ik veel mooie opnamen van de Hubble Ruimte Telescoop laten zien. Die komen in de
zwart-wit druk van dit artikel niet goed tot hun recht. U kunt de meeste ervan vinden op de volgende websites:
http://heritage.stsci.edu/gallery/gallery.html
http://oposite.stsci.edu
http://www.spacetelescope.org/images
Verder kan ik twee heel goede Nederlandse websites over sterrenkunde aanraden: www.astronomie.nl (van de
Nederlandse vak-astronomen) www.allesoversterrenkunde.nl (van Govert Schilling).
Wilt u mijn hele presentatie nog eens doorkijken, inclusief alle kleurenplaatjes, stuur mij dan een email, lamers@
astro.uu.nl, met het verzoek om de plaatjes van de Diligentia-lezing 2009.
Het nieuwe heelal: ontdekkingen van de Hubble Ruimte Telescoop