22.09.2013 Views

Jaarboek no. 87. 2008/2009 - Koninklijke Maatschappij voor ...

Jaarboek no. 87. 2008/2009 - Koninklijke Maatschappij voor ...

Jaarboek no. 87. 2008/2009 - Koninklijke Maatschappij voor ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

140 Diligentia<br />

De ontwikkeling van tactiele displays die door Paul Bach-y-Rita werd ingezet (Bach-y-<br />

Rita, 1969), heeft inmiddels geleid tot door TNO ontwikkelde operationele tactiele pakken<br />

waarmee vliegers hun helikopter op ‘het gevoel’ aan de grond kunnen zetten, zelfs<br />

wanneer opwaaiend stof het zicht onmogelijk maakt. Het tactiele pak biedt hen tactiele<br />

patronen, zoals een kunstmatige horizon en richtings- en hoogte-informatie waarmee zij<br />

zich op intuïtieve wijze ruimtelijk kunnen oriënteren. Multi-sensorische en synesthetische<br />

interfaces zullen het mogelijk maken om bij CD&E op in<strong>no</strong>vatieve wijze bewust te worden<br />

van patronen in informatie en scenario’s te ervaren.<br />

Figuur 7.<br />

Tactiel pak <strong>voor</strong><br />

helikopterpiloot.<br />

Ook zal de ‘bediening’ van de serious game omgevingen intuïtiever worden. De <strong>no</strong>g steeds<br />

gangbare vorm is het gebruik van keyboards en joysticks om te navigeren in en te communiceren<br />

met de virtuele omgeving. Dergelijke interacties doen eigenlijk een on<strong>no</strong>dig<br />

beroep op onze cognitieve resources, terwijl deze resources <strong>no</strong>dig zijn <strong>voor</strong> de primaire<br />

taken, creativiteit en sociale interacties. Een oplossing hier<strong>voor</strong> wordt gezocht in de ontwikkeling<br />

van brain-machine interfaces waarbij hersensignalen direct worden vertaald naar<br />

intenties en targets. Aangezien deze signalen niet-belastend en <strong>no</strong>odzakelijk aan het herse<strong>no</strong>ppervlak<br />

moeten worden geregistreerd en er vele hersenactiviteiten tegelijk plaats vinden,<br />

is er <strong>no</strong>g steeds sprake van zeer slechte signaal-ruis verhoudingen. Wel veelbelovend<br />

is de zogenaamde ‘event-related potential’ P300, waarmee kan worden bepaald dat een<br />

speler speciale aandacht heeft <strong>voor</strong> een bepaald event (een letter of <strong>voor</strong>werp) dat langs<br />

komt. Door gebruik te maken van tactiele events is bij TNO een prototype brain-machine<br />

interface ontwikkeld, waarmee in vier richtingen kan worden genavigeerd door enkel aan<br />

een richting te denken.<br />

Voorspellende kennismodellen<br />

Een van de belangrijkste ontwikkelingen is het zodanig modelleren van bestaande kennis<br />

dat in Serious Games de omgevingsreacties op keuzes en handelen van spelers realistisch<br />

gesimuleerd kunnen worden. Alleen al in het domein van crisis management praten we<br />

over een grote diversiteit aan kennismodellen. Bij<strong>voor</strong>beeld, hoe verandert de veiligheidsbeleving<br />

van mensen door een bepaalde maatregel, wat zijn de gevolgen van het uitvallen<br />

Serieuze game-tech<strong>no</strong>logie

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!