22.09.2013 Views

Jaarboek no. 87. 2008/2009 - Koninklijke Maatschappij voor ...

Jaarboek no. 87. 2008/2009 - Koninklijke Maatschappij voor ...

Jaarboek no. 87. 2008/2009 - Koninklijke Maatschappij voor ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Diligentia 127<br />

bij<strong>voor</strong>beeld door de deeltjes op een half reflecterende en half doorlaatbare spiegel te<br />

laten samenkomen (zie figuur 9). Na de wisselwerking met de spiegel is het niet meer duidelijk<br />

welk deeltje oorspronkelijk deeltje 1 of 2 was. Het verlies van identiteit gaat gepaard<br />

met het creëren van verstrengeling tussen deeltjes 1 en 2. Er zijn verschillende vormen van<br />

verstrengeling. We zijn inmiddels bekend met de vorm waarbij de deeltjes tegengestelde<br />

eigenschappen hebben. Een andere vorm is dat de deeltjes juist precies dezelfde eigenschappen<br />

hebben. Alice kan dus door metingen aan deeltjes 1 en 2, gebruikmakend van<br />

half doorlaatbare spiegels, verstrengeling van de deeltjes veroorzaken en waarnemen. Zij<br />

kan echter niet van te voren weten welke vorm van verstrengeling ze zal meten. Na haar<br />

meting kan ze via klassieke communicatie (gestippelde lijn in figuur 8) Bob de vorm van<br />

de verkregen verstrengeling tussen deeltjes 1 en 2 vertellen. Omdat oorspronkelijk deeltje<br />

2 en 3 verstrengeld waren en vervolgens deeltje 1 met deeltje 2 verstrengeld is geraakt, kan<br />

Bob precies bepalen hoe deeltje 3 de toestand | Ψ 〉 van deeltje 1 kan krijgen. Door de<br />

twee vormen van verstrengeling is deeltje 1 in contact gekomen met deeltje 3 (ook al zijn<br />

ze ver van elkaar verwijderd) en heeft daarbij zijn quantumtoestand geteleporteerd naar<br />

deeltje 3.<br />

Quantummechanica geldig<br />

<strong>voor</strong> zwaardere objecten?<br />

Tot nu toe hebben we gesproken over<br />

experimenten die gebruik maken van<br />

quantumverstrengeling van fotonen,<br />

deeltjes van licht zonder massa. Het<br />

succes van deze experimenten heeft<br />

aanleiding gegeven tot plannen om via<br />

satellieten verstrengelde fotonen te versturen.<br />

Daarmee zou dan een wereldwijd<br />

quantumcryptografisch netwerk<br />

opgestart kunnen worden. De volgende<br />

uitdaging bestond uit het in verstrengelde<br />

toestand brengen van deeltjes met<br />

massa, van de grootte van een of meer<br />

atomen. Dat is geslaagd bij het onderzoek<br />

naar de quantumcomputer: daar<br />

heeft men met succes een rij ionen in<br />

een quantumtoestand gebracht. Door<br />

deze koppeling kunnen ze met elkaar<br />

communiceren en quantumoperaties,<br />

berekeningen, uitvoeren. Ik verwacht dat<br />

er binnen tien tot twintig jaar een werkende<br />

quantumcomputer zal zijn.<br />

Figuur 9. Door gelijke deeltjes op een<br />

halfreflecterend oppervlak samen te laten<br />

vallen, is na afloop niet meer te zeggen welk<br />

deeltje oorspronkelijk deeltje 1 of deeltje 2<br />

was. Het verlies van identiteit resulteert in<br />

quantumverstrengeling tussen de deeltjes.<br />

Mijn eigen experiment is erop gericht een grote stap te doen, door te proberen een macroscopisch<br />

object (een minuscuul spiegeltje, bestaande uit ca. 10 14 atomen) in een quantumsuperpositie<br />

te brengen. Daarmee tracht ik een grote vraag in de quantummechanica<br />

te beantwoorden: waarom nemen we in het alledaagse leven geen quantumeffecten waar?<br />

De Britse natuurkundige Roger Penrose heeft <strong>voor</strong>speld dat de kans om quantumeffecten<br />

waar te nemen kleiner wordt, naarmate en object zwaarder is. Die kleine kans op succes<br />

wordt bevorderd door te gaan werken bij extreem lage temperaturen. Dan wordt verstorende<br />

warmtestraling vrijwel vermeden, de interactie van de omgeving met de deeltjes in<br />

de opstelling is geminimaliseerd. In onze opstelling gaan we werken bij een temperatuur<br />

van ca. 300 na<strong>no</strong>kelvin, een fractie boven het absolute nulpunt.<br />

Voor ons onderzoek is dus een combinatie <strong>no</strong>dig van na<strong>no</strong>tech<strong>no</strong>logie (om het spiegeltje<br />

Quantumsuperpositie en quantumteleportatie

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!