De Bedrijfscode Aanleiding, inhoud, invoering en ... - VNO-NCW

edrijfscode 1 07-04-2003 12:09 Pagina 37
4. Wees positief
Negatieve incidenten vormen vaak de aanleiding voor een
code. Dat moet er niet toe leiden dat de leiding medewerkers
als potentiële criminelen gaat behandelen. Daarmee zou zij het
verantwoordelijkheidsbesef en de goede intenties van het merendeel
van het personeel miskennen. Naleving van de organisatiecode
moet ervaren worden als een wederzijds belang van
medewerkers en leiding.
Focus daarom vooral op waarden. Alléén regels worden vaak
als beperkend en negatief ervaren. Waarden appelleren aan de
eigen verantwoordelijkheid, motiveren medewerkers en creëren
openheid (vgl par. 3.1 pag. 29).
5. Heb oog voor dilemma’s en ga het gesprek aan
Een code die niet regelmatig onderwerp van gesprek is,
wordt een dode letter. Met een code zijn de vragen nog niet de
organisatie uit. Sterker, medewerkers worden alerter en stellen
meer vragen. Een code kan onmogelijk voor elke situatie klip en
klaar duidelijk maken hoe moet worden gehandeld. Er blijven
steeds grijze gebieden.
6. Veranker de code
De code vormt een beleidskader en staat niet op zichzelf; hij
dient onderdeel te zijn van een pakket van maatregelen. Het is
tamelijk fataal als de manager een workshop over de code afsluit
met de woorden “Zo, en nu weer over naar de orde van
de dag”, en daarmee suggereert alsof de code los staat van het
dagelijks werk.
Het volgende hoofdstuk laat zien dat er uiteenlopende maatregelen
zijn om de code te verankeren in de praktijk.
7. Let op onderhoud, effecten en naleving
Belangrijk is om de code te vertalen in concrete en zo mogelijk
meetbare doelstellingen, zichzelf te spiegelen en de vraag te
stellen wat er van de code gerealiseerd wordt. Door monitoren
en evalueren blijft de code op het netvlies (zie paragraaf 4.4
pag. 45 en hoofdstuk 5 pag. 49).
Een code vereist onderhoud. Als zich nieuwe vragen aandienen
of de opvattingen van stakeholders veranderen, kan het nodig
37
“Het is belangrijk dat wat is opgeschreven
in de gedragscode, ook herkenbaar
is. Naarmate het meer herkenbaar
is, neemt het aan waarde
toe. Het is niet alleen het neerschrijven
van waarden en normen, maar
daarna consequent en consistent
handelen volgens wat in de code
staat. Zeker als ondernemer hoor je
dat te doen, want de ondernemer
heeft een ontzettend belangrijke
voorbeeldfunctie. De voorbeeldfunctie
die de ondernemer naar zijn medewerkers
heeft, wordt vaak onderschat.
Het zijn de kleine dingen waar
het om gaat. Bijvoorbeeld het op
privé-rekening meenemen van goederen
uit het magazijn. Dat is niet
goed, omdat je dat van je medewerkers
ook niet verwacht. Je moet altijd
zelf handelen zoals je van je medewerkers
verwacht. In elk opzicht
moet je als ondernemer een voorbeeld
zijn”.
Jan Prins,
algemeen directeur Priva Groep
“Normen zijn spelregels. De waarden
gaan daaraan vooraf. We moeten
minder de normen en méér de achterliggende
waarden articuleren”.
Jan Peter Balkenende,
minister president