CONGENITALE EN PEDIATRISCHE CARDIOLOGIE - UZ Leuven

geboorte verdwijnt evenwel de placentaire circulatie, en stijgt de veneuze retour van de longen. Hierdoor
zal de druk in het linker atrium die van het rechter atrium iets overschrijden, waardoor op passieve wijze
het foramen ovale grotendeels wordt afgesloten. Het foramen ovale “slaat toe” enkele minuten na de
geboorte. Nagenoeg elke neonatus heeft evenwel nog spleten ter hoogte van de fossa ovalis met een
kleine links-rechts shunt gedurende enkele weken. Een anatomische sluiting van het intra-atriale septum
zal zich bij de meeste mensen afspelen binnen de eerste 2 à 3 maanden. Bij 20% van de mensen blijft
evenwel nog een kleine opening in het interatriale septum bestaan (probe patent foramen ovale).
5. Sluiting van de ductus arteriosus: de ductus arteriosus is een verbinding tussen de arteria pulmonalis
en de aorta descendens. Deze verbinding is van essentieel belang in het foetaal leven: de rechter
ventrikel verwerkt ongeveer 66% van het totale hartdebiet, de linker ventrikel slechts 34%. Vermits de
longen intra-uterien afunctioneel zijn krijgen zij slechts 8% van het totale hartdebiet. Dit betekent dat 58%
(= 66% - 8%) van het totale hartdebiet intra-uterien doorheen de ductus naar de aorta descendens gaat.
Deze grote hoeveelheid dient ons niet te verbazen, daar op het circuit van de onderste lichaamshelft de
placentaire circulatie geschakeld staat, welke het grootste gedeelte van het hartdebiet draineert. Na de
geboorte worden evenwel de longcirculatie en de systeemcirculatie volledig van elkaar gescheiden. Het
is zeer cruciaal dat de ductus tijdig sluit : vroegtijdige sluiting kan aanleiding geven tot intra-uteriene
dood, laattijdige sluiting gaat gepaard met een grote shunt daar lichaam en longen op verschillende
weerstand en druk gaan functioneren. De natuur had dus behoefte aan een veilige prikkel waardoor de
ductus met zeer hoge veiligheidstolerantie “weet” dat hij geboren is. De belangrijkste prikkels tot sluiten
van de ductus zijn toename van de zuurstofsaturatie en daling van de hoeveelheid circulerende
prostaglandines.
De gemiddelde saturatie van een foetus intra-uterien bedraagt slechts 65%. Dit betekent dus dat elke
foetus intra-uterien cyanotisch is. Onmiddellijk na de geboorte, na 2 tot 3 ademhalingsbewegingen, zal in
normale omstandigheden de zuurstofsaturatie stijgen tot boven de 90%. Deze zeer significante stijging
kan enkel plaatsgrijpen na de geboorte; dit is dus een veilige trigger voor de ductus om niet te vroeg en
niet te laat te sluiten.
Elk levensbelangrijk systeem verdient evenwel minstens een tweede gevoelige en veilige trigger. In het
geval van de ductus zijn dit de circulerende prostaglandines. De prostaglandines ondergaan kort na de
geboorte een exponentiele daling: enerzijds valt de grootste producent van prostaglandines weg (in casu:
de placenta), anderzijds treedt de meest efficiënte filter voor prostaglandines in aktie (in casu: de longen).
Door deze exponentiele daling in circulerende prostaglandines “beseffen” de verschillende weefsels in
het lichaam dat ze geboren zijn. Dit zal dan aanleiding geven bij de ductus venosus en de ductus
arteriosus tot spasme van de vaatwand.
In de eerste dagen sluit de ductus door spasme en thrombose intravasculair; in de daarop volgende
dagen tot weken zal het bloedvat fibroseren om uiteindelijk na enkele maanden volledig te verdwijnen
tijdens de groei of te persisteren als het ligamentum arteriosum.
6. De longen ondergaan zeer significante veranderingen onmiddellijk na de geboorte. De alveoli dienen
18