Stadsvisie - Gemeente Heerlen

1 + 1 = 3
Van volgend naar sturend
ling realiseren, samen met de burgers en
bedrijven van deze regio zullen wij door keuzes
en afspraken te maken kansen moeten creëren
voor de stad als geheel.
Kans – samenwerking
Heerlen kent een groot aantal kansen en heeft
veel potentie. Heerlen heeft zich de afgelopen
jaren sterk gemaakt voor samenwerking, zowel
binnen de gemeentegrenzen als daarbuiten.
Heerlen is een stad van sterke buurten met een
gezamenlijk stedelijk centrum. Door sterk in te
zetten op buurten koestert Heerlen haar kracht
en identiteit en door daarnaast hard te werken
aan de binnenstad wordt gewerkt aan het
versterken van de Euregionale koopstad
Heerlen.
Op bovengemeentelijk niveau doet Heerlen mee
op meerdere schaalniveaus. Op de eerste plaats
Parkstad Limburg. Dit regionaal samenwerkingsverband
geeft Heerlen de benodigde
massa om samen met haar partners regionale
problemen aan te pakken en kansen op te
pakken. Parkstad Limburg is een sterk
verstedelijkt gebied met veel gemeenschappelijke
kansen en problemen vanuit de gezamenlijke
geschiedenis van de mijnen. Heerlen, als
centrumstad van Parkstad Limburg kent 91.500
inwoners, 4.000 bedrijven en 46.000 banen.
Vanuit Parkstad Limburg perspectief zijn het
245.000 inwoners, 10.000 bedrijven en 80.000
banen. Mede gezien de regionalisatie van
allerlei instellingen betekent deze schaalgrootte
dat er veel slagvaardiger samengewerkt kan
worden op operationeel, tactisch en strategisch
niveau.
De ontwikkeling van Heerlen kan niet los
worden gezien van de ontwikkeling van
Parkstad Limburg en visa versa. Heerlen is het
centrum van Parkstad Limburg en is dan ook
deels imagobepalend. Het centrum kan echter
niet bestaan zonder de omliggende gemeenten
die de centrumstad haar draagvlak bieden. De
kracht zit in de steeds verdergaande samenwerking
tussen partijen uit allerlei sectoren; van
bestuurlijke samenwerking in een WGR+,
institutionele en inhoudelijke samenwerking
tussen onderwijsinstellingen, woningbouwcorporaties,
de regionalisering van culturele
instellingen zoals Parkstad Limburg Theaters
tot de samenwerking tussen bedrijven in
bijvoorbeeld de toeristische sector. Ook
programmatische afstemming en krachtenbundeling
met de provinciale overheid is een
alliantie die extra krachten vrij moet maken. In
elk van deze allianties zoekt men met name
naar een maximale complementariteit. Het
eigen product wordt sterker door het te
koppelen aan een ander top-product, de
befaamde ‘1+1=3’ formule wordt veelvuldig
toegepast. Deze samenwerking is geen luxe,
onze regio kent veel problemen en de kansen
liggen niet voor het oprapen. Het aanpakken
van regionale problemen zoals de relatief hoge
mate van armoede en het hoge percentage
mensen dat niet deelneemt aan het arbeidsproces
kan alleen regionaal omdat het gebied als
één stedelijke entiteit gezien moet worden.
Op interstedelijk niveau nemen Heerlen en
14 Stadsvisie Heerlen 2026
15
Parkstad Limburg actief deel aan o.a. de
samenwerkingsverbanden Tripool Zuid
Limburg, Heerlen-Aken, MAHHL, Eurocities en
de G27 (de 27 middelgrote Nederlandse steden).
Deze samenwerkingsverbanden zijn gericht op
het samen, vaak ook met de provincie,
optrekken richting Den Haag en/of Brussel, de
uitwerking van stedelijke thema’s en de
uitwisseling van best-practices. Door de
komende jaren actief deel te nemen aan deze
samenwerkingsvormen zorgt de stad voor een
optimale middelen-multiplier ten gunste van
de projecten en ontwikkelingen in de stad en de
regio. Als de agenda’s van de deelnemende
partijen eenmaal zijn afgestemd kan er
vervolgens, dankzij een krachtige gezamenlijk
lobby, voor subsidiemiddelen worden gezorgd.
Deze middelen kunnen vervolgens zo efficiënt
mogelijk worden ingezet dankzij de kennisuitwisseling
tussen de partners.
Tripool Zuid-Limburg is een in de Nota Ruimte
erkend Economische Kerngebied en richt zich
op dit moment op de thema’s bereikbaarheid
en economie. Kijkend naar de toekomst is het
voor alle partijen van belang dat steeds meer
wordt gedacht vanuit het Zuid-Limburgs
perspectief, het Nationaal Stedelijk Netwerk.
Tripool is daarvoor de ideale schaal. Elk van de
drie centrumsteden behartigt binnen Tripool
de belangen van ieders eigen stad maar ook van
haar eigen regio. Deze vorm van samenwerking
zorgt er voor dat de belangen van zowel ‘stad’
als ‘ommeland’ worden gewaarborgd.
De samenwerking met de buurgemeente Aken,
deels direct en deels via de regionale schaal,
kent twee speerpunten Nieuwe Energie en
bereikbaarheid. Optimale weg- en spoorverbindingen
zijn voor Aken en Parkstad Limburg
randvoorwaarden om verdergaande samenwerking
te realiseren op bijvoorbeeld het gebied
van de ruimtelijke ordening (bijvoorbeeld een
grensoverschrijdend structuurplan) en met
name het economisch terrein waar grote
kansen liggen binnen het thema Nieuwe
Energie.
Onze stad en regio liggen ver van onze
nationale hoofdstad, een situatie waar onze
(buitenlandse) buursteden zich ook in
bevinden. De perifere ligging in de verschillende
landen betekent dat deze steden en
regio’s niet de volledige aandacht hebben van
hun nationale overheden. Door samen te
werken over de nationale grenzen heen kan er
echter een metropool van Europese schaal
ontstaan. Met ruim 1,7 miljoen inwoners is
MAHHL een Europees stedelijk netwerk van
formaat, tellen wij daar de inwoners van het
ommeland bij dan spreken wij over een Euregio
met bijna 4 miljoen inwoners.
Ten slotte zijn er in Europees verband voor
Heerlen volop mogelijkheden in de sfeer van
samenwerking met vergelijkbare Europese
gemeenten of vergelijkbare projecten, hetzij via
rechtstreekse contacten hetzij via het instrument
Eurocities. Voorbeelden van succesvolle
bestaande operaties in dit verband zijn het
mijnwaterproject, de samenwerking in het
kader van vergrijzing en de ontwikkelingen