Jaargang 7 nr 4 (zomer 1997)

Recht Op
Jaargang 7 nummer 4 juli 1997
Inhoudsopgave
Redactioneel ...................................................................................................................... 2
Belanghebbende of niet? .................................................................................................... 2
Van de bestuurstafel........................................................................................................... 3
Bezoek politierechter Zwolle.............................................................................................. 4
Eerste stukkie..................................................................................................................... 5
Gesprek met Carla Teunissen............................................................................................. 6
Kroongetuigen ................................................................................................................... 8

Redactioneel
De redactie is bedolven onder de kopie. Mijn oproep in het vorige nummer voor een vaste
rubriekenschrijver heeft tot een tweetal positieve reacties geleid. Richard Volkers gaat ons in
de komende nummers informeren over zijn praktijkervaring met het bestuursrecht. Ter
afwisseling van zijn bijdragen doe ik een beroep op scribenten met ervaring op het gebied van
privaat- en strafrecht om hun ervaringen ook op papier te zetten. Een tweede vaste rubriek, in
het wat luchtiger genre, zal voorlopig worden verzorgd door Sara. Sara is het pseudoniem dat
door een van onze leden wordt gebruikt om een aantal "stukkies" voor Recht Op te schrijven.
Uw hoofdredacteur is op de hoogte van haar ware identiteit en zolang zij zich aan onze
afspraak houdt - en er niet te veel klachten binnenkomen - mag zij onder haar schuilnaam
blijven schrijven.
Voor uw redactie zit de klus er voor dit jaar weer op. Wij wensen u een goede vakantie toe en
hopen u in oktober weer aan de andere kant van ons blad aan te treffen.
Belanghebbende of niet?
Richard Volkers
Door de Arrondissementsrechtbank Rotterdam werden wij verzocht een verweerschrift uit te
brengen. Dit betrof een procedure waarbij door de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer negatief was beslist op een door leasemaatschappij A ingediend
bezwaarschrift.
Leasemaatschappij A was in aanmerking gekomen voor subsidie onder een aantal in acht te
nemen voorwaarden. Aan deze voorwaarden moesten zij drie jaar lang blijven voldoen. Eén
van de voorwaarden was dat het economisch risico met betrekking tot de verhuurde objecten
niet mocht overgaan van leasemaatschappij A naar een ander. Leasemaatschappij A
verhuurde het object waarvoor subsidie was verkregen aan huurder B. Hieraan lag een leaseovereenkomst
ten grondslag. Binnen de drie jaren termijn vond een wijziging in de
contractuele verhouding tussen leasemaatschappij A en huurder B plaats. Essentieel hierbij
was dat het economisch risico voor het object door de verandering in de contractuele relatie
van leasemaatschappij A naar huurder B overging. Hiermee werd volgens de minister niet
meer voldaan aan de opgelegde voorwaarden.
De bezwaarprocedure was gevoerd door leasemaatschappij A tot wie de positieve beschikking
was gericht geweest en die na het niet in acht nemen van de voorwaarden ook voor
terugbetaling van de subsidie werd aangesproken. Huurder B diende echter het beroepschrift
bij de Arrondissementsrechtbank in.
Bij het opstellen van de reactie op het beroepschrift kwam de vraag op of deze huurder B wel
als belanghebbende in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (verder Awb) kon worden
aangemerkt en of hierover een opmerking moest worden gemaakt in het beroepschrift.
Immers de rechter die over een bestuursrechtelijk geschil moet oordelen, geeft zelf een
oordeel over de ontvankelijkheid van het beroep. Besloten werd wel een opmerking hierover
te maken. Onder het mom van "baat het niet, het schaadt ook niet", werd in het begin van het

verweerschrift opgemerkt dat naar onze mening huurder B geen belanghebbende in de zin van
de Awb was.
Volgens artikel 1:2 Awb is degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken
belanghebbende. Volgens artikel 8:1 Awb kan slechts een belanghebbende bezwaar of beroep
instellen. Het besluit van de minister was gericht tot leasemaatschappij A die na de negatieve
beslissing op het bezwaarschrift werd aangesproken voor terugbetaling van de verleende
subsidie.
Huurder B voelde kennelijk ook al nattigheid, want zij stelde in het beroepschrift als
"uiteindelijke belanghebbende" in beroep te komen. Dit uiteindelijke belang bestond er in dat
zij uiteindelijk door leasemaatschappij A voor terugbetaling van de subsidie aansprakelijk
werd gesteld.
De arrondissementsrechtbank deelde onze mening over de ontvankelijkheid van huurder B,
maar overwoog ten overvloede verder in de uitspraak dat de beslissing van de minister op het
bezwaarschrift naar de mening van de arrondissementsrechtbank niet juist was.
Met name deze ten overvloede overweging maakte dat huurder B in verzet ging tegen de
uitspraak. Naar haar mening werd haar een beroepsmogelijkheid onthouden en kon zij door
het niet ontvankelijk verklaren van het beroep niet bereiken dat een rechter een inhoudelijk
oordeel over het beroepschrift gaf. Huurder B beriep zich hierbij op een uitspraak van het
College van Beroep voor het bedrijfsleven die in haar uitspraak van 4 januari 1991, AB 191,
185 een ruimere interpretatie had gegeven aan het begrip belanghebbende.
Bij de behandeling van het verzetschrift werd ook de vertegenwoordiger van de minister
uitgenodigd. Deze benadrukte dat de interpretatie van het begrip belanghebbende duidelijk is
(zie ook de cursus Bestuursrecht en de daarbij behorende studieboeken). Belanghebbende is
slechts diegene die een rechtstreeks belang heeft bij het besluit.
Het belang van huurder B bestond erin dat hij uiteindelijk voor de terugbetaling van de
subsidie werd aangesproken door leasemaatschappij A. Dit was mede gebaseerd op het feit
dat in de lease-overeenkomst hieromtrent een bepaling was opgenomen dat in geval
leasemaatschappij A voor terugbetaling van de subsidie werd aangesproken door de minister,
huurder B hiervoor aansprakelijk werd gehouden.
Dit betreft een contractuele relatie tussen leasemaatschappij A en huurder B, waar de minister
buiten stond. Doordat er sprake was van een contractuele relatie, waarop de betalingsplicht
van huurder B was gebaseerd, was naar de mening van de minister geen sprake van een
rechtstreeks belang in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Immers, met het tussen A
en B gesloten contract had de minister geen bemoeienis. De uit een dergelijk contract
voortvloeiende verplichtingen komen voor rekening van de contractspartijen. Ook rechters
hadden in eerdere zaken een dergelijke contractuele relatie niet voldoende geacht om de
contractspartij als belanghebbende aan te merken (Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad
van State d.d. 9 december 1991, AB 1992/636).
Van de bestuurstafel
De opkomst bij de algemene ledenvergadering op 21 april jongstleden was matig. Dat is noch
erg noch nieuw. Wij begrijpen hieruit dat de meerderheid van de leden het wel eens is met het
reilen en zeilen van de vereniging. Bovendien is het al een aantal jaren zo dat de opkomst zo

ond de twintig procent ligt. Het enige vervelende hieraan is dat artikel 11 van onze statuten
zei dat er geen rechtsgeldige besluiten genomen kunnen worden indien er minder dan
eenderde van het aantal leden aanwezig of zich rechtsgeldig heeft laten vertegenwoordigen.
Dat betekende dat er enkele weken later weer een vergadering moest worden uitgeschreven
om de voorgenomen besluiten te bekrachtigen. In die tweede ronde was geen quorum vereist
en behalve het bestuur kwamen meetal nog maar een of twee leden opdagen. We zijn dan ook
opgelucht dat we aan deze formele poppenkast een einde kunnen maken nu ons statuut in dier
voege is gewijzigd dat besluiten kunnen worden genomen met volstrekte meerderheid van
stemmen, ongeacht het aantal leden dat ter vergadering aanwezig is.
De vereniging heeft ook kennis gemaakt met de calculerende Nederlander, potentiële leden
die eerst een kosten- batenanalyse maken alvorens te besluiten lid te worden of niet. Het is
sommigen opgevallen dat wij bij evenementen niet controleren of de aanwezigen wel allemaal
lid zijn van onze vereniging. Het is dus mogelijk van de vereniging te profiteren zonder
contributie te betalen. Eén van die boekhouders was van mening dat het bestuur streng moest
gaan optreden en een forse entree gaan heffen voor niet-leden. Dat doen wij dus niet. Wij zijn
van mening dat de vereniging bestaat omdat er behoefte is aan bepaalde activiteiten die de
eenzame student af en toe eens uit zijn of haar studeerkamer halen om aan de praktijk te
ruiken. Iedereen die die behoefte voelt wordt dus gewoon lid en betaalt contributie. We
rekenen het komende jaar op zalen vol betalende leden!
Tenslotte danken wij u voor het in ons gestelde vertrouwen, zodat het bestuur met de
herbenoemde leden Caffa en Offermans na de vakantie weer met hernieuwde energie voor u
aan de slag kan. Prettige vakantie.
Bezoek politierechter Zwolle
Marloes Pijlkruid
In het studentenblad Recht Op las ik dat op 24 mei een excursie was georganiseerd naar de
politierechter in Zwolle. Ik ben nog wel geen lid van de vereniging, sterker nog ik ben nog
niet met de studie begonnen, maar deze excursie leek me een uitstekende introductie in het
rechtenwereldje. Dus zat ik op die bewuste zaterdag in alle vroegte al in een soort
voorgeborchte van dat enorm grote imposante rechtsgebouw blij te wezen dat ik hier slechts
op bezoek was. Het ongemakkelijke gevoel dat ik ook heb als ik met mijn dochtertje in de
wachtkamer van de tandarts zit, begon bezit van me te nemen. Ernstig en minder ernstig
pratende dames en heren om me heen bleken even later "medestudenten" te zijn.
Na enige tijd wachten mochten we de rechtszaal betreden en zocht ik gauw een plaatsje achter
in de zaal op. Paniek maakte zich bijna van me meester bij het idee dat ik hier als verdachte
zou moeten binnenkomen. Ik nam me hier plechtig voor mijn man nooit te zullen vermoorden
en het achterlicht van mijn fiets vanmiddag nog te laten repareren.
De eerste misdadiger wordt binnengeleid. Hij is niet eens geboeid!! Dan blijkt dat hij alleen
maar geen luister- en kijkgeld heeft betaald. Ik krijg een knalrood hoofd want sinds onze
verhuizing uit Frankrijk, nu drie jaar geleden, betalen wij dat ook niet meer. Ik zie aan de
rechter dat hij me door heeft en begin aan vluchten te denken. De mededeling van de
verdachte dat hij van 400 gulden in de maand moet leven, brengt me weer bij mijn positieven
… en zet me aan het denken. Hoe kan dat nou, 400 gulden?? Wat kan zo'n man zich dan nog
permitteren? Hij gaat dus zeker weer geen kijkgeld betalen.

Volgende zaak: mishandeling na drankgebruik. Nou ja, als je 30 tot 40 glazen - en volgens de
"gebruiker" konden het er ook een paar meer zijn - tenminste nog gebruik kunt noemen. Ik
kreeg niet de indruk dat de man ook maar een greintje spijt had van zijn gedrag, sterker nog
hij bleef zeggen dat de slachtoffers hem hadden uitgescholden en zelfs als eerste aangevallen.
Zouden die 140 uur dienstverlening, die als straf werd opgelegd, werkelijk enig nut hebben?
Ik kan het me niet voorstellen. Ik denk dat die man zich vreselijk verongelijkt voelt en de
volgende keer nog agressiever zal optreden.
Vervolgens verscheen er een koffieshophouder uit Dedemsvaart (daar ook al?) op het tapijt op
verdenking van dronken rijden. Hij had de ademanalysetest geweigerd en beweerde bij hoog
en laag dat hij niets had gedronken. Waarom hij dan die test had geweigerd vroeg de rechter.
Dat kon hij zich niet meer herinneren, hij had zo hard gewerkt dat hij zich helemaal niets
meer kon herinneren. Hij raakte zijn rijbewijs kwijt. Daar kon ik het wel mee eens zijn, kan
hij tenminste niet meer rijden. Dat hij zonder auto zijn shop zou moeten sluiten leek mij een
kletsverhaal, net als de hele rest van zijn verweer trouwens. Deze jongeman maakte op mij
een totaal verwarde indruk. Stoned als een garnaal? De rechter informeerde er niet naar.
Een klandestiene radiozender vormde het onderwerp van de volgenfde zaak. Als ik onderweg
door het land wel eens aan de knop van mijn autoradio draai hoor ik tientallen van dat soort
zenders en meestal vind ik ze leuk om naar te luisteren. Dat het verboden was wist ik eigenlijk
niet. Maar goed, het mag dus niet om allerlei ingewikkelde redenen en dus wordt de
overtreder bestraft met een boete van 2000 gulden waarvan de helft voorwaardelijk en een
proeftijd van twee jaar. Bij het verlaten van de zaal riepen een paar fans vanaf de tribune
aanmoedigingen om weer snel in de lucht te komen. Daarna nog een klandestiene zender, die
veroordeeld werd tot slechts 500 gulden boete omdat het de eerste keer was. Die 500 gulden
maakte kennelijk geen enkele indruk, want de jongeman zei tegen de rechter dat hij nog niet
wist of hij ermee op zou houden, want het was nu eenmaal zijn hobby. Dus ook hier hielp
straffen niet.
Een beetje zielige buitenlander had een prijskaartje bij V & D veranderd van 99 in 59 gulden
en was gesnapt door een bedrijfsrechercheur. De bewijzen en de aanklacht van de officier van
justitie waren zo slapjes dat zelfs ik aanvoelde dat hier alleen maar vrijgesproken kon worden,
wat dan ook gebeurde. De heroïnedealer waarmee de ochtend werd afgesloten was in mijn
ogen zo schuldig als wat, maar de processen verbaal en het verhaal van de aanklager zo vaag
en onvolledig dat ook hier geen straf volgde (schuldig zonder toepassing van straf, wat is dat
eigenlijk?).
Al met al een zeer leerzame ochtend, alleen wat mij betreft met een negatief eindresultaat.
Tijdens de zitting bekroop mij al het gevoel dat dit straffen weinig tot niets uithaalt, natuurlijk
het recht moet zijn loop hebben, maar worden de gestraften er beter van of leren ze er iets
van? En nu ik dit allemaal nog eens opschrijf raak ik er van overtuigt dat als ik de wereld wil
verbeteren ik beter een andere studie kan kiezen. Het spijt me voor de vereniging Recht Even
Redig maar ik ga iets van psychologie of pedagogie doen. Hopelijk wil de redactie dit stukje
toch plaatsen anders heb ik dat ook nog voor niets geschreven.
Eerste stukkie
Sara

Belofte maakt schuld. Voordat ik begin, nog even TV kijken. Het is de week vóór de top in
Amsterdam en ik zag net een prachtig stukje cabaret vanuit de Tweede Kamer. De heer
Weisglas - in gedachten noem ik hem altijd kabouter Weisneus uit Madurodam - deelt mede
dat hij nog niet weet of de VVD het Verdrag van Amsterdam zal goedkeuren!! Dat zal,
meneer de veurzitter, afhangen van de uiteindelijke inhoud. Ach gut. Kok serveert hem af met
de mededeling dat hij nu met lood in de schoenen naar Amsterdam gaat. Zoiets maakt mijn
hele dag goed.
Maar daar wilde ik het helemaal niet over hebben. Sys-tentamens, daar wil ik het over
hebben. Vorige week was het weer zover. Mijn tweede sys-tentamen en het was nog erger dan
het eerste. Een wortelkanaalbehandeling bij de tandarts, naar de rapportenbespreking van mijn
oudste dochter, ik geef er allemaal niets om in vergelijking met een sys-tentamen. Als ik
binnenkom, licht transpirerend, en die vriendelijke mevrouw vraagt me om mijn
legitimatiebewijs en oproepkaart moet ik me vermannen om niet hard hollend weg te lopen en
in de eerste de beste kroeg me helemaal vol te laten lopen. Het feit dat er in geen velden of
wegen zo'n etablissement is te bekennen geeft me de moed om te blijven staan. Met trillende
handen draag ik mijn credentialen over aan de vriendelijke mevrouw, die mij even
doordringend aankijkt. Per slot van rekening kan iedereen wel beweren dat zij Sara heet en
hier alleen maar komt voor een sys-tentamen. Nadat ook de computer zijn fiat geeft aan mijn
aanwezigheid - waarschijnlijk heeft ie groen licht gekregen uit Heerlen, Den Haag en
Franeker (mijn geboorteplaats) - mag ik naar de slachtbank aan de andere kant van het glas.
Maar niet nadat de vriendelijke mevrouw me er nog even op attent had gemaakt dat mijn tas -
nee, ook niet uw handtas - niet mee naar binnen mocht. Ik zit dan nog niet op mijn stoel, maar
al mijn poriën staan wijd open, en ik weet zeker dat ik dat niet verborgen kan houden. Zo
ongeveer moet een vrouw zich voelen die haar man in de gevangenis bezoekt voor het
wekelijkse gesprek vanachter een dichte gesloten ruit, bespied door een vriendelijke
bewaakster en een batterij videocamera's. Nadat ik me ervan overtuigd had dat er zich hier -
althans niet zichtbaar - geen camera's bevonden, ging ik op een stoel op de achterste rij zitten.
Toen ik op durfde te kijken keek ik recht in het vriendelijke gezicht van de sys-mevrouw die
me bemoedigend toeglimlachte. De vragen heb ik nauwelijks gelezen, de abceetjes op intuïtie
over de vakjes verdeeld, en alles snel ingeleverd. "Dat is vlug", zei de mevrouw. "Het viel me
mee", loog ik met knikkende knieën want over enkele ogenblikken zou ik door de mand
vallen. "U heeft een zes, proficiat!" Ik weet niet meer hoe ik ben thuis gekomen, ik kan me
van niet één stoplicht herinneren welke kleur het stond uit te stralen, maar binnen een kwartier
trok ik mijn eigen veilige voordeur achter me dicht en een half uur later was die heerlijke fles
Bourgogne helemaal leeg. Mijn man heeft me naar bed gedragen. De schat.
Gesprek met Carla Teunissen
Wim Offermans
Een advertentie in het blad van de Vereniging van academisch gevormde vrouwen - waarvan
ik lid ben - was tien jaar geleden de aanleiding om bij de Open Universiteit te solliciteren. Ik
had zeven jaar les gegeven aan de HEAO hier in Zwolle en wilde graag wat anders. Het eerste
telefoontje naar de OU vergeet ik nooit. Ik viel met de deur in huis met de mededeling dat ik
negenenveertig jaar was en ze maar moesten zeggen of dat een belemmering vormde, dan kon
ik me de moeite van een sollicitatie besparen. "Mevrouw Teunissen", zei André v.d. Akker -
want die had ik aan de lijn - "als ik u vertel dat onze oudste leerling 88 is, kan 49 voor een
studiebegeleider zeker niet te oud zijn". Toen solliciteerde ik dus en werd aangenomen. Op 15
juli is dat precies tien jaar geleden. De heren Zwerwer en Klemann waren mij al voorgegaan.

Zij gaven respectievelijk strafrecht en privaatrecht, zodat ik administratief- en bestuursrecht
kreeg. Later moest ik ook milieurecht gaan begeleiden, maar reeds na twee jaar viel dat weer
af, omdat het landelijk werd gegeven. Toch heb ik daar veel plezier aan beleefd want mijn
belangstelling voor de juridische kanten van het milieuprobleem was voorgoed gewekt. Ik ben
nog steeds lid van de Vereniging milieu en recht in Utrecht en nu ik er zo over nadenk, zou
dat ook wel iets voor de toekomst kunnen zijn. Lijkt me wel interessant, de bijeenkomsten van
die vereniging geven mij als jurist veel genoegen en zo hou ik nog enige voeling met het
rechtenwereldje. Nee, ik geloof niet dat het goed is om alle banden met je verleden in één keer
door te snijden. Daarom werk ik ook al zeer bewust een jaar lang naar mijn afscheid van de
OU toe door steeds weer een beetje af te stoten.
's-Hertogenbosch is mijn geboortestad en daar ben ik ook opgegroeid. Na het gymnasium ging
ik naar de katholieke universiteit in Nijmegen om geschiedenis te studeren. Dat hield ik na
een jaar voor gezien en ik ging de verpleging in, hetgeen erg goed beviel. Helaas bleek ik
chronisch exceem aan mijn handen te krijgen en na anderhalf jaar moest ik noodgedwongen
stoppen. Vervolgens naar Schroevers voor een secretaresse-opleiding. Na enige tijd voor een
zeer knorrige baas gewerkt te hebben, wat weinig voldoening gaf, besloot ik weer te gaan
studeren: in Nijmegen, maar nu rechten. Daar ik inmiddels 24 jaar oud was en mijn ouders de
studie moesten betalen, heb ik alles op alles gezet en studeerde binnen vier jaar af. Op de
Griffie van de provincie Gelderland - bij de Kamer voor Geschillenbehandeling - kreeg ik
mijn eerste baan. Ik weet nog goed dat ik beschikkingen moest voorbereiden in het kader van
de bijstandswet. Die wet was toen nieuw en er bestond nog geen of heel weinig jurisprudentie
zodat ik me heerlijk heb kunnen uitleven bij het formuleren van de gronden, waarmee de
beschikkingen onderbouwd werden.
Na mijn rechtenstudie had ik me ook in de politiek gestort, wat resulteerde in een
onverkiesbare plaats voor de KVP op de lijst voor de Tweede Kamer en iets later een
verkiesbare plaats op de lijst voor de gemeenteraad van Nijmegen, inmiddels voor het CDA.
Ondertussen was ik gehuwd en moeder van een zoon en een dochter. Mijn man kon in
Nijmegen geen baan krijgen - hij was zenuwarts - en zo zijn we in Zwolle terechtgekomen.
Het gemeenteraadlidmaatschap kwam hiermee te vervallen.Ook hier was ik nog enige tijd
politiek actief. Buitenshuis werken beperkte ik tot een part-time baan in het onderwijs, omdat
de kinderen mijn aandacht nodig hadden. Nee, samen gezinstaken delen was niet haalbaar.
Dat is nu soms anders en dat is maar goed ook. Laatst was ik op een bijeenkomst van het
studentendispuut Taboe - dat ik nog mede heb opgericht - waar over dit onderwerp
gediscussieerd werd door een aantal vrouwen van mijn leeftijd en studenten. Dan slaan
sommige jonge dames toch iets te ver door, vind ik, wanneer ze zeggen een volwaardige
carrière te willen én drie of vier kinderen. Om dit mogelijk te maken eisen ze vervolgens van
de overheid allerhande voorzieningen. Dat lijkt me niet reëel en desgevraagd zei ik toen dat
dan toch ook de partner aan de beurt was om een bijdrage te leveren.
Wat ik als positief heb ervaren aan mijn werk bij de OU? Nou dat is heel wat. Op de eerste
plaats de collegiale verhoudingen binnen het team. Door de kleine groep leer je elkaar goed
kennen en is er veel medeleven, ook privé. Ook het contact met studenten overstijgt vaak het
zakelijke. Met volwassenen werken is voldoeninggevend, niet alleen vanwege hun motivatie,
maar ook omdat je al adviserend je levenservaring kunt inzetten. Waar bijvoorbeeld een
vrouw die gehuwd is en kleine kinderen heeft bij haar studie mee te maken krijgt, was voor
mij invoelbaar en bespreekbaar.

Echt negatieve ervaringen heb ik niet gehad bij de OU of het zou moeten zijn dat ik van
mening ben dat nogal wat studenten zichzelf overschatten. Het komt voor dat mensen met een
duidelijk te geringe vooropleiding aan een universitaire opleiding willen beginnen. Wanneer
ik na een gesprek een negatief advies geef en hen voorstel eerst een cursus op een iets lager
niveau te proberen, zie je dat mensen dat advies vaak naast zich neerleggen en het toch
proberen. Na ongeveer een jaar gaat dat meestal fout, wat ik jammer vind van de tijd en het
geld. Geen negatieve ervaring maar wel enerverend waren de vele beleidsveranderingen bij de
OU, alhoewel dat natuurlijk overal speelt. Ik wil graag van de gelegenheid gebruik maken om
te zeggen dat ik hierin vanuit Heerlen - en dan met name door Tonny Starre - erg goed ben
begeleid en voorbereid. Op haar directieven kon ik blind varen.
"Samen met vrouwen iets doen" loopt als een rode draad door mijn leven. Zo zat ik in mijn
studententijd bij het roeien in de dames-acht van Nijmegen en heb toen ook op de Bosbaan
geroeid. Welnu, enkele jaren geleden ben ik samen met enkele andere vrouwen hier in Zwolle
weer begonnen. Je kunt ons elke dinsdagmorgen bezig zien op het Zwarte Water met
inmiddels zo'n dertig andere dames! En niet alleen in de zomer bij mooi weer, nee ook 'swinters
en in weer en wind. Alleen als het vriest gaat het niet door, niet omdat wij daar niet
tegen zouden kunnen maar omdat de boten er niet tegen bestand zijn.
Reizen is een andere grote passie van me en daar krijg ik nu eindelijk meer tijd voor. Zo
bereid ik momenteel samen met mijn partner een reis naar India voor. Dat gaat deze winter
gebeuren.
Behalve reizen en roeien speel ik dwarsfluit. Iedere week repeteer ik samen met vier andere
vrouwen. De laatste twee jaar heb ik zelfs weer les genomen. Liefde voor de muziek deel ik
met mijn dochter Els. Els is onderwijzeres en geeft les op een LOM-school van antroposofen
in Amsterdam; haar hart gaat tevens uit naar zingen, maar dan wel in de sfeer van de lichte
muziek. Zo heeft ze al zingend het afscheid van Ita Gunnink omlijst.
Recht Even Redig bestaat gelukkig nog en dat geeft voldoening. Toendertijd heb ik geholpen
de vereniging op te richten omdat ik er van overtuigd was dat er behoefte aan bestond. Ik blijf
zeker lid en verheug me nu al op het jaarlijkse uitstapje naar Den Haag. Wie weet lever ik ook
nog eens een bijdrage aan Recht Op!
Kroongetuigen
Wim Offermans
Op 12 juni was mr. S Zwerwer, advocaat-generaal bij het Gerechtshof te Leeuwarden en oud
docent Strafrecht van de OU Zwolle, te gast bij Recht Even Redig voor zijn jaarlijkse lezing.
Ongeveer een kwart van de leden gaf acte de presence. Deze avond zou gaan over
"kroongetuigen" en over het al dan niet toegestaan zijn van deze getuigen in het strafrecht. Dit
alles naar aanleiding van het proces tegen Johan V. alias De Hakkelaar.
De criminele wereld, waarin Johan V. in ons land één van de topfiguren is, is een afspiegeling
van de zakenwereld. De onderwereld zal de enorme sommen misdaadgeld dan ook beleggen
in de bovenwereld. Dit gebeurt met de hulp van enkele tientallen advocaten die hun kunde en
diensten aanbieden om die beleggingen mogelijk te maken. In ons land worden vele
bedrijven, dikwijls zonder het zelf te weten, gefinancierd door de misdaad. En die misdaad
bestaat al lang niet meer alleen uit de handel in drugs. Vrouwen en jonge jongens vormen de

laatste jaren een zeer lucratieve handelswaar terwijl liquidaties, mits voldoende betaald, op
bestelling worden uitgevoerd.
Deze onderwereld moet worden bestreden met ons Strafrecht, een gesloten systeem, dat wil
zeggen dat alles wat strafbaar is keurig omschreven staat - en alles wat niet omschreven staat
derhalve niet strafbaar is - in het wetboek van Strafrecht en de regels over opsporing,
bewijsvergaring en procesrecht alle beschreven staan in het wetboek van Strafvordering. Dat
gesloten systeem is echter slechts theorie want heel veel zaken, met name in de opsporing,
zijn niet geregeld. Bijvoorbeeld het direct afluisteren met behulp van een richtmicrofoon en
het volgen van een verdachte is nergens geregeld, waardoor bewijs dat op deze manier is
verkregen al gemakkelijk door een verdediger als "onrechtmatig" bestempeld zal worden.
Ook het fenomeen "kroongetuige" komt in het strafprocesrecht niet voor en was in het proces
tegen de Hakkelaar dan ook het spilpunt van de strijd tussen het OM en het dreamteam van de
verdediging.
Wat was er precies aan de hand? Het OM had gebruik gemaakt van, volgens de verdediging,
kroongetuigen Abbas en Karremans. De heren A. en K. hadden inderdaad, in ruil voor
strafvermindering, zeer belastende verklaringen afgelegd tegen hun vroegere compaan Johan
V. Zonder deze verklaringen had het OM het bewijs tegen V. niet rondgekregen. Het
gebruikmaken van kroongetuigen - daar het nergens in het Strafrecht is geregeld - was
volgens de verdediging dus onrechtmatig.
Het OM beweerde echter dat hier geen sprake was van kroongetuigen, maar slechts van een
"deal" met criminelen. Uit onderzoek in een aantal Europese landen die het begrip
kroongetuige wel kennen bleek dat de "gemiddelde" definitie van een kroongetuige was: "een
boef die door informatie te verschaffen vrijgesteld wordt van straf." Hier was echter slechts
sprake van strafvermindering en dus niet van kroongetuigen maar van deals met criminelen.
En deze deals worden al sinds een uitspraak van de Hoge Raad van 1 juli 1983 geaccepteerd
en dus is er eigenlijk niets nieuws onder de zon. De rechtbank ging met deze redenatie van het
OM mee en sprak zelfs over "ongeschreven regels van het strafprocesrecht". De tekst tussen
aanhalingstekens staat letterlijk in de overwegingen van de rechtbank in het Hakkelaar-proces
dat binnenkort wordt gepubliceerd. Ongeschreven regels: dus niks gesloten systeem!
Met mr. Zwerwer zijn wij zeer benieuwd hoe straks het Hof in hoger beroep en daarna
ongetwijfeld de Hoge Raad in cassatie over deze uitleg zullen oordelen.