Fost Plus Sorteren

Recyclage?
Natuurlijk!
Ontdek
het nieuwe leven van
uw verpakkingsafval

Recyclage? Natuurlijk!
Glazen of plastic flessen, bokalen, kartonnen dozen, papieren zakken, conservenblikken of
drankblikjes… de huishoudelijke verpakkingen maken deel uit van ons leven van alledag.
Ze beschermen onze producten en vergemakkelijken het vervoer ervan, en voedingswaren
blijven zo beter bewaard.
Maar wat gebeurt ermee als ze leeg zijn? Gelukkig zijn er veel mogelijkheden. Momenteel
worden de meeste huishoudelijke verpakkingen gesorteerd en komen ze op duizend en één
manieren weer in de economie terecht. Vandaag verpakkingen, morgen speelgoed, kledij,
bloempotten… of nieuwe producten!
Om de recyclage van een zo groot mogelijk aantal huishoudelijke verpakkingen te vergemak-
kelijken, werken talrijke partners samen: bedrijven, overheidsinstellingen… en natuurlijk u en ik,
de burgers. FOST Plus is een van deze partners. Het is een initiatief van de industrie met als
voornaamste rol de financiering, coördinatie en promotie van de selectieve inzameling,
de sortering en de recyclage van het huishoudelijk verpakkingsafval.
Sorteren en recyclage maken integraal deel uit van onze levensvisie en van de economische
activiteit van onze gewesten. Maar…
Hoe wordt het verpakkingsafval gesorteerd alvorens het gerecycleerd kan worden?
Hoe wordt het materiaal voorbereid om het te kunnen integreren in een productieproces?
Welke voorwerpen worden geproduceerd met gerecycleerd materiaal?
Een antwoord op deze vragen vindt u in deze brochure evenals op onze website
www.fostplus.be
Voortaan spreekt het vanzelf: Recycleren? Natuurlijk!
Enkele cijfers over België…
• Meer dan 6.500 bedrijven zijn lid van FOST Plus!
• Ongeveer 92% van de burgers sorteert zijn verpakkingen!
• Vorig jaar werd per inwoner 104 kg huishoudelijke verpakkingen en oud
papier ingezameld en gerecycleerd.
• In 2000 werd 551.512 ton huishoudelijke verpakkingen gerecycleerd.
Europa en
de recyclage van
huishoudelijke
verpakking
Elk jaar produceren
de lidstaten bijna 2 miljard
ton diverse soorten afval.
De recyclage ervan is dus
een zeer belangrijk punt.
Elke Europeaan
produceert elk jaar
tussen 250 en 620 kg
huishoudelijk afval.
Vijfentwintig tot dertig
procent van dit afval
bestaat uit huishoudelijke
verpakkingen.
Elf Europese landen
coördineren hun
inspanningen in de
vereniging Pro Europe.

WAT PRODUCEERT MEN
MET HET GERECYCLEERDE
PAPIER-KARTON?
Gerecycleerd papier en karton
worden gebruikt voor drukwerk
(dagbladen, tijdschriften, enz.),
als schrijf- of tekenmateriaal
(blokken of schriften, tekenpapier),
voor de schoonmaak
(keukenrollen) of als hygiënisch
materiaal (toiletpapier, zakdoeken,
enz.). Ze worden ook gebruikt
voor de productie van verpakkings-
of golfkarton, kokers,
buizen of cellulaire opberg-,
transport- of beschermingsvakken.
Andere originele producten, zoals
gezelschapsspelen, binnenwanden,
uitstalmaterialen, staanders,
papiermanden en zelfs kantoormeubelen
zoals schermen,
bureaus, tafels of zetels worden
soms ook vervaardigd van dit
type materiaal.
Papier-karton
Het gerecycleerde papier en karton hebben reeds een plaats
verworven in het leven van alledag. Dagbladen, schriften, kartonnen dozen...
Waarschijnlijk krijgt u elke dag gerecycleerd papier in handen!
Inzameling en persing
Na de ophaling wordt het papier in
gebruiksklare balen voor de papierfabrieken
geperst. Eerst wordt het echter gesorteerd
op basis van de kwaliteit. «Bont» papierkarton
wordt bij voorkeur gebruikt voor de
productie van verpakkingen, terwijl oude
kranten en tijdschriften hun weg vinden
naar nieuwe kranten en tijdschriften. Oud
papier van betere kwaliteit wordt verwerkt
in de fabrieken van hygiënisch papier en
van grafisch papier.
«Pulping»
De recyclage van het papier omvat
verschillende fasen. Eerst worden de vezels
in suspensie gebracht in water: dit is de
«pulping» die een grijsachtige brij oplevert,
die men «pulp» noemt. Deze wordt gezuiverd
waarbij alle ongewenste elementen, zoals
lak, nietjes, vernis, lijmresten, stukjes plastic,
touwtjes, enz. worden verwijderd.
«Ontinkting» en
selectie van de vezels
De productie van bepaalde papiersoorten
(b.v. sanitair papier) vergt gewoonlijk een
bijkomende behandeling, de «ontinkting»,
waarbij elk inktspoor uit de pulp wordt
gehaald. Vaak wordt de ontinkte pulp nog
gebleekt. Voor sommige kwaliteitspapieren
moeten de lange vezels (uit hout van naaldbomen)
nog worden gescheiden van de
korte vezels (uit hout van loofbomen).
Fabricage
De papierpulp wordt dan naar de papiermachine
geleid. Hier laat men ze uitdruipen
en wordt ze samengeperst en gedroogd.
Uiteindelijk doorloopt ze verschillende
afwerkingen naargelang van het papiertype.
Een papiermachine kan meer dan
400.000 ton papier per jaar produceren.
De voordelen en de beperkingen van de recyclage van het papier
De productie van papierdeeg op basis van oud papier vergt slechts weinig energie.
Er wordt eveneens veel aandacht besteed aan de waterkringloop. Waar mogelijk, probeert
men in een gesloten waterkringloop te werken en het proceswater te hergebruiken.
Men verbruikt daardoor slechts 3 tot 8 m3 water per ton gefabriceerd papier.
Toch kan papier niet oneindig worden gerecycleerd, omdat de kwaliteit van de houtvezel
bij elke behandeling vermindert. Het kan slechts twee tot vijf keer worden herbruikt
en een aanvoer van verse vezels is permanent vereist.
Nieuwe of gerecycleerde vezels vullen elkaar dus aan.

WAT PRODUCEERT MEN
MET DE GERECYCLEERDE
PET EN HDPE?
PET vindt talrijke toepassingen
in de textielsector en wordt daar
onder meer gebruikt voor het
opvullen van jassen, slaapzakken,
enz., voor het maken van kledingstukken
zoals polar pull-overs,
sweatshirts en T-shirts, mutsen,
handschoenen, sjaals of voor
het fabriceren van tapijten.
Andere courante toepassingen
zijn flessen en flacons, industriële
of voedingsfolie, potten,
bindstrips, clips, jojo’s, verpakkingsblisters,
enz.
Met gerecycleerde HDPE worden
bussen, opbergbakken, kisten,
rekken, vuilnisbakken, containers,
mandjes, leidingen, kabelkokers,
wikkelingen, paletten, wanden,
pijpen, buizen, enz. geproduceerd.
Plastic flessen
en flacons
Gerecycleerde plastics? Enkele jaren geleden geloofde niemand dat
dit mogelijk was. Vandaag is het een goed uitgewerkte techniek die vaak
verbluffende nieuwe voorwerpen oplevert!
Selectieve inzameling
en sortering
Niet alle plastics zijn recycleerbaar in goede
economische en ecologische omstandigheden.
Daarom worden in het kader van
de geïntensifieerde FOST Plus-projecten
enkel plastic flessen en flacons gesorteerd
die geschikt zijn voor recyclage.
De verschillende materialen (kleurloze PET,
gekleurde PET, helderblauwe PET en
HDPE) worden manueel gescheiden in
gespecialiseerde sorteercentra.
Proces
Er worden verschillende processen gebruikt
voor PET en voor HDPE.
PET De PET-verpakkingen zijn vooral
flessen voor mineraal water of andere
koolzuurhoudende dranken. Ze ondergaan
verschillende fases, met als voornaamste
bewerkingen het vermalen, het wassen en
het verwerken tot zeer zuivere schilfers.
Naargelang van het eindproduct worden
meerdere klassieke verwerkingstechnieken
Dubbel voordeel van de recyclage
gebruikt: spinnen, extrusie, kalandering,
injectie, blazen, enz.
HDPE
Na de sortering worden de
HDPE-flacons vermalen, gewassen en
daarna verwerkt tot gebruiksklare korrels.
Na een correcte regeneratie kan HDPE
worden gebruikt voor dezelfde toepassingen
als het oorspronkelijke HDPE. De ophaling
en de sortering moeten dus zeer zorgvuldig
worden uitgevoerd, zodat het materiaal al
zijn eigenschappen behoudt.
Economisch en ecologisch werd aangetoond dat het recycleren van flessen en flacons
van PET of HDPE meer voordelen opleverde dan het gebruik van nieuw plastic:
er wordt minder energie verbruikt en men vermijdt
bovendien de kosten en de lasten van het storten of van het verbranden.
Dubbel voordeel dus van de recyclage:
men bespaart grondstoffen en energie, en men vervuilt minder!

WAT PRODUCEERT MEN
MET HET GERECYCLEERDE
GLAS?
Zoals reeds vermeld, wordt
het gerecycleerde glas slechts
gebruikt voor de productie
van nieuwe glazen producten,
vooral flessen, flacons, potten
en bokalen, voor de grote
voedingsdistributie en voor
de verpakking van industriële
vloeistoffen.
Glas
Glas is 100% recycleerbaar… en dit tot in het oneindige.
Op voorwaarde dat het correct gesorteerd is aan de bron... Bij u dus.
Selectieve inzameling
Het glas in de glascontainers wordt
opgehaald met speciale vrachtwagens.
De glascontainers zijn uitgerust met een
wegklapbare bodem, waardoor het glas
vlot in de vrachtwagen kan worden gestort.
Deze vrachtwagens zijn op hun beurt aangepast
aan de verschillende soorten van
containers voor wit en gekleurd glas. In het
recyclagebedrijf lost de vrachtwagen zijn
lading gescheiden en op twee opslagplaatsen.
Een zeer belangrijke
sortering!
De zuiverheid en de puurheid van de kleur
zijn zeer belangrijk voor de recyclage van
het glas. Wit glas mag niet worden
gemengd met glas met een andere kleur.
Onzuiverheden zoals faience, zandsteen,
porselein, ijzer, aluminium, plastic, ondoorschijnend
glas zijn niet toegelaten. De aanwezigheid
van deze onzuiverheden verhoogt
de verwerkingskosten en kan aanleiding
geven tot productiefouten in het nieuwe
glas. In het ergste geval worden de ovens
beschadigd: de sortering moet dus op
draconische manier gebeuren!
Een nieuwe sortering
in de fabriek
Ondanks de zorg die de meeste mensen
die hun flessen naar de glascontainers
brengen, besteden, komt het materiaal niet
zuiver aan in de fabriek. Het gros van
de onzuiverheden wordt er manueel verwijderd.
Daarna wordt het glas gebroken in
scherven van 5 tot 60 millimeter. Sommige
fabrieken zijn uitgerust met technologische
systemen om het glas te scheiden van de
onzuiverheden en zelfs om de glasscherven
per kleur te scheiden. Met behulp van magnetische
«scheiders» worden ijzerhoudende
materialen uit de stukken glas gehaald.
De niet-ijzerhoudende metalen worden
verwijderd door wervelstroomscheiders.
De voordelen van de recyclage van het glas
Dankzij de steeds groeiende toepassing van gebruikt glas in de glasindustrie,
kan men de hoeveelheid soda - gebruikt om het smeltpunt te verlagen -
verminderen met meer dan twee derden, en kan men de hoeveelheid energie die
vereist is voor de productie van het nieuwe glas, verminderen met meer dan 25%.
Minder verspillingen en minder glas op de stortplaatsen.

WAT PRODUCEERT MEN
MET GERECYCLEERD STAAL
EN ALUMINIUM?
Het gerecycleerde staal wordt
gebruikt voor conservenblikken,
thee- en koffiedozen, siroopbussen,
industriële dozen en
bussen, verpakkingen voor schoonheidsproducten,
luchtverversers,
insecticiden, onderhoudsproducten,
enz. Het staal wordt
natuurlijk ook gebruikt voor de
productie van onderdelen van
voertuigen, van elektrische huishoudtoestellen,
in de bouw, enz.
Er is bijzonder veel vraag naar
gerecycleerd aluminium uit
huishoudelijke verpakkingen.
De aluminium gietblokken
zijn bestemd voor de fabricage
van blikken voor voeding,
maar ook voor andere sectoren
zoals het transport, de bouw,
de huishoudtoestellen, enz.
Metalen
De schroothandel is het oudste recyclagenetwerk ter wereld. Vandaag wordt het
ruwe staal altijd met meer dan 40% oude metalen geproduceerd. De recyclage
van aluminium maakt zelfs een besparing van 95% mogelijk van de energie
die vereist is voor het oorspronkelijke proces op basis van ertsen!
Proces
De metalen worden gesorteerd in sorteercentra
met behulp van magnetische scheiders
(om de ijzerhoudende metalen te isoleren)
en van wervelstroomscheiders (om de aluminium
voorwerpen te isoleren). In de volgende
etappe worden de balen uit het sorteercentrum
verkleind tot schroot voor de staalproductie
of tot smeltklaar aluminium.
Zonder een onderscheid te maken tussen
de oorsprong van het schroot, wordt op
wereldniveau een gemiddeld recyclageniveau
van 55% gehaald!
Staal
Het staalschroot wordt naar de convertor of
naar de elektrische oven van de staalfabriek
geleid. De convertor verwerkt het
gietijzer van de hoogoven tot staal, waarbij
het schroot dienst doet als koelmiddel.
De elektrische oven smelt het schroot
tot nieuw staal. Daarna wordt dit staal
doorlopend gestort in de vorm van blokken
of cilinders, naargelang van het gewenste
eindproduct (plat of lang product).
De blokken worden meerdere keren gewalst
en omgevormd tot folie, al dan niet bekleed
(met zink, tin of verf).
Aluminium
Het aluminium wordt gesmolten in speciale
ovens en in gietblokken gegoten.
De voordelen van de recyclage van de metalen
Het staalafval is een materiaal dat steeds opnieuw kan worden gebruikt zonder enig
kwaliteitsverlies. Op die manier bespaart men dus niet alleen
grondstoffen (steenkool en ijzererts), maar ook 70 tot 85% energie.
Bij aluminium bespaart men bijna 95% energie door de recyclage.

WAT PRODUCEERT MEN
MET DE GERECYCLEERDE
DRANKKARTONS?
De pulp van de drankkartons
bevat lange vezels met een superieure
kwaliteit die de primaire
papierpulp kunnen vervangen.
De papierfabrieken die met
stevige papiervezels werken,
gebruiken deze pulp voor de
fabricage van huishoudelijk
papier, schrijfpapier, omslagen,
kaarten, tekenpapier, papier
voor covers, industrieel absorberend
papier, sterk karton,
zakken van Kraft-papier, zijdepapier,
enz
De polyethyleen-aluminium
restfractie wordt eveneens nuttig
toegepast. Ze wordt omgezet
in korrels die gebruikt worden
voor verscheidene producten
in stevige kunststof. Andere
industrieën, zoals de cementfabrieken,
verwerken eveneens
polyethyleenresten, die een hoge
calorische waarde hebben, en
gebruiken het aluminium als
bindmiddel bij de fabricage van
cement. Vaak gebruiken ook de
papierfabrieken zelf de reststoffen
als energiebron om de pulp
te drogen in de papiermachines.
Drankkartons
Ze kunnen klein of groot zijn, bestemd zijn voor melk of voor fruitsap, als tussendoortje
of op uitstap,... maar drankkartons zijn een deel van ons leven van alledag
geworden. Ze zijn bovendien recycleerbaar en worden grotendeels gerecycleerd!
Sorteren
Wanneer de drankkartons terechtkomen in
de sorteercentra, worden ze gescheiden
van de andere huishoudelijke verpakkingen.
Deze sortering gebeurt manueel of automatisch.
Drankkartons zijn zeer vaak voorzien
van een fijne laag aluminium, waardoor ze
automatisch uitgesorteerd kunnen worden
(wervelstroomscheider). Bij een andere
techniek wordt een infrarooddetector gebruikt
om ze te scheiden via haar polyethyleenlaag.
Samenpersing
Na het sorteren worden de drankkartons
samengeperst in balen van 500 kilo en naar
de papierfabrieken gestuurd.
Omzetting in pulp
De drankkartons worden vaak gebruikt in
de papierfabricage. Ze worden verwerkt tot
pulp en gerecycleerd, omdat hun vezels
een zeer goede kwaliteit hebben.
De kartonverpakkingen voor dranken worden
herpulpt in een «pulper», een kuip met een
rotor (vergelijkbaar met een keukenmixer)
of een roterende trommel. Door het water in
de pulper en de roterende bewegingen van
de rotor of van de oplossingstrommel,
zwellen de vezels, worden ze gescheiden
en komen ze los van de polyethyleenaluminiumfolie.
Na het ledigen van de pulper,
gaan de vezels met het water door een zeef
of, wanneer een rotor gebruikt wordt, door
een tweede sorteertrommel die dienst doet
als zeef. Na een nieuwe reiniging wordt
de pulp gerecupereerd en opgeslagen tot ze
in de papiermachine kan worden gebruikt.
De drankkartons worden gerecycleerd
in een twintigtal papierfabrieken in Europa,
maar ook in Noord-Amerika, Australië
en Azië. De pulp van de drankkartons levert
lange vezels op van goede kwaliteit,
die kunnen worden gebruikt in plaats
van de duurdere primaire papierpulp.

Het
Groene
Punt
U hebt ongetwijfeld reeds het
«Groene Punt»-logo gezien op
de producten die u koopt. In
België houdt het «Groene Punt»
op een verpakking in dat aan
FOST Plus, erkend organisme
voor de recyclage en de nuttige
toepassing van huishoudelijk
verpakkingsafval, een financiële
bijdrage werd betaald
voor deze verpakking.
Toch mag er geen verwarring
ontstaan: het «Groene Punt»
is geen ecologisch symbool
en betekent dus niet dat de
verpakking vervaardigd werd
van gerecycleerde materialen
of dat ze automatisch selectief
zal worden ingezameld of
gerecycleerd.
De vzw FOST Plus is een vrijwillig initiatief van de
privé-sector om de selectieve inzameling, sortering
en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval te
financieren, coördineren en bevorderen.
http://www.fostplus.be
Goed gesorteerd, beter gerecycleerd
Verantwoordelijke uitgever: FOST Plus vzw, Etienne De Vos, Martinus V-straat 40, B-1200 Brussel.