nhm 07 juli2012 - Natuurhistorisch Genootschap in Limburg

130 juli 2012 jaargang 101 | 7 natuurhistorisch maandblad
Solabio. Speciale dank gaat uit naar Arnold Bakker, Jan Jeucken, Jöran
Janse, Alex Kloor, Nils van Kessel, Douwe Schut en Gert Hoogerwerf voor
hun hulp bij het verzamelen van DNA-monsters. De genetische analyses
zijn uitgevoerd door Dr. Jorg Plötner en Dr. Torsten Ohst van de Hum-
Summary
ALIEN MARSH FROGS IN SOUTHERN
LIMBURG
During field studies in 2004 and 2005, relatively
large Water frogs, whose morphological
characteristics and habitat differed
from those of native Marsh frog (Pelophylax
ridibundus), were seen at several locations
in Southern Limburg, The Netherlands.
Genetic analyses of mtDNA of one specimen
revealed a southern Balkanic origin,
which led to a more elaborate study of the
identity of Water frogs in Southern Limburg.
Recent studies in Germany and Belgium
have shown that these alien Water frogs
have to be regarded as an invasive species
threatening native amphibian populations.
The present study examined the distribution
of alien Water frogs in the Southern
Limburg region, which is the native distribution
area of two threatened amphibian
species, Midwife toad (Alytes obstetricans)
and Yellow-bellied toad (Bombina variegata).
We sampled and analysed mtDNA of 91
frogs from thirteen study sites. Forty-six
percent of the total sample (n=42) appeared
to be Marsh Frog of foreign origin, all but
one originating from the southern Balkans.
Alien frogs were collected at six of the thirteen
sites. The status of native Marsh frog
along the river Meuse is discussed.
Ten percent of the total sample
(n=8) appeared to be infected with
Batrachochytrium dendrobatidis, the fungus
which causes the infectious disease
chytridiomycosis.
Three sites with alien Marsh frogs are situated
within the native distribution area
of Midwife toad and Yellow-bellied toad,
which implies that the invasive alien Water
Frogs represent a high risk and may have
serious negative impacts on the already
threatened populations of Midwife toad
and Yellow-bellied toad, through predation,
food- and habitat competition and the
spreading of diseases like chytridiomycosis.
Therefore, populations of alien Water frogs
should be managed, preferably by eradicating
exist populations.
Literatuur
boldt-universiteit Berlijn. Dank aan Martijn
Dorenbosch en Nils van
Kessel voor het kritisch doornedoornemen van het manuscript.
l BoSCH J, i. MarTÍNEZ-SolaNo & M. garCÍa-ParÍS,
2001. Evidence of a chytrid fungus infection involved
in the decline of the common midwife toad
(Alytes obstetricans) in protected areas of central
Spain. Biological Conservation 97 (3): 331–337.
l CrEEMErS, r., 2011. Brulkikkers in Baarlo 2010-2011.
Stichting RAVON, Nijmegen.
l CroMBagHS, B.H.J.M., 2011. De brulkikker in Baarlo.
Voortgangsverslag eliminatie van een populatie
brulkikkers Lithobates catesbeianus in een particuliere
parktuin in Baarlo. Natuurbalans - Limes Divergens
BV, Nijmegen.
l CroMBagHS, B. & W. BoSMaN (red.), 2006. Beschermingsplan
Geelbuikvuurpad en Vroedmeesterpad
in Limburg 2006-2010. Natuurbalans – Limes Divergens
& Stichting RAVON, Nijmegen.
l DaSZaK, P., a. a. CUNNiNgHaM & a. D. HyaTT, 2003.
Infectious disease and amphibian population declines.
Diversity and Distributions 9 (2): 141 – 150.
l FEliX, r.P.W.H. & M. BooNMaN, 2004. Beschermde
flora en fauna A2-Beatrixhaven Maastricht 2004.
Natuurinventarisatie ten behoeve van ontheffing
op de Flora- en faunawet. Bureau Natuurbalans -
Limes Divergens BV, Nijmegen.
l garNEr, T. W. J., M. W. PErKiNS, P. goViNDaraJUlU,
D. SEgliE, S. WalKEr, a. a. CUNNiNgHaM & M. C. FiSHEr,
2006. The emerging amphibian pathogen Batrachochytrium
dendrobatidis globally infects introduced
populations of the North American bullfrog,
Rana catesbeiana. Biology Letters 2 (3): 455 - 459.
l gÜNTHEr, R., 1990. Die Wasserfrösche Europas.
Die Neue Brehm-Bücherei. A. Ziemsen Verlag. Wittenberg
Lutherstadt.
l HEiJligErS, H.W.g., 2009. Poelkikker – Rana lessonae.
In: H.J.M. van Buggenum, R.P.G. Geraeds &
A.J.W. Lenders (red.): Herpetofauna van Limburg.
Verspreiding en ecologie van amfibieën en reptielen
in de periode 1980-2008. Stichting Natuurpublicaties
Limburg, Maastricht: 232-243.
l HolSBEEK, G., J. MErgEay, H. HoTZ, J. PlÖTNEr, F.A.M.
VolCKaErT & L. DE MEESTEr, 2008. A cryptic invasion
within an invasion and widespread introgression in
the European water frog complex: consequences of
uncontrolled commercial trade and weak international
legislation. Molecular Ecology 17: 5023-5035.
l KraUS, F., 2009. Alien Reptiles and Amphibians:
A Scientific Compendium and Analysis. Springer,
New York.
l laUFEr, H. & a. SaNDTE, 2003/2004. Hinweise auf
Konkurrenz zwischen Nordamerikanischem Och-
senfrosch (Rana catesbeiana) und einheimischen
Grünfroschen bei Karlsruhe (Baden-Würtemberg).
Herpetofauna 25 (143): 17-26.
l lENDErS, a.J.W., 2009. Groene kikker complex
- Rana esculenta synklepton. In: H.J.M. van Buggenum,
R.P.G. Geraeds & A.J.W. Lenders (red.): Herpetofauna
van Limburg. Verspreiding en ecologie
van amfibieën en reptielen in de periode 1980-
2008. Stichting Natuurpublicaties Limburg, Maastricht:
216-231.
l lENDErS, a.J.W. & W. JaNSEN, 2009. Meerkikker
– Rana ridibunda. In: H.J.M. van Buggenum, R.P.G.
Geraeds & A.J.W. Lenders (red.): Herpetofauna van
Limburg. Verspreiding en ecologie van amfibieën
en reptielen in de periode 1980-2008. Stichting Natuurpublicaties
Limburg, Maastricht: 256-267.
l lyMBEraKiS, P., N. PoUlaKaKiS, g. MaNTHaloU, C.S.
TSigENoPoUloS, a. MagoUlaS & M. MyloNaS, 2007. Mitochondrial
phylogeography of Rana (Pelophylax)
populations in the eastern mediterranean region.
Molecular Phylogenetics and Evolution, 44(1): 115-
125.
l MErgEay, J., g. HolSBEEK, F. VolCKaErT & l. DE MEES-
TEr, 2011. Routinematige screening van genetische
barcodes bij groene kikkers legt verborgen invasies
bloot. De Levende Natuur 112 (2): 66-72.
l oHST, T., 2009. Allochthone Wasserfrösche in
Deutschland. Hybridschwarmbildungen zwischen
Wasserfröschen des Rana kl. esculenta-Komplexes
und eingeschleppten Formen. Südwestdeutscher
Verlag für Hochschulschriften, Saarbrücken.
l PlÖTNEr, J. & T. oHST, 2001. New hypotheses on
the systematics of the western Palearctic water
frog complex (Anura, Ranidae). Zool. Reihe 77: 5-21.
l SoWig, P., J. PlÖTNEr & K. FriTZ, 2007. Seefrosch Rana
ridibunda. In: H. Laufer, K. Fritz & P. Sowig (Hrsg.).
Die Amphibien und Reptilien Baden-Württembergs.
Eugen Ulmer KG, Stuttgart: 487-500.
l SPiTZEN - VaN DEr SlUiJS, a. M. & r. ZolliNgEr, 2010.
Risk assessment on the American bullfrog and the
fungus Batrachochytrium dendrobatidis. Stichting
RAVON, Nijmegen.
l SPiTZEN - VaN DEr SlUiJS, a. M. & W. BoSMaN, 2011.
Onderzoek naar effecten van de schimmel B. dendrobatidis
op de Geelbuikvuurpad, Vroedmeesterpad
en Vuursalamander. Stichting RAVON, Nijmegen.
l WiJNaNDS, H.E.J., 1992. Meerkikker. In: J.E.M. van
der Coelen, (red.). Verspreiding en ecologie van
amfibieën en reptielen in Limburg. Natuurhistorisch
Genootschap in Limburg / Stichting RAVON,
Maastricht / Nijmegen: 195-199.