Ontwerpbesluit rond radioactief schroot(PDF)

VERPLICHTE POORTDETECTIE EN FINANCIELE ZEKERSTELLING VORMEN CENTRALE ELEMENTE
Ontwerpbesluit rond radioactieÍ sc
Bedriiven die handelen in schroot
moeten in de toekomst de aangevoerde
metalen controleren op eventueel
aanwezige radioactiviteit èn zich financieel
indekken tegen de kosten
van verwijdering van een besmette
partii. Datzijn de twee belangriikste
elementen uit het ontwerpbesluit detectie
radioactief schroot, dat minister
Pronk kortgeleden aan het parlement
heeft gestuurd. Een gesprek
hierover met mr. Anneke van Limborgh,
hoofd afdeling straling, nucleaire
en bioveiligheid van het ministerie
vanVROM en drs.Theo Klomberg,
senior beleidsmedewerker bij dezelfde
afdeling. Beiden speelden een belangrijke
rol bij de totstandkoming
van de beleidsmatige aspecten van dit
ontwerpbesluit.
RUUD VAN ROOSIVIALEN
FOTOGRAFIE: HENK RISWICK
oor het ontwerpbesluit worden
de grotere schrootbedrijven
met jaaromzetten
van meer dan 100 ton roestvast
staal, 1000 ton aluminiumschroot
of 20.000 ton ijzerschroot verplicht
tot het meten en registreren van
radioactieve straling in schroot. De metingen
moeten worden verricht met een
poortdetector, handmeetapparatuur of
een meetapparaat in een grijper. Nadere
eisen voor scholing en registratie van de
meetresultaten zullen in een ministeriële
regeling door de ministers vanVROM en
SZW (arbeidsomstandigheden) worden
vastgelegd. Daarnaast verplicht het ontwerpbesluit
bedriiven zich in te dekken
tegen de kosten van het verwiideren van
radioactief besmet schroot, via een financiële
zekerstelling van ten minste 230.000
euro.
Kolossale hoeveelheid
Het ontwerpbesluit is een puur Neder-
Iands initiatief, waarbij niet is gewacht op
de totstandkoming van Europees beleid
of op initiatieven van de Verenigde Naties
op dit gebied. Nederland vermlt dus een
voortrekkersrol. Volgens Klomberg, senior
beleidsmedewerker afdeling straling,
nucleaire en bioveiligheid van het Ministerie
vanVROM, is dat niet verwonderlijk:
"Rotterdam heeft de grootste haven ter
wereld. Er wordt hier dus een kolossale
hoeveelheid schroot verhandeld. We kunnen
daarom niet langer wachten met regelgeving
en hebben gekozen voor de
maatregelen, opgenomen in het onderhavige
ontwerpbesluit." Van Limborgh,
hoofd van dezelfde afdeling als Klomberg,
vertelt dat het traject voor de totstandkoming
van het ontwerpbesluit ongeveer
twee jaar geleden is ingezet: "Toen
kwamen er steeds vaker berichten, dat er
besmet schroot werd aangetroffen. Er
moest dus iets gebeuren, om te voor-
Mr. Anneke van
Limborgh, hooÍd
afdeling straling,
nucleaire en
bioveiligheid van
het ministerie
van VROM.
komen dat er radioactief rnateriaal in het
milieu terecht zou komen. En daarnaast
moeten natuurlijk ook de u'erlcterners in
de branche beschermd worder.r. \\'ij ziln
toen een onderzoek gestart, onl te bekijken
hoe het toekomstige beleid eruit
moest zien. Daarbij is ook overleg gevoerd
met de branche zelf en met l'ret rlinisterie
van economische zaken. Dit onnlerpbesluit
is dus gedeeltelijk in overleg tot
stand gekomen, ook al staan er zaken in,
die de sector liever anders ltad sezien."
Buitenlandse partiien
Daarbij doeitVan Limborgh onder andere
op het principe'de vervuiler betaalt',
HermanVoskamp, directeur van de Metaal Recycling Federatie (MRF), is niet teweden
over het ontwerpbesluit detectie radioactief schroot. " Het is een slecht
ontwerp, waarvan gesuggereerd wordt dat het tot stand is gekomen in overleg
met de MRF, Nou, dat laatste is absoluut niet waar.We hebben wel regetmatig
overleg gevoerd met VROM. Maar de maatregelen, die nu worden aangekondigd,
zijn eenzijdig doorVROM doorgedrukt."VolgensVoskamp moet controle vooraleerst
bovenaan de keten worden uitgevoerd, bij de ontdoeners vÍtrl radioactief
schroot. Recyclingsbedriiven kunnen vervolgens een extraveiligheidsstap invoereR,
maar deze mogen niet financieel aansprakelijk worden gesteld voor de verwijderingskosten
van besmet schroot.Voskamp: "De overheid gaat uit van een
'normaal'bedriifsrisico. Maar daar ziin wij het absoluut niet mee eens. De ontdoeners
moeten opdraaien voor de kosten, en niet de toevallige vinders. Besmet
schroot komt altijd ongewenst binnen, en geen enkel recyclingsbedrijfzit daar
op te wachten. Wij ziin voorstander van adequate regelgeving op dit gebied. AIs
recyclingsbedrijven zich daaraan houden en volgens de regels te werk gaan,
moeten ze gewiiwaard worden van de verwijderingskosten van besmet schroot,
indien deze kosten niet op de leverancier verhaald kunnen worden."
magazine recycling benelux / nr.7 - nov.2001

oot
dat de recycling brancheonderschrijft,
maar dat is losgelaten in het ontwerpbesluit.
Bedrijven die radioactief schroot
detecteren moeten namelijk zelf opdraaien
voor de kosten van verwijdering ervan.
Van Limborgh vindt dit alleszins acceptabel:
"Bedrijven moeten goede contracten
afsluiten met hun leveranciers.
Daarin moet duidelijk opgenomen worden,
dat de kosten van verwijdering van
radioactief besmet schroot voor rekening
zijn van degene die het heeft aangeleverd.
Doen bedrijven dit echter niet, dan
draaien ze zelf op voor de verwijderingskosten."
Van Limborgh erkent dat het
voor Nederlandse recyclingsbedrijven,
die schroot in het buitenland inkopen,
soms moeilijk is om de buitenlandse leverancier
aansprakelijk te stellen voor de
verwijderingskosten van een besmette
partij. Toch is dat volgens haar ook best
wel mogelijk.Van Limborgh: "Als recyclingsbedrijven
vanuit het buitenland
een partij schroot met een bepaalde samenstelling
willen hebben, dan vormt
dat geen enkel probleem. Dat wordt allemaal
keurig in contracten opgenomen.
Bedrijven kunnen dus ook best vastleggen
dat er absoluut geen radioactief materiaal
tussen mag zitten. Desnoods kunnen
recyclingsbedrijven buitenlandse
partijen op locatie, vóór transport naar
Nederland, op radioactiviteit controleren."
Bedrijven dienen, ook in het buitenland,
schroot zeer zorgluldig in te kopen.
Senior beleidsmedeweÍker
magazine recycling benelux / nr.7 - nov.2001
bii het ministerie
drs.Theo
Mocht er toch besmet materiaal bij een
Nederlands bedrijf worden aangetroffen,
dan valt dat volgens het ontwerpbesluit
onder het bedrijfsrisico. Het bedrijf moet
dan zelf de verwijderingskosten voor zijn
rekening nemen.
Adequate controle
I(omberg merkt ook daarbij op, dat het
voor de Nederlandse overheid wijwel onmogelijk
is om in het buitenland te controleren.
Volgens hem is het daarom
noodzakelijk de verantwoordelijkheid bij
de bedrijven zelf neer te leggen. "Natuurlijk
staan er in het ideale geval detectiepoorten
bij de ontdoeners van schroot.
Maar dat is voorlopig nog niet het geval.
Recyclingsbedrijven handelen met de leverancier.
Zij zijn v er antwo ordelijk voor
wat ze inkopen en moeten dus alert zijn.
En stel je eens voor dat de
Nederlandse overheid zelf
de kosten van verwijdering
van besmet schroot voor
zijn rekening zou nemen.
Ik wees dat de prikkel tot
adequate controle op radioactief
schroot voor
sommige bedrijven veel
minder zou worden."
Bedrijven kunnen zelf beslissen,
hoe de financiële
zekerstelling voor de verwijderingskosten
van besmet
schroot van ten minste
230.000 euro wordt verkregen.
Hiervoor zouden
ze een v er zekering kunnen
afsluiten of een gemeenschappelijk
fonds oprich-
van VROM, ten. Van Limborgh: "In het
Klomberg. laatste geval wordt bijvoor-
beeld per ton aangevoerd schroot een
toeslag betaald. Op die wijze wordt dan
een fonds gevuld dat wordt aangesproken,
als er onverhoopt radioactief
schroot opgeruimd moet worden bij een
van de participerende bedrijven. Maar
een individueel bedrijf kan zich wellicht
ook verzekeren tegen de kosten van verwijdering.
In Duitsland bestaan daar
sinds kort mogelijkheden voor. Wij voeren
nu een studie uit naar de diverse alternatieven
die er zijn. Vervolgens kunnen
bedrijven zelf beslissen, hoe ze invulling
willen geven aan de financiële
zekerstelling."
DeÍinitieve verwiidering
Het bedrag van 230.000 euro is overigens
niet zo maar willekeurig gekozen. Het
zijn de kosten voor het opslaan van één
container met besmet materiaal bij de
CO\RA. "Wij gaan uit van één besmette
container per duizend stuks," zegtVan
Limborgh. "Een bedrijf, dat dus jaarlijks
duizend containers verhandelt, moet beschikken
over een financiële zekerstelling
voor 230.000 euro. Verhandelt een bedrijf
tweeduizend containers, dan wordt het
bedrag van de zekerstelling tweemaal zo
hoog."
De kosten voor de financiële zekerstelling
moet de branche zelf dragen.VolgensVan
Limborgh zullen die niet gesubsidieerd
worden. "Wel heeft de minister van
VROM in zijn brief aan de TWeede Kamer
toegezegd een deel van de kosten te dragen.
Dit kan bijvoorbeeld iets in de vorm
van een bijdrage voor de inrichting van
een centraal terrein zijn, waar containers
met besmet schroot tijdelijk kunnen worden
opgeslagen. Dit dan in afi,vachting
van de definitieve verwijdering ervan."I