UIT EN THUIS AMICALEMENT VOTRE - Imso.be

www.imso.be
TWEEMAANDELIJKSE UITGAVE
Nr. 5 - 28 ste Jaargang
September - oktober 2008
REVUE BIMESTRIELLE
N° 5 – 28 ième Année
Septembre - Octobre 2008
UIT EN THUIS
AMICALEMENT VOTRE
Verantwoordelijke uitgever :
Editeur Responsable :
België – Belgique
P.B.
1820 Steenokkerzeel
2/3432
IMSO-team Uitgiftekantoor :
Vanheylenstraat 16 Bureau de distribution :
1820 Melsbroek 1820 Steenokkerzeel

IMSO 2008/5
INHOUDSTAFEL
Overzicht 3
Nieuws 4
Verslag R.I.M.S. congres 2008 5
Op de Wip 9
Interview met Pol Heughebaert 10
Uitslagen puzzel et sudoku 13
Daguistap naar Bokrijk 16
In memoriam Luc Simons 17
Dialoogvergadering van 23 september 2008 18
Feestkalender 2009 24
Verjaardagen ‐ anniversaires
// SOMMAIRE
Rapport du congrès du RIMS en 2008 31
Luxe et divertissement à la côte belge 35
Travailler pour les personnes S.E.P. 37
Réunion du groupe Dialogue du 38
Calendrier 2009 41
Résultat sudoku 42
Solutions Puzzle 47
2
29

IMSO 2008/5
OVERZICHT
Het jaarlijkse RIMS-congres vond dit jaar in België plaats. U krijgt hier de
nodige uitleg door iemand die erbij was.
Zoals elk jaar trok ook deze keer I.M.S.O. voor een dagje op reis. Het werd
het “Openluchtmuseum” van Bokrijk. Een bezoek aan en een wandeling
tussen de huisjes stond op het programma. Of het een succes werd, leest u
elders in het nummer dat vόόr u ligt.
Dat de werkgroep ‘Dialoog’ actief is, bewijst hij met een kort verslag van zijn
besprekingen.
Een rake bijdrage “Kaarsen” laat niet onverschillig.
Albert houdt een in memoriam voor zijn overleden collega,oud-kinesist
Luc Simons.
En interviews nemen we voortaan van patiënten af. En dat is boeiend.
De eerste in de rij is Paul Heughebaert.
In het Kursaal van Oostende gebeurt er af en toe ook wel eens wat. Lees.
De puzzels en sudoku’s van de nummers 3 en 4 krijgen hier hun beslag.
N.B. Vergeet niet de I.M.S.O. jaarkalender te raadplegen.
3
A.W.

Mevrouw Elsie VAN GOETHEM
Geboren te Hamme op 10 maart 1953
Overleden te Tienen op 14 augustus 2008
De heer Edouard TIELEMANS
Geboren te Mechelen op 21 september 1941
Overleden te Hever op 1 september 2008
De heer Frans VAN der PERRE
Geboren te Okegem op 7 maart 1929
Overleden te Okegem op 21 maart 2008
Geboorte- Naissance
geen
Overleden Nous ont quitté
IMSO 2008/5
4

IMSO 2008/5
Verslag R.I.M.S- congres 2008 te Leuven
Het dertiende jaarlijkse R.I.M.S. (Rehabilitation in MS)-congres werd dit jaar van
8 t.e.m. 10 mei door het Nationaal MS-Centrum Melsbroek georganiseerd en ging door
in de Universiteitshallen van Leuven. R.I.M.S. is een internationale multidisciplinaire
organisatie die een groep actieve Europese MS-centra verbindt rond het thema
revalidatie bij MS via bijeenkomsten van speciale interessegroepen (S.I.G.’s) rond
bepaalde thema’s zoals mobiliteit, blaasproblemen of sociale integratie en participatie,
en een jaarlijks congres.
Het thema van deze bijeenkomst betrof: ‘Streven naar een goede praktijk in MS-zorg en
revalidatie’ en ging door onder een stralende lentezon. Verschillende sprekers uit
binnen- en buitenland gaven voordrachten over MS-gebonden thema’s zoals de recente
medische vooruitgang in behandeling en zorg, kwaliteitscontrole, het gebruik van
klinische paden in de revalidatie, de kost van levenskwaliteit en tewerkstelling.
In de tekst die hierna volgt kan u proeven van enkele thema’s en activiteiten die aan bod
gekomen zijn.
Donderdag 8 mei
Op donderdagnamiddag konden de deelnemers een keuze maken uit een interactief
bezoek aan het Nationaal MS-Centrum te Melsbroek of één van de drie workshop in
Leuven. Voor het bezoek aan het centrum waren een veertigtal gegadigden
ingeschreven die in kleinere groepjes verdeeld werden en elk een fictieve patiënt
vertegenwoordigden. De deelnemers werden eerst door Dr. Ilsbroukx ingeleid in de
geschiedenis en de werking van het centrum, en het opzet van het bezoek. Nadien
namen zij hun rol als patiënt op en kregen het benodigde hulpmiddel om zich die
namiddag te verplaatsen. Een aan de patiëntencasus aangepast revalidatieprogramma
werd hen bezorgd, wat als leidraad diende om kennis te maken met de verschillende
revalidatiediensten (inclusief verpleging). Dit gebeurde aan de hand van het zelf ervaren
wat bepaalde behandelingsmethoden zoals o.a. rolstoeltraining, transfertraining,
hydrotherapie, neuropsychologisch onderzoek en IPV inhouden. Daarnaast bestond de
mogelijkheid om meer informatie over de therapieën en revalidatievisie te verzamelen
aan de hand van mindmap-posters in de gangen, computerpresentaties en videomateriaal
op de standen van de verschillende diensten die bemand werd door therapeuten die hun
beste Engelstalige beentje voorzetten.
Op het einde van dit bezoek stapten de genodigden uit hun patiëntenrol, kregen een
klein aandenken cadeau en werden per bus naar Leuven gebracht voor welkomstreceptie
in de Universiteitshal.
Diezelfde namiddag vonden er parallel ook drie workshops plaats in Leuven. De ene
handelde over ‘Tewerkstelling en MS’ waarbij zowel externe als interne sprekers hun
bijdrage leverden. Thema’s zoals ergonomie, cognitieve moeilijkheden en overleg met
werkgevers werden uiteengezet aan de hand van theoretische kaders en concreet
5

geïllustreerd met gevalsbesprekingen. Ook het thema “stress en stressreductie” kreeg de
nodige aandacht aan de hand van een voordracht over mindfulness. De deelnemers
kregen hierbij de gelegenheid zelf een korte geleide meditatieoefening te ervaren. De
workshop bracht heel wat stof tot inspiratie en uitwisseling teweeg op het vlak van een
tewerkstellingsbevorderende aanpak.
De tweede workshop handelde over ‘MS-urologie’. Hier werden de geïnteresseerden
ingewijd in de principes van neuro-urologie en urodynamisch onderzoek,
zenuwstimulatie als behandeling voor plasproblemen tengevolge van een
overprikkelbare blaasspier, vroegtijdige detectie en bekkenbodemspierrevalidatie.
De derde workshop handelde over ‘Technische hulpmiddelen voor mobiliteit met
praktische demonstraties van verschillende types rolwagens en een vergelijking van de
terugbetalingssystemen in de verschillende Europese landen.
Vrijdag 9 mei
Tijdens de eerste wetenschappelijke ochtendsessie verzorgden verschillende binnen- en
buitenlandse sprekers een update over de recente vooruitgang in de behandeling van
MS. Prof. Bénédicte Dubois (B) beet de spits af met een bijdrage over de huidige stand
van zaken i.v.m. immunomodulerende behandelingen, waarna Dr. François Bethoux
(USA) sprak over intrathecale baclofen o.a. bij personen met een bewaarde stapfunctie.
Dr. Guy Nagels (B) gaf tenslotte een interessante uiteenzetting over het evalueren van
cognitieve functies a.h.v. electrofysiologisch onderzoek. Al deze presentaties kregen
extra luister door hun locatie in de historische promotiezaal waar in het dagelijkse
universitaire leven de doctoraatsverdedigingen en promotieceremonies plaastvinden.
Na een koffiepauze was er een plenaire lezing geprogrammeerd met eerst een uitgebreid
overzicht over de wetenschappelijk gebaseerde aanpak van urologische problematiek
door Prof. Marianne De Seze (F). Nadien was er tijd voor een hartige broodjeslunch en
het bezichtigen van de wetenschappelijke posters die verschillende aspecten uit het
actuele revalidatieonderzoek belichtten.
In de namiddag kwam het thema ‘Goede praktijk in MS zorg’ aan bod. Christophe
Thalheim (B) stelde de website van het Europees MS-Platform voor waar bijv.
Europese aanbevelingen voor MS-behandeling en zorg gebundeld staan. Binnen deze
organisatie wordt momenteel gewerkt aan het schrijven van richtlijnen voor palliatieve
zorg in MS. Claudio Solari (I) gaf een lezing over de moeilijkheden bij het vinden van
gemeenschappelijke uitkomstparameters en meetinstrumenten om het effect van
revalidatie te vatten. Dit blijft ondanks de toename aan onderzoek op dat vlak immers
de grote uitdaging in de revalidatiegeneeskunde. An van Nunen (B) verzorgde nadien
een uiteenzetting over het Klinisch Pad dat in het NMSC ontwikkeld werd voor het
traject van revalidatie van gehospitaliseerde personen met MS binnen de conventie.
Nadien kwam mevrouw Bernadette Porter (UK) aan de beurt met een spreekbeurt over
een project van telegeneeskunde waarbij personen uit meer afgelegen gebieden in het
IMSO 2008/5
6

Verenigd Koninkrijk advies kunnen krijgen van een MS-verpleegkundige of neuroloog
door plaats te nemen in een hiervoor ontworpen cabine voorzien van computer en
videocamera. De patiënt kan online vragen stellen en zo nodig bepaalde zaken tonen.
De hulpverlener aan de andere zijde stelt bijkomende vragen of geeft opdrachten die
voor de camera moeten worden uitgevoerd, zodat vragen kunnen worden beantwoord en
de behandeling verder kan worden bijgestuurd.
Na een welkome tas koffie kwamen de SIG’s (Special Interest Groups) samen rond elk
hun specifieke onderwerpen. De SIG ‘Social Integration en Participation’ bijvoorbeeld
nam de instrumenten voor het bepalen van revalidatiedoelen onder de loupe met
bijdrages uit Spanje, Finland, Verenigd Koninkrijk en België. Deze concrete
demonstraties leverden een aanzet tot het uitwisselen van ervaringen met verschillende
methodieken in de dagelijkse revalidatiepraktijk.
Na de Algemene Vergadering werden de congresgangers uitgenodigd voor een diner
waar het internationaal gezelschap kon genieten van de heerlijke producten uit de
Belgische keuken, in het elegante kader van het Groot Begijnhof in Leuven.
Zaterdag 10 mei
Zaterdagochtend startte met een blok van platformpresentaties waarbij jonge
onderzoekers de kans kregen hun wetenschappelijke activiteiten uit de doeken te doen.
Zo werd er bijv. een interessante voordracht gegeven over de noodzaak om de
informatie die men aan patiënten geeft, ook te onderwerpen aan wetenschappelijke
toetsing zoals men voor geneesmiddelen doet. Het betreft immers een belangrijk deel
van de MS-aanpak en heeft naast een bepaald effect ook mogelijke nevenwerkingen.
Vanuit het Verenigd Koninkrijk werd een boekje voor jongeren met informatie over MS
voorgesteld. Het is bedoeld voor kinderen van personen met MS. We maakten ook
kennis met een computerpakket (Neurotrax) dat met slechts zeer beperkte input van een
neuropsycholoog, de cognitieve functies meet.
De palliatieve zorgaspecten bij MS kwamen aan bod in een voordracht over de zorg
voor personen met chronisch progressieve MS. Hier werd gesteld dat een tijdig
detecteren van de nood aan palliatieve expertise bij bijv. pijn en spasticiteit cruciaal zijn
voor een snelle en adequate aanpak van deze specifieke problematiek.
Nadien volgde nog een presentatie over het effect van T.E.N.S. (Transcutane
Electrische Zenuwstimulatie) t.h.v. handspieren op motorische functie en gestoorde
gevoeligheid in de hand. De eerste resultaten toonden een mogelijke toename van de
sensibiliteit in de hand, zonder echter een verbetering van de handfunctie.
Prof. Gisela Koebelt (F) gaf na dit blok een boeiende uiteenzetting over de ‘Burden of
MS’ wat zoveel betekent als ‘De last van MS’. Er werd gesproken over de “Qualy”
(Quality Adjusted for Life measure) die steeds meer gebruikt worden in economische
studies over de kost van MS-zorg en geneesmiddelenonderzoek. Hiermee wordt bedoeld
dat men de kwaliteit van leven gaat uitzetten tegen de tijd. Zo kan bijv. de introductie
IMSO 2008/5
7

van een nieuw geneesmiddel mogelijks een winst in jaren betekenen zonder evenwel
winst op te leveren of zelfs verlies aan kwaliteit te veroorzaken.
Na een koffiepauze werd de rest van de voormiddag gewijd aan het thema
“Tewerkstelling en MS”. Vincent de Groot (NL) gaf een boeiende uiteenzetting over het
inschatten van de functionele prognose in een vroeg stadium van de ziekte. Nadien
kwam Stephan Ilsbroukx (B) aan de beurt die een overzicht gemaakt had van wat er aan
tewerkstellingsprojecten bij MS in de regio Vlaanderen-Nederland georganiseerd
geweest is afgelopen jaren (Interreg en Intro-DM). Na een korte samenvatting van de
ervaringen hiermee werd ook even in de toekomst gekeken. Éen van de conclusies
betrof de interesse van verschillende actoren (revalidatiecentra, VDAB, ATB) om de
arbeidssituatie tijdig aan te kaarten bij de werkgever om snel tot arbeidsbehoudende of -
bevorderende aanpassingen te komen. Wie hierbij in de toekomst een coördinerende
functie zal opnemen (disability case manager) blijft nog een punt van discussie.
Als laatste sprak Michelle Messner Uccelli (I) over een multinationale studie over de
beïnvloedende factoren bij tewerkstelling van personen met MS waarbij knelpunten
zoals cognitieve moeilijkheden en vermoeidheid, maar ook de impact van
overheidsondersteunende tewerkstellingsmaatregelen onderstreept werd.
Inmiddels was het publiek weer toe aan een hartig broodje om nadien met een laatste
dosis aandacht naar een blokje interessante platformpresentaties te luisteren. Er werd
gesproken over gangevaluatie en evenwichtstraining met biofeedback. Ook werd een
toestel voorgesteld (Smart Balance Master) waarbij de patiënt onmiddellijk informatie
teruggekoppeld krijgt over hoe hij bepaalde evenwichtsoefeningen uitvoert. Op deze
manier wordt hij zich bewust van wat er fout loopt en kan terplekke bij het oefenen zien
hoe hij ver hij staat in het compenseren van deze problemen. Verder in de thematiek van
mobiliteit werd gesproken over het verband tussen de krachtmetingen in kniebuigers en
– strekkers met functionele testen (stappen, trappenlopen). Ook werden voorspellende
factoren bij zelf-gerapporteerde moeilijkheden betreffende mobiliteit belicht om
tenslotte nog even bij het urologische luik terecht te komen met een voorstelling door
Prof. Dirk de Ridder over de positieve resultaten van een studie over de levenskwaliteit
van personen met een overactieve blaas die behandeld werd met tolderidone
(Detrusitol).
Na deze stevige wetenschappelijke boterham werd nog een verfrissend afscheidsdrankje
aangeboden. Ondertussen had de stad zich kleurrijk en creatief “In scène” gezet voor
een groots straattheaterfestival dat de langblijvers onder de congresgangers de rest van
het WE verder zou kunnen boeien. Dat het 13 e R.I.M.S.-congres in deze prachtige lenteopflakkering
kon plaatsvinden was deugddoend voor zowel gasten als organisatoren. De
bijeenkomst werd zowel w.b. organisatie en wetenschappelijke inhoud, als qua sfeer als
geslaagd beoordeeld en gaf deelnemers uit binnen- en buitenland een krachtige injectie
aan inspiratie en energie om de kwalitatieve MS-zorg verder uit de bouwen.
An van Nunen
IMSO 2008/5
8

IMSO 2008/5
OP DE WIP
Een Imso-bijeenkomst is elke keer een gezellige en ongegeneerde bedoening.
Het is iets waar de patiënten naar uitkijken en waar ze dagen tevoren over
kunnen kletsen. Ze voelen er zich in hun knollentuintje, maar eens zover is het
gezellig samenzijn al te vlug voorbij en komt voor velen weer de grote leegte .
Gelukkig gaat I.M.S.O eens per jaar voor een hele dag de hort op voor haar
jaarlijkse uitstap met lunch en avondeten .Zo bezochten we al de kust, Gent,
Nederland (Alphen aan de Rijn,Middelburg, Neeltje Jans). Dit jaar ging het naar
Bokrijk. Het werd weer héél goed.
Bij alle activiteiten wordt als het effe kan rekening gehouden met externen en
internen . Maar er is zoveel méér. De organisatie steunt de patiënten ook op
financieel vlak. Zo betaalt ze een deel van bepaalde medicijnen terug, want
langdurig ziek zijn is een luxe die niet iedereen zich kan permitteren. En voor
veel patiënten scheelt dat de spreekwoordelijke slok op de borrel.
Met allerlei acties wordt er geld bijeengebracht en gelukkig zijn er nog andere
mensen actief op dat gebied. Als je ineens een financiële injectie van 30.000 €
krijgt, ben je voor een tijdje onder de pannen. De vzw Sporthuis is zo’n groep
en kan niet genoeg geprezen worden. “Maar “ zegden de Duitsers in W. O. II “
der Feind hört mit. “
Dat terecht bejubeld getal werkt als een rode lap op een stier. En iedereen wil
zijn graantje meepikken.
“Die patiënten “denken ze “zitten flink in de slappe was. We motte, zoals de
regering, die vette winsten afromen en belastingen heffen.” En wie is de pineut,
wie is er het haasje en wie is de klos? Heel juist, beste lezer, het bekende
Mattheus-effect. De rijken worden rijker en de armen armer. Zo kan alleen
iemand met een verzekering een privékamer betalen. Dit is al onethisch, want
zo’n verzekering dient niet om de schulden van de kliniek te helpen ophoesten,
maar het wordt nog veel leuker. Door die exuberante prijzen stijgen immers de
premies en wie betaalt die? Als je ouder bent dan 65 lentes, betaal je bij Ethias
al méér dan 600 €. Het is steeds hetzelfde treurige verhaal, van Cambodja tot
Chili en van Amarillo tot Melsbroek City.
En op Thebaans trompetgeschal wordt I.M.S.O ook al niet meer onthaald. Ons
vroegere kantoor werd verbannen naar een aardedonker, bloedheet hol onder
de postmoderne lichtkoepel achter de cafetaria en naast de gaskamer. Deze
onderaardse krocht van Hades is enkel te bereiken via een gammele,
halsbrekende lift uit het stenen tijdperk. We zitten nu op een symbolische drie
meter van …..de uitgang. Als je als m.s.-patiëntenvereniging nu al welkom bent
in een m.s.-kliniek, dan gaan we wel heel erg ver.
9
André Werelds

IMSO 2008/5
Interview met Pol Heughebaert
Op vraag van de redactie was Pol zo vriendelijk volgende vragen te
beantwoorden:
Je hebt MS sinds vele jaren? Hoe is dit bij je allemaal begonnen ?
’t Begon zo rond 1976. Na. een stevige en felle fietstocht van rond de 20 km
ervoer ik dat ik bij het afstappen van mijn fiets wat moeite had om te
bekomen en weer stevig op mijn benen te staan.
In die tijd speelde ik graag met klasgenoten voetbal. Ik was doelman. Na 15
min. stopte ik noodgedwongen omdat niets meer lukte en ik moe begon te
worden.
Ik voelde dat er iets diep fysisch fout zat. Ik had er zo’n schrik van en
duwde het weg want ik was iemand die enthousiast vooruit wou.
Regelmatig kwam die vermoeidheid terug en met kine werd het verholpen.
Stapje na stapje werd het erger. Na een half jaar echt op mijn tenen lopen
als leraar in de klas werd het, na een licht ongelukje voor thuis, erger. De
huisarts verwees me door naar het Universitair ziekenhuis Antwerpen, waar
ze vonden dat ik MS had. Officieel vanaf juni 1989. Het benoemen van
mijn moeilijkheden was verademend. Nu kon ik bewuster beter zorg dragen
voor mijn lichaam.
Heb je met de ziekte kunnen leven ?
’t Is niet gemakkelijk geweest, maar ik moest en wou zo positief mogelijk
doorgaan. Ik koos na verloop van tijd om geen suiker en geen vlees meer te
eten. Ik eet volwaardig, vetarm en toch calorierijk omdat ik me er goed bij
voel en het niet belastend is.
Al bij al weet ik er mee te leven. Mijn vrouw vroeg een plaats aan in het
Nursinghome in Berchem. Een goed initiatief om mijn doen wat in te
perken en zo toch nog veel te kunnen doen. Toen ik een plaats kreeg heb ik
dat rap geaccepteerd. Een verlichting voor mij omdat ik weg was uit de
drukte thuis waar ik niet meer mee kon en mij daar lastig bij voelde.
Verlichting ook voor mijn vrouw en 3 kinderen die mij niet meer altijd in
het oog moesten houden, mijn lastig voelen niet meer mee moesten dragen.
De zaterdag, kiezen we nog steeds bewust om samen thuis te zijn. Geniet ik
rustig er te zijn en samen thuis te eten.
10

Ik ga stilletjes achteruit, geniet van wat ik nog kan en blijf het zo lang
mogelijk doen. ‘k Weet dat ‘t minder zal worden. ’t Hoort jammer genoeg
bij de ziekte. Kome wat komt.
Ben je nog sociaal ingeschakeld ?
Met dat ik in Kapellen woonde, palend aan de andere kant van Groot-
Antwerpen, is het gewoon Antwerpen doorkruisen om van het Nursinghome
in Berchem naar thuis in Kapellen te gaan. Als ik het fysisch aankan, doe ik
dat graag per lijnbus.
Met het openbaar vervoer rijden is mijn manier om andere oorden op te
zoeken. Mensen helpen mij dan graag om met mijn rolstoel op een lage bus
te geraken.
Zo kan ik ook nog naar de groepen gaan waar ik voordien bij was. Stilaan
moet ik daar een keuze in te maken wat ik wil en kan doen.
Op zondag ga ik naar de mis in ’t Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Ik zet
me daar voor in en lees de 1de lezing voor. Prachtig om zo een mis te
vieren dicht bij de mensen in de moeilijke situatie in hun leven. Ze putten er
echt kracht uit. Na de mis praat ik even met sommigen tot ze terug naar hun
kamer worden gebracht. Mooi vind ik dat en zo beleef ik wat ik studeerde,
nl. godsdienstleraar, op mijn manier.
Je volgt ook al jaren externe revalidatie. Hoe voel je je daarbij ?
Sinds 1994 kom ik 2 keer per week als externe patiënt naar de
ms-kliniek in Melsbroek. ‘t Is mooi om in een kenniscentrum rond MS te
komen en behandeld te worden.
Mooi ook om samen met lotgenoten te zijn die er ook het beste van
proberen te maken, ondanks hun MS. Ook al is dat nu bij mij vooral het
levendig houden van wat nog is.
Iedereen op zijn eigen terrein, die in Melsbroek werkt, probeert daaraan
behulpzaan mee te werken. Prachtig toch!
Je bent een vaste kant van het cybercafé. Heeft je dat wat bijgebracht ?
Ik ben heel blij dat die faciliteit er is. Vooral om te mailen en er te
ontvangen. Niet voor verhaaltjes die algemeen of wat flauw zijn en te veel
tijd innemen voor mij, vind ik.
Ik mail naar mensen om langst die weg in contact te blijven met hen. Ik
vond het prachtig om mijn kinderen zo aan te moedigen in hun
examenperiode, dingen te melden aan mijn vrouw en ook aan kennissen
iets te schrijven. Soms ook om iets op internet op te zoeken.
IMSO 2008/5
11

Heb je een hobby ?
Ik voel me rustig goed bezig met heel veel kleine dingen.
Zo neem ik al jaren dagelijks de luchtdruk op om in voeling te staan met het
weer, de natuur. Dat spreekt mij heel sterk aan.
Openbaar vervoer vind ik prachtig om mijn wereld te verruimen door
mensen te bezoeken en voeling te hebben met wat bij hen leeft. E-mail is
een toffe manier om met bekende in contact te treden. Op de computer zet
ik me ook in om zinvol werk te verrichten voor anderen. En soms speel ik
FreeCell om wat te ontspannen.
Mocht je een persoon uitnodigen voor een etentje, wie zou dat dan zijn ?
Dat doe ik eigenlijk weinig. Soms nodigt iemand van mijn vrienden me uit
om eens te gaan eten en om rustig bij te praten.
Welke is je geliefde stad? Waarom?
’t Is niet zo dat ik een geliefde stad heb. ‘k Vind het leuk ergens te rollen.
Zo echt in de binnenstraatjes dicht bij het alledaagse leven, soms bij dingen
van vroeger te vertoeven, ook in parken en in de natuur vertoef ik graag en
laad ik mij op. Zo’n kleine, wat verdoken rustige plaatsjes vind ik tof.
In Heuvelland aan de kemelberg, juist naast Ieper en de geboorteplaats van
mijn vader zaliger, vind ik mijn wortels terug. Met al die oorlogskerkhoven
en in dit landbouwsgebied, voel ik me heel goed.
Welk is je geliefd gerecht ?
Eigenlijk eet ik alles, op zo’n natuurlijk mogelijk manier klaar gemaakt. Het
gewone is al goed.
Ik eet graag veel groenten en soms kies ik voor Italiaanse gerechten als
pizza, deegwaren,.... Geen wijn, want mijn lever kan daar niet tegen. Geen
noot want met mate geniet ik van het Belgische eten.
Mocht je kiezen, in welke periode zou je het liefst leven of geleefd
hebben ?
Ik leef graag in het nu. Omdat ik in het nu kansen kan opnemen om mezelf
te zijn en me te ontplooien in wie ik ben.
Er het beste van maken en dat is de opdracht voor iedereen,
Ms-patiënten en anderen die deze ziekte niet hebben.
IMSO 2008/5
12
Pol Heughebaert

PUZZELS EN SUDOKU
Nummer 3
Puzzel
Correcte antwoorden kregen we van:
Frieda Clemens,Lieve Hillewaert, Vicky Maes,Hubert Paulissen,M.-L.
Peetermans,Madeleine Petrus, Albert Smet,Simone Steels en Michel
Thils,Christophe van Lint, Rita Verbeke.
Fout waren :
Hilde Voet : “airo” i.p.v. “aero”
Karin Leliveld : “eli” i.p.v. “ali”
Dominique Doms maakte verscheidene fouten .
Lieve Hillewaert gaat met onze bon van 30 € aan de haal. Proficiat.
Sudoku :
We kregen 16 correcte antwoorden :
Kristel de Gryse,M.L.de Kinder, Alfons Roosen,, Kristin Seyssens,Albert
Smet,Simone Steels,Willy Pasteels,Hubert Paulissen, Anniq Peeters, Alfons
Roosen,Michel Thils,Walter van den Branden,Yvan van Laere, Nicole van
Vlasselaer, Rita Verbeke, Paula Verhaegen.
De oplossingen van Freddy Franckaert en Karin Leliveld waren foutief .
De winnaar heet Yvan van Laere Gelukgewenst.
Wie zijn naam hier niet aantreft, is ofwel géén patiënt of heeft zijn
ledenbijdrage niet betaald.
Nummer 4
Puzzel
Hubert Paulissen
De winnaar was correct, héél vlug en duidelijk, want alleen.
Sudoku:
Freddy Franckaert, Hubert Paulissen Alfons Roosen, Michel Thils, Rita
Verbeke.
De winnares heet Rita Verbeke. Proficiat.
IMSO 2008/5
13

Kaarsen
Het schijnt dat er de laatste tijd in Vlaanderen nog dertien procent
katholieken zijn die zondags of toch geregeld naar de mis gaan.
Dit betekent meteen dat 87 procent in een zwart gat zit. Ze geloven niks
meer, maar hebben er blijkbaar wel nood aan. Wat doe je trouwens zonder
perspectief.
In de jaren' 60 pasten ze daar al een mouw aan door een overdreven
interesse voor Oosterse filosofie en mystiek. Zelfs de muziek werd
aanbeden. De Beatles haalden de sitar boven, deden lange kleren aan en
haalden Ravi Shankar binnen, een andere vorm van religie. Daarna was
er nog flower power, make love no war. En toen was het de beurt aan
een overdreven belangstelling voor New Age, je weet wel het tijdperk van
de Waterman,the age of Aquarius. .
De christelijke kerk werd vervangen door de sekten die in de jaren '80 het
niet meer zagen zitten en dus maar collectief zelfmoord pleegden.
Hebben we in de jaren '90 ook zo'n vervangmiddel?
Jawel, beste lezer, elk gat wordt opgevuld. Zo heb ik onlangs gesproken
met iemand die nogal veel kaarsen verkoopt. Vroeger waren we blij als
we een eindje kaars in huis hadden op het ogenblik dat de elektriciteit
uitviel. Mijn tante gebruikte ook soms kaars om de naald van haar
naaimachine minder stroef te maken.
Tegenwoordig gebruiken we deze lichtverspreiders voor allerlei
doeleinden. We verdrijven er rook mee, houden er schotels mee warm of
ontsteken ze gewoon voor de gezelligheid.
Je hebt er geen idee van hoeveel soorten er tegenwoordig bestaan. Ik
onderneem hier een poging om een flauw licht te werpen op het hele
winkeltje. Je hebt: theelichtjes, dompelkaarsen, stompkaarsen, gedraaide
kaarsen, drijfkaarsen, geurkaarsen, graflichtjes, kerklichtjes, kaarsen in
bolvorm, blokkaarsen, kaarsenorgels, piramidekaarsen. Ik ben er onlangs
zelfs weer een gewone tegengekomen.
Dan zijn ze ook nog in alle geuren en kleuren beschikbaar. En elk jaar
verschilt de modekleur.
IMSO 2008/5
14

Niemand bepaalt die bij voorbaat maar toch heb je steeds weer één kleur
die erboven uittorent. "André, jong, als ik die kleur vooraf zou kennen,
hoef ik zelfs de lotto niet te winnen.
Met Pasen is de kleur altijd geel, maar met Kerstmis heb je er geen idee
van. Zo heb ik eens een karrenvracht rooie gekocht en ze moesten er
allemaal blauwe hebben. Het succesproduct van de laatste jaren is echter
de noveenkaars. Ze brandt negen dagen en negen nachten en zit in een
plastic omhulsel. De mensen geloven niks meer, maar steken wel jaarlijks
enkele kaarsenfabrieken in de fik.
Wij leveren natuurlijk wat ze willen. Elke heilige die je maar kan
verzinnen staat erop afgebeeld. Zo is pater Damiaan veel gevraagd. Bij de
jeugd is er tegenwoordig een Don Bosco-rage. En ons absolute
succesnummer is de heilige Rita. Die moet ook ergens goed in zijn. Ze is
verantwoordelijk voor de helft van mijn omzet." "Beschermster in alle
hopeloze gevallen." antwoordde ik op deskundige toon. "Had ik het niet
gedacht" riep hij uit "de kaarsen met haar beeltenis zeilen als Brusselse
wafels met crème fraîche de deur uit. Ik vond het al zo verdacht dat er
tussen de aankoopredenen geen flauw verband was te bespeuren.
Sommigen vroegen om gemakkelijke vragen bij de examens. Terwijl zij
op hun luie krent zaten, lieten ze de kaars het werk doen. Anderen waren
ongeneeslijk ziek. Nog anderen brandden bij voorbaat, just in case. De ene
was zijn hond kwijt en de andere wilde dat zijn zaak beter floreerde. 11
De winkelbel rinkelde. Een klant kwam binnen, vroeg iets, kreeg het en
rekende af. Toen hij buiten was, wilde ik weten wat hij was komen halen.
"Een doos met vijftig noveenkaarsen." zei hij gelaten. "Ter ere van wie?"
vroeg ik.
"Van de heilige Michaël" opperde hij. Vroeger rookten ze Saint-Michel en
nu branden ze kaarsen voor hem. Waarvoor zou die nu weer zijn lans
gebruiken ?" informeerde hij nieuwsgierig.
"Om er de draak mee te steken ?" suggereerde ik.
André Werelds
N.B. De verkoper is zo gewiekst dat hij zelfs een eskimo een koelkast zou
verlappen.
IMSO 2008/5
15

IMSO 2008/5
Daguitstap I.M.S.O.
06/09/2008
16
50 jaar Bokrijk.
Daar hoort een bruisend thema bij.
“Aan tafel ’t is feest”
Het hele jaar door viert Bokrijk samen met zijn bezoekers
dit jubileum.
Feestvieren? Onze voorouders konden er wat van.
Tijdens de museumevenementen brengen 25 acteurs de
dorpsfeesten anno 1908 tot leven.
Kleurrijke optochten, muziek, lekker eten en drinken….
Het domein “Bokrijk” werd onderverdeeld in 3 grote delen.
Oost-Vlaanderen: Mensen aan het werk.
Kempen: Aan tafel ’t is feest.
Haspengouw: Het leven zoals het was 100 jaar geleden.
De deelnemers van Imso werden bij aankomst verwelkomt
met een tas koffie en vlaai.
Nadien kregen wij gezelschap van de ervaren gidsen.
Samen in kleinere groepen brachten wij een bezoek aan
het domein. In de “Landarbeiderswoningen Meulebeke”
werden wij vergast op een proeverij. (soepje,broodje en
versnapering)
Bij de verschillende haltes aan enkele woningen kregen de
bezoekers een zeer deskundige uitleg over de tijd van
toen. Na het afscheid van de gidsen konden wij van 14.00
uur tot 17.00 uur een vrij bezoek brengen aan het domein.
Om 17.00 uur mochten wij ons bezoek afsluiten in het
“Dennenhof,” waar ons een lekker feestmenu werd
aangeboden.
Iedereen keerde nadien terug naar huis met een rijke
fantasie aan onze voorouders.
Een zeer geslaagde uitstap zonder regen !!!

In memoriam Luc Simons.
Op 25 augustus ll. is Luc Simons, na een jarenlange strijd, rustig, heel stil heengegaan.
Zijn persoonlijk-, sportief- en professioneel leven is altijd zeer intens, één-en-al actie
geweest.
In de jaren 70 kwam Luc als laatstejaarsstudent in onze dienst Kinesitherapie terecht in
het kader van zijn eindwerk.
Hij voelde zich direct thuis in ons team en het klikte ook onmiddellijk met de patiënten.
Maar ook wij erkende dadelijk de bijzondere kwaliteiten van Luc. Zijn leergierigheid en
vindingrijkheid, zijn vermogen tot empathie, zijn tomeloze energie en zijn altijd aanwezige
humor, wat was het aangenaam te werken met Luc in ons team.
IMSO 2008/5
Luc bleef enkele jaren in ons centrum. Gezonde
ambitie en een onuitputtelijke energie zorgden
ervoor dat zijn bescheiden opgestarte privépraktijk
binnen de kortste keren zo'n vlucht nam
dat hij een keuze moest maken.
Hij heeft echter altijd een nauwe band met de
kliniek behouden. In al die jaren heeft hij vele,
vele ms-patiënten in- en rond Brussel deskundig
behandeld en begeleid. Maar, misschien nog
belangrijker, als medemens was hij begaan,
bracht hij begrip op voor de dag-dagelijkse
problemen en moeilijkheden waarmee zijn
patiënten te kampen hadden.
Begin 2004, in de volle kracht van zijn leven,
sloeg het noodlot toe. De confrontatie met die
levensbedreigende aandoening was hard. Luc
heeft zich met al zijn energie verzet, hij heeft
gevochten met de moed der wanhoop. Maar hij
wist maar al te goed wat hem op het einde van de rit te wachten stond. Echter, Luc wilde
de tijd die hem nog gegund werd zomaar niet lijdzaam ondergaan. Gelukkig ondervond
hij veel steun van zijn vrienden, zijn patiënten, zijn famillie en vooral van Gerda, zijn
echtgenote.
De strijd was ongelijk en het onvermijdelijke kwam genadeloos op hem af.
Opstandigheid? neen, aanvaarding? dat toch ook niet. Luc besefte, wat gelaten
misschien, dat zijn levenseinde eraan kwam... Maar zijn aparte humor heeft hij altijd
behouden.
Rustig, de laatste dagen heel stil, is Luc van ons heengegaan.
Een goede vriend heeft ons verlaten. Maar in onze herinneringen, in onze gedachten zal
Luc zijn plek blijven houden.
Albert Keersmaekers.
17

IMSO 2008/5
Dialoogvergadering van 24 september 2008
Aanwezig: Elke De Smet, Karin Leliveld, Patrick De Meyer, Roger Staes, Mau
Vanden Eede, André Werelds, Arne Wyckmans, dokter Ketelaer, Mieke De Medts,
Gaël Spruyt.
Duur van de kiné- of ergotherapie behandeling.
Het pijnpunt van de 30 minuten-therapie bestaat nog steeds. Een zeker percentage
van de mensen heeft 3 kwartier (of zelfs een uur?) kiné of ergo.
Over hoeveel mensen gaat het hier ongeveer? En op basis van wat kan iemand
hier aanspraak op maken?
Bevoordeelt dit dan niet vooral de meer mondige patiënten, die het makkelijkst
hun eigen noden kunnen en durven vertolken?
Meestal wordt er geklaagd over de korte kiné, maar ook de ergotherapie mag
voor best wat mensen langer. Zo is het b.v. moeilijk om veel te bereiken op een
half uurtje wanneer iemand moet leren een computer te bedienen via
kinbesturing: de installatie van het materiaal, het opstarten van de programma’s
en de juiste positionering voor de patiënt, nemen al een serieuze brok van de
beschikbare tijd in beslag…
Daarnaast blijven dezelfde opmerkingen bestaan: 30 minuten op papier kan in de
praktijk regelmatig slechts 20 minuten betekenen o.w.v. verschillende redenen
eerder aangegeven.
Opvallend is dat laattijdig beginnen (of vroegtijdig stoppen) van therapieën veel
vaker voorkomt na pauzes, n.l. ’s ochtend de eerste therapie, na 10 uur, en na de
middagpauze: patiënten op die uren zijn soms quasi systematisch hun eerste 5
minuten kwijt.
Patiënten merken op dat het gejaagdere tempo bij sommige therapeuten ook
betekent dat er minder ruimte komt voor een individuele aanpak: het ‘lopende
bandwerk’ fenomeen.
Dr. Ilsbroukx meldt dat vanaf het nieuwe jaar deze punten zulle geregeld worden
en dat de patiënten die hiervoor in aanmerking komen terug drie kwart uur kine
of ergo zullen hebben. Deze maatregel vraagt nog enige op puntstelling met het
revalidatieteam.
Groepstherapieën vallen vrij regelmatig weg, zeker tijdens de vakantieperiode.
Dit heeft begrijpelijkerwijze te maken met de verloven van therapeuten, en het
18

ontbreken van stagiairs. Maar kan dit niet (tenminste deels) door interims worden
opgevangen?
Dr. Ilsbroukx antwoordt hierop dat de revalidatieconventie werkt met een vaste
dagprijs en de uitvoering van bijkomende therapieën bij afwezigheid van
personeelsleden moeten aangepast worden aan de personeelsbezetting (de recent
aangepaste vermindering van de werkduur van het personeel vanaf 45 jaar komt
een goede personeelsbezetting niet ten goede).
Aansluitend bij het vorige punt blijft de communicatie over wegvallende
therapieën eerder gebrekkig.
Dit durft zeker ook wel meer gebeuren tijdens de vakantieperiodes, en dan zeker
bij de groepstherapieën, die als minder belangrijk dan individuele therapie lijken
beschouwd te worden (b.v. kinesisten van groepstherapie naar individuele
doorschuiven bij ziekte collega). Alleen voor wat betreft de hippotherapie bestaat
er duidelijkheid: geen therapie tijdens de schoolvakanties (spijtig genoeg!).
Dat er niet altijd vervanging mogelijk is, is een spijtige, doch begrijpelijke zaak –
zolang het een uitzondering blijft-, maar vaak lijkt het onthaal niet op de hoogte
van het wegvallen van een therapie. Verschillende therapieën (zoals de Dialoog)
worden nog altijd niet systematisch meegedeeld aan het onthaal.
Ook verlof en ziekte van personeel kan toch gemeld worden aan het onthaal?
Toch lijken Brigitte & co niet altijd even goed op de hoogte.
Wat is de huidige planning rond de nieuwe tevredenheidsbevraging bij ambulante
patiënten?
Gezien de voorziene omschakeling van de revalidatieprogramma’s vanaf begin
2009 is het op dit ogenblik niet wenselijk om een nieuwe tevredenheidsbevraging
uit te voeren. Aan de directie zal worden voorgesteld om deze te verschuiven naar
maart of april 2009.
Wat zijn de vooruitzichten voor wat betreft de klinische paden, en worden de
patiënten hier bij betrokken?
Op dit ogenblik is het volgens Dr. Ilsbroukx niet wenselijjk om klinische paden in
te voeren voor de ambulante zorg. Dit kan enkel gebeuren na de heraanpassing
van de revalidatieprogramma’s voor ambulante patiënten.
Enkele relaxzetels blijven welkom in het revacentrum: de trek naar boven blijft
voor velen een afstand die ze niet al te veel willen overbruggen.
Aan Mr. Sablon zal gevraagd worden om hier werk van te maken en zorgen dat
de beschikbare relaxzetels op verschillende plaatsen in de cafetaria en in het
revalidatiecentrum zullen worden voorzien.
IMSO 2008/5
19

De overgang van de vroegbegeleiding en gehospitaliseerde werking naar de
ambulante werking lijkt voor sommige mensen soms wat moeilijk te verlopen.
Patiënten lopen hierin soms wat verloren. De idee betreffende de invoering van een
soort peter-/meterschap hierin geen hulp kunnen bieden.
Tenslotte wordt er naar aanleiding van vele problemen i.v.m. ziekenhuishygiëne
gevraagd om Mia Notebaert, verantwoordelijke verpleegster ziekenhuishygiëne uit te
nodigen op een volgende zitting. Volgende vragen zullen haar kortelings worden
voorgelegd:
- Wat zijn de huidige, correcte regels voor handhygiëne tijdens de bedeling van de
middagmaaltijd?
Enerzijds lijken de latex handschoenen weinig praktisch (wegens het groot aantal
mensen dat op relatief korte termijn moet geholpen worden), en kunnen deze,
volgens sommigen, voor een onaangename smaak bij het voedsel zorgen.
Anderzijds is het ook niet zo evident om boterhammen met een vork en mes te
eten: een smos in kleine stukjes gesneden is immers niet zo appetijtelijk.
Wanneer wordt voor welke oplossing gekozen, en heeft de patiënt hier
medezeggenschap in?
- Ook bij de kiné lijken de voorschriften niet zo duidelijk: sommige kinesisten
gebruiken consequent handschoenen, anderen (de meerderheid) zelden of nooit.
Wanneer dit dan wel gebeurt, zijn patiënten dan ook begrijpelijk ongerust.
Welk zijn dan de indicaties die ertoe leiden dat kinesisten handschoenen dragen?
Voor wat betreft het gebruikte materiaal stellen sommigen ook vragen: zijn de
behandeltafels wel altijd even proper, nadat 3-4-5 patiënten erop gelegen hebben.
Wat ook met b.v. het hoofdkussen, wanneer je voorganger een fervent gebruiker
is van haargel,of misschien zijn/haar haar al lang niet meer gewassen is geweest.
(wat vaak niet de keuze is van de persoon in kwestie)
- Op andere vlakken is de logica rond hygiëne ook niet altijd even duidelijk. Zo
moeten de sponsen balletjes voor de kinbesturing in het cybercafé wel steeds
zuiver zijn, maar lijken de toetsenborden helemaal niet onderhevig aan strenge
hygiënevoorschriften.
- In het algemeen: voor welke specifieke redenen dienen de verschillende
maatregels, en is er ook een merkbaar effect ergens meetbaar op b.v.incidentie
van het aantal besmettingen? Zijn deze maatregelen ook van toepassing in nadere
ziekenhuizen of gebeuren deze maatregelen in het kader van een
onderzoeksproject ?
IMSO 2008/5
20

IMSO 2008/5
L A C H E N I S G E Z O N D
* Jantje bracht de dag door bij zijn oma.
Hij was zo braaf dat zij na een uur zei:
- Omdat je zo braaf bent krijg je een stuk chocolade.
- Het werd tijd, antwoordde de deugniet, want ik kan het bijna
niet meer uithouden !
**********
* Een jongetje zit in de trein tegenover een andere jongen die verschrikkelijk
scheel ziet. Hij zit hem een hele tijd aan te kijken en zegt dan:
- Mijn broertje kan dat ook, maar niet zo lang.
**********
* De fiere vader liep de bank binnen om een spaarrekening te openen voor
zijn pasgeboren dochtertje; maar hij was in de war toen hij het vakje "
Beroep " moest invullen.
Na enige aarzeling schreef hij het volgende neer.... " W e k k e r "
**********
* Kleine Bert leert fietsen. Met veel moeite slaagt hij erin om een tiental meter
zigzaggend te rijden en komt in aanrijding met een voetganger.
- Jongen toch ! roept die. Kun je niet bellen?
- Jawel, stotterde Bert, maar fietsen nog niet.
**********
* Piet: Waarom neem jij een foto van je mama en je papa mee naar school ?
Jan: Omdat de directeur gezegd heeft dat hij mijn ouders eens wou zien.
Voor u verzameld door JaM
21

IMSO 2008/5
VRIEND EN VRIENDSCHAP
Als voor je kijken je bang maakt
En als achter je kijken je triest maakt
Kijk dan naast je ! Daar sta IK ...
Heel veel dingen zijn overbodig
maar vriendschap heb je nodig
Een blik, een woord, een stille wenk
elkaar zo kennen is een geschenk
Liefde is bovenal ... jezelf geven
Je bent perfect voor mij, zelfs met je gebreken
Wie zichzelf kent, veroordeelt niemand
Door vriendschap wordt vreugde verdubbeld
en verdriet gedeeld
Voor u verzameld door JaM
22

---- PUB HENDRIKS
IMSO 2008/5
23

Feestkalender 2009
II. .M. .S. .O. . MELSBROEK
Zaterdag 14 Februari Mosselfeest - I.M.S.O.
Zaterdag 11 April Bedeling Pasen - I.M.S.O.
Zaterdag 25 April Kippenfestijn - Rotary
Zondag 26 April Zwemmarathon Swimso - I.M.S.O.
Zondag 10 Mei Moederdag - I.M.S.O.
Zaterdag 06 Juni Koud Buffet Patiënten - I.M.S.O.
Zondag 14 Juni Vaderdag - I.M.S.O.
Zondag 30 Augustus Barbecue - I.M.S.O.
Zaterdag 12 September Uitstap Patiënten - I.M.S.O.
Zaterdag 10 Oktober Mosselfeest - I.M.S.O.
Woensdag 11 November Pannenkoekenbak (Kap. o/d Bos)
Zaterdag 12 December Kerstfeest - Rotary
Vrijdag 1! December Bedeling Kerstmis - I.M.S.O.
Deze kalender, opgemaakt op 01.10.2008 kan nog gewijzigd worden
IMSO 2008/5
24

IMSO 2008/5
----- PUB DRUKKERIJ 1/2
----- PUB ORTHOPEDIE
25

IMSO 2008/5
26

Nieuwe puzzel Nederlands
IMSO 2008/5
27

IMSO 2008/5
ANTWOORD OP DE SUDOKU
N° 5
Uitslag van N°3 en 4 worden vermeld op pagina 13.
N° 6
U kan 30 € winnen indien U ons het juiste antwoord toestuurt voor 20 november
2008. Indien meerdere deelnemers het juiste antwoord vinden zal een loting beslissen
wie de 30 € zal winnen.
Stuur uw antwoord naar Christel Kempeneers, IMSO Vanheylenstraat 16,
1820 Melsbroek.
28

IMSO 2008/5
ANNIVERSAIRES - VERJAARDAGEN
November/Novembre
BAL Hendrik (Van Bulck Ilonka) BOOM 1951 11 07
CANIPEL René ERPE-MERE 1949 11 15
CEUPPENS Mevr.Maria A. G HOFSTADE/ZEMST 1931 11 14
DE BROECK Jan ELEWIJT 1950 11 26
DE BRUYNE Katleen VOORDE 1950 11 27
DE BUYSER Wilfried KAPELLE o/d BOS 1954 11 11
DEBAY Ern. (Clospain) SIRAULT 1932 11 08
DELLAERT Maria ANTWERPEN 5 1948 11 22
DOBBELAERE Mevr. Paula SCHOTEN 1945 11 25
GARDENER Sarah LOMMEL 1974 11 23
GHYSEBRECHTS Cecile ZWIJNDRECHT 1933 11 26
HILLEWAERT Mevr. Lieve MALDEGEM 1927 11 24
KRAGHMANN Fanny ROOSDAAL 1978 11 29
LANGHENDRIES Veronique SCHILDE 1942 11 21
MERCI Mr. Albert WILSELE 1947 11 17
MERCKX Jaak GRIMBERGEN 1942 11 28
MOERMANS Willy LANAKEN 1952 11 13
NAPOLI Ruggero LODELINSART 1964 11 10
PALME Alice (Buisset J-J) BRUSSEL 1930 11 16
PEETERS Annicq ENGSBERGEN 1963 11 07
ROOSEN Alfons LUMMEN 1945 11 28
SCHENAERTS Annie - KRAAINEM 1945 11 24
SEGERS - DE BOEL ASSE 1946 11 04
SEYSSENS Kristin ZONNEGEM 1961 11 10
SURLA Mira WOLUWE St.PIERRE 1940 11 18
VAN BULCK Joanna (Peeters RUMST 1940 11 27
VAN CLAPDURP Viviane AARTSELAAR 1954 11 19
VAN LAERE Yvan KEERBERGEN 1943 11 09
VAN LINT Christophe BRECHT 1971 10 31
VANDER VORST Dhr. Jan NEDEROKKERZEEL 1932 11 01
WILKIN Louis RIXENSART 1917 11 26
WILS François RUMST 192811 21
29

IMSO 2008/5
December/Décembre
ADAM Mme Marie Reine WOLUWE 1949 12 12
AERTS Maria S F MINDERHOUT 1953 12 02
BETS L. (Engels D.) HEVER 1945 12 07
BRESSELEERS Mevr.Maria OLEN 1948 12 13
CASSEAU R. - BARBIER BIERBEEK 1953 12 25
CHARELS Marcella (Matthys W.) HEVERLEE 1947 12 20
DE BUYST Marcelle (De Neef BRUXELLES 1952 12 25
DE GRAEF Stefanie VILVOORDE 1942 12 06
DE KINDER Marie-Louise GROOT BIJGAARDEN 1951 12 15
DE MEESTER Dhr. Bruno ANTWERPEN 2 1954 12 11
DE ROOVER Marie-Jeanne WESPELAAR 1930 12 31
DE WINNE Eddy ST.KATELIJNE WAVER 1960 12 14
DEBEFVE Nicole ERPE-MERE 1939 12 05
DECOCK Jacq. (Grietens M.) NETHEN 1938 12 20
DURENNE Bruno KONINGSLO- 1964 12 14
GEERAERTS Rosa KAGGEVINNE 1951 12 31
GODTBIL Nathalie ZEMST 1974 12 24
GOYVAERTS Mevr. Irma GRIMBERGEN 1944 12 31
GROSSEN Eric SCHERPENHEUVEL - 1959 12 22
HENNEBEL Colette (Desmet MELIN 1947 12 25
HOEGAERTS Stanislas B0UWEL 1948 12 07
JANSSENS Viviane WOLVERTEM 1954 12 14
KEMPENEERS Mevr. Christel NEDEROKKERZEEL 1965 12 30
KERSCHEN Jean-Claude BRUXELLES 1954 12 26
LAMBERT Mevr. Simone UKKEL 1928 12 21
MACORS Mireille (Michaux) ERQUELINNES 1943 12 08
MARIEN Simonne GRIMBERGEN 1937 12 11
PLUMAT Dhr. Pierre GILLY (Charleroi) 1945 12 03
SARIDAKI Eleni PERONNES-LES- 1959 12 30
SCHREY Josiane MECHELEN 1951 12 21
STEELS Simonne (Van ZELE 1948 12 16
TARLIZOS Sotiris ANTWERPEN 1964 12 13
VAN DE STAEY Dhr.François WEZEMAAL 1938 12 29
VAN DEN BEMPT M. (Van der SCHILDE 1961 12 10
VAN DEN BERGH Maria (Nijs TIELT 1944 12 09
VAN DEN EYNDE Tonny BOUWEL 1944 12 08
VAN LAERE Mevr.Sonja NIEL 1963 12 01
VANDEN EEDE Mau MEISE 1954 12 08
VANDENBERGEN Julien LINKEBEEK 1926 12 01
VANDERMEEREN H. WATERMAEL- 1925 12 07
VANHAMEL Nadia HOBOKEN (Antw.) 1972 12 24
VERHAEGEN P. (Laurens) BOOISCHOT 1948 12 07
VERHELST Mevr. Paula MOERZEKE (Hamme) 1937 12 20
VERHOEVEN Mevr. Patricia MECHELEN 1953 12 02
30

Rapport du congrès du R.I.M.S. 2008, à Leuven.
Le treizième congrès annuel du R.I.M.S. (Rehabilitation in MS) a été organisé cette
année par le Centre National de la Sclérose en Plaques de Melsbroek, et s’est tenu du
huit au dix mai 2008 aux halles universitaires de Leuven. Le R.I.M.S. est une
organisation internationale multidisciplinaire qui relie entre eux une série de centres
européens affectés au traitement de la sclérose en plaques, autour du thème de la
réadaptation. Au moyen de l’organisation de réunions annuelles de groupes
organisés, qui ont pour thèmes la mobilité, les problèmes vésicaux ou l’intégration et
la participation à la vie sociale.
Le thème de cette année s’intitulait : « Tentatives pour une bonne pratique de soins
et de réadaptation en sclérose en plaques ». Différents orateurs de chez nous et de
l’étranger prirent pour thème les avancées récentes dans le traitement et les soins, le
contrôle de leur qualité, l’emploi de « sentiers cliniques » dans la réadaptation, et le
coût de l’amélioration de la qualité de vie et du maintien au travail.
En voici un aperçu.
Le jeudi 8 mai.
L’après-midi, les participants furent invités à choisir entre deux formules : soit une
visite interactive du centre national de la sclérose en plaques de Melsbroek, soit un
des trois ateliers qui se tenaient à Leuven. Ils furent une quarantaine à s’inscrire pour
Melsbroek. Ils y furent partagés en plusieurs groupes, dont chacun représentait un
patient fictif. Les participants furent d’abord informés par le docteur Ilsbroukx de
l’historique du centre, de son fonctionnement, et de l’objectif de la visite. Ensuite ils
endossèrent leur rôle de patients et reçurent les aides matérielles pour se déplacer au
cours de l’après-midi. Un programme de réadaptation adapté à leur cas leur fut
attribué. Il servit de fil conducteur pour les familiariser avec les services de
réadaptation, y compris le service de nursing. L’intention était de leur faire prendre
conscience de ce que comportaient les méthodes de traitement : l’entraînement en
chaise roulante, l’entraînement aux transferts, l’hydrothérapie, l’examen
neuropsychologique. Il était possible également de glaner des informations sur les
thérapies et les concepts thérapeutiques à l’aide de panneaux placés dans les
couloirs, à l’aide de présentations par ordinateurs et par vidéo, et à l’aide des stands
des divers services, où les thérapeutes exhibèrent leur meilleur anglais.
À la fin de la visite, les invités sortirent de leurs rôles de patients, reçurent un petit
cadeau commémoratif, et furent ramenés à Leuven par autobus, pour une réception
d’accueil aux halles universitaires.
Au cours de ce même après-midi, il y eut parallèlement trois ateliers aux halles : l’un
d’eux portant sur l’emploi et la sclérose en plaques, au cours duquel des orateurs,
tant belges qu’étrangers, firent leurs interventions. Des thèmes comme l’ergonomie,
les possibilités cognitives, les entretiens d’embauche furent analysés sur base sur
base de cadres théoriques, et illustrés concrètement par des examens de cas cliniques.
IMSO 2008/5
31

Le thème du stress et de la réduction du stress ne furent pas oubliés et abordés par un
exposé sur le « mindfullness ». À cette occasion, les participants purent expérimenter
un exercice court de méditation dirigée.
Cet atelier apporta inspiration et échange d’idées quant à la prise en charge du
malade en vue de sa mise au travail.
Le deuxième atelier concernait l’urologie de la sclérose en plaques. Ici, les intéressés
furent initiés aux principes de l’examen neuro-urologique et urodynamique, à la
stimulation pour pallier aux problèmes de miction provenant d’un muscle vésical
trop excitable, au diagnostic précoce, et aux exercices des muscles du plancher
pelvien.
Le troisième atelier traitait des aides techniques concernant la mobilité, avec des
démonstrations pratiques sur les différentes chaises roulantes, et une comparaison
entre les systèmes de remboursements dans les divers pays européens.
Vendredi 9 mai
Le matin, lors de la première session scientifique, les orateurs autochtones et
étrangers proposèrent une mise à jour des avancées récentes dans le traitement de la
sclérose en plaques. Le professeur Bénédicte Dubois (B) entama les débats avec une
contribution sur l’état actuel des connaissances en matière de traitements
immunomodulateurs. Le docteur François Bethoux (USA) parla du Baclofène
intrathécal, administré, entre autres, chez les patients ayant conservé la marche. Le
docteur Guy Nagels (B), enfin, développa les dernières avancées sur l’évaluation des
fonctions cognitives au moyen de l’examen électrophysiologique. Ces présentations
reçurent toutes une bonne audience, d’autant plus grande qu’elles étaient prestées
dans la salle historique des promotions où, dans la vie universitaire journalière, les
défenses de thèses de doctorat et les cérémonies de promotion avaient lieu.
Après, une pause café eut lieu une séance plénière, comportant un aperçu détaillé de
la prise en charge scientifique de la problématique urologique par le professeur
Marianne de Sèze (F). Le temps d’un lunch sympathique était ensuite venu, et celui
de l’examen des panneaux scientifiques, qui donnèrent une idée de la façon dont les
examens de réadaptation se passent actuellement.
Dans l’après-midi, on aborda le thème des bonnes pratiques en matière de soins.
Christophe Thalheim (B) nous proposa de visiter le site informatique de la plateforme
européenne de la sclérose en plaques qui comportait, entre autres, les recommandations
pour les soins et les traitements. Dans ladite organisation, on travaille actuellement à la
rédaction de directives en ce qui concerne les soins palliatifs en sclérose en plaques.
Claudio Solari (I) parla des difficultés à trouver des paramètres et des instruments de
mesure communs pour estimer la valeur de la réadaptation. Ce point reste toujours,
malgré la pléthore d’examens, le grand défi en médecine de réadaptation. An van
Nunen (B) prit pour thème les « sentiers cliniques » développés au centre national de la
sclérose en plaques de Melsbroek, au sujet du parcours de réadaptation des patients
IMSO 2008/5
32

hospitalisés dans le système dit de la « convention ». Suivit Madame Bernadette Porter,
parlant d’un projet de « télémédecine » où les malades de régions éloignées du
Royaume Uni étaient à même de recevoir les conseils d’une infirmière spécialisée en
S.E.P., en prenant place dans une cabine ad hoc, pourvue d’un ordinateur et d’une
caméra. Le patient pouvait poser ses questions en ligne et, si besoin, pouvait montrer ce
qui pour lui était difficile à réaliser. Le dispensateur de soins de l’autre côté posait des
questions supplémentaires ou donnait des consignes qui devaient être exécutées devant
la caméra, de sorte qu’il puisse être apporté réponse aux questions posées par le malade
et que le traitement puisse avoir un suivi.
Après une pause café bienvenue, les SIG’S (Special Interest Groups) se rassemblèrent,
chacun autour de son sujet spécifique. Le SIG « Social Integration and Participation »,
par exemple, mit sous la loupe les instruments devant servir à déterminer les buts de la
réadaptation. Ceci par des contributions venant de l’Espagne, de la Finlande, du
Royaume Uni et de la Belgique. Ces démonstrations concrètes donnèrent le signal de
départ d’un échange d’expériences entre les diverses méthodologies dans la pratique de
la réadaptation. Après la réunion générale, les congressiste furent invités à un dîner, où
l’assemblée internationale goûta à la délicieuse cuisine belge, dans le cadre élégant du
Grand Béguinage de Leuven.
Samedi 10 mai
Le samedi matin prit son envol par un ensemble de présentations de plateformes, où de
jeunes chercheurs eurent le loisir de présenter leurs activités scientifiques. Il y eut, par
exemple, un intéressant exposé traitant de la nécessité de soumettre les informations
données aux patients au contrôle scientifique comme cela se fait pour les médicaments
car cela concerne une grande partie de la prise en charge des patients SEP et que cela a,
à côté d’un effet thérapeutique, des effets secondaires. Du côté du Royaume Uni, on
présenta un livre destiné aux enfants de personnes atteintes de sclérose en plaques.
Nous fîmes également connaissance avec un système informatique qui mesure les
fonctions cognitives, où l’intervention du neuropsychologue restait limitée. Les aspects
palliatifs des soins arrivèrent sur la sellette dans un exposé concernant les personnes
atteintes de la forme progressive de la SEP. Ici, il fut établi qu’une détection rapide de
la nécessité d’une expertise en matière de soins palliatifs lors de, par exemple, douleur
et spasticité, était cruciale pour une prise en charge adéquate de cette problématique
spécifique.
Suivit encore une présentation sur les effets du TENS (Stimulation électrique des nerfs
au travers de la peau) au niveau des muscles de la main, avec visée sur les fonctions
motrices et sensitives perturbées de celle-ci. Les premiers résultats montrèrent la
possibilité d’une amélioration de la sensibilité de la main, mais, hélas, sans
amélioration de sa fonction.
Le professeur Gisela Koebelt (F) donna un exposé passionnant sur les « misères » de la
SEP. Elle les désigna sous le nom de « Qualy » (Quality Adjusted for lifemeasure).
IMSO 2008/5
33

Elles sont de plus en plus employées dans les études économiques sur le coût des soins
et des examens en SEP. En d’autres termes, il faut étaler la notion de « qualité de
vie »sur un certain laps de temps. Ainsi se peut-il que l’introduction d’un nouveau
médicament puisse représenter un gain en années, sans cependant représenter un gain
en qualité, ou même se peut-il qu’il représente une perte en qualité.
Après une pause café, le reste de l’après-midi fut consacré au thème de l’emploi en
SEP. Vincent de Groot (Nl) fit un exposé passionnant sur l’estimation d’un pronostic
fonctionnel à un stade précoce de la maladie. Puis vint Stefan Ilsbroukx pour nous
donner un aperçu de ce qui avait été réalisé en matière d’emploi pour personnes
atteintes de S.E.P. dans la région Flandre- Pays-Bas ces dernières années (Interreg en
Intro-DM). Après un court résumé des diverses expériences à ce sujet, on se pencha sur
l’avenir. Une des conclusions insistait sur l’intérêt des différents protagonistes (Centres
de réadaptation, VDAB,ATB) de jouer en temps opportun auprès de l’employeur la
carte du maintien au travail, ou celle de son adaptation. Qui, à l’avenir, va jouer le rôle
de coordination (Disability Case Manager) ? Cela reste un point à discuter. Madame
Michelle Messner Uccelli vint en dernier lieu pour parler d’une étude internationale sur
les facteurs déterminants pour l’emploi des personnes atteintes de S.E.P. où elle mit
l’accent sur les possibilités cognitives et la fatigabilité, mais aussi où les règles qu’il
convient d’adopter pour inciter les autorités au soutien de l’emploi furent soulignées.
Entre temps, le public fut de nouveau invité à une agape, puis à écouter une série
d’autres présentations. On parla alors d’évaluation de la marche et d’entraînement de
l’équilibre à l’aide du biofeedback. On présenta aussi un appareil (Smart Balance
Master) où le patient reçoit instantanément l’information sur la manière dont il exécute
certains exercices d’équilibre. De cette manière, il est informé immédiatement de ce
qui ne va pas et peut savoir de combien il est éloigné de la bonne façon de faire. Plus
loin dans cette thématique de la mobilité, on parla de la relation entre les mesures de
force dans les fléchisseurs et extenseurs des genoux et des tests fonctionnels (Marche,
escalier). On parla aussi de tests de pronostic lorsque des difficultés sont rapportées par
les patients eux-mêmes. À nouveau le volet urologique avec une présentation du
professeur Dirk de Ridder sur les résultats intéressants obtenus dans une étude de
qualité de vie chez des personnes à vessie hyperactives traitées par Tolderidone
(Detrusitol).
Après ces solides tartines scientifiques, on nous offrit un drink d’adieu. Entre temps, la
ville s’était parée de couleurs et transformée pour accueillir un festival de théâtre de
rue. De quoi satisfaire les passionnés parmi les congressistes, qui purent en profiter
pendant la fin de semaine. Le treizième congrès du R.I.M.S. s’est donc passé dans un
florilège printanier. Tous les organisateurs et tous les hôtes s’en sont réjouis. Le
congrès fut jugé une réussite, tant sur le plan de la science que sur les plans de
l’organisation et de la bonne atmosphère. Il donna, tant aux participants de l’étranger
qu’aux autochtones, de l’inspiration et de l’énergie pour continuer à bâter des soins de
qualité aux patients atteints de sclérose en plaques.
An van Nunen. (Traduction Yvon)
IMSO 2008/5
34

Tourisme
IMSO 2008/5
Côte belge
LUXE ET DIVERTISSEMENT
Avec ceux de Knokke et de Middelkerke, le Kursaal d'Ostende
constitue l'un des lieux privilégiés du spectacle, du jeu, du strass et des
paillettes de la Côte belge. Une tradition qu'il revendique depuis 1852.
Car le bâtiment actuel est le quatrième du nom. Si vous bénéficiez de
nos appartements du Coq ou de Westende, vous aurez sans doute
l'occasion, lors d'une promenade à Ostende, de passer devant l'édifice.
Lumière et verre
Érigé sur une courbe de la digue de mer, le casino Kursaal
d'Ostende est reconnaissable entre tous et visible de loin.
Il est dû à l'architecte Léon Stijnen, qui a voulu y imprimer
transparence et réduction. Le projet initial a toutefois subi nombre de
modifications.
Une profonde rénovation, entamée au début de ce siècle, souhaite
cependant revenir aux sources.
À l'intérieur, on peut admirer des œuvres murales de Paul
Delvaux, des céramiques de Pierre Caille et des fresques de Marc
Mendelsohn.
De bois
En fait, l'idée d'un casino kursaal à Ostende revient au premier roi
des Belges, Léopold Ier. D'origine anglaise, il aimait retrouver dans son
nouveau pays ses habitudes insulaires, passer ses vacances à la mer.
Pour faciliter le voyage depuis Bruxelles, il n'hésita pas à stimuler la
construction d'une ligne de chemin de fer, réalisée en 1838.
35

Les vacances au bord de mer trouvaient des adeptes parmi les têtes
couronnées européennes de l'époque.
Cet engouement incita les édiles ostendais à établir, au premier
étage de l'hôtel de ville, un « Cercle littéraire » et un casino. Les
touristes mais aussi les Ostendais allaient y danser, écouter des concerts
et jouer. Un parc princier et un théâtre complétaient l'offre urbaine de
divertissement à Ostende. Seul défaut du complexe: il n'avait pas « vue
sur mer ».
C'est en 1852 qu'un entrepreneur privé se lança dans l'aventure de
la construction d'un deuxième kursaal, en bois, à l'emplacement de
l'actuelle construction. Le bâtiment était simple, on pouvait y déjeuner,
se rafraîchir, lire un journal et assister à un concert qui donnait
l'occasion aux célébrités de l'époque d'étaler leur talent.
La Ville du bord de Mer
Mais c'est sous l'impulsion du « roi bâtisseur », Léopold II, que
l'essor touristique d'Ostende prit son envol. Tous les terrains du bord de
mer furent attribués à un notaire de Liège, Louis Delbouille, familier du
roi Léopold II. L'un des collaborateurs du notaire était l'architecte
Antoine Dujardin, autre bonne connaissance du roi.
Les nouveaux lotissements accueillirent de nouvelles artères,
nombre d'hôtels et de villas. Un nouveau casino vit le jour en 1878.
Il dut faire place au mur de l'Atlantique, érigé par les Allemands
durant la Seconde Guerre mondiale.
C'est en 1953 que le casino actuel fut inauguré.
IMSO 2008/5
Frans De Kuyssche
36

TRAVAILLER POUR LES PERSONNES ATTEINTES DE
SCLÉROSE EN PLAQUES.
J’habite un petit immeuble de huit appartements. Ce bâtiment comporte,
comme il faut s’y attendre, de nombreux balcons (d’autant plus qu’il y a un bel
étage), et lesdits balcons, de nombreuses ferronneries. Celles-ci rouillent à tire-
larigot. Elles sont couvertes aussi de nombreuses traces de pollutions, acides et
autres. Bref ! Il faut les rendre à nouveau jolies ; et surtout veiller à ce qu’on ne
tombe du balcon à cause de sa vétusté, et ne se casse la figure ! De nombreux
immeubles tombent dans ce cas de figure.
Trêve de jeux de mots, voici où je veux en venir : dans mon immeuble,
nombreux (je l’espère) sont les propriétaires d’appartement qui souhaitent entretenir
la ferronnerie de leur balcon, où qui du moins y sont acculés.
L’idée m’est venue que nous pourrions peut-être aider les personnes qui
souffrent de sclérose en plaques. Comment ? Eh bien - peut-être est-ce une idée un
tantinet saugrenue - en proposant aux propriétaires de biens immobiliers de faire
exécuter le travail par un bénévole (compétent) et d’en verser la rémunération à
l’IMSO (International multiple sclérose association) avec la mention « Don », suivie
du prénom du prestataire du travail, et précédée de la date de naissance du débiteur
(le propriétaire) ! Ledit propriétaire, outre d’un débours modeste, se verrait aussi
gratifié d’une exonération d’impôts (si les sommes « données » atteignent 30 € sur
l’année). Quand on ne peut pas donner d’argent, souvent on peut donner du travail.
L’important, c’est de donner !
L’ajout du prénom du prestataire du travail est gratifiant car celui-ci serait
averti du montant rapporté à l’IMSO ; et c’est un incitant pour déclencher une
imitation de ce type d’action.
Bien entendu, l’idée des ferronneries qui rouillent peut s’étendre à d’autres
problèmes de bâtiments… . Et il n’y a pas que les bâtiments à prendre en
considération pour notre propos, on peut faire bien d’autres choses. Attention, il y en
a que je vois venir !
IMSO 2008/5
Au travail !
37
Yvon.

IMSO 2008/5
Réunion du groupe Dialogue du 24 septembre 2008
Présents : Elke De Smet, Karin Leliveld, Patrick De Meyer, Roger Staes, Mau
Vanden Eede, André Werelds, Arne Wyckmans, Dr. Ketelaer, Mieke De Medts,
Gaël Spruyt.
Durée du traitement d’ergothérapie et de kinésithérapie.
Le bât qui blesse des trente minutes que durent ces deux thérapies existe encore
toujours. Un certain nombre de patients ont trois quart d’heure (ou même une
heure ?) de kiné ou d’ergo.
Combien de personnes ceci concerne-t-il ? À quel titre peuvent-elles y
prétendre ?
Est-ce que ceci n’avantage pas les patients les plus pro-actifs ?
La plainte la plus fréquente est que la kiné est trop courte, mais pour pas mal de
gens, l’ergo aussi. Par exemple pour l’apprentissage de l’usage d’un ordinateur
avec commande au menton, une demi-heure, c’est court : l’installation du
matériel, le démarrage des programmes, le positionnement correct du patient
prennent déjà une bonne part du temps.
D’où les mêmes remarques qu’avant restent d’application : le temps pour faire
tout ceci fait qu’il ne reste que vingt minutes de traitement
Il est frappant que des traitements commençant en retard ou se terminant tôt ont
souvent lieu après les temps de pause, notamment le matin à la première
thérapie, après dix heures et après la pause de midi. Les patients qui viennent à
ces heures perdent presque toujours cinq minutes.
Les patients remarquent aussi que le tempo rapide rend difficile, chez certains
thérapeutes, la prise en charge individuelle des patients : le phénomène du
« travail à la chaîne ».
Le docteur Ilsbroukx annonce que pour la nouvelle année, les personnes pour
qui c’est nécessaires recevront à nouveau des traitements de trois quart d’heure
pour leur kiné et leur ergo. Cette règle demande encore quelques mises au point
avec le team de réadaptation.
Les thérapies de groupe tombent souvent à l’eau, surtout en période de
vacances.
A cause du manque de thérapeutes et de stagiaires. Ne pourrait-on alors engager
des intérimaires ? Le docteur Ilsbroukx à ceci que la convention de réadaptation
38

travaille avec un prix fixe à la journée et que pour ce motif il faut puiser dans le
réservoir de personnel existant. (La diminution du temps de travail pour le
personnel de plus de 45 ans rend ceci plus difficile).
Le kiné de la thérapie en groupe est sollicité pour effectuer des traitements
individuels en cas d’absence d’un collègue malade. Cons équence : pas
d’hippothérapie pendant les vacances d’été. (Mais quel dommage). Que ce ne
soit pas toujours possible d’avoir un remplaçant est admissible, à condition que
cela ne soit pas la règle, mais l’exception. Et souvent l’accueil n’est pas au
courant qu’une thérapie est tombée.
Certaines thérapies (comme le groupe dialogue) ne sont toujours pas
communiquées systématiquement aux patients à l’accueil). On pourrait aussi
informer le patient de l’absence d’un membre du personnel (pour congé,
maladie…).
Quel est le calendrier actuel concernant l’enquête de satisfaction chez les
patients externes ?
On attend pour cette enquête car un changement est prévu dans les programmes
de réadaptation au début de 2009. Il sera demandé à la direction de repousser
celle-ci pour mars ou avril 2009.
Quelles sont les perspectives en ce qui concerne les sentiers cliniques et est-ce
que les patients y seront impliqués.
Pour le moment, dit le docteur Ilsbroukx, il n’est pas souhaitable que les
« sentiers cliniques »soient mis en route pour les patients externes. Cela ne
pourra se réaliser qu’après que leurs programmes de réadaptation aient été
revus.
Quelques fauteuils relax sont toujours les bienvenus au centre de réadaptation :
la montée vers la clinique reste difficile pour certains.
Il sera demandé à Mr Sablon de placer ces fauteuils à la cafeteria et au centre.
Le passage de l’activité des prises en charges précoce des hospitalisés vers le
service externe semble difficile à certaines personnes
Les patients qui sont dans ce cas sont parfois perdus. L’idée qui consistait à
mettre en œuvre une sorte de parrainage est à creuser.
IMSO 2008/5
39

Dernier point : suite à beaucoup de problèmes d’hygiène hospitalière, Madame
Mia Notebaert, infirmière responsable de l’hygiène dans notre clinique sera
invitée à une autre séance d’information. Les questions qui suivent lui seront
présentées prochainement.
IMSO 2008/5
• Quelles sont les règles actuelles d’hygiène des mains pendant la
distribution des repas de midi ?
D’un côté, il semble que les gants en latex soient efficaces quand il faut
servir un grand nombre de personnes dans un court laps de temps et ils
présentent l’inconvénient de donner un mauvais goût à la nourriture.
• D’un autre côté, il n’est pas pratique de manger une tartine avec un
couteau et une fourchette. Et couper un tartine en petits morceaux n’est
pas très appétissant. Quand va-t-on choisir, et pour quelle solution ; et
est-ce que le patient sera consulté ?
• A la kiné également, il semble que les prescriptions ne soient pas
comprises clairement : certains kinés emploient des gants, d’autres (la
majorité) rarement ou jamais. Si ces derniers mettent des gants, alors le
patient est inquiet.
Dans quels cas précis les kinés doivent-ils mettre des gants ?
• Propreté du matériel (tables, etc). Les tables sont employées parfois par
un grand nombre de patients sans être lavées. Les oreillers des tables de
kiné … ?
• Autres plans où la logique de l’hygiène n’est pas respectée. Les éponges
des commandes mentonnières au cybercafé sont nettoyées, mais pas les
touches des claviers
En règle générale : pour quelle raisons spécifiques faut-il appliquer ces
différentes règles d’hygiène et ont-elles un effet évident et mesurable sur
l’incidence du nombre de contaminations ? Ces règles sont-elles d’application
dans les hôpitaux proches ou feront-elles l’objet d’un projet d’investigation ?
Traduit par Yvon
40

Callendriier 2009
Samedi 14 février Fête aux moules - I.M.S.O.
Samedi 11 avril Distribution oeufs de Paques - I.M.S.O.
Samedi 25 avril Swimmarathon - I.M.S.O.
Dimanche 26 avril Festival du poulet - Rotary
Dimanche 10 mai Fête des mères - I.M.S.O.
Samedi 06 juin Buffet Froid Bénévoles - I.M.S.O.
Dimanche 14 juin Fête des Pères - I.M.S.O.
Dimanche 30 août Barbecue - I.M.S.O.
Samedi 12 septembre Excursion Patients - I.M.S.O.
Samedi 10 octobre Fête aux moules - I.M.S.O.
Mercredi 11 novembre Journée des crêpes (Kap. o/d Bos)
Samedi 12 décembre Fête de Noël - Rotary
Vendredi 18 décembre Noël - I.M.S.O.
IMSO 2008/5
Ce calendrier rédigé le 01.10.2008 peut encore être modifié par la suite
41

SUDOKU
N°4
Résultats : N°4 : nous avons reçu 10 bonnes réponses. Madame
Lucette SCULIER habitant rue J. Lizon 11 à 7950 Huissignies
(Chièvres) a gagné la récompense de 30 €.
N°5
Vous pouvez gagner 30 € en nous envoyant la réponse exacte avant
le 20 septembre 2008
. Si plusieurs participants donnent la bonne réponse, le tirage au sort
déterminera le gagnant.
Envoyez votre réponse à Christel Kempeneers, IMSO
Vanheylenstraat 16, 1820 Melsbroek.
II. .M. .S. .O. . MELSBROEK
IMSO 2008/ 4 42

IMSO 2008/ 4 43
PUZZLE Français

---- PUB HENDRIKS
IMSO 2008/ 4 44

DRUKKERIJ VAN WILDERODE
----- PUB ORTHOPEDIE ½
IMSO 2008/ 4 45

IMSO 2008/ 4 46

Oplossing puzzel nr. 4 Résultat du puzzle n° 4
Résultat puzzle français
N°3 : les personnes suivantes nous ont adressées la bonne réponse : Madame
Michèle Béduneau, Madame Idalie Dewar, Madame Marie-Rose Piquet et Mr. Luc
Lemaire, nous sont parvenues.
Madame Idalie Dewar habitant 45, allée des Marguerites à 4600 Visée a gagné la
récompense de 30 €.
N°4 : une seule personne nous a adressé la bonne réponse : Madame Michèle
Béduneau,
IMSO 2008/ 4 47

Redactieraad / Comité de rédaction :
P. BOBER, F. DE KUYSSCHE, Dr. P. KETELAER, Y. LEROY, F. LUYKFASSEEL, A. WERELDS, E. KAP.
Redactieadres / Adresse du bureau de rédaction :
I.M.S.O. v.z.w.
VANHEYLENSTRAAT 16
1820 MELSBROEK
TEL. : 02/752.96.00
PATIENTEN/PATIENTS : € 10
FAMILIE EN SYMPATHISANTEN : € 15
FAMILLES ET AMIS
STEUNENDE LEDEN/MEMBRES DE SOUTIEN : € 25
DOOR STORTING OF OVERSCHRIJVING OP VOLGEND
REKENINGNUMMER/A VERSER OU VIRER AU COMPTE :
310-0452575-59 OP NAAM VAN IMSO/AU NOM D'IMSO
GRAAG VERMELDEN : RIJKSREGISTERNUMMER
BTW - NUMMER
OF GEBOORTEDATUM
VEUILLEZ MENTIONNER VOTRE NUMERO DE REGISTRE NATIONAL, NUMERO TVA OU DATE
DE NAISSANCE
OPMERKING: GIFTEN VAN € 30 OF MEER GEVEN RECHT OP FISCAAL ATTEST.
LIDMAATSCHAPSGELD DIENT EXTRA BETAALD TE WORDEN EN GEEFT RECHT OP HET
TIJDSCHRIFT. (vb.€ 40 = gift + € 10 lidmaatschap) (voor niet-patiënten € 30 + € 15= € 45)
ATTENTION : UNE ATTESTATION FISCALE SERA DELIVREE POUR LES DONS DE € 30 OU
PLUS . (p.e. € 30 don+ € 10 = € 40 pour les patients/ € 30 don+ € 15 = € 45 pour les autres) LA
COTISATION A VERSER EN SUPPLEMENT DONNE DROIT A L'ABONNEMENT DE LA REVUE.
TARIEF RECLAME / TARIF PUBLICITAIRE :
1/2 BLZ./PAGE : € 125 PER NUMMER/PAR NUMERO OF € 750 PER JAAR/PAR AN
1/1 BLZ./PAGE : € 250 PER NUMMER/PAR NUMERO OF/OU € 1500 EURO PER JAAR/PAR AN
VOOR ALLERLEI INLICHTINGEN IN VERBAND MET LIDMAATSCHAPSGELDEN,
AANKONDIGINGEN, RECLAME :
NEEM CONTACT OP MET ONZE REDACTIE.
POUR TOUT RENSEIGNEMENT A PROPOS DES COTISATIONS,
ANNONCES OU PUBLICITES, VEUILLEZ VOUS ADRESSER A NOTRE SECRETARIAT.
IMSO 2008/ 4 48