Reportage De Kustredders Foto's: Diane Hendrix - hetVERHAAL

RUBRIEK
Kustredders
in weer en wind
Ze zijn jong, vlot en supersportief. Ze zijn de kustredders van ons
land. En ze nemen die taak, ook al zijn ze vaak nog jobstudent, bij-
zonder ernstig. Onze dag op Reddingspost 3 Casino Oost in Middel-
kerke liet onuitwisbare (zand)sporen na. Tekst Sandra Maes ● Foto’s Diane Hendrikx
Bral (25) werkt freelance als tolk
gebarentaal en studeert nog bij
als vroedvrouw : „Ik doe dit al
Wie beweert dat de jeugd van tegenwoordig
weinig moraliteitsbesef heeft, brengt
best eens een dagje door met Soetkin,
Niels en Karel, het strandreddersteam van
Reddingpost 3, Casino Oost in Middelkerke.
Het stranddecor vlak naast het Casino
met zijn statige miradorstoel, lijkt in niets op dat van de tv-serie
Baywatch. Alleen de atletisch gebouwde, zongebruinde lichamen
van deze jonge strandredders doen er even aan denken.
Al bij onze kennismaking valt hun volwassen blik op. In hun nietverbale
communicatie merk je de onderlinge kameraadschap die je
bij hulpverleners in groep wel vaker ziet. Soetkin, Niels en Karel zijn
teamspelers, beaamt hoofdredder Marc Muyle (52), die net in zijn
rode jeep, gekleed in dezelfde rode Scapa-outfit als de redders, is
komen aanrijden op het strand: „Een kustredder werkt nooit alleen.
Problemen op het strand of in zee worden nooit individueel
opgelost, maar altijd in teamverband.”
Stand-by
Marc Muyle is een van de hoofdredders die de kuststrook in Middelkerke
rijk is. Zijn taak bestaat uit het opleiden en het coördineren
van een honderdtal kustredders, het in orde houden van al het
strandreddingsmateriaal en stand-by zijn als er iets gebeurt. Deze
Bral (25) werkt freelance
als tolk gebarentaal en
studeert nog bij als
vroedvrouw : „Ik doe dit
al acht jaar met nog altijd
evenveel plezier. We
worden als jobstudent
hoofdredder zou u in ondernemerstermen gerust de strandmanager
kunnen noemen. Zijn zomerkantoor? Zee en strand, natuurlijk.
De strandreddingsploeg bestaat vandaag uit Karel Lattrez (23),
communicatiewetenschapper en al zes jaar kustredder. Kustredder
Niels Reynaert (23) is intussen afgestudeerd als regent LO. En Soetkin
Bral (25) werkt freelance als tolk gebarentaal en studeert nog bij
als vroedvrouw: „Ik doe dit al acht jaar met nog altijd evenveel plezier.
We worden als jobstudent goed betaald, maar de job vergt
dan ook veel verantwoordelijkheid. Hij geeft wel veel kameraadschap
in de plaats. De sfeer in de ploeg is steeds super. Ik kijk steeds
erg uit naar de redathlon, een ludieke spelletjesproef, en naar de
fuiven van het feestcomité van de vriendenkring”, aldus Soetkin.
Ochtendlijke checklist
De klok staat op 10.29 uur. De radio wordt stand-by gezet. De reddingsboot
ligt al nabij de waterlijn en Karel loopt even rond de mirador.
Niels hijst de vlaggen omhoog terwijl Soetkin de borden „Baden
toegelaten” bevestigt op de zeedijk. Vlak voordien heeft ze op
het informatiebord ingevuld dat er omstreeks 11.35 uur laagtij zal
zijn en om 17.25 uur hoogtij. „Hallo Marc, ja, we zijn stand-by”, bevestigt
Karel het radiocontact met de portafoon die zo’n acht kilo-
meter ver reikt.
Het is een wat sombere dag. Met hun rode reddingsvest aan turen >
nest SPECIAL 3

4 nest SPECIAL
Bral (25) werkt freelance als tolk gebarentaal en studeert nog bij als vroedvrouw : „Ik doe dit al acht jaar met nog altijd
evenveel plezier. We worden als jobstudent goed betaald, maar de job vergt dan ook veel verantwoordelijkheid. Ze
de drie redders onafgebroken vanuit de houten strandcabine
of er in hun zone al dan niet mensen het water in gaan. Het
duurt even, maar dan gaat toch iemand even blootsvoets in
zee waden. Soetkin, die vandaag als oudste tot postoverste is
benoemd, laat niets aan het toeval over en beslist, zoals de regel
vereist, dat ze alle drie hun plek innemen op hun zone, die
net zoals de andere gemiddeld zo’n 250 à 300 meter breed is.
„De badzones kunnen van elkaar worden gescheiden door
golfbrekers of markeringsboeien”, legt Marc uit. „Zie je daar in
de verte die zes gele boeien? Die liggen op vijftig meter van de
golfbreker om de zwemzones af te bakenen.”
Op zonnige vakantiedagen werken er zo’n 78 mensen op de 16
strandreddingsposten van Middelkerke. „Meestal zit er dan iemand
op de mirador, de hoge stoel die vlak bij de waterlijn
staat. De andere redders patrouilleren op de toegewezen zone”,
legt Niels uit. „En bij mooi weer kan ook de polyester motorboot
ingezet worden voor een beter overzicht. Daarmee varen
vindt elke redder gewoon het einde.” Wanneer ik de mannelijke
redders even later over de golven zie varen, bewijst hun
ontspannen glimlach die stelling. Een van hen stuurt de boot,
streamerstreamerstreamerstream
erstreamerstreamerstreamerstrea
merstreamerstreamerstreamerstr
terwijl de andere zich overeind houdt met behulp van de
winch. Een oefening in evenwicht.
In weer en wind
De bader lijkt onze Noordzeewateren iets te fris te vinden en
loopt weer weg. Om beurten komen de leden van de ploeg terug
de kleine cabine binnen. Niks te doen hebben gaat hen
slecht af. „Geef ons toch maar een zonnige dag mét actie”,
lacht Soetkin. „Die zijn veel vermoeiender omdat we dan constant
alert moeten zijn. Maar dan vliegt de dag wel om.”
Soetkin checkt haar dagverslag. „De kentering, de overgang
van vloed naar eb, zou tegen 15 uur zijn. Dit is belangrijk om te
weten. We moeten op elk uur weten waar de stroming zit, om
de boot of de mirador op de juiste plek te kunnen positioneren.
Vandaag waait er een zuidwestenwind met een kracht van
1 à 2 beaufort. Het is bewolkt en er is mist in de verte. Maar er
zijn geen golven en geen branding”, verduidelijkt ze verder.
Karel legt uit: „Wind is heel belangrijk voor een strandreddingsdienst.
Door de wind zullen baders, vooral met opblaasbare
voorwerpen, afdrijven. Wind is ook de grootste
bron van golfslag. Er hoeft maar een klein briesje over een
glad wateroppervlak te waaien en er ontstaan al ripples, minuscule
golfjes. Bij sterkere wind worden die golven uiteraard hoger.”
Zwem dus nooit alleen in onze verraderlijke Noordzee, is
het unanieme advies van de strandredders. „Zelfs goede
zwemmers kunnen hier ver wegdrijven”, weet Marc.
Bral (25) werkt freelance als tolk gebarentaal en studeert nog bij als vroedvrouw : „Ik doe dit al acht jaar met nog altijd
evenveel plezier. We worden als jobstudent goed betaald, maar de job vergt dan ook veel verantwoordelijkheid. Ze
Onvoorspelbare kustwateren
Waar moet een strandreddingsploeg nog zoal rekening mee
houden? Marc: „In tegenstelling tot een zwembad zijn strand en
zee natuurlijke, voortdurend evoluerende werkterreinen. We
moeten dus permanent alert zijn voor die veranderingen. Zo
kunnen over enkele dagen gevaarlijke killen (diepe plekken in
zee, red.) ontstaan of verdwijnen, door aanhoudende winden en
stromingen. Naast tij, wind en stroming is er de relatief lage zeetemperatuur.
Die schommelt in de zomer tussen 15 en 22°C.”
Dat zijn slechts enkele van de vele zeeweetjes die een kustredder
hoort te kennen. Toch wijst hoofdredder Marc Muyle ons
nog hierop: „In de eerste plaats moeten kustredders niet zozeer
redden, maar voorkomen dat een redding nodig is.” En
om dat te onderstrepen, blaast Niels even op de misthoorn, die
verschillende toonhoogtes aangeeft.
Elke strandreddingsdienst beschikt over een hele reeks hulpmiddelen.
„Zo moeten we perfect kunnen omgaan met een
reddingsboot, met signalisatie- en informatiemateriaal zoals
borden, windzakken. We moeten ook probleemloos kunnen
werken met reddingsmateriaal zoals reddingsvesten, koorden,
een torpedoboei, reanimatie- en EHBO-materiaal zoals een
draagberrie, een pocketmask enzovoort”, somt Karel op.
Diepgaande training
Elke strandredder moet minstens zestien jaar oud zijn en geslaagd
zijn in een theoretische en een praktijkproef. Pas als ze
zeventien jaar oud zijn, kunnen jongeren in Middelkerke een
studenten- of freelancerscontract krijgen. Maar tijdens hun
eerste strandreddersmaand krijgen ze ook vier zeeopleidingen
waarvoor ze wekelijks om 8 uur ’s morgens op het strand paraat
moeten zijn - weer of geen weer. „In het kader van de opleidingen
geef ik twee zeetrainingen, met onder andere een
boot- of een zwemtraining met reddingstechnieken. Fysieke
trainingen zoals loopproeven en een reanimatie horen er natuurlijk
ook bij”, zegt Marc.
„Dagelijks hebben we tweemaal hoog- en tweemaal laagwater.
Een strandredder moet precies kunnen berekenen wanneer
de dagelijkse tijkeringen zijn. Of weten dat de zwinnen
(geulen) en muien (diepten tussen twee banken) bijkomende
lokale stromingen kunnen opleveren die gevaarlijk kunnen
zijn, vooral voor kinderen. Strandredders moeten ook bij een
georganiseerde zeezwemproef zelf weten waar je te water
gaat ten opzichte van de reddingsboot.”
„De proeven zijn echt niet gemakkelijk”, beweert Karel. „Je
moet er ernstig voor oefenen, zowel de praktijk als de theorie.
Maar ik had geen andere studentenjob willen hebben”,
lacht hij. Niels knikt bevestigend. „Wist je trouwens dat 80 %
van de interventies achter ons gebeuren, op het strand ?
Mensen krijgen last van hyperventilatie of hartproblemen.
We werken dan nauwgezet samen met de hulpposten. Per
seizoen raken bovendien zo’n veertig kinderen hun ouders
kwijt. Die zoektocht begeleiden we ook.”
>
nest SPECIAL 5

Keerzijde van de medaille
Alle jobs hebben positieve en negatieve kanten. Maar het wordt
muisstil als ik vraag: „Hebben jullie ook al nare dingen meegemaakt?
Dingen die niet goed aflopen?” Alle vier zwijgen ze. Soetkin neemt
het woord, maar praat over de vraag heen: „Ja. Maar dat weet je
vooraf.” Daarmee is het onderwerp duidelijk afgesloten. Uit respect
laat ik het daarbij.
Marc geeft er even later een woordje uitleg bij: „We hebben recent
enkele ernstige interventies moeten uitvoeren mét reanimatie. Een
persoon stierf aan een hartaanval, maar een van deze strandredders
was er ook bij toen we een kiter uit zee hebben moeten halen die het
niet gehaald heeft. Iedere redder weet dat het kan gebeuren. Het
hoort bij de job, maar in de praktijk zijn zulke ongevallen natuurlijk
heel moeilijk te verwerken. Iedere redder blijft in zijn hoofd een tijdje
lang nagaan of hij wel juist gehandeld heeft. Een normale vraag,
trouwens.”
De dag is om. „De reddingsboot is het water in geweest. Ook de
misthoorn is gebruikt”, lezen we in de checklist van het dagverslag.
De borden „Baden verboden” worden op de zeedijk bevestigd. Tot
morgenvroeg; wanneer de jonge sportieve zeerotten in hun rode
Scapa-outfit opnieuw over en langs de stranden van onze Noordzee
zullen turen.●
6 nest SPECIAL
10 veiligheidstips van de hoofdredder
1/ Zwem nooit alleen. Zelfs ervaren zwemmers raken soms
in moeilijkheden.
2/ Kunt u niet goed zwemmen? Houd altijd beide voeten letterlijk
op de grond en ga maar tot aan uw borst het water in.
3/ Blijf weg van golfbrekers, pieren en andere constructies.
4/ Hang de waaghals niet uit. Klim niet op golfbrekers. Ze zijn erg
glad door mos en zeewieren.
5/ Vraag mama of papa hun kind in de gaten te houden op het
strand en in het water.
6/ Geef uw kind een antiverdwaalbandje met daarop zijn of
haar naam en een telefoonnummer van de ouders.
7/ Verhit na een lang zonnebad? Koel eerst af vóór u in het
water duikt.
8/ Graaf geen diepe kuilen op het strand en in de duinen.
9/ Laat geen afval achter op het strand.
10/ Bescherm u goed tegen de zon.
Zwemmen zonder zorgen!
Infoborden en reddersstoelen
Op de infoborden die u bij de ingang van elke
bewaakte zone vindt, leest u alles over de
getijden, de veiligheidstekens, de kwaliteit
van het zeewater enzovoort. Onderaan op
het bord staan ook de wegwijsneuzen, boordevol
info.
Aan de reddersstoelen vindt u naast de veiligheidstekens
ook informatie over de kwaliteit
van het zeewater. En die staat ook op alle
infoborden op de oriëntatiepaal.
Miradorbord
Twee keer per week controleert de Vlaamse
overheid het strandwater op bacteriën. De
resultaten van die controles lees je af op het
miradorbord aan de redderstoelen. Een
blauw lachend symbool wijst op een zeer
goede kwaliteit. Rood wenend gezicht: dan
haalt het water de Europese normen niet. Bij
grijs voldoet de kwaliteit van het water aan
de Europese minimumnormen.
Hoe word je redder?
www.redderaanzee.wobra.be of www.ikwv.be.