Voetnoot 33_bew.indd - Voet van Oudheusden

De schamele bovengrondse
restanten van het kasteel
Culemborg.
Tafelgerei
De meeste keramiek uit het Culemborgse vondstcomplex bestaat uit
tafelgerei om mee te schenken en om uit te drinken. Na intensief puzzelen
konden er minimaal 39 drinkkannen en een schenkkan van bijnasteengoed
en echt steengoed worden geteld. De keramieksoorten bijnasteengoed
en steengoed zijn op meerdere plaatsen in Noordwest-Europa
gemaakt, maar voor de toenmalige Lage Landen waren het Rijnland en
het Nederrijnse gebied de belangrijkste productieregio’s. Bijna-steengoed
en steengoed werden van een ijzerarme klei gemaakt, die na het bakken
wit, grijs, bruin of iets rossig kleurt. Door de baktemperatuur in de pottenbakkersoven
versmolt, c.q. versinterde de klei als het ware en ontstond
een hard en waterdicht baksel. Door deze eigenschap leende deze klei zich
uitstekend voor voorwerpen waarbij het opslaan, schenken en drinken
van vloeistoffen belangrijk was. Het verschil tussen bijna-steengoed en
echt steengoed is gebaseerd op de mate van versintering van de klei. De
mate van versintering was afhankelijk van de baktemperaturen die men
met de pottenbakkersovens kon bereiken. Door technologische ontwikkelingen
kon men steeds hogere baktemperaturen bereiken, waardoor
ook het baksel steeds meer kon versinteren. Bij het bijna-steengoed is de
magering – bijvoorbeeld zand of gruis om de klei meer stevigheid te geven
– wel al zeer versmolten, maar nog gedeeltelijk zichtbaar. Bij het echte
steengoed is daarentegen geen magering meer zichtbaar en is de klei
26 culemborgse ‘voetnoten’ 2005-33