Lunatomalacie (ziekte van Kienböck) - Streekziekenhuis Koningin ...

Plastische Chirurgie
Lunatomalacie (ziekte van Kienböck)
Inleiding
De ziekte van Kienböck is een aandoening in de hand waarbij het lunatum (het
halve maanvormige botje), één van de 8 botjes in de handwortel, is aangedaan.
De ziekte werd voor het eerst in 1910 in Wenen beschreven door een radioloog
Robert Kienböck. Het lunatum vormt samen met het erboven liggende capitatum
botje de centrale as van de handwortel (zie foto’s) . De aandoening komt meestal
voor bij mannen tussen de 20 en 40 jaar.
Hoe ontstaat een lunatomalacie?
Door een onbekende oorzaak ontstaat een zogenaamde aseptische botnecrose
(zie ook ziekte van Perthes). De bloedvoorziening naar het botje schiet tekort of
stopt. Daardoor sterft het bot af. Het lichaam zal nu het dode bot gaan opruimen en
vervangen door nieuw levend bot. In deze fase wordt het botje echter zachter en
zal verzwakken. Wanneer de belasting echter aanwezig blijft, kan het botje
inzakken (collaps) en raakt de handwortel dus vervormd. De nu vrijgekomen ruimte
wordt ingenomen door een verschuiving van andere handwortelbeentjes met een
verstoring van de handwortel en de functie van de hand.
Oorzaken kunnen zijn:
• een afwijking in de aanleg van de normale bloedvoorziening en bloedvaten
naar het lunatum. Daardoor wordt dit kwetsbaarder bij acute of chronische
letsels en beschadigingen. Opvallend is dat we vaak het beeld zien dat in het
polsgewricht de lengte van de ellepijp een stukje korter is dan van het
spaakbeen, de zogenaamde “ulna minus variant”. Het idee hierachter is dat bij
deze variant de druk op het lunatum groter is dan bij een gelijke lengte.
• Andere mogelijke oorzaken zijn jicht, cortison gebruik, sikkelcel ziekte.
Welke klachten vinden we bij een lunatomalacie?
De klachten zijn afhankelijk van de fase waarin de aandoening zich bevindt. We
onderscheiden in principe 4 fasen. De klachten kunnen hierbij variëren van enig
ongemak in de pols en handwortel tot forse klachten en bewegingsbeperking.
Vaak vinden we enige zwelling over de handwortel en drukpijn aan de strekzijde
van de pols over het lunatum. Opvallend is dat de grip van de pols vaak
aanmerkelijk zwakker is.
1/3

Röntgenonderzoek bij een lunatomalacie
Ook hier kunnen we dezelfde 4 fasen onderscheiden. Het gewone
röntgenonderzoek zal pas bij fase 2 enige vage afwijkingen laten zien. Bij fase 3
als het botje inzakt is het röntgenonderzoek duidelijk. Voor de vroege diagnose is
met name de MRI-scan en de botscan veel duideljker. Bij de laatste fase 4 zien we
dat de handwortel vervormt raakt door verschuiving van de handwortelbeentjes
Behandeling lunatomalacie (ziekte van Kienböck)
Bij fase 1
• Kortdurende rust geven aan de pols en hand door een gips of spalk. Liefst niet
meer dan 3 maanden om de pols niet te stijf te maken.
Bij fase 2 met normale lengte van het spaakbeen en de ellepijp:
• Aangezien het bot wel dood is maar nog niet is ingezakt, adviseert men in deze
fase een herstel van de bloedvoorziening na te streven met een zogenaamde
revascularisatie operatie. Hierbij wordt vanuit de directe omgeving van het botje
een stukje bot of spier met daaraan nog een bloedvat in het lunatum gebracht.
De resultaten van deze ingrepen zijn echter nog steeds experimenteel en niet
zeker succesvol. Vooral belangrijk is dat het botje nog heel is en het kraakbeen
niet beschadigd.
• Een andere techniek is om het hamatum (haakvormig handwortelbeentje)
korter te maken, eventueel met een stijfzetten van twee handwortelbeentjes.
Bij fase 2 met een relatief korte ellepijp:
• Een langer bestaande techniek is het inkorten van het spaakbeen, de
inkortingsosteotomie. Vooral als er sprake is van de ulna minus variant (zie bij
oorzaken). De druk op het lunatum vermindert en het gevaar voor inzakken
daarmee ook.
• Een gelijke gedachte ligt achter de ingreep waarbij de ellepijp langer wordt
gemaakt. Dit groeit echter vaak slechter weer vast.
Bij fase 3 en 4:
• Afhankelijk van de ernst van de inzakking en de verstoring van de normale
onderlinge verhoudingen van de 8 handwortelbeentjes zal gekozen worden
voor een beperkt vastzetten van twee of meer handwortelbeentjes of eventueel
van de gehele pols.
• Soms combineert men de ingreep met het doornemen van de kleine takjes van
de pijnzenuwen rond de pols.
Vragen
Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen of wilt u meer informatie? Belt u
dan gerust naar de polikliniek Plastische Chirurgie in Winterswijk.
Wij zijn van maandag tot en met vrijdag van 08.30 - 16.30 uur bereikbaar op
telefoonnummer 0543 54 46 00.
2/3

Geheimhouding en recht op privacy
Alle medewerkers van ons ziekenhuis, dus ook artsen en verpleegkundigen,
hebben een geheimhoudingsplicht. Alleen als u schriftelijk toestemming geeft,
mogen zij gegevens aan derden verstrekken. Degenen die bij uw behandeling
betrokken zijn, mogen alleen onderling gegevens opvragen en uitwisselen als dat
voor uw behandeling nodig is.
Het recht op privacy houdt nog meer in. Alle (para)medische, verpleegkundige en
verzorgende handelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat
kunnen zien. Een vertrouwelijk gesprek met een zorgverlener dient in een aparte
ruimte gevoerd te worden. Wij doen ons best om deze afspraken na te komen.
Meer informatie staat in de folder ‘De rechten en plichten van de patiënt’,
verkrijgbaar op de afdeling.
Adresgegevens SKB
Streekziekenhuis Koningin Beatrix
Bezoekadres:
Beatrixpark 1
7101 BN Winterswijk
Postadres:
Postbus 9005
7100 GG Winterswijk
T 0543 54 44 44
F 0543 52 23 95
E-mail info@skbwinterswijk.nl
Website www.skbwinterswijk.nl
De inhoud van deze folder is grotendeels ontleend aan de website: www.orthopedie.nl
_____________________________________
Foldernummer: plc 198 versie december 2012
3/3