Profielen 82 - Profielen - Hogeschool Rotterdam

Tekst Olmo Linthorst
Beeld Robin Bremer 4e jaars illustratie WdKa/HRo
GEZOcht: machOmannEn
mannen worden steeds schaarser,
zowel in het basisonderwijs
als op de pabo. De pabo van
de hogeschool rotterdam
wil daar met een speciale
mannEnklas verandering
in brengen. heeft dat zin?
Toen de Rotterdamse Vereniging voor Katholiek
Onderwijs (RVKO) erachter kwam dat er zelfs scholen
zijn waar helemaal geen mannen meer lesgeven,
werd het ook hen blijkbaar te gortig. Halverwege
het vorige collegejaar nam de RVKO contact op met
de pabo van de Hogeschool Rotterdam, tot groot
genoegen van onderwijsmanager Jeroen Oversier. ‘Ze
stelden voor om zelf de mannen te werven en hun
vraag was of wij die vervolgens konden opleiden.’
In september startte de HR-pabo in Dordrecht met
een mannenklas. Het is een groep van 25 heren,
variërend van 24 tot 47 jaar en vaak afkomstig uit het
bedrijfsleven. Een nieuwe naam voor dit beestje is snel
bedacht: de hij-instromer.
Eindelijk meer mannen voor de klas. Maar waarom
eigenlijk? Uit veel wetenschappelijke analyses blijkt dat
het niet veel uitmaakt of kinderen les krijgen van juffen
of meesters. Moeten we bang zijn voor al die vrouwen
in het onderwijs?
MANNEN DE BAAS
Allereerst de cijfers. ITS-onderzoeker Geert Driessen
geeft in een literatuurstudie uit 2005 mooi aan hoe de
man-vrouwverdeling is op Nederlandse basisscholen:
mannen zijn de baas en vrouwen geven les. In 2002 is
82 procent van de leerkrachten vrouw; tegelijkertijd is
81 procent van de schooldirecteuren man. Overigens
neemt zowel bij leerkrachten als bij directeuren het aantal
vrouwen toe. Jaar na jaar komt er een procentje bij.
Uit een vergelijking van het OESO (een economisch
samenwerkingsorgaan van westerse landen) uit 2007
blijkt dat Nederland niet alleen staat in dit ‘probleem’.
In België is tachtig procent van de docenten in het primair
onderwijs vrouw, in Engeland is dat 81 procent
en in de VS zelfs 88.
ROLMODEL
Dat het onderwijs steeds vrouwelijker wordt is niet alleen
een internationaal, maar ook een heel oud gegeven,
blijkt uit het onderzoek de mythe van het vrouwengevaar,
van Greetje Timmerman en Mineke van Essen.
In Amerika spraken de media al voor de grote oorlogen
van ‘het vrouwengevaar’ op de basisschool. Vrouwelijke
docenten, die eerst werden gekoesterd om hun
‘moederlijke’ deugden, zouden volgens critici uit die
tijd ‘de intellectuele kwaliteit missen om jongens adequaat
voor te bereiden op het leven in een moderne
samenleving’.
Vooral rond de grote oorlogen werden verwoede
pogingen gedaan om meer mannen voor de klas te
krijgen. Door de oorlog misten veel jongens een mannelijk
rolmodel, niet alleen thuis maar ook op school.
‘Adolescente jongens zouden daar desastreuze gevolgen
van ondervinden’, concluderen de onderzoekers
uit historische publicaties.
Greetje Timmerman, hoogleraar
jeugdstudies aan de Rijksuniversiteit
Groningen, vertelt dat er niet alleen
een roep om méér mannen is, maar
ook om échte mannen. ‘Er is eerder
weleens gesuggereerd om mannen uit
het leger naar het onderwijs te halen
omdat dat échte mannen zouden zijn.’
Timmerman en Van Essen constateren
dat het idee dat vrouwen voor de klas slecht zijn voor
de prestaties van jongens oud en hardnekkig is. Maar
tegelijkertijd blijkt vrijwel nooit uit empirisch onderzoek
dat vrouwen de jongens tot slechtere prestaties
leiden, bijvoorbeeld op het vaak onderzochte gebied
van rekenen en taal.
Natuurlijk is een basisschool meer dan alleen rekenen
en taal. Dat ziet Greetje Timmerman ook wel. Zo is
het volgens haar ook belangrijk dat mannen voor de
klas bepaalde waarden overdragen. ‘Géén mannen
voor de klas straalt een soort minachting uit voor opvoeding
en onderwijs.’
ACHTERgRoNd
het Idee dat
vroUWeN voor de
klaS Slecht zIjN
voor de preStatIeS
vaN joNgeNS IS oUd
eN hardNekkIg.
19 Profielen