Inhoudsopgave - Hoger

Inhoudsopgave
3
Inhoudsopgave
Begrippenlijst
DEEL I
ALGEMEEN STRAFRECHT 11
Hoofdstuk 1
Belangrijke begrippen 13
1 Wat is strafrecht? 13
1.1 Belangrijke elementen in deze definitie 13
1.2 Het legaliteitsbeginsel 17
1.2.1 Nullum crimen sine lege: geen misdrijf zonder wet 17
1.2.2 Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet 17
1.2.3 Het legaliteitsbeginsel heeft een aantal gevolgen 17
2 De bronnen van het strafrecht 18
2.1 Wetgeving 19
2.2 Rechtspraak 19
2.3 Rechtsleer 20
3 De strafgerechten: organigram 22
4 Werking in de tijd: de niet-retroactiviteit van de strafwet 23
5 De werking van de strafwet in de ruimte 24
5.1 Misdrijven gepleegd in België 25
5.2 Misdrijven gepleegd buiten België 26
6 De werking van de strafwet ten overstaan van personen 27
Hoofdstuk 2
De misdrijven 30
1 De indeling van de misdrijven 30
1.1 Het begrip ‘misdrijf’ 30
1.1.1 Een menselijke gedraging 30
1.1.2 Een strafbare gedraging 30
1.1.3 Een door de wet bestrafte gedraging 31
1.2 De wettelijke indeling van de gemeenrechtelijke misdrijven 31
1.2.1 Misdaden, wanbedrijven en overtredingen 32
1.2.2 Correctionalisering en contraventionalisering 32
1.3 De indeling op basis van de aard van de misdrijven 33
1.3.1 Politieke misdrijven 33
1.3.2 Drukpersmisdrijven 35
1.4 De indeling van de misdrijven volgens materiële uitvoeringswijze 37
1.4.1 Aflopende en voortdurende misdrijven 37
1.4.2 Enkelvoudige en voortgezette misdrijven 38
1.4.3 Gelegenheidsmisdrijven en gewoontemisdrijven 38
2 De bestanddelen van het misdrijf 39
2.1 Het materieel bestanddeel van een misdrijf 39
2.1.1 Handelingsmisdrijven 40
2.1.2 Onthoudingsmisdrijven 40
2.1.3 Oneigenlijke onthoudingsmisdrijven 40
2.1.4 De causaliteit 41
2.1.5 De wederrechtelijkheid 42

4
Inhoudsopgave
2.2 Het moreel bestanddeel van een misdrijf 43
2.2.1 Het schuldbegrip 43
2.2.2 De opzettelijke misdrijven 43
2.2.3 De onachtzaamheidmisdrijven 45
3 Modaliteiten van het misdrijf en de strafbaarheid 47
3.1 De verzwarende omstandigheden 47
3.1.1 Subjectief verzwarende omstandigheden 48
3.1.2 Objectief verzwarende omstandigheden 49
3.2 De poging 49
3.2.1 Het voornemen om een misdrijf te plegen 50
3.2.2 Het begin van uitvoering 50
3.2.3 Niet voltooien van het misdrijf, buiten de wil van de dader 51
3.2.4 Bestraffing van de poging 51
3.3 Strafbare deelneming 51
3.3.1 Daders en mededaders 52
3.3.2 Medeplichtigen 53
3.3.3 Bestraffing 54
3.4 Rechtvaardigingsgronden 54
3.4.1 De objectieve rechtvaardigingsgronden 55
3.4.2 De subjectieve rechtvaardigingsgronden 67
3.4.3 De specifieke rechtvaardigingsgronden bij abortus en euthanasie 71
3.5 Verschoningsgronden 73
3.5.1 Beslissende of strafuitsluitende verschoningsgronden 73
3.5.2 Verzachtende of strafverminderende verschoningsgronden 75
Hoofdstuk 3
De straffen en sancties 76
1 Het strafbegrip 76
2 De indeling van de straffen 78
2.1 De wettelijke indeling 78
2.2 De hoofdstraffen 79
2.2.1 De vrijheidsberovende straffen 79
2.2.2 De geldboete als hoofdstraf 80
2.2.3 De werkstraf 81
2.3 De bijkomende straffen 82
2.3.1 De geldboete als bijkomende straf 82
2.3.2 De bijzondere verbeurdverklaring 82
2.3.3 De afzetting 84
2.3.4 De ontzetting uit burgerlijke en politieke rechten 84
2.3.5 De terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank 85
2.3.6 Het verbod een beroep uit te oefenen of een handel uit te baten 86
2.3.7 De bekendmaking van de veroordeling 86
2.3.8 Het verval van het recht tot sturen 87
2.4 De straffen toepasselijk op rechtspersonen 88
2.5 De sancties toepasselijk op minderjarigen 89
2.6 De geestesgestoorden 89
2.6.1 Het begrip ‘geestesgestoorde’ 90
2.6.2 De internering 90

5
Inhoudsopgave
Begrippenlijst
3 De straftoemeting 90
3.1 Algemene begrippen 90
3.2 Omstandigheden die de straf kunnen verminderen 91
3.2.1 Verzachtende omstandigheden 91
3.2.2 Strafverminderende verschoningsgronden 93
3.2.3 Samenloop van misdrijven 95
3.3 Omstandigheden die de straf kunnen verzwaren 96
3.3.1 Strafverzwarende omstandigheden 96
3.3.2 Herhaling 97
4 De modaliteiten van de straf 98
4.1 Algemeen 98
4.2 De opschorting van de uitspraak van de veroordeling 98
4.2.1 Begrip 98
4.2.2 De wettelijke toepassingsvoorwaarden 98
4.2.3 De bevoegde gerechten 99
4.2.4 De herroeping van de opschorting 99
4.3 Het uitstel van de tenuitvoerlegging van de straf 99
4.3.1 Begrip 99
4.3.2 De wettelijke toepassingsvoorwaarden 100
4.3.3 De bevoegde gerechten 100
4.3.4 De herroeping van het uitstel 100
4.4 De probatie 100
4.4.1 Begrip 100
4.4.2 De probatievoorwaarden 101
4.4.3 De probatiecommissie 101
4.5 De uitvoering van de straf 101
4.5.1 Algemeen 101
4.5.2 Uitvoering van de vrijheidsberovende straffen 101
4.5.3 De uitvoering van de geldstraffen 105
4.5.4 Genade 105
4.5.5 De verjaring van de strafuitvoering 105
4.6 Het verval van de straffen 106
4.6.1 De dood van de veroordeelde 106
4.6.2 Amnestie 106
4.6.3 Herstel in eer en rechten 106
4.6.4 Uitwissing van de veroordelingen 107
Hoofdstuk 4
Toepassing van het algemeen strafrecht op het bijzonder strafrecht 108
1 Indeling en structuur van het strafwetboek 108
2 Complementaire en bijzondere wetten 108
2.1 Complementaire wetten 108
2.2 Bijzondere wetten 109
3 Art. 100 Sw. omtrent de toepassing van het 109
algemeen strafrecht op de bijzondere strafwetten 109
3.1 Het principe van art. 100 Sw. 109
3.2 De uitzonderingen op de toepassing van het principe van 109
art. 100 Sw. 109
Cases 111

6
Inhoudsopgave
DEEL II
BIJZONDER STRAFRECHT 131
Indeling en opbouw van het strafwetboek 133
Titel I
Misdaden en wanbedrijven tegen de veiligheid van de Staat 134
Hoofdstuk 1: Aanslag op en samenspanning tegen de Koning, de Koninklijke familie
en de regeringsvorm 134
Hoofdstuk 2: Misdaden en wanbedrijven tegen de uitwendige veiligheid van de Staat
(art. 113 – 123 decies Sw.) 134
Hoofdstuk 3: Misdaden tegen de inwendige veiligheid van de Staat 135
Titel Ibis
Ernstige schendingen van het Internationaal Humanitair recht 136
Titel Iter
Terroristische misdrijven 137
Titel II
Misdaden en wanbedrijven die door de grondwet gewaarborgde
rechten schenden 138
Hoofdstuk 1: Wanbedrijven betreffende de vrije uitoefening van de erediensten 138
Hoofdstuk 2: Schending door openbare ambtenaren van rechten door de grondwet gewaarborgd 139
Titel III
Misdaden en wanbedrijven tegen de openbare trouw 140
Hoofdstuk 1: Valse munt 140
Hoofdstuk 2: Namaking of vervalsing van openbare effecten, aandelen, schuldbrieven,
rentebewijzen en bij de wet toegelaten bankbiljetten 140
Hoofdstuk 2 bis: Bescherming van de geldtekens die wettig betaalmiddel zijn 141
Hoofdstuk 3: Namaking of vervalsing van zegels, stempels, merken enz. 141
Hoofdstuk 4: Valsheid in geschriften, in informatica en in telegrammen (art. 193 – 214 Sw.) 142
1 Valsheid in geschriften 142
1.1 Definitie van het begrip ‘geschrift’ 142
1.2 De beschermde geschriften 143
1.3 Definitie van het begrip ‘vervalsing’ 144
1.4 Het bedrieglijk opzet of het oogmerk te schaden 144
2 Informaticamisdrijven 145
2.1 De valsheid in informatica 145
2.2 Informaticabedrog 146
2.3 Misdrijven tegen de vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid
van informaticasystemen en van de gegevens die door middel daarvan
worden opgeslagen, verwerkt of overgedragen 147
Hoofdstuk 5: Vals getuigenis en meineed (art. 215 – 226 Sw.) 149
Hoofdstuk 6: Aanmatiging van ambten, van titels of van een naam (art. 227 – 232 Sw.) 150

7
Inhoudsopgave
Begrippenlijst
Titel IV
Misdaden en wanbedrijven tegen de openbare orde, gepleegd
door personen die een openbaar ambt uitoefenen of door bedienaren
der erediensten in de uitoefening van hun bediening 151
Hoofdstuk 1: Samenspanning van ambtenaren (art. 233 – 236 Sw.) 152
Hoofdstuk 2: Aanmatiging van macht door administratieve en rechterlijke overheden
(art. 237 – 239 Sw.) 152
Hoofdstuk 3: Verduistering, knevelarij en belangenneming gepleegd door personen die
een openbaar ambt uitoefenen (art. 240 – 245 Sw.) 152
Hoofdstuk 4: Omkoping van personen die een openbaar beroep uitoefenen (art. 246 – 252 Sw.) 153
Hoofdstuk 5: Misbruik van gezag (art. 254 – 259 Sw.) 154
Hoofdstuk 5bis: Afluisteren, kennisnemen en opnemen van privécommunicatie en
telecommunicatie (art. 259bis Sw.) 154
Hoofdstuk 6: Onwettige vervroegde of verlengde uitoefening van het openbaar gezag
(art. 261 – 262 Sw.) 154
Hoofdstuk 7: Enige wanbedrijven betreffende het houden van de akten van de burgerlijke stand 154
Hoofdstuk 8: Misdrijven gepleegd door de bedienaren van de eredienst in de uitoefening
van hun functie (art. 267 – 268 Sw.) 155
Titel V
Misdaden of wanbedrijven tegen de openbare orde
door bijzondere personen gepleegd 156
Hoofdstuk 1: Weerspannigheid (art. 269 – 274 Sw.) 156
Hoofdstuk 2: Smaad en geweld tegen ministers, leden van de wetgevende kamers,
dragers van het openbaar gezag of van de openbare macht (art. 275 – 282 Sw.) 156
Hoofdstuk 3: Zegelverbreking (art. 283 – 288 Sw.) 157
Hoofdstuk 4: Belemmering van de uitvoering van openbare werken (art. 289 – 291 Sw.) 157
Hoofdstuk 5: Misdaden en wanbedrijven van leveranciers (art. 292 – 298 Sw.) 157
Hoofdstuk 6: Uitgeven of verspreiden van geschriften zonder vermelding van naam
en woonplaats van de schrijver of van de drukker (art. 299 – 300 Sw.) 158
Hoofdstuk 7: Overtreding van de wetten en verordeningen op loterijen, speelhuizen
en pandhuizen (art. 301 – 308 Sw.) 158
Hoofdstuk 8: Misdrijven betreffende de nijverheid, koophandel en openbare veilingen
(art. 309 – 314 Sw.) 158
Hoofdstuk 8bis: Misdrijven betreffende het geheim van de privécommunicatie
en telecommunicatie 158
Hoofdstuk 9: Enige andere misdrijven tegen de openbare orde (art. 315 – 321 Sw.) 158
Titel VI
Misdaden en wanbedrijven tegen de openbare veiligheid 160
Hoofdstuk 1: Vereniging met het oogmerk om een aanslag te plegen op personen
of op eigendommen en criminele organisatie 160
1 Vereniging met het oogmerk om een aanslag te plegen op personen of eigendommen 160
1.1 Elementen van het misdrijf 161
1.2 Modaliteiten in de bestraffing van het misdrijf 161
1.3 Verschoningsgrond 162
2 Criminele organisaties 162
2.1 Bestanddelen van het misdrijf 162
2.2 Modaliteiten van het misdrijf 163
2.3 Verschoningsgrond 163

8
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 2: Bedreigingen met een aanslag op personen of op eigendommen en
valse inlichtingen betreffende ernstige aanslagen (art. 327 – 331 Sw.) 164
Hoofdstuk 3: Ontvluchting van gevangenen (art. 332 – 337 Sw.) 164
Hoofdstuk 4: Banbreuk en enige gevallen van verberging (art. 338 – 341 Sw.) 164
Hoofdstuk 5: Wanbedrijven tegen de openbare veiligheid gepleegd door landlopers
of door bedelaars (art. 342 – 347 Sw.) 164
Titel VIbis
Misdaden met betrekking tot het nemen van gijzelaars 165
Titel VII
Misdaden en wanbedrijven tegen de orde der familie
en tegen de openbare zedelijkheid 166
Hoofdstuk 1: Vruchtafdrijving (art. 348 – 353 Sw.) 166
Hoofdstuk 2: Art. 354 – 360bis Sw. 166
Hoofdstuk 3: Misdaden en wanbedrijven strekkende tot het verhinderen of vernietigen van
het bewijs van de burgerlijke staat van kinderen (art. 361 – 367 Sw.) 167
Hoofdstuk 4: Art. 368 – 371 Sw. 167
Hoofdstuk 5: Aanranding van de eerbaarheid en verkrachting (art. 372 – 378bis Sw.) 167
1 Aanranding van de eerbaarheid MET toestemming 168
2 Aanranding van de eerbaarheid zonder toestemming, met geweld of bedreiging 168
3 Verkrachting 170
Hoofdstuk 6: Bederf van de jeugd en prostitutie (art.379 – 382ter Sw.) 172
Hoofdstuk 7: Openbare schennis van de goede zeden (art. 383 – 389 Sw.) 173
Hoofdstuk 8: Dubbel huwelijk (art. 390 – 391 Sw.) 174
Hoofdstuk 9: Verlating van familie (art. 391bis – 391ter Sw.) 174
Hoofdstuk 10: Misdrijven en wanbedrijven inzake adoptie (art. 391quater – 391quinquies Sw.) 178
Hoofdstuk 11: Gedwongen huwelijk (art. 391sexies Sw.) 178
Titel VIII
Misdaden en wanbedrijven tegen personen 179
Hoofdstuk 1: Opzettelijk doden, opzettelijk toebrengen van lichamelijk letsel, foltering,
onmenselijke behandeling en onterende behandeling (art. 392 – 417quinquies Sw.) 179
1 Wat is opzettelijk in dit verband? 179
2 Opzettelijk toebrengen van slagen en verwondingen 180
3 De verzwarende omstandigheden 181
3.1 Objectief verzwarende omstandigheden 182
3.2 Subjectief verzwarende omstandigheden 183
4 Kwaadwillige verkeersbelemmering (art. 406 Sw.) 184
5 Verminking van de genitaliën van een persoon van het vrouwelijk geslacht (art. 409 Sw.) 185
6 Verschoningsgronden 185
7 Rechtvaardigingsgronden 186
8 Foltering, onmenselijke behandeling en onterende behandeling 186
Hoofdstuk 2: Onopzettelijk doden en onopzettelijk toebrengen van lichamelijk letsel
(art. 418 – 422quater Sw.) 187
1 Gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg: de fout 187
2 Letsels of de dood 188
3 Het oorzakelijk verband 189
4 Verschoningsgronden 189
5 Rechtvaardigingsgronden 189

9
Inhoudsopgave
Begrippenlijst
6 Verzwarende omstandigheid: verkeersongeval 190
7 Specifieke gevallen 190
8 Enkele gevallen van schuldig verzuim 190
Hoofdstuk 3: Aantasting van de persoon van minderjarigen, van onbekwamen en van het gezin
(art. 423 – 433bis Sw.) 193
Hoofdstuk 3bis: Exploitatie van bedelarij (art. 433ter – 433quater Sw.) 197
Hoofdstuk 3ter: Mensenhandel (art. 433quinquies – 433novies Sw.) 197
Hoofdstuk 3quater: Misbruik maken van andermans bijzonder kwetsbare positie door de verkoop,
verhuur of terbeschikkingstelling van goederen met de bedoeling een abnormaal profijt te
realiseren (art. 433decies – 433quinquiesdecies Sw.) 198
Hoofdstuk 4: Aanslag op de persoonlijke vrijheid en op de onschendbaarheid van de woning,
gepleegd door bijzondere personen (art. 434 – 442 Sw.) 199
Hoofdstuk 4bis: Belaging (art. 442bis – 442ter Sw.) 200
Hoofdstuk 5: Aanranding van de eer of de goede naam van personen (art. 443 – 452 Sw.) 200
1 Gemeenschappelijke bestanddelen 200
1.1 Klachtmisdrijf 200
1.2 Bijzondere grond van onschendbaarheid 201
2 Laster en eerroof 201
2.1 Gezamenlijke bestanddelen van de misdrijven laster en eerroof 201
2.2 Verschil tussen laster en eerroof 202
3 Lasterlijke aangifte 202
3.1 Bestanddelen van het misdrijf 203
3.2 Modaliteiten en bestraffing van het misdrijf 203
4 Lasterlijke aantijging toegestuurd aan een persoon tegen zijn 203
ondergeschikte 203
4.1 Bestanddelen van het misdrijf 203
4.2 Modaliteiten en bestraffing van het misdrijf 203
5 Belediging 204
5.1 Bestanddelen van het misdrijf 204
5.2 Modaliteiten en bestraffing van het misdrijf 204
6 Kwaadwillige ruchtbaarheid 204
6.1 Bestanddelen van het misdrijf 204
Hoofdstuk 6: Enige andere wanbedrijven tegen personen (art. 454 – 460ter Sw.) 205
Titel IX
Misdaden en wanbedrijven tegen eigendommen 207
Hoofdstuk 1: Diefstal en afpersing (art. 461 – 488 Sw.) 207
1 Diefstal 207
1.1 Definitie van het begrip diefstal 207
1.2 Diefstal zonder geweld of bedreiging 208
1.3 Verzwarende omstandigheden en hun gevolgen voor de strafmaat 210
2 Afpersing 214
Hoofdstuk 1bis: Externe beveiliging van kernmateriaal (art. 488bis Sw.) 215
Hoofdstuk 2: Bedrog (art. 489 – 509quater Sw.) 215
1 Misdrijven die verband houden met de staat van faillissement 215
1.1 Het stellen van bepaalde handelingen in de verdachte periode of het niet
voldoen van bepaalde verplichtingen in het kader van het faillissement 215
1.2 Bepaalde handelingen die de failliete massa bezwaren 216
1.3 Bedrieglijke bankbreuk 217

10
Inhoudsopgave
1.4 Misdrijven die verband houden van de staat van faillissement, gepleegd
door derden 217
1.5 Bedrieglijk onvermogen 218
2 Misbruik van vertrouwen 219
2.1 Bedrieglijke verduistering of verspilling van goederen 219
2.2 Misbruik van vennootschapsgoederen 220
2.3 Misbruik van vertrouwen ten aanzien van minderjarigen 221
2.4 Het bedingen van woekerinterest 221
2.5 Verduistering van procedurestukken 222
2.6 Vernietiging, verandering of verberging van een stuk waarvan de rechter
de voorlegging beveelt 223
3 Oplichting en bedriegerij 223
3.1 Oplichting 223
3.2 Bedrog met betrekking tot munten 224
3.3 Bedrog met betrekking tot een zaak 224
3.4 Bedrog met betrekking tot de omvang van een zaak 225
3.5 Bedrog met voedingsmiddelen 225
4 Private omkoping 226
4.1 Bestanddelen van het misdrijf 226
4.2 Modaliteiten en bestraffing van het misdrijf 226
5 Heling 227
5.1 Bestanddelen van het misdrijf 227
5.2 Modaliteiten en bestraffing van het misdrijf 227
6 Witwassen 227
6.1 Bestanddelen van het misdrijf 227
6.2 Modaliteiten en bestraffing van het misdrijf 227
7 Enige andere soorten van bedrog 228
Hoofdstuk 3: Vernieling, beschadiging, aanrichting van schade (art. 510 – 550 Sw.) 228
Titel IXbis
Misdrijven tegen de vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid
van informaticasystemen en van de gegevens die door middel daarvan
worden opgeslagen, verwerkt en overgedragen 231
Titel X
Overtredingen 232
Cases 233
Geraadpleegde literatuur 237