Gans en Frietje - Inagro
Gans en Frietje - Inagro
Gans en Frietje - Inagro
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Gans</strong> <strong>en</strong> <strong>Frietje</strong><br />
van in de lucht tot op het bordvoor<br />
jager<br />
<strong>en</strong><br />
kok
<strong>Gans</strong> <strong>en</strong> <strong>Frietje</strong><br />
van in de lucht tot op het bord
2<br />
‘‘<br />
Ganz<strong>en</strong>vlees smaakt heerlijk<br />
<strong>en</strong> kan je op verschill<strong>en</strong>de<br />
manier<strong>en</strong> verwerk<strong>en</strong>
VOORWOORD<br />
E<strong>en</strong> gans op mijn bord ? Nee, dank je. Ganz<strong>en</strong> zijn taai, er valt nauwelijks vlees uit te hal<strong>en</strong>, je moet gespecialiseerde<br />
rooktoestell<strong>en</strong> in huis hal<strong>en</strong>, ...<br />
Al te vaak kreg<strong>en</strong> we deze antwoord<strong>en</strong> te hor<strong>en</strong> als we het idee van e<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong>recept<strong>en</strong>boekje aanhaald<strong>en</strong>.<br />
Toch is niets minder waar. Ganz<strong>en</strong>vlees smaakt heerlijk <strong>en</strong> kan je op verschill<strong>en</strong>de manier<strong>en</strong> verwerk<strong>en</strong> :<br />
ganz<strong>en</strong>paté, gerookte ganz<strong>en</strong>borst, confit , hamburgers, gebraad, … De eetcultuur van ganz<strong>en</strong>vlees is in onze<br />
strek<strong>en</strong> e<strong>en</strong> beetje verlor<strong>en</strong> gegaan. Hoog tijd voor e<strong>en</strong> opfrissing.<br />
In Vlaander<strong>en</strong> <strong>en</strong> Nederland zijn de populaties ganz<strong>en</strong><br />
de laatste jar<strong>en</strong> sterk toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Naast de traditionele<br />
overwinter<strong>en</strong>de ganz<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> er steeds meer<br />
ganz<strong>en</strong> bij die het jaar rond in onze strek<strong>en</strong> verblijv<strong>en</strong>.<br />
Deze laatste groep, de zo g<strong>en</strong>oemde ‘zomerganz<strong>en</strong>’,<br />
zijn vaak populaties die afkomstig zijn van vrijgelat<strong>en</strong><br />
of ontsnapte sier- <strong>en</strong> neerhofganz<strong>en</strong> die zich in het<br />
wild hebb<strong>en</strong> gevestigd <strong>en</strong> er zich voortplant<strong>en</strong>.<br />
Door vraat <strong>en</strong> vertrappeling tijd<strong>en</strong>s het kwetsbare<br />
groeiseizo<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong> ze heel wat schade aan<br />
landbouwgewass<strong>en</strong> <strong>en</strong> natuurgebied<strong>en</strong>. Maar ook de<br />
ecologische <strong>en</strong> sociale impact is niet te onderschatt<strong>en</strong>.<br />
Te grote populaties zomerganz<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong> voor het<br />
verdrukk<strong>en</strong> van de inheemse biodiversiteit door bastaardvorming,<br />
ziekteoverdracht, habitatvernieling <strong>en</strong><br />
het verdrijv<strong>en</strong> van fauna <strong>en</strong> flora. Daarnaast zijn ze<br />
ook vaak verantwoordelijk voor overlast in recreatiegebied<strong>en</strong><br />
door hun uitwerpsel<strong>en</strong> <strong>en</strong> agressief gedrag.<br />
Vanuit verschill<strong>en</strong>de hoek<strong>en</strong> word<strong>en</strong> inspanning<strong>en</strong> geleverd<br />
om deze populaties onder controle te houd<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> belangrijke beheermaatregel, naast het prikk<strong>en</strong><br />
van eier<strong>en</strong> <strong>en</strong> de georganiseerde afvangst<strong>en</strong>, is de<br />
jacht. Duurzaam wildbeheer kan de populaties zomerganz<strong>en</strong><br />
immers reguler<strong>en</strong>. De jacht op dergelijk<br />
3
4<br />
waterwild is dan ook van groot belang voor e<strong>en</strong><br />
efficiënte <strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijke aanpak van de ganz<strong>en</strong>problematiek.<br />
Zomerganz<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> zich echter niet aan landsgr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>.<br />
Vandaar het belang van e<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>soverschrijd<strong>en</strong>de<br />
sam<strong>en</strong>werking met Nederland. De agrarische<br />
natuurver<strong>en</strong>iging Gro<strong>en</strong>e Oogst werkte in sam<strong>en</strong>werking<br />
met het ZLTO (Zuidelijke Land- <strong>en</strong> Tuinbouw<br />
Organisatie) de afgelop<strong>en</strong> 2 jaar e<strong>en</strong> proefproject uit<br />
waarbij bestred<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> e<strong>en</strong> zinvolle bestemming<br />
kreg<strong>en</strong> : de voedselket<strong>en</strong>. Ook in Vlaander<strong>en</strong> bestaan<br />
er mogelijkhed<strong>en</strong> om ganz<strong>en</strong>vlees te vermarkt<strong>en</strong>.<br />
Naast de uitdaging van de bejagingstechniek is ook<br />
het panklaar mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> het bereid<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> gans<br />
zeker iets wat iedere jager zich eig<strong>en</strong> zou kunn<strong>en</strong><br />
mak<strong>en</strong>. <strong>Gans</strong> op het m<strong>en</strong>u is misschi<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> ‘dagelijkse<br />
kost’, maar wie met e<strong>en</strong> gans aan de slag wil,<br />
krijgt in dit boekje alvast heel wat nuttige tips. E<strong>en</strong><br />
ware jager is immers hij die zijn eig<strong>en</strong> geschot<strong>en</strong> wild<br />
smaakvol op tafel weet te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
Veel succes <strong>en</strong> vooral… smakelijk !<br />
Noot : In Nederland is de wetgeving anders geregeld. Ganz<strong>en</strong> zijn in Nederland niet bejaagbaar, maar kunn<strong>en</strong> in kader van schade-<br />
bestrijding via ontheffing<strong>en</strong> op de flora- <strong>en</strong> faunawet wel bestred<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. De mogelijkhed<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong> echter per ganz<strong>en</strong>soort <strong>en</strong> per<br />
provincie. Meer informatie kan je terugvind<strong>en</strong> via de link<strong>en</strong> die achteraan in deze publicatie staan opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.
NHOUD<br />
Welke ganz<strong>en</strong> zijn bejaagbaar ? 6<br />
Wanneer kan je ganz<strong>en</strong> bejag<strong>en</strong> ? 8<br />
Afzetmogelijkhed<strong>en</strong> 10<br />
Aan de slag met e<strong>en</strong> geschot<strong>en</strong> gans 20<br />
Het panklaar mak<strong>en</strong> 22<br />
Enkele smakelijke recept<strong>en</strong> 26<br />
Bewaring 34<br />
E<strong>en</strong> gans is meer dan vlees alle<strong>en</strong> 40<br />
Sam<strong>en</strong>vatting met nuttige links 42<br />
5
6<br />
elke<br />
ganz<strong>en</strong> zijn<br />
bejaagbaar ?<br />
Ganz<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> voor in alle vorm<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> mat<strong>en</strong> : jachtwild, exot<strong>en</strong>,<br />
beschermde soort<strong>en</strong>, …<br />
Het herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> van ganz<strong>en</strong> is<br />
daarom e<strong>en</strong> belangrijke eerste<br />
stap, want niet alle soort<strong>en</strong> zijn<br />
bejaagbaar. Hieronder krijg je<br />
e<strong>en</strong> overzicht van welke soort<strong>en</strong><br />
ganz<strong>en</strong> je mag schiet<strong>en</strong> (<strong>en</strong><br />
consumer<strong>en</strong>), gegroepeerd volg<strong>en</strong>s<br />
hun wettelijk statuut.<br />
Jachtwild<br />
(de jacht is wettelijk geregeld > zie pg 8)<br />
Grauwe gans Canadese gans © RLM
Niet beschermde soort<strong>en</strong><br />
(te all<strong>en</strong> tijde bejaagbaar)<br />
De niet beschermde soort<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> niet onder de<br />
jachtwetgeving. Jagers moet<strong>en</strong> echter wel rek<strong>en</strong>ing<br />
houd<strong>en</strong> met de federale wetgeving<strong>en</strong>.<br />
De dier<strong>en</strong>welzijnswet laat het gebruik van e<strong>en</strong> vuurwap<strong>en</strong><br />
toe voor het dod<strong>en</strong> van ganz<strong>en</strong>.<br />
Ook de wetgeving met betrekking tot de voedselveiligheid<br />
di<strong>en</strong>t gerespecteerd te word<strong>en</strong>. > Zie afzetmogelijkhed<strong>en</strong><br />
pagina 10<br />
Uiteraard blijft ook de wap<strong>en</strong>wetgeving van toepassing.<br />
Boer<strong>en</strong>gans Nijlgans<br />
Indische gans Magelha<strong>en</strong>gans<br />
De typische winterganz<strong>en</strong> zoals de kleine rietgans, de kolgans, de brandgans, … zijn beschermd <strong>en</strong> mag je niet<br />
bejag<strong>en</strong>. Voor meer informatie <strong>en</strong> tips in verband met het herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> van de verschill<strong>en</strong>de ganz<strong>en</strong>soort<strong>en</strong>, kan je<br />
ook de brochure “Ganz<strong>en</strong>, gast<strong>en</strong> met last<strong>en</strong>” download<strong>en</strong> (> zie sam<strong>en</strong>vatting pagina 42).<br />
7
8<br />
anneer<br />
kan je ganz<strong>en</strong> bejag<strong>en</strong> ?<br />
De niet beschermde soort<strong>en</strong> zijn te all<strong>en</strong> tijde bejaagbaar.<br />
Dit in teg<strong>en</strong>stelling tot de jachtwildsoort<strong>en</strong> (Canadese<br />
gans <strong>en</strong> grauwe gans).<br />
De officiële jachtop<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong> <strong>en</strong> de periode van bijzondere<br />
bejaging word<strong>en</strong> om de 5 jaar herzi<strong>en</strong>. In onderstaande<br />
tabel word<strong>en</strong> de huidige termijn<strong>en</strong> weergegev<strong>en</strong><br />
voor de periode 2008 tot 2013. Controleer dus<br />
steeds de actuele jachtop<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong>.<br />
Jachtop<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong> 2008-2013<br />
Officiële jachtop<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong><br />
zie www.natuur<strong>en</strong>bos.be > natuurbeleid<br />
> wildbeheer > jachtop<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong><br />
Bijzondere bejaging<br />
• voorafgaand of aansluit<strong>en</strong>d op de gewone<br />
op<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong><br />
• ter voorkoming van belangrijke schade<br />
aan gewass<strong>en</strong>, weid<strong>en</strong> of eig<strong>en</strong>domm<strong>en</strong>,<br />
voor natuurbeheer <strong>en</strong> de veiligheid<br />
van het luchtverkeer <strong>en</strong> op plaats<strong>en</strong><br />
waar ge<strong>en</strong> andere bevredig<strong>en</strong>de oplossing<br />
bestaat<br />
• voorafgaande melding door de jachtrechthouder<br />
bij ANB (Ag<strong>en</strong>tschap voor<br />
Natuur <strong>en</strong> Bos) verplicht : meldingsformulier<br />
op www.natuur<strong>en</strong>bos.be > formulier<strong>en</strong><br />
> jacht/wildbeheer > bijzondere<br />
jacht<br />
Waterwildsoort<br />
Grauwe gans<br />
Canadese gans<br />
juli aug. sept. okt. nov. dec. jan. febr.
Bestrijding<br />
• buit<strong>en</strong> de gewone <strong>en</strong> bijzondere op<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong> of op<br />
niet-bejaagbare terrein<strong>en</strong>, in vogelrijke gebied<strong>en</strong><br />
• wordt toegepast als er ernstige schade van gewass<strong>en</strong><br />
is <strong>en</strong> op plaats<strong>en</strong> waar ge<strong>en</strong> andere bevredig<strong>en</strong>de<br />
oplossing bestaat<br />
• voorafgaande melding door de eig<strong>en</strong>aar of grondgebruiker<br />
bij ANB verplicht : meldingsformulier op<br />
www.natuur<strong>en</strong>bos.be > formulier<strong>en</strong> > jacht/wildbeheer<br />
> bestrijding<br />
• moet<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> ‘bewijs van aanbod’ aangebod<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
aan het plaatselijk OCMW<br />
Bestrijding t<strong>en</strong> behoeve van het natuurbeheer<br />
• t<strong>en</strong> behoeve van de bescherming van kwetsbare vegetaties<br />
teg<strong>en</strong> vraat of eutrofiëring<br />
• voorafgaande melding bij ANB verplicht : meldingsformulier<br />
op www.natuur<strong>en</strong>bos.be > formulier<strong>en</strong><br />
> jacht/wildbeheer > bijzondere jacht<br />
• gedur<strong>en</strong>de gans het jaar mogelijk<br />
© Istockphoto<br />
Tekst : K<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum HVV (k<strong>en</strong>nisc<strong>en</strong>trum@hvv.be)<br />
Eindredactie : Hubertus Ver<strong>en</strong>iging Vlaander<strong>en</strong> - Communicatie vzw (redactie@hvv.be)<br />
Productie : Hubertus Ver<strong>en</strong>iging Vlaander<strong>en</strong> vzw (info@hvv.be / www.jachtinfo.be)<br />
Vormgeving <strong>en</strong> illustraties : Gert Bogaerts (gert.bogaerts@hvv.be)<br />
Druk : Claes Printing (www.claes-printing.be)<br />
Fotografi e : Istockphoto, Johannes Mert<strong>en</strong>s, omas Ceulemans, Marc Neos, Shutterstock<br />
Wist je dat ?<br />
‘Bestrijding’ <strong>en</strong> ‘Bestrijding t<strong>en</strong> behoeve van het<br />
natuurbeheer’ zijn juridisch twee verschill<strong>en</strong>de<br />
zak<strong>en</strong>. Toch wordt hiervoor e<strong>en</strong>zelfde meldingsformulier<br />
gebruikt. Het verschil zit hem in wat je<br />
nadi<strong>en</strong> met je geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> kan of mag do<strong>en</strong>.<br />
> Zie ‘afzetmogelijkhed<strong>en</strong>’ pagina 10.<br />
TIP : De kunst van het jag<strong>en</strong> op ganz<strong>en</strong> : lokk<strong>en</strong><br />
Ganz<strong>en</strong> bejag<strong>en</strong> is niet e<strong>en</strong>voudig <strong>en</strong> <strong>en</strong>kel de<br />
meest gedrev<strong>en</strong> waterwildjagers gaan de uitdaging<br />
aan. Toch kunn<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> efficiënte<br />
manier bejaagd word<strong>en</strong> met behulp<br />
van loktechniek<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> traditie die de moeite<br />
waard is om in stand te houd<strong>en</strong>.<br />
Meer informatie hierover kan je terugvind<strong>en</strong> in<br />
de folder “Maak dat de<br />
Maak dat de ganz<strong>en</strong> wijs !<br />
lokk<strong>en</strong> om efficiënter te jag<strong>en</strong><br />
ganz<strong>en</strong> wijs !”.<br />
Je kan de folder aanvrag<strong>en</strong><br />
bij info@hvv.be of<br />
download<strong>en</strong> via de link<br />
op pagina 42.<br />
9
10<br />
fzetmogelijkhed<strong>en</strong><br />
(wetgeving in Vlaander<strong>en</strong>)<br />
Niet elke gans die de jager<br />
schiet, is automatisch zijn/<br />
haar bezit. Ev<strong>en</strong>min mag de gans<br />
zomaar aan iedere<strong>en</strong> verkocht<br />
word<strong>en</strong>. Hiernaast vind je e<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>vatting van wat (wettelijk)<br />
mogelijk is. Meer informatie kan<br />
je nalez<strong>en</strong> in de tekst op de volg<strong>en</strong>de<br />
pagina’s.<br />
Eig<strong>en</strong><br />
consumptie<br />
bewijs<br />
van<br />
aanbod<br />
Oficiële jacht<br />
Bijzondere<br />
bejaging<br />
Bestrijding<br />
OCMW<br />
Bestrijding<br />
IKV NB<br />
Niet beschermde<br />
soort<strong>en</strong>/exot<strong>en</strong>
ewijs<br />
van<br />
aanbod<br />
Verklaring GP<br />
Aanbod aan<br />
particulier<strong>en</strong><br />
(max. 10 stuks)<br />
Aanbod aan GHE<br />
(erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting)<br />
Voor grotere<br />
hoeveelhed<strong>en</strong><br />
Gekoeld aanbied<strong>en</strong> als<br />
tijd tuss<strong>en</strong> afschot <strong>en</strong><br />
aanbod > 6 h<br />
Transport van geschot<strong>en</strong> wild :<br />
• Officiële jacht : vanaf op<strong>en</strong>ing van<br />
de jacht tot 10 dag<strong>en</strong> na sluiting<br />
• Bijzondere bejaging : cfr. data aangegev<strong>en</strong><br />
op het aanvraagformulier<br />
van ANB tot 10 dag<strong>en</strong> na afloop<br />
• Bestrijding : cfr. data aangegev<strong>en</strong><br />
op het aanvraagformulier van ANB<br />
• Bestrijding ikv nb : cfr. data aangegev<strong>en</strong><br />
op het aanvraagformulier<br />
van ANB<br />
11
12<br />
Grauwe gans
Jachtwild (Canadese gans, grauwe gans)<br />
Jachtwild geschot<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de officiële jachtop<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong><br />
Als het wild geschot<strong>en</strong> is, gebeurt e<strong>en</strong> eerste onderzoek<br />
door e<strong>en</strong> hiertoe gekwalificeerd persoon. Gekwalificeerde<br />
person<strong>en</strong> zijn jagers die e<strong>en</strong> bijzondere<br />
opleiding gevolgd hebb<strong>en</strong>. Deze opleiding wordt onder<br />
meer georganiseerd door de Hubertusver<strong>en</strong>iging<br />
Vlaander<strong>en</strong> in sam<strong>en</strong>werking met het Instituut voor<br />
de Jachtopleiding. Gekwalificeerde person<strong>en</strong> zijn in<br />
staat vast te stell<strong>en</strong> of het geschot<strong>en</strong> wild afwijking<strong>en</strong><br />
vertoont. Deze afwijking<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> betrekking hebb<strong>en</strong><br />
op zowel het (gedrag van het) geschot<strong>en</strong> wild zelf als<br />
op de omgevingsfactor<strong>en</strong>. Op basis van hun vaststelling<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> deze gekwalificeerde person<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
verklaring opstell<strong>en</strong> waarin ev<strong>en</strong>tuele afwijking<strong>en</strong><br />
vermeld staan.<br />
Vervolg<strong>en</strong>s kan het geschot<strong>en</strong> wild vier bestemming<strong>en</strong><br />
krijg<strong>en</strong> :<br />
• Meestal gebruikt de jager de geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> voor<br />
eig<strong>en</strong> consumptie. Enkele heerlijke recept<strong>en</strong> vind<br />
je verderop terug, maar je kan er ook verschill<strong>en</strong>de<br />
andere terugvind<strong>en</strong> op de website van ANV Gro<strong>en</strong>e<br />
Oogst, Wildplaza <strong>en</strong> in de brochure Ganz<strong>en</strong>bord.<br />
> Zie ook ‘nuttige links’ pagina 42.<br />
• De jager kan er ook voor kiez<strong>en</strong> om kleine hoeveelhed<strong>en</strong><br />
(maximum 10 stuks) af te staan aan particulier<strong>en</strong>.<br />
Hiervoor zal hij wel e<strong>en</strong> verklaring van e<strong>en</strong><br />
gekwalificeerd persoon moet<strong>en</strong> aflever<strong>en</strong> waarin<br />
vermeld staat dat er ge<strong>en</strong> afwijking<strong>en</strong> vastgesteld<br />
werd<strong>en</strong>. Professionel<strong>en</strong>, zoals slagers, restaurants,<br />
poeliers, … zijn ge<strong>en</strong> particulier<strong>en</strong> <strong>en</strong> mog<strong>en</strong> dit<br />
vlees niet aanvaard<strong>en</strong>.<br />
• Bij grotere hoeveelhed<strong>en</strong>, kan je de geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong><br />
ook aanbied<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> door het FAVV erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting.<br />
Op de website van het FAVV<br />
(Federaal Ag<strong>en</strong>tschap voor de Veiligheid van de Voedselket<strong>en</strong>)<br />
kan je de lijst met erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting<strong>en</strong><br />
terugvind<strong>en</strong> (http://www.favv.be/bodocum<strong>en</strong>ts/inter_inricht_lev<strong>en</strong>smid_N.PDF).<br />
Onder<br />
de afdeling IV (vlees van vrij wild) staan alle officieel<br />
13
14<br />
erk<strong>en</strong>de inrichting<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Je herk<strong>en</strong>t h<strong>en</strong> aan<br />
de categorie met code GHE (4de kolom), wat staat voor<br />
‘game handling establishm<strong>en</strong>t’. Dit zijn de instanties<br />
die wild in de huid of pluim<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong>. De<br />
term ‘erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting’ is e<strong>en</strong> ruim<br />
begrip. Hiertoe behor<strong>en</strong> dus ook <strong>en</strong>kele restaurants,<br />
slagers, poeliers, … Als jager kan je rechtstreeks geschot<strong>en</strong><br />
ganz<strong>en</strong> aanbied<strong>en</strong> aan dergelijke inrichting<strong>en</strong><br />
die door het FAVV erk<strong>en</strong>d zijn. Alle andere (niet erk<strong>en</strong>de)<br />
wildbewerkingsinrichting<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zich <strong>en</strong>kel met<br />
ganz<strong>en</strong>vlees bevoorrad<strong>en</strong> via e<strong>en</strong> erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting<br />
<strong>en</strong> niet rechtstreeks via de jager.<br />
Wist je dat ?<br />
Niet iedere erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting is technisch<br />
uitgerust om ganz<strong>en</strong> aan te nem<strong>en</strong> voor verdere<br />
verwerking. Neem dus best op voorhand contact op<br />
met de erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting waar je je<br />
geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> naartoe w<strong>en</strong>st te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
Wanneer je geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> wil aanbied<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong><br />
erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting, moet daar ook<br />
steeds e<strong>en</strong> verklaring van e<strong>en</strong> gekwalificeerd persoon<br />
bij zitt<strong>en</strong>.<br />
Let er wel op dat het karkas gekoeld wordt – ook tijd<strong>en</strong>s<br />
het vervoer – als de tijd tuss<strong>en</strong> het afschot van<br />
de ganz<strong>en</strong> <strong>en</strong> het aflever<strong>en</strong> bij de erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting<br />
meer dan 6 uur bedraagt. De temperatuur<br />
mag maximum 4° C bedrag<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s koude<br />
dag<strong>en</strong>, als de omgevingstemperatuur koeling overbodig<br />
maakt, is gekoeld vervoer uiteraard niet nodig.<br />
• Alternatiev<strong>en</strong> voor consumptie zijn :<br />
• lat<strong>en</strong> opzett<strong>en</strong> (betal<strong>en</strong>d).<br />
• lat<strong>en</strong> ophal<strong>en</strong> door het vilbeluik. De ganz<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
vernietigd <strong>en</strong> word<strong>en</strong> deels gebruikt voor <strong>en</strong>ergierecuperatie<br />
(betal<strong>en</strong>d).<br />
• gebruik van het dons voor het opvull<strong>en</strong> van donsdek<strong>en</strong>s,<br />
kuss<strong>en</strong>s, …<br />
• gebruik van de handp<strong>en</strong>n<strong>en</strong> door imkers om bij<strong>en</strong><br />
van de honingrat<strong>en</strong> te borstel<strong>en</strong>.<br />
Wild mag <strong>en</strong>kel vervoerd <strong>en</strong> verhandeld word<strong>en</strong> vanaf<br />
het begin van de officiële jachtperiode tot 10 dag<strong>en</strong><br />
erna. Invriez<strong>en</strong> van ganz<strong>en</strong>vlees om het op e<strong>en</strong> later<br />
tijdstip aan te bied<strong>en</strong> aan erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting<strong>en</strong><br />
is niet toegestaan.
Canadese gans © RLM<br />
Jachtwild geschot<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong><br />
periode van bijzondere bejaging<br />
(vervroegde of verl<strong>en</strong>gde jacht-<br />
op<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong>)<br />
In principe volgt dit wild dezelfde weg als bij de officiele<br />
jachtop<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> voorafgaande melding bij<br />
ANB is verplicht, onder meer omdat je nadi<strong>en</strong> het geschot<strong>en</strong><br />
wild zal vervoer<strong>en</strong>. Het vervoer van geschot<strong>en</strong><br />
wild tijd<strong>en</strong>s de periode van bijzondere bejaging is<br />
toegelat<strong>en</strong> vanaf de aanvang van deze bijzondere bejaging<br />
(zoals vermeld op het aanvraagformulier) tot 10<br />
dag<strong>en</strong> na afloop van die periode (zoals vermeld op het<br />
aanvraagformulier). Los daarvan is de melding ook<br />
verplicht omdat je op pad b<strong>en</strong>t met e<strong>en</strong> jachtgeweer,<br />
buit<strong>en</strong> de reguliere jachtperiode. De geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> gebruikt word<strong>en</strong> voor eig<strong>en</strong> consumptie of<br />
mog<strong>en</strong> afgestaan word<strong>en</strong> aan particulier<strong>en</strong> op voorwaarde<br />
dat de limiet van maximum 10 stuks niet overschred<strong>en</strong><br />
wordt. Ook hier is e<strong>en</strong> verklaring van e<strong>en</strong><br />
gekwalificeerd persoon vereist. Het geschot<strong>en</strong> wild<br />
kan ook aan e<strong>en</strong> erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting<br />
geleverd word<strong>en</strong>.<br />
15
16<br />
Jachtwild geschot<strong>en</strong> bij bestrijding<br />
Ook hier is e<strong>en</strong> voorafgaande melding bij ANB verplicht.<br />
De geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> echter niet zomaar<br />
voor eig<strong>en</strong> gebruik geconsumeerd word<strong>en</strong>. De<br />
wetgeving bepaalt immers dat bij bestrijding het geschot<strong>en</strong><br />
wild altijd eerst di<strong>en</strong>t aangebod<strong>en</strong> te word<strong>en</strong><br />
aan het plaatselijk OCMW. Het is echter ook bepaald<br />
dat <strong>en</strong>kel gekeurd vlees (door e<strong>en</strong> officiële dier<strong>en</strong>arts,<br />
specifiek aangesteld door het FAVV om deze keuringstaak<br />
uit te voer<strong>en</strong>) verdeeld mag word<strong>en</strong> in de<br />
voedselket<strong>en</strong>. Enkel e<strong>en</strong> verklaring van de gekwalificeerde<br />
persoon volstaat immers niet. E<strong>en</strong> OCMW mag<br />
dus in principe ge<strong>en</strong> geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> afkomstig van<br />
e<strong>en</strong> bestrijdingsactie aanvaard<strong>en</strong>.<br />
In het geval van bestrijding, moet je dus e<strong>en</strong> ‘bewijs<br />
van aanbod’ opvrag<strong>en</strong> aan het OCMW vooraleer je het<br />
vlees voor eig<strong>en</strong> consumptie mee naar huis kan nem<strong>en</strong>.<br />
Uiteraard kan je met het ‘bewijs van aanbod’ van<br />
het OCMW ook het vlees afstaan aan particulier<strong>en</strong>, op<br />
voorwaarde dat het maximumaantal van 10 stuks niet<br />
overschred<strong>en</strong> wordt, <strong>en</strong> er e<strong>en</strong> verklaring van e<strong>en</strong> gekwalificeerd<br />
persoon is.<br />
Wist je dat ? Als je als particulier ganz<strong>en</strong> ontvangt<br />
(<strong>en</strong> dus vervoert), moet je kunn<strong>en</strong> verwijz<strong>en</strong><br />
naar de jager van wie je het wild aangebod<strong>en</strong> hebt<br />
gekreg<strong>en</strong> omdat die jager over de nodige vergunning<strong>en</strong><br />
beschikt (meldingsformulier ANB). Dit<br />
kan aan de hand van het bewijs van de gekwalificeerde<br />
persoon.<br />
Afzet naar erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting<strong>en</strong> is<br />
minder evid<strong>en</strong>t. De meeste erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting<strong>en</strong><br />
zijn <strong>en</strong>kel op<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het jachtseizo<strong>en</strong><br />
omdat de vraag naar wild buit<strong>en</strong> het jachtseizo<strong>en</strong> beperkt<br />
is. Neem dus altijd op voorhand contact op met<br />
de erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting.
Jachtwild geschot<strong>en</strong> bij bestrijding t<strong>en</strong> behoeve van het natuurbeheer<br />
Hoewel hiervoor hetzelfde aanvraagformulier ingevuld<br />
moet word<strong>en</strong> in functie van de wettelijke melding<br />
bij ANB, is er e<strong>en</strong> juridisch onderscheid tuss<strong>en</strong> bestrijding<br />
t<strong>en</strong> behoeve van het natuurbeheer <strong>en</strong> de gewone<br />
bestrijding zoals hierbov<strong>en</strong> vermeld. Bij bestrijding<br />
t<strong>en</strong> behoeve van het natuurbeheer di<strong>en</strong>t het geschot<strong>en</strong><br />
wild niet aangebod<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> bij het plaatselijk<br />
OCMW. De jager kan het onmiddellijk mee naar huis<br />
nem<strong>en</strong> voor eig<strong>en</strong> consumptie of mits e<strong>en</strong> verklaring<br />
van e<strong>en</strong> gekwalificeerd persoon afstaan aan particulier<strong>en</strong>,<br />
op voorwaarde dat het maximumaantal van 10<br />
stuks niet overschred<strong>en</strong> wordt. Ook hier is in principe<br />
afzet naar e<strong>en</strong> erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting<br />
mogelijk, al di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> hier uiteraard ook rek<strong>en</strong>ing te<br />
houd<strong>en</strong> met de op<strong>en</strong>ingstijd<strong>en</strong> van de erk<strong>en</strong>de wild-<br />
bewerkingsinrichting<strong>en</strong>.<br />
17
18<br />
Indische gans<br />
Maegelha<strong>en</strong>gans<br />
Boer<strong>en</strong>gans<br />
Nijlgans
Niet-beschermde soort<strong>en</strong><br />
(Boer<strong>en</strong>gans, Nijlgans, Indisch gans, Magelha<strong>en</strong>gans)<br />
Omdat deze soort<strong>en</strong> in Vlaander<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> wettelijk beschermd<br />
statuut hebb<strong>en</strong>, geld<strong>en</strong> er ge<strong>en</strong> wettelijke<br />
beperking<strong>en</strong> op het vang<strong>en</strong> of dod<strong>en</strong> van deze soort<strong>en</strong>.<br />
Er zijn dus ook ge<strong>en</strong> beperking<strong>en</strong> wat betreft het<br />
vervoer of het verhandel<strong>en</strong> van deze soort<strong>en</strong>. Wel<br />
di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong> met de wetgeving inzake<br />
voedselveiligheid. De geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
voor eig<strong>en</strong> consumptie gebruikt word<strong>en</strong> of afgestaan<br />
Export naar het buit<strong>en</strong>land<br />
Geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> over de gr<strong>en</strong>s getransporteerd<br />
word<strong>en</strong> op voorwaarde dat voldaan wordt aan<br />
de wettelijke bepaling<strong>en</strong> zowel qua jachtregels als regels<br />
voedselveiligheid uit beide land<strong>en</strong>. In Vlaander<strong>en</strong><br />
mag geschot<strong>en</strong> wild vervoerd word<strong>en</strong> vanaf de op<strong>en</strong>ing<br />
van de jacht op de betrokk<strong>en</strong> soort gans tot 10<br />
dag<strong>en</strong> na de sluiting van de jacht op die soort.<br />
In Nederland kunn<strong>en</strong> poeliers geschot<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong><br />
van e<strong>en</strong> jager. Hiervoor moet ook e<strong>en</strong> keuring<br />
word<strong>en</strong> aan particulier<strong>en</strong> op voorwaarde dat er bij het<br />
geschot<strong>en</strong> wild e<strong>en</strong> verklaring van e<strong>en</strong> gekwalificeerd<br />
persoon zit <strong>en</strong> dat het maximumaantal van 10 stuks<br />
niet overschred<strong>en</strong> wordt. Dit geschot<strong>en</strong> wild kan ook<br />
aangebod<strong>en</strong> word<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> erk<strong>en</strong>de wildbewerkingsinrichting.<br />
Controleer echter op voorhand altijd<br />
of de wildbewerkingsinrichting ganz<strong>en</strong> wil <strong>en</strong> kan<br />
aanvaard<strong>en</strong>.<br />
gebeur<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> gekwalificeerd persoon. Sinds<br />
kort kunn<strong>en</strong> gekwalificeerde person<strong>en</strong> uit België ook<br />
e<strong>en</strong> verklaring tek<strong>en</strong><strong>en</strong> voor Nederland mits zij zich<br />
hiervoor hebb<strong>en</strong> opgegev<strong>en</strong> bij het FAVV.<br />
In Nederland wordt ganz<strong>en</strong>vlees onder meer door<br />
ANV Gro<strong>en</strong>e Oogst als regionaal product vermarkt.<br />
Voor meer informatie kan je terecht op www.anvgro<strong>en</strong>eoogst.nl.<br />
19
20<br />
an de slag<br />
met je geschot<strong>en</strong> gans<br />
Het bereid<strong>en</strong> van ganz<strong>en</strong>vlees gebeurt meestal<br />
in 2 grote stapp<strong>en</strong>. Enerzijds het panklaar<br />
mak<strong>en</strong> (van gans tot vlees) <strong>en</strong> anderzijds het<br />
effectief bereid<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> gerecht (van vlees<br />
tot gerecht). Hieronder vind je alvast <strong>en</strong>kele<br />
techniek<strong>en</strong> <strong>en</strong> recept<strong>en</strong>.<br />
Beschouw het als e<strong>en</strong> smaakmakertje want<br />
er bestaat nog veel meer (> zie ‘nuttige links’<br />
pagina 42). En e<strong>en</strong> echte kok experim<strong>en</strong>teert<br />
ook graag zelf natuurlijk !<br />
Wist je dat ?<br />
Nijlganz<strong>en</strong> <strong>en</strong> Canadese<br />
ganz<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> meer uitgesprok<strong>en</strong><br />
wildsmaak<br />
dan grauwe ganz<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> boer<strong>en</strong>ganz<strong>en</strong>.
Wist je dat ? Over het verschil<br />
tuss<strong>en</strong> jonge <strong>en</strong> oude ganz<strong>en</strong><br />
Smak<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>, dat is zonder meer e<strong>en</strong> feit. Vaak hoor<br />
je jagers zegg<strong>en</strong> dat <strong>en</strong>kel jonge ganz<strong>en</strong> smakelijk zijn.<br />
Hun oudere lotg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> zijn taai of hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> te scherpe<br />
smaak. Toch kan je ook oudere ganz<strong>en</strong> verrukkelijk klaarmak<strong>en</strong>.<br />
En je hoeft daarom ge<strong>en</strong> masterchef te zijn : met<br />
het juiste recept kan je om het ev<strong>en</strong> welke gans op tafel<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Het vlees van oudere ganz<strong>en</strong> smaakt heerlijk als<br />
confit of verwerkt in paté, hamburgers, vol au v<strong>en</strong>t…<br />
Goud<strong>en</strong> tip uit grootmoeders tijd : azijnwater<br />
Dompel de ganz<strong>en</strong>filets gedur<strong>en</strong>de 6 tot 12 uur onder in<br />
e<strong>en</strong> hoeveelheid azijnwater (verhouding 50:50, 2 glaz<strong>en</strong><br />
water, 2 glaz<strong>en</strong> azijn). De tijd is afhankelijk van de gew<strong>en</strong>ste<br />
azijnsmaak <strong>en</strong> de omgevingstemperatuur : hoe koeler,<br />
hoe langer je het vlees mag lat<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong>. Het wek<strong>en</strong><br />
in azijnwater maakt het (taaie) vlees lekker mals. Dep het<br />
vlees voor gebruik goed droog.<br />
Wil je toch liever e<strong>en</strong> gebraad ?<br />
E<strong>en</strong> combinatie van volg<strong>en</strong>de tips kan wijz<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> jong<br />
exemplaar (tot 3 jaar) :<br />
• de kleurcontrast<strong>en</strong> (buik <strong>en</strong> borst, vlek op wang) zijn<br />
minder uitgesprok<strong>en</strong> (bv wang bij Canadese gans)<br />
• de vliez<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de t<strong>en</strong><strong>en</strong> scheur<strong>en</strong> gemakkelijk<br />
• de be<strong>en</strong>der<strong>en</strong> <strong>en</strong> het kraakbe<strong>en</strong> zijn brozer ; de vleugel, de<br />
luchtpijp of de bov<strong>en</strong>kant van de bek kan je dus zonder<br />
veel moeite brek<strong>en</strong><br />
jonge gans oudere gans<br />
21
22<br />
Het panklaar mak<strong>en</strong> (niet voor gevoelige lezers)<br />
De geschot<strong>en</strong> gans wordt best zo snel mogelijk panklaar gemaakt omdat de verwerking van het vlees vlotter<br />
gaat als de gans nog warm of lauw is.<br />
Je kan de gans strop<strong>en</strong> of pluim<strong>en</strong>. Het vlees van wild<br />
moet gedur<strong>en</strong>de 12 tot 24 uur de tijd hebb<strong>en</strong> om te<br />
besterv<strong>en</strong> (= rijp<strong>en</strong>). Het besterv<strong>en</strong> gebeurt op koelkasttemperatuur.<br />
Na dit rijpingsproces kan je het ganz<strong>en</strong>vlees onmiddellijk<br />
gebruik<strong>en</strong> om te bakk<strong>en</strong> of te brad<strong>en</strong>, maar je<br />
kan het ook invriez<strong>en</strong> om het op e<strong>en</strong> later tijdstip te<br />
verwerk<strong>en</strong>. Het vill<strong>en</strong> g<strong>en</strong>iet de voorkeur van de mees-<br />
te jagers omdat dit gemakkelijker <strong>en</strong> sneller gaat dan<br />
pluim<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kan je met e<strong>en</strong> gestroopte gans<br />
alle gerecht<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> die je wilt.<br />
Indi<strong>en</strong> je het ganz<strong>en</strong>dons w<strong>en</strong>st te gebruik<strong>en</strong>, kan je<br />
pluim<strong>en</strong> overweg<strong>en</strong>. Het vel van e<strong>en</strong> watervogel is<br />
echter niet lekker. Tijd<strong>en</strong>s de bereiding van e<strong>en</strong> gepluimd<br />
exemplaar zal je ook het vet minst<strong>en</strong>s 2 maal<br />
moet<strong>en</strong> afgiet<strong>en</strong>.<br />
Tip : E<strong>en</strong> gezonde gans herk<strong>en</strong> je aan de hoeveelheid vet in <strong>en</strong> om de buikholte <strong>en</strong> de mooie, donkere kleur van<br />
de lever. Te weinig vet of e<strong>en</strong> gespikkelde lever is e<strong>en</strong> aanduiding dat het vlees niet geschikt is voor consumptie.
Vill<strong>en</strong> of strop<strong>en</strong><br />
Op zijn geheel<br />
Indi<strong>en</strong> je de gans volledig w<strong>en</strong>st te<br />
strop<strong>en</strong>, verwerk je de geschot<strong>en</strong><br />
gans best zo snel mogelijk (het dier<br />
voelt dus nog warm of lauw aan). De<br />
geschot<strong>en</strong> gans wordt aan de pot<strong>en</strong> opgehang<strong>en</strong><br />
op e<strong>en</strong> geschikte werkhoogte (165-180 cm<br />
bov<strong>en</strong> de grond). Ter hoogte van het kniegewricht,<br />
snijd je het vel met e<strong>en</strong> mes rondom de pot<strong>en</strong> door<br />
1 . Vervolg<strong>en</strong>s maak je de bill<strong>en</strong> vrij door per poot<br />
het vel naar het bekk<strong>en</strong> toe los te mak<strong>en</strong> van het<br />
vlees 2 . Snijd dan het vel onder de aars (dus in de<br />
richting van de borst) van poot tot poot door 3 . Let er<br />
hierbij op dat je de darm<strong>en</strong> niet raakt. Nu kan je het<br />
vel naar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> toe afstrop<strong>en</strong> tot aan het borstbe<strong>en</strong><br />
4 . Om het dier langs de rugzijde te vill<strong>en</strong>, zal je het<br />
vel bov<strong>en</strong> de aars (in de richting van de staart) moet<strong>en</strong><br />
losmak<strong>en</strong>. Hiervoor moet je de staartwortel doorsnijd<strong>en</strong>,<br />
waarna je het vel over de rug naar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> kan<br />
trekk<strong>en</strong> tot het ongeveer tot op dezelfde hoogte als<br />
het buikvel gestroopt is. Omdat er minder vet aan de<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
rug is, zal het strop<strong>en</strong> van de rug iets<br />
minder vlot gaan. Trek daarna gelijktijdig<br />
het buik- <strong>en</strong> rugvel naar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> tot<br />
aan de vleugels. De vleugels word<strong>en</strong> verwijderd<br />
door ze door te snijd<strong>en</strong> ter hoogte van<br />
het schoudergewricht. E<strong>en</strong>maal de vleugels verwijderd<br />
zijn, kan je de gans verder naar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> toe<br />
afstrop<strong>en</strong> tot aan de kop. Verwijder nu ook pluimrest<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> snijd het vet op de buik voorzichtig weg.<br />
Om de ingewand<strong>en</strong> te verwijder<strong>en</strong>, moet de buik-<br />
holte (zone tuss<strong>en</strong> de aars <strong>en</strong> het borstbe<strong>en</strong>) op<strong>en</strong>gemaakt<br />
word<strong>en</strong> 6 . Dit doe je door de aars sam<strong>en</strong> met<br />
het buikvlies los te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> de aars naar buit<strong>en</strong> te<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> 5 . Ga hierbij voorzichtig te werk zodat de<br />
darm<strong>en</strong> <strong>en</strong> de galblaas niet beschadigd word<strong>en</strong>. Nu<br />
kan je de ingewand<strong>en</strong> (maag, lever, darm<strong>en</strong>, galblaas)<br />
via de buikholte uit de gans hal<strong>en</strong>. De slokdarm wordt<br />
ook via de buikholte verwijderd, maar zal je eerst ter<br />
hoogte van het borstbe<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> doorsnijd<strong>en</strong>. Daarna<br />
word<strong>en</strong> het hart, de luchtpijp <strong>en</strong> de rest van de slok-<br />
23
24<br />
darm losgemaakt <strong>en</strong> wegg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
via de buikholte. De long<strong>en</strong><br />
zijn bijzonder smakelijk <strong>en</strong> kan<br />
je gerust lat<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong>. Maak de<br />
gestroopte gans vervolg<strong>en</strong>s los <strong>en</strong><br />
hak de pot<strong>en</strong> <strong>en</strong> de nek af 7 .<br />
Je kan ook omgekeerd te werk gaan<br />
<strong>en</strong> aan de hals beginn<strong>en</strong>. Hierbij leg je de<br />
gans op e<strong>en</strong> werktafel. Maak het vel op<strong>en</strong> ter<br />
hoogte van de onderkant van de hals, waar de<br />
hals in de borst overgaat. Trek het vel op<strong>en</strong> tot<br />
aan het midd<strong>en</strong> van de borst. Snijd vervolg<strong>en</strong>s<br />
vanaf de hals tot onderaan de kop het vel met e<strong>en</strong><br />
mes door. Verwijder de kop. Nu kan je het vel afstrop<strong>en</strong><br />
van de hals naar de schouders toe. E<strong>en</strong>maal het vel<br />
over de schouders is getrokk<strong>en</strong>, kan je het vleugelgewricht<br />
doorsnijd<strong>en</strong> <strong>en</strong> de vleugels brek<strong>en</strong>. Stroop het<br />
vel tot over de bill<strong>en</strong> af. Ter hoogte van de plaats waar<br />
het vlees van de bill<strong>en</strong> stopt, kan je de pot<strong>en</strong> doorsnijd<strong>en</strong>.<br />
Om de ingewand<strong>en</strong> te verwijder<strong>en</strong>, ga je op<br />
dezelfde manier te werk zoals hierbov<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong><br />
staat. Let er op de stuit voldo<strong>en</strong>de diep uit te snijd<strong>en</strong>.<br />
7<br />
5<br />
6<br />
Ganz<strong>en</strong>borst<strong>en</strong> <strong>en</strong> ganz<strong>en</strong>bill<strong>en</strong><br />
Als je <strong>en</strong>kel de pot<strong>en</strong> <strong>en</strong> de borstfilets<br />
wil gebruik<strong>en</strong>, kan je ook met reeds<br />
(af)gekoelde exemplar<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>. Je<br />
vilt het dier door het op de rug op e<strong>en</strong> tafel<br />
te legg<strong>en</strong>. Met e<strong>en</strong> mes maak je vervolg<strong>en</strong>s<br />
e<strong>en</strong> dwarse insnede ter hoogte van het<br />
borstbe<strong>en</strong>. Van daaruit snijd je het vel op<strong>en</strong> vanaf<br />
7 het borstbe<strong>en</strong> tot aan de aars. Als het dier nog<br />
warm heeft, kan je het vel ook met beide hand<strong>en</strong><br />
op<strong>en</strong> trekk<strong>en</strong>. Werk hierbij naar onder <strong>en</strong> buit<strong>en</strong><br />
toe. Het vel wordt gestroopt tot aan de vleugels. De<br />
filets word<strong>en</strong> losgesned<strong>en</strong> vanaf het borstbe<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>aan<br />
het borstbe<strong>en</strong> maak je de filets los <strong>en</strong> snijd je<br />
met het mes langs het borstbe<strong>en</strong> naar de vleugel toe.<br />
Vervolg<strong>en</strong>s wordt het vel losgemaakt ter hoogte van<br />
de bill<strong>en</strong>. Om de pot<strong>en</strong> vrij te mak<strong>en</strong>, leg je de pot<strong>en</strong><br />
op<strong>en</strong> <strong>en</strong> wordt de bil teg<strong>en</strong> de buikwand losgesned<strong>en</strong><br />
tot aan het heupgewricht. Het heupbe<strong>en</strong> wordt vervolg<strong>en</strong>s<br />
met e<strong>en</strong> mes losgemaakt. Vergeet ook hier<br />
niet om het vlees nadi<strong>en</strong> proper te mak<strong>en</strong> : verwijder<br />
ev<strong>en</strong>tuele hagel, pluim<strong>en</strong> of gestold bloed.
Nu kan je het vlees verder verwerk<strong>en</strong>. Laat het daarvoor<br />
eerst 12 tot 24 uur rijp<strong>en</strong> in de koelkast. Daarna<br />
kan je het ganz<strong>en</strong>vlees klaarmak<strong>en</strong> zoals in de recept<strong>en</strong><br />
beschrev<strong>en</strong> staat. Wil je het vlees niet onmiddellijk<br />
b<strong>en</strong>utt<strong>en</strong>, dan kan je het ook invriez<strong>en</strong> of pekel<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
rok<strong>en</strong> (zie pagina 34 ). Als je het ingevror<strong>en</strong> vlees w<strong>en</strong>st<br />
te gebruik<strong>en</strong>, moet je het eerst in de koelkast geleidelijk<br />
aan lat<strong>en</strong> ontdooi<strong>en</strong>. Dit duurt gemiddeld 48 uur.<br />
Pluim<strong>en</strong><br />
Pluim<strong>en</strong> is niet evid<strong>en</strong>t. Het is tijdrov<strong>en</strong>d <strong>en</strong> vereist<br />
ook <strong>en</strong>ige vaardigheid. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> is het vel van e<strong>en</strong><br />
gans, in teg<strong>en</strong>stelling tot dat van bijvoorbeeld e<strong>en</strong> kip,<br />
helemaal niet lekker. Als je toch wil pluim<strong>en</strong>, trek je<br />
de ver<strong>en</strong> uit in de groeirichting om schade aan het vel<br />
te voorkom<strong>en</strong>. Ga bij voorkeur aan de slag met e<strong>en</strong><br />
jonge gans, geschot<strong>en</strong> in augustus of september. Deze<br />
ganz<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> minder vet <strong>en</strong> zijn dus zeer geschikt<br />
om te gebruik<strong>en</strong> als ov<strong>en</strong>gerecht.<br />
Wist je dat je als particulier het slachtafval van de ganz<strong>en</strong> gewoon mee mag gev<strong>en</strong> met het huishoudelijk restafval?<br />
Wanneer er aan het slacht<strong>en</strong> van de ganz<strong>en</strong> e<strong>en</strong> economische activiteit wordt gekoppeld wordt dit afval<br />
aanzi<strong>en</strong> als bedrijfsafval <strong>en</strong> moet het opgehaald word<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> erk<strong>en</strong>d ophaler van dierlijk afval.<br />
25
26<br />
Enkele<br />
smakelijke<br />
recept<strong>en</strong>
Ganz<strong>en</strong>burGers<br />
recept van Johan Vanhoor<strong>en</strong>, Vlaams-Brabantse jager<br />
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong><br />
Enkele ganz<strong>en</strong>borst<strong>en</strong> <strong>en</strong> ganz<strong>en</strong>bill<strong>en</strong><br />
per kg ganz<strong>en</strong>vlees 1 kg buikspek van e<strong>en</strong> vark<strong>en</strong><br />
1 ei<br />
1 ajuin<br />
1 sjalot<br />
burgerkruid<strong>en</strong><br />
Bereiding<br />
Haal de pez<strong>en</strong> uit het ganz<strong>en</strong>vlees.<br />
M<strong>en</strong>g alle ingrediënt<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> vleesmol<strong>en</strong> <strong>en</strong> br<strong>en</strong>g<br />
op smaak met burgerkruid<strong>en</strong>.<br />
Maak de burgers met e<strong>en</strong> vormpje of vorm er met je<br />
hand<strong>en</strong> platte burgers van.<br />
Bak ze in de pan of rooster ze op de barbecue.<br />
Wist je dat ?<br />
E<strong>en</strong> gemiddelde ganz<strong>en</strong>borst weegt ongeveer e<strong>en</strong><br />
halve kilo. Dit is e<strong>en</strong> portie voor 2 person<strong>en</strong>.<br />
Maak je de gans op zijn geheel klaar, kan je er met<br />
4 tot 6 person<strong>en</strong> van et<strong>en</strong>.<br />
De Nijlgans is e<strong>en</strong> uitzondering die door zijn relatief<br />
kleine omvang eerder te vergelijk<strong>en</strong> is met die<br />
van e<strong>en</strong> grote e<strong>en</strong>d.<br />
27
28<br />
HacHee<br />
recept van Martin Dekker, ANV Gro<strong>en</strong>e Oogst, ZeeuwsVlaander<strong>en</strong><br />
Hachee is e<strong>en</strong> traditioneel recept in Nederland dat bereid wordt met stukjes vlees, ui<strong>en</strong> <strong>en</strong> azijn of wijn. Kruidnagel<br />
<strong>en</strong> laurier br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> het gerecht op smaak. Hachee wordt vooral geserveerd met frietjes of aardappel<strong>en</strong>, rode kool of<br />
appelmoes. Bereid de hachee e<strong>en</strong> dag op voorhand <strong>en</strong> verwarm deze vlak voor het opdi<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong> (4 person<strong>en</strong>)<br />
2,5 kg ganz<strong>en</strong>borst (komt overe<strong>en</strong><br />
met ongeveer 5 filets)<br />
8 ui<strong>en</strong><br />
4 te<strong>en</strong>tjes knoflook<br />
8 kruidnagels<br />
8 laurierblaadjes<br />
azijn<br />
8 plakk<strong>en</strong> honingkoek<br />
kipp<strong>en</strong>- of kruid<strong>en</strong>bouillon<br />
boter of olijfolie<br />
Bereiding<br />
Snijd de ganz<strong>en</strong>borst in blokjes <strong>en</strong> dep ze droog. Snijd ook de ui <strong>en</strong> de<br />
knoflook in fijne stukjes.<br />
Verhit de boter of de olijfolie, voeg de ganz<strong>en</strong>blokjes toe <strong>en</strong> braad ze aan.<br />
Voeg daarna de gesned<strong>en</strong> ui, knoflook, kruidnagel, laurierblaadjes <strong>en</strong><br />
naar smaak e<strong>en</strong> aantal bouillonblokjes met vocht (of wildbouillon*) toe.<br />
Laat het geheel gedur<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> 2,5 uur stov<strong>en</strong>.<br />
Br<strong>en</strong>g daarna op smaak met azijn, in stukjes gesned<strong>en</strong> honingkoek, peper<br />
<strong>en</strong> zout.<br />
Blijf dit geheel continu roer<strong>en</strong> tot de honingkoek opgelost is <strong>en</strong> de hachee<br />
gebond<strong>en</strong> is.<br />
> Hoe je wildbouillon maakt, lees je op pagina 41.
Ganz<strong>en</strong>paté<br />
recept van JB De Koster, chasseur d’Ard<strong>en</strong>nes<br />
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong><br />
750 gr ganz<strong>en</strong>vlees (ganz<strong>en</strong>borst<strong>en</strong>,<br />
ganz<strong>en</strong>bill<strong>en</strong>)<br />
750 gr vark<strong>en</strong>slever<br />
750 gr vark<strong>en</strong>sbuikspek<br />
150 gr gestoofde sjalott<strong>en</strong><br />
15 gr zout<br />
1 koffielepel v<strong>en</strong>kelzaad<br />
1 koffielepel j<strong>en</strong>everbess<strong>en</strong><br />
1 koffielepel peperboll<strong>en</strong><br />
1 scheut cognac of porto<br />
Bereiding<br />
M<strong>en</strong>g het ganz<strong>en</strong>vlees <strong>en</strong> het vark<strong>en</strong>sbuikspek door e<strong>en</strong> vleesmol<strong>en</strong>.<br />
Maak de vark<strong>en</strong>slever fijn tot ze bijna vloeibaar is.<br />
M<strong>en</strong>g dit alles met de kruid<strong>en</strong> <strong>en</strong> de gestoofde sjalott<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> vuurvaste<br />
ov<strong>en</strong>schotel. Voeg e<strong>en</strong> scheutje cognac of porto toe.<br />
Dek de schotel af <strong>en</strong> bak het vlees in e<strong>en</strong> voorverwarmde ov<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de<br />
60 minut<strong>en</strong> op 170 °C.<br />
Controleer of de paté voldo<strong>en</strong>de gebakk<strong>en</strong> is door met e<strong>en</strong> saté prikker<br />
tot in de kern te prikk<strong>en</strong> : als de prikker droog blijft, is de paté klaar.<br />
Laat de paté afkoel<strong>en</strong>.<br />
29
30<br />
cassoulet met confit van <strong>Gans</strong><br />
recept van Hans Debruyne, West-Vlaamse jager<br />
Cassoulet is e<strong>en</strong> Franse regionale specialiteit met vlees <strong>en</strong> witte bon<strong>en</strong> als basisingrediënt<strong>en</strong>. Vaak wordt dit in combinatie<br />
met ganz<strong>en</strong>vet sappiger gemaakt. Heerlijk om op te di<strong>en</strong><strong>en</strong> met stokbrood <strong>en</strong> e<strong>en</strong> rood wijntje.
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong> (4 person<strong>en</strong>)<br />
4 ganz<strong>en</strong>bill<strong>en</strong><br />
500 gr droge witte bon<strong>en</strong><br />
500 gr Toulouse worstjes<br />
1 in schijfjes gesned<strong>en</strong> wortel<br />
2 ui<strong>en</strong><br />
2 te<strong>en</strong>tjes knoflook<br />
1 laurierblad<br />
tijm<br />
3 soeplepels ganz<strong>en</strong>- of<br />
e<strong>en</strong>d<strong>en</strong>vet<br />
1 eetlepel tomat<strong>en</strong>puree<br />
paneermeel<br />
peper <strong>en</strong> zout<br />
Bereiding<br />
Voor de confit gebruik je 4 licht gepekelde ganz<strong>en</strong>bill<strong>en</strong>. Hoe je ganz<strong>en</strong>vlees<br />
pekelt, lees je op pagina ... Gebruik voor dit gerecht echter minder<br />
zout (het zout moet onmiddellijk in het vlees trekk<strong>en</strong>) <strong>en</strong> laat het vlees<br />
slechts 1 à 2 uur pekel<strong>en</strong>. Dompel de ganz<strong>en</strong>bill<strong>en</strong> onder in ganz<strong>en</strong>- of<br />
e<strong>en</strong>d<strong>en</strong>vet <strong>en</strong> laat het geheel e<strong>en</strong> paar uur op e<strong>en</strong> licht vuur zacht kok<strong>en</strong>.<br />
Na het opstijv<strong>en</strong> van het vet, kan je met e<strong>en</strong> mes het vet doorsnijd<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
bouillon afgiet<strong>en</strong>. Laat e<strong>en</strong> dag rust<strong>en</strong> <strong>en</strong> warm nog e<strong>en</strong>s op tot het vlees<br />
zacht is. Als alles onder het vet zit, kan m<strong>en</strong> dit in de koelkast e<strong>en</strong> paar<br />
dag<strong>en</strong> bewar<strong>en</strong>.<br />
Week de witte bon<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de één nacht (minimum 8 uur) in water.<br />
Doe de bon<strong>en</strong>, de wortel, e<strong>en</strong> hele ui, tijm, laurier <strong>en</strong> 2 eetlepels ganz<strong>en</strong>vet<br />
in e<strong>en</strong> kookpot.<br />
Voeg water toe <strong>en</strong> laat het geheel 40 minut<strong>en</strong> zachtjes kok<strong>en</strong> zonder deksel.<br />
Na 20 minut<strong>en</strong> wordt het zout toegevoegd.<br />
Versnipper de andere ui, pers de look, voeg 1 eetlepel ganz<strong>en</strong>vet toe <strong>en</strong><br />
laat ev<strong>en</strong> sudder<strong>en</strong>.<br />
Bak de worstjes <strong>en</strong> voeg de ganz<strong>en</strong>confit toe.<br />
Voeg de bon<strong>en</strong> <strong>en</strong> de eetlepel tomat<strong>en</strong>puree toe, verwijder de niet versned<strong>en</strong><br />
ui <strong>en</strong> vul aan met 30 cl van het bon<strong>en</strong>vocht.<br />
Laat het geheel ongeveer 30 minut<strong>en</strong> sudder<strong>en</strong> tot de bon<strong>en</strong> zacht zijn.<br />
Plaats alles in e<strong>en</strong> ov<strong>en</strong>schotel, strooi er het paneermeel over <strong>en</strong> verwarm<br />
de cassoulet in e<strong>en</strong> voorverwarmde ov<strong>en</strong> op 180°C.<br />
31
32<br />
Gevulde (Gevilde) jonGe <strong>Gans</strong> in de ov<strong>en</strong> met mosterd van Wostijn<br />
recept van Hans Debruyne, West-Vlaamse jager<br />
E<strong>en</strong> heerlijk ov<strong>en</strong>gerecht voor 4 - 6 person<strong>en</strong> dat geserveerd kan word<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s eig<strong>en</strong> smaak met frietjes of kroketjes,<br />
spruitjes of rode kool <strong>en</strong> appelcompote. Ideaal als verrass<strong>en</strong>d alternatief voor de traditionele kalko<strong>en</strong> op kerstmis.<br />
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong><br />
1 jonge gans<br />
mosterd van Wostijn<br />
3 sneetjes in melk geweekt wit brood<br />
1 ei<br />
1 gesnipperde sjalot<br />
150 gr fijn gesned<strong>en</strong> gekookte ham<br />
2 eetlepels amandelschilfers<br />
fijn gehakte peterselie<br />
Bereiding<br />
Maak de gans schoon <strong>en</strong> wrijf deze in met peper,<br />
zout <strong>en</strong> mosterd. Doorprik het vel op verschill<strong>en</strong>de<br />
plaats<strong>en</strong>.<br />
De vulling maak je van de ham, het brood, het ei,<br />
het sjalotje, de amandel<strong>en</strong> <strong>en</strong> de peterselie.<br />
Vul de gans met het m<strong>en</strong>gsel <strong>en</strong> steek de op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel dicht met<br />
cocktailprikkers.<br />
Plaats de gevulde gans in e<strong>en</strong> ingeboterde ov<strong>en</strong>schaal of braadslede <strong>en</strong><br />
dek af met aluminiumfolie.<br />
Braad <strong>en</strong> gaar de gans in e<strong>en</strong> voorverwarmde ov<strong>en</strong> op 200°C gedur<strong>en</strong>de<br />
2 tot 4 uur. Overgiet de gans regelmatig met het bakvet.<br />
Je kan de vulling ook apart mee server<strong>en</strong>.
34<br />
Bewaring<br />
Droog pekel<strong>en</strong><br />
Als je het ganz<strong>en</strong>vlees niet onmiddellijk kunt bereid<strong>en</strong>, wordt aangerad<strong>en</strong> het vlees te pekel<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarna te<br />
rok<strong>en</strong>. Gepekeld ganz<strong>en</strong>vlees kan je immers langer bewar<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> bevordert het pekel<strong>en</strong> de opname van<br />
rook tijd<strong>en</strong>s het rookproces. Pekel<strong>en</strong> gaat snel <strong>en</strong> is e<strong>en</strong>voudig :<br />
• Leg het rauwe vlees in e<strong>en</strong> schotel.<br />
• Bestrooi met zout aan beide kant<strong>en</strong><br />
tot het vlees wit ziet. De hoeveelheid<br />
zout zal de smaak bepal<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> is dus naar ieders eig<strong>en</strong><br />
voorkeur.<br />
• Laat het vlees gedur<strong>en</strong>de<br />
1 nacht in de koelkast<br />
ligg<strong>en</strong>.<br />
• Verwijder het zout.<br />
Gebruik bij voorkeur<br />
zo weinig<br />
mogelijk water.<br />
Het zout kan je ev<strong>en</strong>tueel afschrap<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> in<br />
water gedr<strong>en</strong>kt velletje huishoudpapier.<br />
• Droog het vlees goed af met keuk<strong>en</strong>papier.<br />
• Wikkel het vlees in keuk<strong>en</strong>papier <strong>en</strong> leg het in de<br />
koelkast of hang het buit<strong>en</strong> in op<strong>en</strong> lucht op aan e<strong>en</strong><br />
rek, in de wind zodat het goed kan drog<strong>en</strong>.<br />
• Controleer dagelijks het vlees <strong>en</strong> ververs iedere dag<br />
het keuk<strong>en</strong>papier.<br />
Als er ge<strong>en</strong> vocht meer uit het vlees komt (droog<br />
keuk<strong>en</strong>papier) is het vlees gepekeld (ongeveer 2 dag<strong>en</strong><br />
in op<strong>en</strong> lucht).<br />
• Het vlees kan je nu gedur<strong>en</strong>de <strong>en</strong>kele maand<strong>en</strong> in de<br />
koelkast bewar<strong>en</strong>.
‘‘<br />
Pekel<strong>en</strong> gaat snel<br />
<strong>en</strong> is e<strong>en</strong>voudig<br />
35
36<br />
Rok<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong>maal het gepekelde vlees gedroogd is, kan je het<br />
beginn<strong>en</strong> rok<strong>en</strong>. Rok<strong>en</strong> kan je e<strong>en</strong> beetje vergelijk<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> barbecue : het duurt e<strong>en</strong> aantal uur, ruikt<br />
heerlijk <strong>en</strong> je hebt er uiteraard e<strong>en</strong> rooktoestel voor<br />
nodig. Je kan verschill<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> rookov<strong>en</strong>s kop<strong>en</strong>.<br />
Het onderscheid zit meestal in de soort warmtebron<br />
die gebruikt wordt. Sommige jagers werk<strong>en</strong> gewoon<br />
met hout, ander<strong>en</strong> met gas of speciale houtschijv<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> handige jager kan ook zelf e<strong>en</strong> rookov<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>.<br />
Met wat beeldmateriaal, inoxplat<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel de<br />
hulp van e<strong>en</strong> collega jager met ervaring, kan je zelf je<br />
eig<strong>en</strong> rookinstallatie bouw<strong>en</strong>. Let er bij de bouw wel<br />
op dat er zowel van bov<strong>en</strong> als van onder e<strong>en</strong> regelbare<br />
luchttoevoer <strong>en</strong> –afvoer mogelijk is. Soms word<strong>en</strong> ook<br />
oude metal<strong>en</strong> bureaukast<strong>en</strong> gebruikt. Al is dit niet onmiddellijk<br />
aan te rad<strong>en</strong> omwille van kankerverwekk<strong>en</strong>de<br />
stoff<strong>en</strong> die tijd<strong>en</strong>s het rookproces vrijkom<strong>en</strong>.<br />
Geverfd of gegalvaniseerd materiaal kan je om die<br />
red<strong>en</strong> sowieso niet gebruik<strong>en</strong>.<br />
Het rok<strong>en</strong> zelf vraagt wat tijd maar heeft ongetwijfeld<br />
de nodige charme om zelf e<strong>en</strong>s uit te prober<strong>en</strong>.<br />
Ganz<strong>en</strong>vlees wordt bij voorkeur koud gerookt, maar<br />
ook warm gerookt ganz<strong>en</strong>vlees valt best te smak<strong>en</strong>.<br />
Naargelang de gew<strong>en</strong>ste rooksmaak, kan gebruik gemaakt<br />
word<strong>en</strong> van hout (snippers of zaagsel), turf of<br />
hooi. Meestal wordt gebruik gemaakt van hard hout<br />
van eik, beuk, kastanje of els maar ook hout van acacia,<br />
appel <strong>en</strong> kers komt in aanmerking.<br />
Koud rok<strong>en</strong> verloopt ideaal bij e<strong>en</strong> zo laag mogelijke<br />
temperatuur (maximum ongeveer 30°C). De temperatuur<br />
kan je onder controle houd<strong>en</strong> door de luchttoevoer<br />
te regel<strong>en</strong> (hoe minder zuurstof, hoe kouder) <strong>en</strong><br />
de grootte van het materiaal dat je gebruikt als brandstof<br />
(hoe groter, hoe kouder). In principe geldt : hoe<br />
hoger de rooktor<strong>en</strong>, dus hoe verder het vlees bov<strong>en</strong><br />
de rook hangt, hoe kouder m<strong>en</strong> kan rok<strong>en</strong>. Modernere<br />
rookov<strong>en</strong>s zijn teg<strong>en</strong>woordig uitgerust met e<strong>en</strong> instelbare<br />
thermostaat die zelf de temperatuur regelt.
Met hout Met houtschijv<strong>en</strong> Met gas<br />
37
38<br />
Hoe ga je nu praktisch te werk ?<br />
• Voorzie e<strong>en</strong> vuurtje onderaan de rookov<strong>en</strong>. Laat dit<br />
e<strong>en</strong> tijdje brand<strong>en</strong>, zodat de rookov<strong>en</strong> voorverwarmt<br />
<strong>en</strong> het brandhout voldo<strong>en</strong>de heet wordt.<br />
• Laat het vuur vervolg<strong>en</strong>s langzaam uitgaan, maar<br />
zorg ervoor dat het hout blijft nagloei<strong>en</strong>. Voeg ev<strong>en</strong>tueel<br />
wat houtskool toe om de warmte langer vast te<br />
houd<strong>en</strong>.<br />
• Om rook te mak<strong>en</strong> wordt bov<strong>en</strong> de hittebron e<strong>en</strong><br />
niet-brandbare pot of plaat met zaagsel, kruid<strong>en</strong>, …<br />
geplaatst. Op die manier zull<strong>en</strong> de snippers of het<br />
zaagsel beginn<strong>en</strong> smeul<strong>en</strong> waardoor rook ontstaat.<br />
• Hang het gepekelde <strong>en</strong> gedroogde vlees aan hak<strong>en</strong><br />
in de rookov<strong>en</strong> op, bij voorkeur zo hoog mogelijk bov<strong>en</strong><br />
de warmtebron <strong>en</strong> het smeul<strong>en</strong>de zaagsel, om<br />
de temperatuur zo laag mogelijk te houd<strong>en</strong>.<br />
• De hoeveelheid rook kan je regel<strong>en</strong> via de regelbare<br />
op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> voor luchttoevoer <strong>en</strong> –afvoer : hoe minder<br />
zuurstof, hoe meer rook.<br />
• De temperatuur kan je controler<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> thermometer<br />
die je e<strong>en</strong> tijdje ter hoogte van het vlees in de<br />
rookov<strong>en</strong> houdt.<br />
• Het rok<strong>en</strong> zelf duurt ongeveer e<strong>en</strong> viertal uur. Voeg<br />
ev<strong>en</strong>tueel extra zaagsel of snippers toe.<br />
• Als het vuur gedoofd is, laat je het vlees in de ov<strong>en</strong><br />
hang<strong>en</strong> tot het volledig afgekoeld is. Het hele rookproces<br />
duurt zo’n 12 uur.<br />
• Warm rok<strong>en</strong> gebeurt op dezelfde manier, alle<strong>en</strong> zorg<br />
je voor e<strong>en</strong> hogere temperatuur door meer zuurstof te<br />
voorzi<strong>en</strong> <strong>en</strong> het vlees dichter teg<strong>en</strong> de rook te houd<strong>en</strong>.<br />
Bij e<strong>en</strong> temperatuur van 90°C verloopt het rookproces<br />
van warm rok<strong>en</strong> in 45 minut<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong>maal het vlees gerookt <strong>en</strong> afgekoeld is, kan je het in schuine, dunne filets snijd<strong>en</strong> (trancher<strong>en</strong>) <strong>en</strong> koud server<strong>en</strong><br />
met wat salade <strong>en</strong> e<strong>en</strong> vinaigrette of dressing naar keuze.
dressinG voor salade van Gerookte Ganz<strong>en</strong>borst<br />
recept van Hans Debruyne, West-Vlaamse jager<br />
Heerlijk als voorgerecht waar je je gast<strong>en</strong> ongetwijfeld mee zal verrass<strong>en</strong>.<br />
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong><br />
6 ontpitte dadels<br />
1 glas porto<br />
1 eetlepel mosterd<br />
m<strong>en</strong>gsel van balsamicoazijn <strong>en</strong><br />
olijfolie (verhouding 1:3)<br />
peper <strong>en</strong> zout<br />
Bereiding<br />
De dressing bereid je door de dadels in dunne schijfjes te snijd<strong>en</strong>. Voeg<br />
het glas porto toe <strong>en</strong> m<strong>en</strong>g dit met de mosterd <strong>en</strong> het m<strong>en</strong>gsel van balsamicoazijn<br />
<strong>en</strong> olijfolie. Voeg naar smaak wat peper <strong>en</strong> zout toe.<br />
39
40<br />
E<strong>en</strong> gans is meer dan vlees alle<strong>en</strong><br />
Aan e<strong>en</strong> gans zit heel wat meer dan <strong>en</strong>kel de borstfilets<br />
<strong>en</strong> de bill<strong>en</strong>. In het verled<strong>en</strong> war<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong> gegeerd<br />
voor onder meer hun ver<strong>en</strong> <strong>en</strong> dons. De slagp<strong>en</strong>n<strong>en</strong><br />
zorgd<strong>en</strong> voor stabilisatie van de pijl<strong>en</strong> waarmee vroeger<br />
gejaagd werd, maar werd<strong>en</strong> later ook gebruikt om<br />
mee te schrijv<strong>en</strong>. Het ganz<strong>en</strong>vet werd onder meer gebruikt<br />
voor het invett<strong>en</strong> van paard<strong>en</strong>zadels.<br />
Het dons kan gebruikt word<strong>en</strong> als opvulmateriaal<br />
voor donsdek<strong>en</strong>s, hoofdkuss<strong>en</strong>s, slaapzakk<strong>en</strong>… Omdat<br />
ganz<strong>en</strong> vroeger vaak lev<strong>en</strong>d gepluimd werd<strong>en</strong><br />
(<strong>en</strong> dit zeer dieronvri<strong>en</strong>delijk is), wordt teg<strong>en</strong>woordig<br />
eerder synthetisch materiaal gebruikt. E<strong>en</strong> geschot<strong>en</strong><br />
gans biedt je dus de kans om te voorzi<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />
‘natuurlijk’ donsdek<strong>en</strong> of hoofdkuss<strong>en</strong>.<br />
De slagp<strong>en</strong>n<strong>en</strong> van de vleugels (vanaf de handwortel)<br />
word<strong>en</strong> door sommige imkers gebruikt om bij<strong>en</strong> van<br />
de honingrat<strong>en</strong> af te strijk<strong>en</strong>.<br />
Tot slot kan je het karkas <strong>en</strong> de nek ook gebruik<strong>en</strong> om<br />
bouillon van te trekk<strong>en</strong> of soep te mak<strong>en</strong>. Met volg<strong>en</strong>d<br />
recept kan je e<strong>en</strong> zelf getrokk<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong>bouillon mak<strong>en</strong><br />
:
Ganz<strong>en</strong>bouillon<br />
B<strong>en</strong>odigdhed<strong>en</strong><br />
Voor bouillon gebruik je het<br />
karkas <strong>en</strong> de nek van één gans<br />
1 grote ui<br />
1 prei<br />
1 wortel<br />
1 st<strong>en</strong>gel selder<br />
2 te<strong>en</strong>tjes look<br />
1 blaadje laurier<br />
1 takje rozemarijn<br />
<strong>en</strong>kele takjes tijm<br />
peterselie<br />
1 glas witte wijn<br />
peper <strong>en</strong> zout<br />
Bereiding<br />
Snijd het vlees <strong>en</strong> de gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in stukk<strong>en</strong>.<br />
Braad het vlees sam<strong>en</strong> met de gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> pan. Blus het geheel met<br />
e<strong>en</strong> glas witte wijn.<br />
Voeg water <strong>en</strong> kruid<strong>en</strong> toe <strong>en</strong> br<strong>en</strong>g het geheel aan de kook.<br />
Laat de bouillon 3 tot 4 uur op e<strong>en</strong> zacht vuur pruttel<strong>en</strong> <strong>en</strong> schep het bov<strong>en</strong>drijv<strong>en</strong>de<br />
schuim af. Roer niet door de bouillon om het geheel niet te<br />
vertroebel<strong>en</strong>.<br />
Giet de bouillon door e<strong>en</strong> zeef, laat afkoel<strong>en</strong> <strong>en</strong> verwijder het rester<strong>en</strong>de<br />
vet.<br />
De bouillon kan je gedur<strong>en</strong>de <strong>en</strong>kele dag<strong>en</strong> in de koelkast bewar<strong>en</strong>.<br />
Ev<strong>en</strong>tueel kan je de restjes ganz<strong>en</strong>vlees nog verwerk<strong>en</strong> in vol au v<strong>en</strong>t.<br />
41
42<br />
SAMENVATTING MET NUTTIGE LINKS<br />
Algeme<strong>en</strong><br />
Ganz<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> : Ganz<strong>en</strong>, gast<strong>en</strong> met last<strong>en</strong><br />
http://www.rlm.be/files/ganz<strong>en</strong>vouwblad_def_RLM.pdf<br />
Ganz<strong>en</strong> lokk<strong>en</strong> : Maak dat de ganz<strong>en</strong> wijs ! Lokk<strong>en</strong> om efficiënt te jag<strong>en</strong><br />
http://hvv.be/UserFiles/file/HVV_ganz<strong>en</strong>lokkers_web.pdf<br />
Vlaander<strong>en</strong><br />
Informatie voor jagers, Vlaamse wetgeving : Jachtwetgeving<br />
http://www.natuur<strong>en</strong>bos.be/nl-BE/Natuurbeleid/Wildbeheer/Wetgeving/<br />
Jachtdecreet.aspx<br />
Informatie voor jagers, federale wetgeving<br />
http://justitie.belgium.be/nl/themas_<strong>en</strong>_dossiers/veiligheid_<strong>en</strong>_criminaliteit/<br />
wap<strong>en</strong>s/vergunning<strong>en</strong>/jagers/<br />
Nederland<br />
Faunabeheere<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> Nederland<br />
http://www.faunabeheere<strong>en</strong>heid.nl/<br />
Faunafonds<br />
http://www.faunafonds.nl/
Recept<strong>en</strong><br />
ANV Gro<strong>en</strong>e Oogst, Ganz<strong>en</strong>bord<br />
http://www.anvgro<strong>en</strong>eoogst.nl/pages/ganz<strong>en</strong>bord_1.pdf<br />
http://www.anvgro<strong>en</strong>eoogst.nl/pages/recept<strong>en</strong>.html<br />
www.wildplaza.com<br />
Gegrilde biefstukjes van gans<br />
Paté van gans met pistache not<strong>en</strong> <strong>en</strong> whisky<br />
Bouillon van wilde gans met tortellini<br />
Ganz<strong>en</strong>borst gevuld met pistach<strong>en</strong>ot<strong>en</strong><br />
Ganz<strong>en</strong>borstfilet met concassé van gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
Ganz<strong>en</strong>leverpaté<br />
Gebakk<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong>borst <strong>en</strong> gekonfijte boutjes<br />
Gebrad<strong>en</strong> ganz<strong>en</strong>borst gevuld<br />
Gedroogde ganz<strong>en</strong>borst met asperges<br />
Gekonfijte ganz<strong>en</strong>boutjes met geroosterde gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
Gerookte wilde ganz<strong>en</strong>filet met stamppotje<br />
Gestoofde ganz<strong>en</strong>bout met gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
Gevuld gehakt van ganz<strong>en</strong>borst<br />
Gosling sticks op de barbecue<br />
Lasagne van gerookte gans<br />
Paté <strong>en</strong> rilette van wilde gans<br />
Paté van wilde gans<br />
Ragout van wilde gans met vijg<strong>en</strong> <strong>en</strong> pruim<strong>en</strong><br />
Rillette van gans<br />
Rosbief van gans met chutney<br />
Rosbief van wilde gans met stoofpeertje <strong>en</strong> roz<strong>en</strong>bottel<br />
Salade met gebakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> gekonfijte ganz<strong>en</strong>bout<strong>en</strong><br />
Salade van gerookte ganz<strong>en</strong>borst<br />
Saté van wilde gans<br />
Saucijz<strong>en</strong>broodje van wilde gans<br />
Tabouleh met e<strong>en</strong> wilde <strong>Gans</strong>filet in e<strong>en</strong> frisse, romige<br />
abrikoz<strong>en</strong>saus<br />
Wilde gans in wijnblad<br />
Wilde gans met appel<strong>en</strong><br />
Wilde gans met noedels <strong>en</strong> bosbess<strong>en</strong><br />
Wilde ganz<strong>en</strong>borst met romige gro<strong>en</strong>e kool <strong>en</strong> truffel<br />
Wilde ganz<strong>en</strong>borstfilet in gerookt spek<br />
Wilde ganz<strong>en</strong>filets met bacon <strong>en</strong> augurkjes<br />
Wilde ganz<strong>en</strong>filets met roerbakgro<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
43
44<br />
‘‘<br />
E<strong>en</strong> ware jager is hij die zijn eig<strong>en</strong><br />
geschot<strong>en</strong> wild smaakvol op tafel<br />
weet te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.
46<br />
NOTITIES
48<br />
‘<strong>Gans</strong> <strong>en</strong> <strong>Frietje</strong>’ is opgemaakt door <strong>Inagro</strong> vzw in kader van het Vlaams-Nederlands Interreg IVa-project<br />
INVEXO.<br />
Met dank aan de jagers voor hun inzet, recept<strong>en</strong> <strong>en</strong> ervaring<strong>en</strong> <strong>en</strong> aan de medewerkers van ANB, ANV Gro<strong>en</strong>e<br />
Oogst, FAVV, FBE Zeeland, HVV, INBO, RLM, de Provincie West-Vlaander<strong>en</strong>, RATO vzw <strong>en</strong> ZLTO.<br />
Verantwoordelijke uitgever : Mia Demeulemeester, Ieperseweg 87, 8800 Rumbeke-Beitem<br />
Depotnummer: D/2012/0248/30<br />
Meer informatie ? www.inagro.be, www.invexo.be
<strong>Inagro</strong>, onderzoek <strong>en</strong> advies in land- <strong>en</strong> tuinbouw<br />
<strong>Inagro</strong> begeleidt landbouwers in hun zoektocht naar k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> innovatie. Dat gebeurt met praktijkgericht onderzoek<br />
op maat, vorming, demonstratie- <strong>en</strong> studiedag<strong>en</strong>.<br />
<strong>Inagro</strong> is het grootste praktijkonderzoeksc<strong>en</strong>trum voor land- <strong>en</strong> tuinbouw in Vlaander<strong>en</strong>. Meer dan 150 deskundige<br />
medewerkers zett<strong>en</strong> zich dagelijks in voor e<strong>en</strong> betere <strong>en</strong> duurzamere land- <strong>en</strong> tuinbouw.<br />
Meer info op www.inagro.be. Bekijk er ook het promofilmpje voor e<strong>en</strong> eerste k<strong>en</strong>nismaking.<br />
<strong>Inagro</strong> vzw<br />
Ieperseweg 87<br />
8800 Rumbeke-Beitem<br />
T 051 27 32 00 _ F 051 24 00 20<br />
E info@inagro.be<br />
_<br />
www.inagro.be<br />
Provincie West-Vlaander<strong>en</strong>. Ondernem<strong>en</strong> het zit in ons.