Gaandeweg mei 2011 - Protestantse Gemeente Zwolle

Gaandeweg
Mei 2011
Jubileum
Pinksterfeest
Monumentaal orgel
Magazine voor alle leden van de
Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente
en De Hoofdhof Berkum

Voor informatie:
Plons Aa-Landen,
Botlek 52, 8032 CG Zwolle
038-4542857 of 06-33322466
plons@prokino.nl
Plons Aa-Landen
(0 tot en met 12 jaar)
Plons Holtenbroek
(0 tot en met 12 jaar)
Plons Het Stroomdal
(4 tot en met 12 jaar)
Plons de Wilgenburg
(4 tot en met 12 jaar)
Plons Koningin Emma
(4 tot en met 12 jaar)
Plons SBO De Brug
(4 tot en met 12 jaar)
Plons CSV’28
(4 tot en met 12 jaar)
Plons De Schatgraver
(4 tot en met 12 jaar)
Plons De Morgenster
(4 tot en met 12 jaar)
Schildersbedrijf sinds 1921
telfordstraat 18
8013 RM Zwolle
tel. 038 - 465 02 22
fax 038 - 465 37 70
het einde van
onmogelijke
uitvaartwensen.
Bij Monuta
maakt u van
elk afscheid
een mooie
herinnering.
Kijk op monuta.nl
of bel Monuta Zwolle
(038) 421 19 33.
WORDT VERGOED DOOR
UW ZORG VERZEKERAAR!
Vastgelopen ?
... in relatie, gezin of baan? Werk aan uw herstel in
een sfeer van rust en bezinning!
WWW.HEZENBERG.NL 038 - 444 52 51

In deze Gaandeweg
Op de voorpagina:
Vanaf 12 juni, Eerste Pinksterdag, vormen
de leden van De Hoeksteen en de Oosterkerk
samen een nieuwe gemeente.
Ter voorbereiding hielden zij al verscheidene
gezamenlijke diensten. Op 6 maart
ging Christa van Stappen samen met
Margo Jonker voor in de Oosterkerk.
Aandacht voor onder andere het 75-jarig
jubileum van gereformeerd Berkum
pagina 4, 5, 8, 9, 15 en 19
Diaconaal nieuws
pagina 6
De kunst van Anna Meinardi
pagina 7
De resultaten van Kerkbalans 2011
pagina 10
Columnist Anne Zweers beschrijft
een indrukwekkend contrast
pagina 11
In Perspectief kijken de twee predikanten
Margo Jonker (Hoeksteen) en Harm
Bousema (Oosterkerk) vooral vooruit.
Naar een mooie Pinksterdag.
pagina 12
Het Schnitgerorgel in de Grote Kerk
pagina 14
Maatschappelijke stage bij een kinderclub
pagina 16
De inspiratie van Mink de Vries
pagina 17
Informatie van het Kerkelijk Bureau
Colofon Gaandeweg
pagina 18
Kerkdiensten voor de komende maanden
pagina 20, 21 en 22
Woord en Geest
In het boek Handelingen lezen we dat herkend wordt wat in de profetie van Joël wordt uitgesproken:
“Ik zal mijn geest uitstorten over al wat leeft. Jullie zonen en dochters zullen profeteren,
oude mensen zullen dromen dromen, en jongeren zullen visioenen zien; zelfs over slaven en
slavinnen zal ik mijn geest uitgieten.” (Joël 3 vers 1-5)
Daarover gaat het met het Pinksterfeest. God wil zijn Geest niet enkel aan een select gezelschap
geven, maar aan ‘al wat leeft’. Net als in het begin, bezielt God zijn schepping en de mensen die
daartoe behoren. De grootste gaven van de Geest, lijken mij daarom de gave van het geloof, waardoor
mensen zichzelf verstaan als horend bij God, en het vermogen ontvangen elkaar te verstaan.
Het hoe en wat van de uitstorting van de Heilige Geest blijft voor ons verborgen. Het dát ervan is
een zaak van geloof. Geloven in Gods Geest en haar bezieling is niet hetzelfde als precies proberen
uit te zoeken hoe het ermee zit in ons leven. Het gaat niet in de eerste plaats om de ervaring.
Toch lijkt het daar in onze tijd wel steeds meer om te gaan. In de cultuur, maar ook in het geloof
van velen. Het gevaar zit er dan in, dat we ons laten meeslepen door onze overtuigingen of al
dan niet vrome gevoelens.
Maarten Luther heeft ons geleerd daar voorzichtig mee te zijn. Fel als hij nu eenmaal kon zijn,
haalde hij vaak uit naar de ‘dwepers’ die claimden allerlei ingevingen rechtstreeks van de Heilige
Geest ontvangen te hebben en daarom vaak hun eigen zin wilden doordrijven. Luther hield daarom
Geest en Woord van God heel dicht bij elkaar. Hij wees steeds op de concrete vormen waarin het
woord tot ons komt: de Schriften, de prediking van het Evangelie, de sacramenten van Doop
en Avondmaal. Zo is Gods liefde op het spoor te komen. Niets spectaculairs, zou je zeggen.
Daar kun je elke week voor naar de kerk, ook hier in Zwolle. Is dat nu te vergelijken met het
‘vuurwerk’ dat Joël en Handelingen ons voor ogen houden? Misschien niet, maar waarom zou
dat moeten?
God zelf roept ons tot geloof, door zijn Geest. Ook al komt het Woord van God tot ons via andere
mensen, die het ons toezeggen, onze ouders, grootouders, de predikanten, de leidsters van de kinderkerk:
God maakt gebruik van het uiterlijke woord, het zichtbare ding, om door de Geest geloof
te bewerken in mensen. In de prediking van het Woord en de bediening van het sacrament maakt
God door zijn Geest zijn beloften aan ons waar. Daarom moeten we dat alles hooghouden, ook
in een moderne kerk, die mensen serieus wil nemen in hun ervaringen en gevoelens en in hun
soms niet te stillen behoefte daaraan. Maar ervaringen en gevoelens zijn niet zaligmakend.
Zaligmakend is het ontzagwekkende wonder van het geloofsvertrouwen in God en in zijn bezieling
van ons leven, zijn levensadem in ons en in al wat leeft en heel de aarde. Dat wonder geeft God
ons in het geloof. Het geloof ís een wonder. En het is er voor ieder die het ontvangen wil.
Erwin de Fouw,
predikant Lutherse Gemeente Zwolle
3

4
Gereformeerden Berkum vieren 75-jarig jubileum
feestelijk concert in De Hoofdhof
(zie de foto) ging het jubileumjaar
op 1 april van start. Een boeiend optreden
van het Zwolse dubbelkwartet
Tourdion werd afgewisseld met muziek
van Adriaan Koops en Jaco Lips op
orgel en piano. “Met dit vrij toegankelijke
concert wilden we ook alle vrijwilligers
bedanken die zich voor De Hoofdhof
inzetten. We hebben een lange tijd
van verbouwingen achter de rug, waaraan
heel veel mensen hebben meegewerkt”,
vertelt Ab Kasper, voorzitter
van het kernteam Hoofdhof Aktief,
dat de jubileumactiviteiten organiseert.
Het team was daar al mee bezig toen
Ab Kasper werd benaderd door Peter
Bareman, scriba van de Ichthuskerk.
“Dat De Hoofdhof naar aanleiding
van haar 75-jarig bestaan vooral vooruit
wilde kijken, vonden we heel sympathiek”,
vertelt Peter. “Bij ons was er
namelijk ook geen animo om terug te
kijken, maar samen nadenken over de
toekomst van de kerk vinden we wel
heel waardevol. De Hoofdhof heeft het
voortouw genomen, wij zijn er bij gekomen.
En het aardige is: we zijn met
open armen ontvangen.”
AANDACHT VOORMet een
De drie kerken in Berkum, waartoe
ook de hervormde Emmaüsgemeente
behoort, werken overigens al op meer
manieren samen: ze organiseren onder
meer de gezamenlijke Drieklank Sing
In’s en de Paasjubel. Recentelijk zijn
Hoofdhof en Ichthus een gespreksgroep
over de geloofsbelijdenis gestart.
Dankzij de gezamenlijke jubileumviering
worden er weer nieuwe contacten
gelegd. “Dit betekent een ‘boost’
voor onze samenwerking”, stelt
Peter vast.
Visies in boekje
Of er iets zinnigs te zeggen valt over
hoe de kerk er over pakweg 25 jaar uitziet,
als het honderd jaar geleden is dat
de gereformeerden in Berkum ‘voor
zichzelf’ begonnen? “Niets is zo moeilijk
te voorspellen als de toekomst,
zeker de toekomst van de kerk,” beseffen
Ab en Peter. Ze zien het samen
nadenken over die toekomst vooral
als een goede manier om bezig te
zijn met de uitdaging waar de kerken
voor staan: het uitdragen van de boodschap
van Christus.
Concreet vooruit kijken gebeurt in
Hoe kun je een jubileum nu beter vieren dan
met terugkijken? Met vooruit kijken, vinden
De Hoofdhof en de Ichthuskerk in Berkum.
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat hun gezamenlijke
voorouders, die voorheen tot de
Gereformeerde Kerk van Zwolle behoorden,
een eigen kerk kregen: de Gereformeerde
Kerk van Berkum. Hoewel in 1945 ook in
Berkum de Vrijmaking plaatsvond en de gereformeerden
uiteen gingen, vieren ze hun
75-jarig bestaan nu wel gezamenlijk, door
samen na te denken over de toekomst van
de kerk. Een deel van de activiteiten die in
dit jubileumjaar op touw worden gezet, is
nadrukkelijk ‘toekomstgericht’.
Samen nadenken over
toekomst van de kerk
Geschiedenis
een aantal interviews met gemeenteleden,
uitgevoerd door studenten van
Windesheim. De toekomstvisies worden
gebundeld in een boekje, dat rond
de Startzondag in september moet
verschijnen.
Vooral naar de ideeën van de jongeren
zijn Ab en Peter benieuwd.
Of er over 25 jaar nog steeds drie protestantse
kerken zullen zijn in Berkum?
“Dat kan ik me niet voorstellen,” zegt
Ab. “Terwijl het kerkbezoek terugloopt
zie je nu andere vormen van vieringen
ontstaan, minder formeel en kerkgebonden.
Dat spreekt ook jongeren aan.”
“Dat proces begint bij de jeugd”,
beaamt Peter, “dat moeten we als kerken
zien en honoreren. Ook bij ons komt
meer openheid naar anderen en worden
kansen die zich op dat gebied aandienen
gegrepen. Dit jubileum is zo’n kans en
een feest van herkenning. Belangrijk is
dat we blijven vertrouwen op de kracht
van het evangelie. Als we erin slagen
de boodschap van hoop en verlossing
telkens opnieuw modern te vertalen,
dan kunnen we de vraag hoe de kerk
er over 25 jaar uitziet aan de Heer van
de kerk overlaten.”
Terugkijken deden de gereformeerde Berkumers in 1986 bij het 50-jarig bestaan wel zeer uitvoerig. In het boekje van de
hand van ds. A. Schweitzer dat bij die gelegenheid verscheen, zijn de eerste jaren van de Gereformeerde Kerk van Berkum
gedetailleerd beschreven. Alleen aan de Vrijmaking, die in 1945 ook de gereformeerden in Berkum uiteen dreef, wordt geen
woord gespendeerd.
Ds. J.H. Kuiper was de eerste gereformeerde predikant in Berkum, waar vanaf 1933 kerkdiensten werden georganiseerd.
Aanvankelijk kerkten de gereformeerden in een lokaal bij de Christelijke School aan de Bergkloosterweg; in 1934 bouwden
enkele gemeenteleden het houten kerkje aan de Kranenburgweg. Vergaderruimte had het kerkje niet, wel een stalling voor
een zevental paarden. In 1936 werd de Gereformeerde Kerk van Berkum officieel geïnstitutionaliseerd. In de jaren ’60
ontstond behoefte aan een groter kerkgebouw en kwam (in 1969) De Hoofdhof tot stand. Vrij snel na de Vrijmaking bouwden
de vrijgemaakten een kerk in Berkum, die ongeveer twintig jaar geleden werd afgebroken om plaats te maken voor
de huidige Ichthuskerk.
Voor de website van De Hoofdhof (onder Over ons) beschreef de heer W. Evertse uitvoeriger dit ‘stukje geschiedenis’
van gereformeerd Berkum.

Anne van der Meiden in Berkum
Naast een boekje met toekomstvisies
markeren evenementen het 75-jarig
bestaan van de Gereformeerde Kerk
Berkum. Nadere informatie op
www.hoofdhof.nl en in de volgende
nummers van Gaandeweg.
Op zaterdag 18 juni spreekt dr. Anne van
der Meiden in De Hoofdhof. Zijn lezing,
getiteld ‘Geloven op jaarbasis’, is gebaseerd
op zijn nieuwste boek. Daarin is
veel aandacht voor de toekomst van kerk
en geloof. De lezing begint om 16.00 uur.
Na de lezing is er een grote barbecue.
Vrijheid ligt niet op straat
Al zo’n kleine 20 jaar is het traditie dat,
voorafgaande aan de Stille Tocht op
4 mei, een gedachtenisviering wordt
gehouden. Het jaarthema van het 4 en
5 mei Comité gaat over de vrijheid op
straat, de vrijheid om in afwezigheid
van oorlog en onderdrukking je vrij te
kunnen bewegen in de openbare ruimte.
De grote tegenhanger van onze dagelijkse
vrijheid op straat is oorlog.
Ook wereldwijd horen we bijna iedere
dag hoe de dagelijkse vrijheid werd
en wordt geschonden.
Op woensdag 4 mei wordt stilgestaan
bij dit thema in de Oosterkerk aan de
Bagijnesingel. De bijeenkomst begint
om 18.30 uur en duurt een half uur.
Het nieuwe kerkelijk seizoen begint met
een feestelijke Startzondag op 11 september.
In het najaar wordt een tentoonstelling
gehouden over de geschiedenis
van de Gereformeerde Kerk van Berkum.
Het jubileumjaar wordt afgesloten met
een muzikale dienst. De datum daarvoor
staat nog niet vast.
Muzikale medewerking wordt ook dit
jaar verleend door een jongerengroep
van de Muziekvereniging Excelsior uit
Westenholte. Leerlingen van groep 7 en
8 van de basisscholen en brugklassers
van het voortgezet onderwijs zijn weer
gevraagd om rond het thema een gedicht
te schrijven. De winnaars zullen
hun gedicht tijdens de dienst laten
horen.
Na afloop kan men aansluiten bij de
Stille Tocht, die langs de Oosterkerk
gaat. De tocht eindigt bij het monument
aan het Ter Pelkwijkpark, waar de stedelijke
herdenkingsplechtigheid plaats
vindt.
Hoeksteners aten voor De Bres
De diaconie van De Hoeksteen organiseerde
jaarlijks een maaltijd voor een
goed doel. Vorig jaar bijvoorbeeld, ging
de opbrengst naar de ZWO-waterproject
in Congo. Omdat de gemeente binnenkort
fuseert met de Oosterkerk, was de
maaltijd die op 7 maart werd gehouden,
de laatste in De Hoeksteen. Maar liefst
82 gemeenteleden grepen de kans om
nog een keer samen van smakelijk
eten en veel gezelligheid te genieten.
Zij maakten daarmee een andere maaltijd
mogelijk, op Tweede Paasdag. Toen verzorgden
de medewerkers van De Bres en
een cateringbedrijf een maaltijd voor de
gasten van het inloophuis. Voor dat doel
brachten de eters in De Hoeksteen
€ 845,- bij elkaar.
Zoals ieder jaar werkte een grote groep
gemeenteleden mee aan de totstandkoming
van de maaltijd. Zij namen allemaal
een deel van de taken op zich, van
het samenstellen van het menu, met
onder andere pompoensoep en sjaloomsalade,
tot en met het opruimen van de
kerkzaal. Maarten Matser maakte een
serie foto’s, die te vinden is op
www.dehoeksteenzwolle.nl
Klik op Actueel en kijk dan
op Maaltijd voor een maaltijd.
Financiële bijdrage voor andere projecten
in De Bres kan men storten op rekeningnummer
4370960 t.n.v. De Bres.
Kinderkoor in
Adventskerk
De Adventskerk (Talmaplein 2 in Zwolle-
Zuid) houdt op zondag 22 mei om 17.00
uur een vooral op kinderen gerichte opendeurdienst
met als thema Wie is Jezus?
Het wordt een speciale dienst, waarin
het bekende kinderkoor De Bromvlieg
uit Zwolle optreedt. Dit kinderkoor staat
onder leiding van Ellen Laninga en
bestaat uit enthousiaste leden in de leeftijd
van 4 tot 12 jaar. De naam De Bromvlieg
haakt in op het feit dat ook een
zoemende, grijze, kleine bromvlieg
geschapen is door God, daarom uniek
is en erbij hoort.
Het koor is vooral bekend geworden met
de psalmen die speciaal voor kinderen
zijn gemaakt en geschreven. Daaruit zijn
twee cd’s ontstaan ‘Pzzzalmen 4 kidzzzz’.
Naast een optreden van het kinderkoor,
zingen de bezoekers van de dienst samen
liederen en kunnen ze luisteren naar een
vertelling.
De kindermiddag begint om 17.00 uur.
Alle kinderen van 4 tot en met 12 jaar en
hun ouders zijn welkom, maar natuurlijk
mogen ook anderen komen.
Wandelen naar
de Hezenberg
Op donderdag 2 juni, Hemelvaartsdag,
vindt er na de oecumenische viering
in de Dominicanenkerk (aanvang
10.00 uur) een wandeling plaats
naar pastoraal centrum de Hezenberg
in Hattem. De wandeling start om
11.30 uur bij het Dominicanenklooster.
Met het pontje gaan de wandelaars
de IJssel over, om aan de overkant de
zelf meegebrachte lunch te nuttigen.
In de Hezenberg wordt de wandeling
afgesloten met een korte vesper. Dan is
er nog koffie en thee en rond 16.00 uur
gaat iedereen huiswaarts. Voor vervoer
van de wandelaars terug naar Zwolle
wordt gezorgd.
Dit is een gezamenlijke activiteit van
Jeruzalemkerk, Oosterkerk, Hoeksteen
en de Dominicanen, maar ook mensen
uit andere wijkgemeentes zijn van
harte welkom om mee te wandelen.
Wie niet de wandeling, maar wel de
vesper en het gezamenlijk koffiedrinken
in de Hezenberg kan of wil
meemaken, is eveneens welkom.
Opgave bij ds. Iemke Epema,
tel (038) 454 23 66, e-mail:
iemke.epema@hetnet.nl
5

6
DIACONAAL
Liefde
Liefde is een populair woord. Krant, tv, internet, twitter staan
er vol mee. Al gaat het daar vooral over gebrek aan liefde.
Of verloren liefde.
Zo’n honderd jaar geleden moest iemand in een woordenboek
schrijven wat diaconaat betekent. Hij dacht meteen aan de liefde
die hij elke dag om zich heen ervoer. Hij was opgenomen in een
gastenverblijf van diaconessen. Dat waren vrouwen die niet
getrouwd waren, maar die wel trouw waren aan elkaar en
aan de mensen voor wie zij zorgden. Bijvoorbeeld in een
diaconessenziekenhuis.
Christelijke immigranten
In kerken van (of met) immigranten wordt vaak een andere taal
gesproken, maar ook veel Nederlands. De nadruk ligt er op het
leven in Nederland. Zelden gaat het enkel om het verleden in
het geboorteland. Altijd wordt maar één aspect belangrijk geacht
voor je identiteit: je christen zijn.
In Zwolle tellen deze kerken veel jonge mensen. Zij lijken aangetrokken
door de enthousiaste kerkdiensten. Maar feitelijk speelt
het diaconale aspect een belangrijke rol. Dat vindt geen van deze
groepen iets bijzonders. Diaconale zorg hoort gewoon bij het
christen zijn. Die is vaak hard nodig voor mensen die problemen
hebben rond verblijfsstatus, werk, school, woning, inkomen.
Of om criminaliteit en schulden tegen te gaan.
Adoptiegroep
De Adoptiegroep van de WWL (Werkgroep Welzijn & Levensbeschouwing)
organiseert bezoeken van Tweede Kamerleden en
gemeenteraadsleden aan arme mensen. Zij krijgen zo meer zicht
op hoe het beleid uitpakt in de praktijk. Mensen in armoede doen
dit niet gemakkelijk. Zij vertrouwen politici minder naarmate hun
politieke partij lijkt te vinden dat armoede eigen schuld is.
Maar als er toch een gesprek ontstaat blijken alle politici onder
de indruk te zijn van de moeilijke situatie waarin mensen
kunnen verkeren.
De Bres
De Bres is het inloophuis voor Zwolle. Vanuit de gemeente
Zwolle wordt momenteel de kritiek vernomen dat De Bres de
mensen niet ‘doorsluist’ naar hulpverleners of anders ‘activeert’.
Het probleem kan zijn dat mensen daar niet verder kwamen.
Dan helpt het wanneer zij een ‘time out’ hebben, om krachten
op te doen om weer een sprong in de maatschappij te wagen
Afscheid
Diaconaal predikant Lútzen Miedema gaat op 1 september 2011
met emeritaat. Het afscheid is op zondagmiddag 4 september in
de Grote Kerk. Er is vanaf 13.30 uur een informele inloop met
muziek, om 16.00 uur gevolgd door een Vesper.
Nadere informatie over het programma in de volgende
Gaandeweg en via www. diaconiezwolle.nl
In hun midden vond die schrijver dat diaconaat liefde was.
Wat hij opschreef, leek op het lied van Paulus in 1 Korintiërs 13:
“Had ik de liefde niet…”
Lútzen Miedema, diaconaal predikant
De strijd om brood, bed en bad kost veel energie. Net als de eenzaamheid
en het heimwee naar verre of omgekomen familieleden.
En als het in onze samenleving steeds moeilijker wordt
om erbij te mogen horen, dan is het een weldaad om in de kerk
te horen dat je van nood wordt bevrijd in Christus’ Naam.
Een wijkdiaconie vraagt zich soms af hoe je noden op het spoor
komt. Dat kan in het contact met immigranten. Een aantal
Zwolse wijkgemeenten doet dit al. Daarnaast kennen kerken
van immigranten een informeel netwerk, waaraan ook de
diaconie meedoet.
Het nieuwe gezamenlijke project ‘Schuldhulpmaatje’ biedt
bijstand aan mensen met schulden. Hiervoor zoekt de diaconie
vrijwilligers (www.diaconiezwolle.nl).
De adoptiegroep spreekt ook met mensen die ervaring hebben
met de thuiszorg. De indruk bestaat dat de werkers hier met grote
veranderingen te maken hebben. Minder opgeleiden moeten, lijkt
het, steeds meer handelingen verrichten die vroeger door meer
opgeleiden werden gedaan. Voor wie thuiszorg nodig heeft betekent
het steeds weer andere handen aan het bed, soms zijn er
tien verschillende helpers per dag. Waar mogelijk wordt
gesproken met wie er problemen mee heeft. Ook deze ervaringen
worden aan politici doorgegeven.
(een stapje terug doen om een beter resultaat te krijgen is volgens
het Franse gezegde: ‘reculer pour mieux sauter’). De diaconie
hoopt dat er voor de Zwolse politiek geen woord Frans
bij is en ook, dat zich nog meer vrijwilligers melden bij
De Bres, tel. (038) 421 31 55.
Meer informatie op www. debreszwolle.nl
Spreekuur
Een afspraak voor het diaconaal spreekuur kan gemaakt worden
via de heer Van Ree (Kerkelijk Bureau) tel. (038) 421 75 96,
via miedema@diaconiezwolle.nl of door een briefje met uw
telefoonnummer te sturen aan: Diaconaal predikant, Koewegje 2,
8021 AG Zwolle.

MIJN KUNST
3
1 2
De Grote Kerkgemeente heeft al twee keer een kunstproject gehad. De onderwerpen daarvoor komen
van de HGJB (Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond). Het jaarthema van 2008/2009 was ‘Goed voor
elkaar’, het thema dat daarop volgde ‘Gastvrijheid’. Anna Meinardi vertelt over de projecten en over
haar eigen aandeel daarin.
“Het is mooi om je gave te delen”
“We vonden het leuk om te kijken hoeveel creativiteit er binnen de gemeente was. Het was verrassend hoe iedereen
met verschillende kunstwerken voor de dag kwam. Er waren schilderijen, keramiek, borduurwerken en prachtige
foto’s. Iedereen kon ze bewonderen in de Grote Kerk. De expositie kreeg nog een leuk staartje, want via connecties
in de Isala klinieken mochten de schilderijen ook nog enige tijd op de locatie Sophia hangen. Zo groeit het stukje
bij beetje. We hopen dat het nieuwe thema weer zo’n succes wordt en dat ook de verenigingen aan dit kunstinitiatief
zullen meewerken.
In het dagelijks leven ben ik getrouwd en moeder van twee kinderen (van 14 en 15 jaar). Als kind tekende ik veel
en zag ik overal wel een vorm in. Ik ben altijd bezig met kleuren en composities. Ik heb bij verschillende kunstenaars
cursussen gevolgd en in Nunspeet op de Vrije Academie mijn diploma gehaald. Ik wilde graag alle technieken
van schilderen ontdekken om zo te kijken wat bij mij past. Dus tekenen, pastel, aquarel, inkt, grafiek en olieverf.
Olieverf past het beste bij mij. Thuis heb ik een atelier en ook de mogelijkheid om lekker buiten te schilderen.
In de loop der jaren heb ik al veel schilderijen gemaakt. Allerlei stijlen heb ik geprobeerd, landschappen, oude
meesters, bloemen, portretten en stillevens. Op vakanties maak ik veel foto’s en alles wat ik bijzonder vind, knip
ik uit. Daar ga ik mee aan de slag en zo groeit een schilderij. Soms laat ik het een jaar staan en dan zie ik er
ineens weer iets in en maak ik het ‘af’. Als je een onderwerp krijgt, zoals ‘Goed voor
elkaar’ en ‘Gastvrijheid’, moet je anders denken, je verdiepen. Ik las een stuk uit de
Bijbel en opeens kreeg ik er een beeld bij. Niet alleen is Gods schepping een onuitputtelijke
bron van inspiratie, maar ook Gods woord. Het is mooi om je gave te
delen en er een ander plezier mee te doen. Natuurlijk zit er ook een stukje evangelisatie
in, doordat je goede gesprekken kunt krijgen naar aanleiding van het
gemaakte werk. Af en toe hangen mijn schilderijen bij verschillende instanties.”
1. Goed voor elkaar
De zon van Liefde, God, straalt over ons en geeft ons goedheid in ons hart voor
elkaar. In Mattheus 25 zegt God: “Kleed de naakten, voed de hongerigen, bezoek
de gevangenen, wees goed voor uw naaste, zo zullen wij zijn Koninkrijk binnengaan.
In de Hemel zijn vele woningen. Hij is het levende water in ons leven en wij zijn de
ranken van de Ware wijnstok.”
2. Gastvrijheid
Het huis van Rachab staat op de puinhopen van Jericho. Ze gelooft in de God van
Israël en verbergt de verspieders. Door gastvrij te zijn, wordt ze gered door het
scharlakenkoord buiten te hangen.
3. Gastvrijheid
Ik zit klaar om mensen te ontvangen om bij mij te komen eten. De deur staat open,
gastvrijheid kent geen tijd. Hier heb ik gewerkt met olieverf en stukken stof, zoals
onderaan de tafelkleedjes.
7

8
AANDACHT VOOR
Nieuws van PERKI
Landelijke en Zwolse kerk- en huisdiensten
Voor jongeren van alle PERKI-gemeenten
is er op zondag 29 mei een landelijke
jongerendienst in Utrecht. Ds. Pattinama
gaat daar voor. Dat doet ze eveneens op
Hemelvaartsdag in Rotterdam, als alle
PERKI-afdelingen daar samen komen.
Op 5 juni is er weer een gewone PERKIdienst
in de Oosterkerk in Zwolle.
Voorganger is dan ds. Naftali Arung.
Het Pinksterfeest viert PERKI in
Arnhem op 12 juni. En op 3 juni is
ds. Pattinama in Zwolle voor de viering
van het Heilig Avondmaal.
In Indonesië is de huisdienst een belangrijk
kerkelijk verschijnsel. Als de islamitische
invloed groot is (85% van de
Indonesiërs is islamitisch, ongeveer
10% is christen) moet je elkaar flink
ondersteunen bij het onderhouden en
opbouwen van het geloof. Met dat
doel komt men bijna wekelijks in kleine
groepen bijeen bij een van de gemeenteleden
thuis.
Ook een aantal leden van PERKI-Zwolle
vond de maandelijkse kerkdienst wel wat
weinig. Zij namen het initiatief om hal-
Ik ga op reis en ik neem mee
‘We gaan met een handvol woorden op stap: vrijheid, bezinnen, zintuigen, wandelen
en genieten. En voeg daar aan toe: koken, lachen, gedichten, zwemmen, wijntje,
creativiteit, delen, kampvuur, verhalen, Franse streekrestaurantjes, psalmen.’
verwege de maand een soort huisdienst
te houden. Net als de kerkdiensten op
zondagmiddag, maar dan bij iemand
thuis en wat informeler. Er is veel tijd
voor gesprek en discussie.
De huisdiensten worden niet aangekondigd
in het preekrooster in Gaandeweg,
maar zijn via de website van de Oosterkerk
(klik op PERKI) te vinden. Soms
gaat een predikant voor, maar ook
PERKI-leden die een cursus bij het
Hendrik Kraemer Instituut hebben
gevolgd, kunnen een huisdienst leiden.
Zo begint de aankondiging, tevens uitnodiging, voor de bezinningsreis naar Frankrijk,
dit jaar in de week van 27 mei tot 5 juni. Deze reis, die inmiddels is volgeboekt,
wordt alweer voor de vijfde keer op rij georganiseerd. Onder leiding van
Anne Zweers, legerpredikant en gemeentelid van de Open Kring, gaat een groep
gemeenteleden van de Open Kring en mensen uit het leger richting de bergen van
de Drôme. Zij gaan wandelen langs de Hugenotenroute. Net als in voorgaande jaren
wordt de rust gezocht bij de kloosterzusters van Monastère de Bethleem, vlakbij de twaalfde-eeuwse cisterciënzer abdij
van Le Thoronet. Zie de foto. Daar verblijven de deelnemers drie etmalen om tijd te hebben voor ontmoeting en het inademen
van het kloosterritme. Tijdens het verblijf in het klooster staat onder meer een dagwandeling langs het mooie riviertje
l’ Argens op het programma.
Fancy fair voor Oom Gan Fonds een kamertje, gaan ze niet naar school,
Zondag 22 mei wordt het diaconaal project
Oom Gan Fonds binnen de Open
Kring afgesloten met een fancy fair.
Aansluitend aan de kerkdienst van half
tien wordt er tegen een kleine vergoeding
koffie/thee, limonade en zelfgemaakte
cake of taart verkocht. Daarnaast worden
allerlei artikelen verkocht, zoals zelfgemaakte
kaarten, jam en tasjes. Er kan
ook kunst bewonderd en muziek beluisterd
worden, gemaakt en uitgevoerd door
leden van de Open Kring. Het is bovendien
de bedoeling een veiling te orga-
niseren van kunstwerken gemaakt door
leden van de Open Kring.
Het Oom Gan Fonds is onderdeel van
de organisatie Linking People. Het fonds
werkt samen met verschillende contactorganisaties
in Indonesië en Kenia.
De organisaties in Indonesië zijn vooral
tehuizen voor gehandicapte kinderen.
Het contact in Kenia is een diaconale
organisatie die vrijwilligers in de kerken
werft, motiveert en opleidt om zich in te
zetten voor kinderen met een handicap.
Vaak zitten deze kinderen opgesloten in
Studieverlof over Marc Chagall
krijgen niet de medische zorg die ze
nodig hebben. Vaak schamen hun eigen
ouders zich voor hun bestaan. Het Oom
Gan Fonds zet zich al 25 jaar in voor
deze kinderen. Op een heel eenvoudige
wijze: met vrijwilligers, met giften van
particulieren en kerken in Nederland en
door persoonlijke contacten in Indonesië
en Kenia. Zo worden gehandicapte kinderen
geholpen met (para)medische
zorg en soms ook met een opleiding.
Hierdoor krijgen zij weer een toekomst.
Van 26 april tot en met 24 juli hoopt ds. Wim Hortensius (Oosterkerk) te genieten van studieverlof. Tot nog toe mogen
gemeentepredikanten één keer in de vijf jaar drie maanden de tijd nemen om zich te verdiepen in een bepaald studieonderwerp.
Deze regeling gaat vanaf het komend najaar veranderen en wordt dan omgezet in een regeling van permanente educatie.
“Ik wil me gaan verdiepen in de Bijbelse kunst van de joodse schilder en dichter Marc Chagall”, aldus Wim Hortensius,
“in het kader van mijn toenemende verlangen om de boodschap van de Bijbel niet alleen te ‘verwoorden’, maar ook te
‘verbeelden’, in kunst en bibliodrama. In Frankrijk hoop ik me te verdiepen in de gebrandschilderde ramen van Chagall
in de kathedraal Saint-Étienne in Metz en in zijn schilderijen in het Musée National Message Biblique in Nice.”
Tijdens zijn studieverlof vindt met Pinksteren de samenvoeging plaats van de Oosterkerkgemeente met de Hoeksteengemeente.
Uiteraard is Hortensius van plan bij deze belangrijke en bijzondere gebeurtenis aanwezig en betrokken te zijn.

ZWO-project in West-Congo gaat door
“Ook in 2011 rekenen de mensen in West-Congo op ondersteuning vanuit Zwolle”, zegt Nelleke Eygenraam, voorzitter van de ZWOcommissie
van de PGZ en De Hoofdhof. “Als ZWO-commissie van de Protestantse Gemeente Zwolle hebben we Kerk in Actie laten
weten dat we doorgaan. Dat hadden we ook toegezegd, toen we ons in 2009 voor een periode van drie jaar met dit project verbonden.
Vanuit Zwolle richten we ons op de bouw en het onderhoud van watertappunten en latrines in Nselo en omgeving. In Gaandeweg is
hierover regelmatig verteld.”
Als alles volgens de plannen verloopt sluit
de Jeruzalemkerkgemeente zich rond
Pinksteren 2012 alsnog aan bij de nieuwe
Oosterkerkgemeente. Vanuit die gemeente
willen de leden met verschillende activiteiten
op bescheiden schaal aanwezig blijven
in de wijk Assendorp. Hiertoe is op
een gemeenteochtend op zondag 3 april
besloten. De kerkenraad heeft toen het
voorstel van de denktank die zich de afgelopen
maanden op de toekomst heeft
beraden, aan de gemeente voorgelegd.
De leden van de denktank werden in de
bloemen gezet en van hun taak ontheven;
zij worden opgevolgd door diverse andere
commissies die plannen voor de nieuwe
activiteiten gaan uitwerken.
Zoals in vorige nummers van Gaandeweg
beschreven, trok de Jeruzalemkerkgemeente
zich na enkele besprekingen
terug uit de stuurgroep, die de fusie met
de Oosterkerk en De Hoeksteen moest
voorbereiden. Bij een enquête koos
zestig procent van de Jeruzalemkerkers
voor een zelfstandig voortbestaan in
Assendorp. Dat hun kerk in het kader
van de bezuinigingen verkocht zou worden
en zij dus elders een onderkomen
moesten zoeken, namen zij op de koop
toe. Veertig procent van de gemeenteleden
sprak direct zijn voorkeur uit voor
aansluiting bij Oosterkerk en Hoeksteen,
die al op de komende Pinksterzondag
samengaan. In het najaar zullen de
Eind september 2010 brachten ds. Jonathan Mpasi en zijn vrouw Wivine een onvergetelijk
bezoek aan Zwolle. Nelleke: “Zij gaven ons een levensechte indruk van wat er gedaan wordt
met ‘ons geld’. We kregen ook officiële verslagen van de voortgang van het project.
Conclusie: het project is goed georganiseerd en bovendien zeer efficiënt, doordat dorpsbewoners
het allemaal zelf uitvoeren en er zich verantwoordelijk voor voelen.”
De Protestantse Gemeente Zwolle had in 2009 en 2011 een jaarbedrag van € 15.000 toegezegd.
Vorig jaar is het alleen dankzij twee legaten gelukt dat bedrag bijeen te brengen.
“Maar die legaten raken nu op,” consateert Nelleke. “Daarom zullen we in 2011 via Kerk
in Actie een bedrag van € 10.000 naar het project in West-Congo sturen. Van dit bedrag zal
€ 2000 door de Adventskerk bijeengebracht worden. De resterende € 8000 komt, hopen we,
uit collectes in wijkgemeenten, acties en giften.” Wie het project een warm hart toedraagt,
kan een gift overmaken op bankrekeningnummer 63.58.04.794 t.n.v. Diaconie PGZ inzake
ZWO-commissie. Vermeld erbij: Project West-Congo.
Komend jaar in teken van afscheid en nieuwe plannen
Jeruzalemkerk voegt zich alsnog bij fusiegemeente
gesprekken tussen de Jeruzalemkerk- en
de nieuwe Oosterkerkgemeente weer op
gang komen.
De denktank besefte dat aanwezig blijven
in Assendorp veel tijd en energie zou
vragen van de toch al slinkende groep
vrijwilligers binnen de Jeruzalemkerkgemeente.
“Dat hebben wij aan de
gemeenteleden duidelijk gemaakt”, zegt
denktanklid Wim van der Stouwe. Toen
een vijfde deel van de actieve leden niet
bleek te voelen voor een uitbreiding van
zijn taken, stond het streven zelfstandig
te blijven op losse schroeven.
Zichtbaar aanwezig
Maar ook vanuit de nieuwe Oosterkerkgemeente
willen de Jeruzalemkerkers wel
zichtbaar aanwezig blijven in de wijk.
Zo is het hun wens om eens per maand
een viering te houden in het gebouw van
Landstede aan de Fuchsiastraat.
Bovendien willen zij graag maandelijkse
diensten organiseren in en met woonzorgcentrum
De Molenhof en de aanleunwoningen
Achter de Hoven. Die vieringen
zijn primair bedoeld voor bewoners, maar
andere belangstellenden zijn eveneens
welkom. Op dit moment houdt de wijkgemeente
op negen zaterdagen in het jaar
een opendeurdienst in De Molenhof.
Behalve voor de vieringen op zondag worden
plannen gemaakt voor doordeweekse
missionaire activiteiten in de wijk; de kerkelijke
gemeente wil daarvoor aansluiting
zoeken bij andere organisaties die in
Assendorp actief zijn. De uitvoering
van deze plannen is afhankelijk van
het overleg met de fusiegemeente.
Afscheid
Het komende jaar zal in het teken staan
van het maken van nieuwe plannen, maar
ook van het afscheid van het ruim 75 jaar
oude kerkgebouw. “Vooral voor de
gemeenteleden die al vele tientallen
jaren in de Jeruzalemkerk komen, wordt
dat moeilijk. Voor dat proces moeten
we veel aandacht hebben”, vindt
Wim van der Stouwe.
Hij signaleerde tijdens de gemeentebijeenkomst
op 3 april ook enthousiasme.
“Ik heb er nu echt zin in, hoorde ik
iemand zeggen. En dat geeft mij weer
moed en vertrouwen.”
9

10
DESGEVRAAGD
Het dagblad Trouw meldde in januari dat de opbrengst van Kerkbalans
voor het eerst licht daalden. Deze trend is (nog) niet zichtbaar in Zwolle.
Mooi resultaat
Actie Kerkbalans
Is de in de inleiding genoemde opbrengst voldoende?
De kerkrentmeesters: “De cijfers betreffen de stand per 1 maart.
Kerkbalans moet dit jaar uiteindelijk € 1.533.000,- opleveren.
Per 1 maart zaten we hier dus nog € 83.000,- onder. Daarom vragen
we iedereen die nog geen bijdrage heeft toegezegd, dit alsnog
te doen. Ook extra bijdragen naast de al gedane toezeggingen zijn
van harte welkom. Mensen kunnen hun (extra) bijdrage storten
op rekeningnummer 69.96.41.705 t.n.v. College van
Kerkrentmeesters PGZ o.v.v. (Extra) Bijdrage 2011.”
Solidariteitskas - wat houdt dat in?
Het woord solidariteit komt maar één keer in de Bijbel voor:
‘Houd de liefdadigheid en de onderlinge solidariteit in ere, want
dat zijn offers waarin God behagen schept’ (Hebreeën 13 vers 16,
NBV). Toch is solidariteit een sleutelwoord in de Bijbelse boodschap.
Solidariteit tussen God en mensen en solidariteit tussen
mensen onderling.
De Solidariteitskas van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN)
bestaat sinds 2004. Hij is allereerst bedoeld om gemeenten binnen
de PKN te ondersteunen, die in onoverkomelijke financiële
problemen dreigen te raken. Dan praten we over problemen die
nog een stuk verder reiken dan die van de Protestantse Gemeente
Zwolle (PGZ); bijvoorbeeld het niet beschikbaar zijn van geld om
salarissen aan medewerkers en predikanten te kunnen bekostigen.
Daarnaast worden vanuit de Solidariteitskas van de PKN activiteiten
ondersteund die wezenlijk zijn voor het kerk zijn, maar die
niet door een afzonderlijke gemeente kunnen worden ingevuld.
Denk bijvoorbeeld aan pastoraal opbouwwerk in nieuwbouwwijken
en pastoraat voor studenten, doven en binnenschippers.
De eerste resultaten van de Actie Kerkbalans
2011 zijn bekend. Er is voor de
Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ) als
geheel € 1.445.231 aan toezeggingen ontvangen.
Dit is ruim € 26.000 meer dan in
2010. Een heel mooi resultaat, vinden het
College van Kerkrentmeesters en Commissie
Geldwerving van de PGZ. Zij willen
iedereen die een bijdrage heeft toegezegd
daarvoor hartelijk danken.
Bijzondere dank gaat uit naar alle vrijwilligers,
die in januari voor Kerkbalans op
pad zijn geweest. “Hun inzet is onmisbaar”,
aldus de kerkrentmeesters, die in
deze Gaandeweg vragen beantwoorden
en nadere informatie geven.
Is er iets te zeggen over de resultaten in het kader van
‘verbreden en verdiepen’?
“Verdiepen (mensen die al geven bewegen meer te geven):
dit jaar heeft 22% van de gevers de bijdrage met minimaal de
gevraagde € 30,- verhoogd: opbrengst € 42.000,-. Vorig jaar heeft
ca. 50% van de gevers gehoor gegeven aan het verzoek om
bijdrage met minimaal 5% te verhogen: opbrengst ca. € 32.000,-
Verbreden (mensen die niet (meer) geven bewegen (weer) te
geven): in 2010 hebben ruim 500 mensen na 1 maart alsnog een
bijdrage gegeven. Opbrengst ca. € 67.000,-. Op 1 maart 2011
hadden 578 adressen die in 2010 geen toezegging hebben gedaan,
voor 2011 wel een toezegging gedaan. Opbrengst ca. € 54.000,-
Het aantal adressen dat reageert op Kerkbalans zit de laatste
3 jaar op circa 70% van totaal aantal adressen. In 2008 en 2007
zaten we op circa 65%. Van degenen die reageren deden in 2009
ruim 1.000 adressen een toezegging van nul. In 2010 is dit
afgenomen tot ruim 500 en in 2011 tot ruim 400.
Ook dit is waarschijnlijk het resultaat van verbreden.”
Afdracht aan PKN
De PGZ is verplicht voor de Solidariteitskas € 5,- per lid af te
dragen aan de PKN. Het gaat dan om alle leden vanaf 21 jaar.
Voor belijdende leden geldt de verplichte afdracht vanaf
18 jaar. Met ingang van 2012 wordt de afdracht voor de
Solidariteitskas verhoogd naar € 7,50. Deze verhoging gaat
daarmee een jaar later in dan tot voor kort door de landelijke
kerk werd aangegeven.
De PGZ vraagt om een bijdrage van € 15,- voor de Solidariteitskas.
Van dit bedrag is dus € 5,- bestemd voor de verplichte
afdracht aan de landelijke Solidariteitskas en € 10,- voor het
begrotingstekort van de PGZ. Dit tekort bedraagt momenteel
ruim € 200.000,-.
Wanneer?
De acceptgiro’s voor de Solidariteitskas worden in mei verstuurd.
Bij degenen die de PGZ bij de actie Kerkbalans al hebben gemachtigd
voor de Solidariteitskas, wordt de bijdrage automatisch
van de rekening afgeschreven. Zij ontvangen geen acceptgiro.

Meer geven voor hetzelfde geld
Het belastingstelsel in Nederland biedt de mogelijkheid om steun aan goede
doelen af te trekken van de belasting. Op deze manier betaalt de fiscus bijvoorbeeld
mee aan uw bijdrage voor Kerkbalans en kunnen leden de kerk
een substantieel bedrag extra bezorgen. Afhankelijk van het individueel
geldende tarief inkomstenbelasting, krijgen zij tot 52% terug van de fiscus.
Er zijn twee mogelijkheden om de kerkelijke bijdrage te verhogen zonder
dat het extra geld kost. De eerste is die van de aftrekbare giften. De tweede
mogelijkheid is die van de schenking. Zowel bij giften als bij schenking
stelt de fiscus voorwaarden.
Giften
Giften aan erkende goede doelen, zoals de kerk, zijn aftrekbaar voor de
belasting. Wie per jaar meer dan 1% van het verzamelinkomen aan giften
uitgeeft, met een minimum van € 60,- , kan het meerdere tot maximaal
10% van het verzamelinkomen aftrekken. Giften kan men bij de aangifte
inkomstenbelasting opvoeren. Wie geen aangifte doet kan gebruik maken
van een verzoek tot teruggave loonbelasting.
Afhankelijk van iemands persoonlijke situatie kan het handig zijn de bijdrage
voor Kerkbalans voor twee jaar in één jaar te voldoen. De kans om
boven de 1%-drempel uit te komen is dan namelijk groter. Maar ook als
iemand jaarlijks al boven de 1%-drempel zit, kan het voordeel opleveren.
Belangrijk is, bij het Kerkelijk Bureau duidelijk aan te geven voor welke
jaren de bijdrage bestemd is.
Schenking
Net als giften kunnen ook schenkingen aan Kerkbalans voor de belasting
worden afgetrokken. Een schenking moet voor minimaal vijf achtereenvolgende
jaren worden gedaan en bij de notaris worden vastgelegd.
Als iemand binnen die vijf jaren overlijdt, vervalt de verplichting om de
schenking voor de resterende jaren te voldoen. Ook wordt dan het al
genoten fiscale voordeel niet teruggeheven bij de nabestaanden.
Bij een schenking geldt geen drempelbedrag. Hierdoor wordt bij een zelfde
bijdrage een groter bedrag van de fiscus terugontvangen. Daar staat tegenover
dat een schenking niet ook nog eens als gift kan worden opgevoerd.
De kans is dan groter dat men voor zijn giften onder de 1%-drempel blijft
steken. Het is verstandig de exacte gevolgen met een belastingconsulent
of iemand anders die verstand heeft van belastingen goed door te spreken.
Verder moet er rekening mee worden gehouden dat de notaris ook geld
kost. Als een schenking via de notaris van de Protestantse Gemeente
Zwolle (PGZ) wordt geregeld, neemt de kerk de notariskosten op zich
als de jaarlijkse schenking € 600,- of meer bedraagt. Hiervoor moet een
volmacht worden getekend. Meer informatie is verkrijgbaar bij het
Kerkelijk Bureau.
Drie jaar resultaten Kerkbalans
2011 2010 2009
Opgenomen in de begroting 1.533.000 1.533.000 1.493.000
Toegezegd per 1 maart 1.450.231 1.423.975 1.359.897
Ontvangen per 31 december 1.484.125 1.441.229
Toegezegd per lid (1 maart) 88,83 83,96 77,69
Toegezegd per ingevulde reactie (1 maart) 215,94 206,43 184,57
Actuele informatie over de stand van Kerkbalans is te vinden op www.pknzwolle.nl
Contrast
Na een zich jarenlang voortslepende rechtszaak is in maart het
proces tegen Iwan Demjanjuk afgerond. De vraag daarbij is
niet of de verbijsterende oorlogsmisdaden wel of niet begaan
zijn, dat is wel voldoende bewezen. De vraag is of deze man wel
echt die beruchte ‘Iwan de Verschrikkelijke’ is, die in de Tweede
Wereldoorlog als een bruut te keer ging in de Duitse concentratiekampen.
Want er waren meer Oekraïners die tijdens de
Tweede Wereldoorlog mee moesten vechten tegen de Nazi’s,
vervolgens krijgsgevangene gemaakt zijn en kampbewaarder
zijn geworden. Met alle mogelijke middelen vecht zijn verdediger
voor hem in de rechtbank. “Zijn de bewijsstukken wel
rechtsgeldig, is hij wel ooit in Treblinka geweest, zijn er getuigen
die dat kunnen bevestigen? En als hij het inderdaad zou
zijn, had hij wel een andere keuze dan meedoen, hoe had hij
hieraan kunnen ontsnappen?”
De negentig jaar oude man, die telkens op een ziekenhuisbed
met zuurstofflessen en al de rechtszaal wordt binnengereden,
zwijgt in alle talen. Zijn grote zonnebril schermt het licht af,
maar ook de blik in zijn ogen.
Tijdens een militaire oefenweek in Noord-Duitsland, brengen
we ook een bezoek aan het voormalig concentratiekamp
Bergen-Belsen. Daar zie ik een videofragment van een interview
uit 2006 met Mark Tilewitsch. Hij is geboren in 1922 in de
Oekraïne, als kind van joodse ouders. Hij vertelt hoe hij krijgsgevangen
werd genomen en ergens in Duitsland in een van de
kampen voor Russische krijgsgevangenen terecht kwam. Zonder
veel opsmuk vertelt hij over de vreselijke omstandigheden en
hoe hij wist te ontsnappen. Hij werd weer opgepakt en moest
onder de meest barre omstandigheden dwangarbeid doen.
Opnieuw probeerde hij te ontsnappen en weer werd hij gepakt.
Uiteindelijk is hij tijdens een ‘dodenmars’ aan het eind van de
oorlog bevrijd. Hij zegt in het interview: “Ik ben mijn ouders
grenzeloos dankbaar, dat ze me geleerd hebben, om de mensen
lief te hebben, om je vrienden lief te hebben, want voor hen was
de vriendschap iets groots en heiligs… Dit heeft me geholpen
om te overleven, want onder de omstandigheden van de gevangenschap
was het heel belangrijk om mens te blijven.”
Het raakt me diep, wat een veerkracht.
Een mens hoopt nooit, nooit in deze omstandigheden terecht te
komen. Hoe lang kun je weerstand bieden tegen onmenselijkheid?
Wij mensen zijn breekbare wezens. Maar wat een contrast.
Demjanjuk onbewogen. Tilewitsch met liefde, vriendschap
en dankbaarheid. Wat zijn je bronnen?
Anne Zweers,
legerpredikant
Column
11

12
PERSPECTIEF Het
Oosterkerk en Hoeksteen gaan vanaf 12 juni samen verder
“Het wordt een
mooie
Pinksterdag”
Ze zijn aan het aftellen, de leden
van de Hoeksteen- en de Oosterkerkgemeente.
Vanaf zondag 12 juni,
Eerste Pinksterdag, vormen ze samen
een nieuwe wijkgemeente. Anderhalf
jaar nadat de eerste plannen voor dit
samen gaan ontstonden, is de fusie
een feit. Gaandeweg sprak met de
predikanten Margo Jonker van De
Hoeksteen en Harm Bousema van de
Oosterkerk over de voorbereiding
van deze ingrijpende stap en de
emoties die daarmee gepaard gaan.
Zij kijken terug, maar ook vooruit,
dat laatste vol vertrouwen en goede
moed. “Het wordt een mooie
Pinksterdag!”
begon in het najaar van 2009.
De AK (Algemene Kerkenraad) van
de PGZ had vastgesteld dat er flink
bezuinigd moest worden. Dat betekende
onder meer dat een van de twee kerken
in de Aa-landen (in de zomer van 2010
viel de keus op De Hoeksteen) verkocht
moest worden. Het voorstel, samen met
de Oosterkerk en de Jeruzalemkerk een
nieuwe wijkgemeente te vormen, kwam
van de kerkenraad van De Hoeksteen,
die tot de conclusie was gekomen dat
De Hoeksteengemeente op termijn niet
zelfstandig zou kunnen voortbestaan.
“Ik was totaal verbouwereerd toen dit
voorstel in de AK op tafel kwam”,
herinnert Harm zich. “Maar diezelfde
avond nog hebben we gezegd: Dit moe-
ten we doen! Het voelde wel goed. Na
afloop hebben we met een groep predikanten
nog een hele tijd staan praten
en toen al was de stemming heel positief.
We pepten elkaar op om het serieus
te gaan proberen.” “Het was het proberen
waard”, vindt Margo, “al was
het voor jullie op dat moment wel
een complete overval.”
Onder leiding van gemeenteadviseur
Piet Beintema kwamen gesprekken op
gang tussen stuurgroepen van de drie
wijkgemeenten. Harm: “In eerste instantie
leek dat goed te gaan, maar helaas
bleek een fusie voor de Jeruzalemkerk
op dat moment teveel gevraagd.
Het heeft me persoonlijk pijn gedaan
dat zij op een bepaald moment beslisten
niet mee te doen, gezien het grote
belang van de nieuwe gemeente en
de PGZ. Maar we hielden en houden
de deur open.”
Heftige emoties
Natuurlijk veroorzaakte de voorgenomen
fusie in de beide wijkgemeenten nogal
wat beroering. Leden van de Oosterkerk-
De vier pastores van de nieuwe Oosterkerkgemeente. Margo
Jonker van De Hoeksteen staat achter Harm Bousema,
Christa van Stappen en Wim Hortensius (van links naar rechts).
Het viertal prijst de samenwerking tot nu toe: “We vullen elkaar
aan en vertrouwen elkaar.” Harm Bousema, met een brede grijns:
“De echte botsingen komen nog, hoor!”
gemeente herinnerden zich de verwikkelingen
rond de fusie met de hervormde
Wijkgemeente 5, een aantal jaren
geleden. Harm en zijn collega Wim
Hortensius deden pas later hun intrede
in Zwolle, maar kregen nog wel iets
van de nasleep van de moeizame integratie
mee. “Toch leverde de vorming
van een wijkgemeente met De Hoeksteen
geen grootschalige weerstand op”,
constateert Harm.
In De Hoeksteen waren de emoties wel
heftig. “Door alle gesprekken met mensen
heen hoorde je boosheid, teleurstelling
en verdriet, alles wat bij zo’n ingrijpend
afscheid komt kijken”, recapituleert
Margo. “Sommige mensen gaven
aan iets anders te willen en vroegen zich
af waarom we niet naar andere mogelijkheden
hadden gekeken. Bijvoorbeeld
naar de optie om in plaats van in de
Oosterkerk als fusiegemeente te gaan
kerken in De Hoeksteen, omdat ze die
veel mooier vinden. Waarom hebben
we ons niet verzet, maar zijn we als
braafste kind van de klas meteen
begonnen de voorgestelde bezuinigingen
vorm te geven?
Die realiteitszin heeft ons er achteraf
gezien ook voor behoed negatieve energie
te steken in opties die toch geen
kans van slagen hadden. En daardoor
hebben we nu energie voor deze verandering,
die veel van ons zal vragen.
Ik heb de afgelopen maanden gemerkt
dat we nog steeds een heel vitale
gemeente zijn; vanuit die kracht zetten
we deze ingrijpende stap.”
Margo stelt vast dat het nog een voordeel
heeft, de eerste te zijn die een deel
van de bezuinigingsmaatregelen uitvoert.
“Niemand is nog bezuinigingsmoe.”
Harm vindt dat de AK en vooral

het College van Kerkrentmeesters in
de loop van het proces optimaal hebben
meegedacht en informatie gegeven.
“Het goede is dat het college streng
vasthoudt aan de uitgangspunten en
een consequent beleid voert. De bezuinigingsmaatregelen
vormen één geheel;
wij zijn wel de eersten maar niet de
enigen die daarvan de gevolgen
ondervinden.”
Afscheid
Op zondag 5 juni zal zowel in De Hoeksteen
als in de Oosterkerk afscheid
worden genomen van de oude situatie.
Er wordt over nagedacht hoe dat in de
kerkdiensten vorm moet krijgen; in
De Hoeksteen kunnen bijvoorbeeld
elementen die voor de vieringen van
belang zijn, worden uitgedragen.
“De gedachtenishoek krijgt in ieder
geval een plaats in de nieuwe gemeente”,
vertelt Margo. “Helaas is het niet
mogelijk onze kostersfunctie mee te
nemen naar de Oosterkerk. Dat is
moeilijk en teleurstellend voor onze
koster Dolly Noordman. We hopen
dat zij een nieuwe baan kan vinden.
Op 5 juni nemen we daarom ook afscheid
van haar.
Op zaterdag 4 juni houden we een open
middag in De Hoeksteen, waar gemeenteleden
en bewoners van de wijk welkom
zijn. Iedereen kan nog een keer
rondstruinen en herinneringen ophalen.”
Ook de oude Oosterkerkgemeente wordt
op 5 juni opgeheven, maar het afscheid
zal minder nadrukkelijk zijn, veronderstelt
Harm. Voor de leden van zijn wijkgemeente
verandert er minder. “Ze moeten
wat ruimte maken en kunnen straks
misschien niet meer op hun vaste plaats
zitten. Er zijn overigens wel plannen om
het interieur van de Oosterkerk aan te
passen, de mate waarin is afhankelijk
van het geld dat daarvoor beschikbaar
is. Maar dat komt later.”
Margo verwacht dat ze de inrichting
van De Hoeksteen zal gaan missen, de
manier waarop gemeenteleden er om
elkaar heen zitten, ook in figuurlijke
zin. “We zullen zeker ook mensen gaan
missen, omdat ze een andere keus
maken dan naar de Oosterkerk gaan”,
zegt ze. “Je weet dat het afscheid van
het gebouw een breuk betekent, een
moment waarop, denk ik, alle mensen
van De Hoeksteen nadenken over wat
ze willen. Een aantal mensen heeft al
wel een besluit genomen: meegaan of
een andere gemeente zoeken, anderen
weten het nog niet en wachten eerst af.”
Harm kan zich voorstellen dat mensen
zich een ‘zoek- en twijfeltijd’ gunnen.
“Maar het wordt wel spannend, zowel
voor hen als voor ons.”
Bezieling
Na afloop van de afscheidsdiensten
gaan de gemeenteleden van de Oosterkerk
en De Hoeksteen elkaar al letterlijk
tegemoet, ze zoeken elkaar op, zoals
Harm het zegt. Om een week later echt
samen te gaan.
Beide predikanten geloven dat het goed
komt, die eerste dienst.
Margo: “We hopen daar op een frisse
manier te zitten en op dit Pinksterfeest
van God de kracht te ontvangen om
overtuigd en met plezier verder te gaan.”
“En we hopen dat er bezieling uitgaat
van dit nieuwe begin, waarvoor
Pinksteren natuurlijk een uitgelezen
moment is”, vult Harm aan. Zowel hij
als Margo heeft in de gezamenlijke
dienst in maart al iets ervaren van die
positieve geest. “Je kon merken dat we
al anderhalf jaar met elkaar bezig
waren: we hoorden bij elkaar.”
Het karakter van de nieuwe Oosterkerkgemeente
zal waarschijnlijk weinig
anders zijn dan de identiteit die de beide
wijkgemeenten tot nu toe willen uitstralen.
En ook de organisatie van beide
gemeenten is nagenoeg hetzelfde.
De grootste opdracht die de nieuwe
gemeente zich stelt, is de reorganisatie
van het pastoraat in de wijk. Het wordt
steeds moeilijker vrijwilligers te vinden
voor het wijkwerk en bovendien gaat
Harm Bousema volgend jaar met emeritaat.
“Onze aandacht gaat voorlopig
even naar acute zaken en we hopen dat
de mensen die nu als ambtsdrager of
wijkwerker actief zijn, dat nog even blijven
doen”, verklaart Margo. “Maar we
moeten er wel over gaan nadenken hoe
we de aandacht op een andere manier
kunnen organiseren”, licht Harm toe.
Nooit grootschalig
“Ik denk dat de nieuwe gemeente weliswaar
groter is dan de twee die we nu
hebben, maar dat ze nooit grootschalig
wordt”, verwacht Margo. “Dat de kerk
een tijd van krimp doormaakt is lastig,
maar biedt ook de mogelijkheid om op
een kleinschalige manier neer te zetten
wat voor ons van waarde is.”
“Ik verwacht intensieve en inspirerende
ontmoetingen, bijvoorbeeld als we in
gesprek gaan over de plaats van het
Avondmaal in de zondagse vieringen.
Dat worden intensieve ‘tafelgesprekken’,
zoals we dat noemen”, voorspelt
Harm. “Daarnaast moeten we als wijkgemeente
de blik naar buiten richten en
kijken hoe we merkbaar aanwezig kunnen
zijn in onze wijken en in deze stad.
Ook dat is een enorme uitdaging want
het gebied van de nieuwe Oosterkerkgemeente
beslaat zo ongeveer ‘de helft’
van Zwolle.”
Bij de foto’s
Maarten Matser maakte foto’s tijdens de
gezamenlijke dienst in de Oosterkerk op
zondag 6 maart. Kerkelijk werker Christa
van Stappen (zie de foto op de voorpagina)
en predikant Margo Jonker gingen voor in
deze dienst. Na afloop kregen de kinderen
de kans een kijkje te nemen in de kelder
van de kerk en op de toren. Ze maakten
kennis met een stevig fundament en een
prachtig uitzicht.
13

14
AANDACHT VOOR Arp
In 1718 gaf het stadsbestuur van Zwolle opdracht tot de bouw
van het grote orgel van de Grote of Sint Michaëlskerk.
Niet de kerkenraad, maar het stadsbestuur! De relatie tussen
kerk en (stad)staat was toen een andere dan in onze tijd.
Het zou de laatste opdracht worden aan de Hamburgse
orgelmaker Arp Schnitger, wiens werk toen en nu wordt
beschouwd als een hoogtepunt van de Europese cultuur.
Wat Stradivarius heeft betekend voor de vioolbouw, dat
was Arp Schnitger voor de orgelbouw. Zijn werkterrein
liep van Rusland tot Portugal, het zwaartepunt lag in Nederland
en Noord-Duitsland. Het Schnitgerorgel is een monument
van wereldniveau en het bewijs dat de Protestantse
Gemeente Zwolle haar plaats inneemt in een stad die een
nationale en internationale uitstraling kan hebben.
Het Schnitgerorgel in de Grote Kerk:
Monument van wereldniveau
Schnitger maakte de voltooiing
van het Zwolse orgel niet meer mee,
hij overleed in 1719. Zijn zonen Frans
Caspar en Johann Georg Schnitger leverden
het orgel op in 1721. Het was op dat
moment het grootste orgel van Nederland
en waarschijnlijk van Europa.
Het orgel telt 64 sprekende registers,
verdeeld over maar liefst vier manualen
en pedaal.
Eisen van de tijd
Tot ongeveer halverwege de 19e eeuw
functioneerde het orgel in vrijwel ongewijzigde
staat. Daarna werd het bij
meerdere gelegenheden aangepast aan
de muzikale eisen van de tijd. De grootste
ingrepen vonden plaats tijdens de
renovatie van de Grote Kerk in 1882
door de Groningse orgelmakerij P. van
Oeckelen & Zonen.
In de jaren 1953-1956 werd het orgel
gerestaureerd door Flentrop Orgelbouw
te Zaandam. Deze restauratie geldt als
een keerpunt in de Nederlandse restauratiegeschiedenis,
omdat het oorspronkelijke
concept van het instrument als uitgangspunt
voor de restauratie werd
genomen. Deze werkwijze is nadien
algemeen gangbaar geworden bij de
restauratie van historische orgels.
Orgelmaker Dirk Andries Flentrop kreeg
in 1968 en 1976 voor zijn verdiensten
op dit gebied eredoctoraten van twee
Amerikaanse universiteiten. De restauratie
van 1953-1956 is dan ook op zichzelf
monumentaal.
Stichting Vrienden
Tien jaar geleden nam de Centrale Kerkvoogdij
van de Hervormde Gemeente
Zwolle het initiatief om een stichting op
te richten, om zo het maatschappelijk
draagvlak voor het orgel te verbreden.
De kerkvoogdij besefte dat het Schnitgerorgel
een belangrijke culturele erfenis
vormt. Enerzijds dient die erfenis
met een breed publiek gedeeld te worden.
Anderzijds mag ook in breder verband
gevraagd worden om verantwoordelijkheid
te nemen voor het orgel.
De stichting kreeg de naam: Stichting
Vrienden van het Schnitgerorgel in de
Grote of Sint Michaëlskerk te Zwolle.
Een naam die als vlag precies de lading
dekte, maar in de praktijk steeds minder
handig in gebruik bleek te zijn.
In de zomer van 2010 werd de naam
van de stichting officieel gewijzigd in:
Stichting Schnitgerorgel Zwolle. Ook de
Engelse versie daarvan, Zwolle Schnitger
Organ Foundation, is bij de Kamer
van Koophandel geregistreerd.
Breed gebruik
Het orgel wordt elke zondag gebruikt
in erediensten van de Protestantse
Gemeente Zwolle, onder verantwoordelijkheid
van de Grote Kerkgemeente of
van de Commissie Grote Kerk. Voor een
breed gebruik van het orgel biedt dit
kerkelijk gebruik het beste uitgangspunt,
zo blijkt uit ervaringen in andere
steden. De stichting zou het dan ook
zeer betreuren als de Grote Kerk haar
kerkelijke functie zou verliezen en is
blij dat dat niet aan de orde is.
Voor een breed publiek is het orgel
elke zomer te horen in twee concertseries,
op dinsdagavonden en zaterdagmiddagen.
Het muziekleven rond het Schnitgerorgel
heeft een krachtige impuls
gekregen sedert de aanstelling van de
Toon Hagen, de organist van de Grote Kerk.
Toon Hagen als organist van de Grote
Kerk. Zijn beleid is er op gericht om
het orgel uit een cultureel isolement te
halen en een bijdrage te laten leveren
aan het muziekleven van de stad in een
brede context. En het Schnitgerorgel
gedijt uitstekend op de combinatie van
zondags en doordeweeks gebruik. Dat is
niet verwonderlijk, want daarvoor is het
instrument ooit gebouwd.
Vervolgrestauratie
In 2003 is een rapportage opgesteld
over de wenselijkheid van een vervolgrestauratie
van het orgel. In fasen wordt
deze restauratie uitgevoerd. Als eerste
project is in het voorjaar van 2008 groot
onderhoud verricht aan de mechaniek
van de vier manualen en het pedaal. Een
volgende fase betreft de restauratie van
de blaasbalgen. In 1721 werd het orgel
opgeleverd met twaalf blaasbalgen.
De originele balgen zijn allemaal nog
aanwezig in de balgenkamer boven de
consistorie. Met elkaar kunnen deze
balgen zorgen voor een natuurlijke,
ontspannen windtoevoer, maar sinds
de plaatsing van een windmotor, begin
20e eeuw, zijn er slechts vier balgen
in bedrijf.
De stichting brengt jaarlijks een nettobedrag
van tussen de € 5.000 en € 7.500
bijeen ten behoeve van onderhoud en
restauratie van het orgel. Maar voor de
beoogde restauratie is meer nodig.
Dit is voor de stichting een stimulans
om verdere plannen maken op weg
naar het 300-jarig bestaan van het
orgel in 2021.
Meer informatie is te vinden op de
website www.schnitgerorgelzwolle.nl

Concertagenda Grote Kerk
De Commissie Kerk & Muziek organiseert een groot aantal concerten op het orgel
van de Grote of Sint Michaëlskerk, in afstemming met de nabij gelegen Onze Lieve
Vrouwebasiliek. Voor de komende zomer staan, voor zover nu bekend, de volgende
concerten op het programma. Voor de definitieve programmering en de concerten
in het najaar, kunnen belangstellenden te zijner tijd terecht op de website:
www.schnitgerorgelzwolle.nl, waar ook alle programmagegevens te vinden zijn.
Deze zijn per concert als programmaboekje te printen.
Zaterdag 4 juni 15.30 uur: middagconcert in de Onze Lieve Vrouwebasiliek.
Zaterdag 11 juni 15.30 uur: middagconcert in de Grote Kerk, organist Etto Huizinga.
Maandag 13 juni Tweede Pinksterdag 20.00 uur: feestdagconcert in de Grote Kerk,
organist Sietze de Vries.
Zaterdag 25 juni 15.30 uur: middagconcert in de Grote Kerk, organist Jan Hilderink.
Zomerserie
Op dinsdag 28 juni 20.15 uur begint de zomerserie in de Grote Kerk met een openingsconcert
door Bert van den Brink.
De zomerserie wordt voortgezet op de dinsdagen 5, 12, 19 en 26 juli en 2, 9, 23 en
30 augustus. De concerten beginnen alle om 20.15 uur. Op 5 juli is Rienk Jiskoot de
organist en op 12 juli Louis ten Vregelaar.
Het concert op 19 juli is een wandelconcert, dat begint in de Onze Lieve Vrouwebasiliek
en eindigt in de Grote Kerk. Organist is Leo van Doeselaar.
Op 26 juli bespeelt Toon Hagen het orgel in de Grote Kerk, op 2 augustus Jan Hage en
op 9 augustus Gerrie Meijers. Op 18 augustus is er kermis in de Zwolse binnenstad en
staat er geen concert op de agenda. Op 23 augustus kan men luisteren naar organist
Jan Jansen en op 30 augustus naar Klaas Stok.
De stilte krijgt een plaats,
inspiratie krijgt de ruimte
In een wereld die voortdurend in beweging is, is het waardevol om soms even stil te
staan bij de dingen waar je mee bezig bent. Ieder mens zal in zijn eigen ervaringen
behoefte voelen om terug te blikken en vooruit te kijken. Van positieve ervaringen
mogen we genieten. Van negatieve gebeurtenissen kunnen we leren. Hierbij zoeken
we voor de toekomst steeds nieuwe inspiratie en bronnen om uit te putten. In de
Vespers in de Grote of Sint Michaëlskerk is hiervoor plaats. De vieringen bieden
de tijd en ruimte om te verstillen en tot jezelf te komen. De opzet is laagdrempelig
rondom een thema dat aansluit bij deze tijd.
Vanuit de traditie is de grondvorm van de Vesper gebaseerd op de driedeling van
Psalmen, schriftlezingen en gebeden. Deze structuur vormt de basis en wordt ondersteund
door teksten en muziek van orgel of koor die bij het thema passen. Een Vesper
duurt ongeveer een half uur. Er is geen preek, wel een kort woord bij de lezing.
De Vespers zijn oecumenisch van opzet en niet gebonden aan een kerkelijke stroming.
Daarmee bieden de Vespers ruimte aan ieder die zich – onafhankelijk van zijn of haar
achtergrond – wil laten inspireren. Het thema voor de eerstvolgende Vesper, op 22 mei,
is ‘Spiritualiteit, groter dan ons hart’.
Orgelvespers
In de zomermaanden worden er – ook met het oog op de vakantiegasten – Orgelvespers
georganiseerd. Deze Vespers worden geaccentueerd door inspirerende orgelmuziek.
Het thema van de drie Orgelvespers in deze zomermaanden is ‘Verbeelding’, gevisualiseerd
door enkele schilderijen. Hierbij wordt door Toon Hagen een passend orgelstuk
gespeeld op het zo beroemde Schnitgerorgel van de Grote of St Michaëlskerk.
Nadere informatie is te vinden op de website van de Commissie Grote Kerk:
http://liturgie.cultura-michaelis.nl.
Het thema voor de Vespers in het najaar is: ‘De taal van mensen.’
Bezoekers van een Vesper die een keer willen meedoen met de voorbereiding kunnen
zich melden bij Robert Kanning (tel 038 4213243).
Cd-opname
Toon Hagen en
Michaëlscantorij
Op zondagmiddag 10 juli neemt Toon
Hagen samen met de Michaëlscantorij
een cd op. Daarop komen psalmen en
gezangen die door Toon bewerkt zijn
voor koor en gemeente.
Vanaf 15.00 uur is iedereen die wil meezingen
van harte welkom in de Grote of
Sint Michaëlskerk. Ongeveer een uur lang
wordt de samenzang geoefend, na een
korte koffie- en theepauze start de opname
van de liederen. Die zal naar verwachting
omstreeks 17.00 voltooid zijn.
De cd is te zijner tijd te koop.
Vieringen
Commissie
Grote Kerk
De Commissie Grote Kerk organiseert
in de komende periode de volgende
vieringen rond de daarbij aangegeven
thema’s.
Op zondag 8 mei: Michaëlsviering
rond het thema Bewogenheid:
‘Een weg in de gebrokenheid’
Op 22 mei: Michaëlsvesper, thema
Spiritualiteit: ‘Groter dan ons hart’
Op 12 juni: Michaëlsviering, thema
Spiritualiteit van muziek
Op 26 juni: Michaëlscantate rond de
Bachtcantate ‘Herz und Mund und
Tat und Leben’ BWV 147
Op 10 juli: Cd-opname
Michaëlscantorij en gemeente,
aanvang 15.00 uur
Op 24 juli, 14 en 28 augustus:
Orgelvespers met als thema
‘Verbeelding’, gevisualiseerd
door middel van schilderijen.
Tenzij anders vermeld beginnen deze
vieringen in de Grote Kerk om 16.30 uur.
15

16
JONG IN DE KERK
Ze zijn geen van beiden lid van een kerk, maar meewerken aan
de kinderclub leek hen wel heel leuk, vertellen Britt en Marinka
(beiden 17). Tijdens de stage zaten ze allebei in 4 havo op de
Van der Capellen scholengemeenschap. Britt: “Omdat ik nog een
stageplek zocht ben ik gaan kijken bij de Vrijwilligerscentrale in
de Assendorperstraat. Op de website had ik de stage van de kinderclub
al gezien en die leek me heel leuk. Ik heb er toen meer
informatie over gevraagd. Omdat Marinka ook nog niet genoeg
stage-uren had, leek het mij wel gezellig om deze stage samen te
doen.” Marinka heeft daar geen spijt van gehad, vertelt ze.
“De stage was heel gezellig! De kinderen waren heel leuk,
alleen wel heel druk. Vaak moesten ze meerdere keren voor
hetzelfde aangesproken worden, maar daar zijn ze dan ook
kinderen voor. De begeleiders waren ook heel aardig.”
Spelletjes bedacht
Ook Britt kijkt met veel plezier op de stage terug. “In het begin
vond ik het nog wel moeilijk om alle namen te onthouden en orde
te houden, maar gelukkig hielpen de begeleiders ons daar wel bij.
Zij hielpen ons ook wel met wat we moesten doen. Het leukst
vond ik dat we zelf een keer mochten voorbereiden. We hadden
toen allemaal spelletjes bedacht. Het was leuk om de kinderen
zo enthousiast te zien om iets wat je zelf bedacht had.”
Het was direct al de bedoeling van de stagiaires om het hele
seizoen te blijven, voor zoveel mogelijk stage-uren. Britt: “We
moesten allebei ongeveer zestig uur stage doen. Omdat we allebei
nog een stage ernaast deden lukte dit prima. Ik heb stage gelopen
bij de Muzerie. Doordat ik daar zelf muziekles volg, kwam ik er
achter dat ze daar een stagiair konden gebruiken.”
Marinka hielp op school in de huiswerkklas voor de onderbouw.
Ze kennen geen andere scholieren die maatschappelijke stages
hebben gedaan bij een kerk. “De meesten weten niet eens dat
dat kan”, veronderstellen ze. “Eigenlijk zouden kerken bij de
stagebegeleiders van de scholen moeten melden dat ze stageplekken
hebben. Die kunnen dan de stages bij de scholieren
aanbevelen.”
Havo-scholieren enthousiast
over stage bij
kinderclub Jeruzalemkerk
“Zelf iets
voorbereiden
was het leukst”
Samen met Leanne Zwama en Jan Stegeman leidt Jacquelien Mulder de kinderclub van de Jeruzalemkerk.
Meer dan twintig kinderen van acht tot en met elf jaar komen om de twee weken op maandagavond naar de kerk.
Een uur lang zijn ze bezig en is het voor de leiding hard werken, zeker als een van hen een avond niet kan.
Jacquelien was er dan ook heel blij mee dat ze vorig seizoen twee paar handen extra had: van de twee havoscholieren
Marinka Goselink en Britt de Noord die op bijna alle clubavonden de leiding assisteerden. Het mes
sneed daarbij aan twee kanten, want voor Marinka en Britt was deze activiteit een maatschappelijke stage.
Internet
Stages op internet zetten is een andere mogelijkheid, weet
Jacquelien Mulder. De vacature bij de kinderclub van de
Jeruzalemkerk was (en is weer) te vinden via:
www.vrijwilligerswerkzwolle.nl en www.maszwolle.nl
Jacquelien raadt ook andere wijkgemeenten aan, hun vacatures
bij deze instanties aan te melden. “Dan bereik je ook jongeren
die niet bij de kerk horen.”
Scholieren die mensen in de kerk kennen, kunnen natuurlijk ook
zelf de leiding van de club of de kindernevendienst benaderen of
de koster vragen of er nog klussen zijn. Alles wat je als vrijwilliger
voor de kerk doet, telt mee voor je maatschappelijke stage.
Jacquelien had dit jaar graag weer scholieren voor de kinderclub
willen hebben, voor een heel seizoen of voor een paar avonden.
Zelf werkzaam in het vmbo als lerares Engels en godsdienst,
vindt ze het heel goed dat maatschappelijk stages voor het havo
en vwo verplicht zijn. “Jongeren leren op deze manier verantwoordelijkheid
te nemen en zichzelf te redden. Dat zag je ook
bij Britt en Marinka. Nadat ze zich gemeld hadden, zijn ze een
avond naar club gekomen om eerst eens mee te kijken.
Maar vanaf het begin hebben ze heel leuk meegedaan
en daar hebben wij veel aan gehad.”
Nieuwe leiding gezocht
Jacquelien heeft er inmiddels vijf jaar opzitten als leidster van de
kinderclub en ze heeft dit werk met veel plezier gedaan. Maar na
dit seizoen zou ze haar taak graag aan een ander overdragen,
omdat ze met drie kinderen en een drukke baan de handen meer
dan vol heeft. “De club komt eens in de twee weken een uur bij
elkaar. We doen iets rond een Bijbelverhaal of lied en er worden
spelletjes gedaan of geknutseld.”
Ook de vacature leiding kinderclub is te vinden op internet, op
www.jeruzalemkerkzwolle.nl De wijkgemeente heeft daar een
eigen vacaturebank. Als er mensen zijn die meer informatie
willen over dit leuke werk of andere vacatures, kunnen ze
mailen naar info@jeruzalemkerkzwolle.nl

MIJN INSPIRATIE
Mink de Vries: “We hebben heel veel kostbaar talent in de kerk.”
Uitgesproken ideeën heeft Mink over hoe de kerk van de toekomst
vorm kan krijgen. Hij ziet laagdrempelige gemeenschapskringen
ontstaan, die bijeenkomen in een wijkcentrum of buurthuis.
Wijkbewoners vanuit verschillende kerken en van buiten
de kerk ontmoeten elkaar. Ze delen hun gedachten over geloof
en leven, bemoedigen en steunen elkaar. Vanuit dit centrum
worden tal van activiteiten voor de wijk opgezet, als het even kan
in samenwerking met andere organisaties, zoals de gemeente en
hulpverleningsinstanties. De kerken ondersteunen de initiatieven,
zowel pastoraal als diaconaal en met de inzet van vrijwilligers.
“Dat is geen nieuw model, het gaat in feite zeshonderd jaar terug,
naar de beweging van de Moderne Devotie. Ook daarin kende
men gemeenschapskringen en stond de verbinding naar de
samenleving centraal”, legt Mink uit.
Ware vrijheid
Hij heeft zich vooral laten raken door de bekendste volgeling
van de beweging: Thomas a Kempis. Mink hertaalde zelfs diens
wereldberoemde Navolging van Christus in ‘jonge taal’ en constateerde
dat Thomas’ gedachten naadloos aansloten bij zijn eigen
ideeën over geloven. “In het geloof ontdek je de ware vrijheid,
doordat je alles los kunt laten, zowel het materiële als het immateriële.
Je wordt leeg om vervuld te worden met de geest van
Christus. Als beweging van de geest heeft de moderne devotie
destijds een eeuw lang mogen duren; ik geloof dat dat nu weer
terug gaat komen. Omdat mensen in deze tijd weer behoefte
krijgen aan gemeenschappelijkheid, aan het gevoel ergens bij
te horen.”
Samenleving
De kerken mogen niet alleen maar toekijken als die ontwikkeling
op gang komt, maar kunnen daar zeker een rol in spelen, “Zonder
wat ons bindt en draagt overboord te zetten, moeten we als kerken
openstaan naar de samenleving”, vindt de voorzitter van de
Podium van Kerken. Twee jaar geleden nam Mink die functie op
zich; sindsdien streeft hij ernaar, samen met de andere podiumleden,
het podium weer een nieuw elan te geven. Dat lijkt te lukken:
het aantal kerken dat zich aansluit stijgt en de rol van het
Mink de Vries, voorzitter Podium van Kerken:
“Hart van de kerk moet
kloppen in de wijk”
Of de kerk nog toekomst heeft? Mink de Vries, voorzitter van het
Zwolse Podium van Kerken, weet zeker van wel. Maar dan moet
er wel iets veranderen, want als kerken blijven zoals ze nu zijn,
zullen ze alleen maar kleiner worden. “We moeten als kerken
openstaan voor de gemeenschap waarin we leven en aansluiten
bij de behoeften van die samenleving. De kerk moet die behoeften
kennen en zelf gekend zijn.” Het is een boodschap die Mink uitdraagt
waar hij maar kan. Bijvoorbeeld in Gaandeweg.
podium wordt duidelijker. “We zijn het erover eens dat de kerk
weer dienstbaar is aan de samenleving en dat het hart van de kerk
vooral moet kloppen in de wijken”, zegt Mink. Hij is tevens
betrokken bij het Diaconaal Platform in Zwolle, de interkerkelijke
organisatie die zijn bestaansrecht ontleent aan betrokkenheid bij
de samenleving. Kerkgrenzen spelen dan helemaal geen rol meer,
ervaart Mink.
Goud in de grond
Er zijn voor al die activiteiten wel heel veel vrijwilligers nodig.
Denk je dat die nog te vinden zijn?
Ook op dat punt rekent Mink op nieuw elan. “Nu gaat het in de
kerk veel te vaak over interne zaken en dat zijn dan meestal ook
nog problemen. Het is behoorlijk belastend om daar mee bezig te
zijn en dat zijn mensen na een jaar of vier dan ook flink zat.
Naar buiten openstaan en daadwerkelijk hulp geven, maakt
mensen wel enthousiast, dat geeft positieve energie.
We hebben heel veel kostbaar talent in de kerk dat maar voor
een heel klein deel voor de kerk wordt ingezet. Er zit bij ons
goud in de grond, waardevolle ervaring waar we nu nauwelijks
iets mee doen. Door mensen weer enthousiast te maken, graaf je
die talenten op. Iedereen is wel te raken met iets, jongeren en
ouderen. Ook de veertigers en vijftigers die je misschien nooit
meer in de kerk ziet, kunnen er wel voor voelen in hun wijk verbindingen
te leggen. En als je echt te oud bent om je in te zetten?
Dan denk ik aan een mevrouw van dik in de tachtig die ik tegenkwam
bij Present. ‘Ik bid voor jullie, dat kan ik nog doen’, zei ze.
Dat is toch prachtig?”
Zijn eigen gedrevenheid is ‘een soort roeping’, verklaart Mink,
ervan overtuigd dat dingen niet zomaar op zijn pad komen. Hij
heeft zich laten raken door het geloof en ervaart verbondenheid,
met God en met de mensen om zich heen. Dat wil hij overdragen,
in de hoop dat het een lopend vuurtje wordt, net als op de eerste
Pinksterdag. Toen de christelijke kerk als een soort gemeenschapskring
van start ging en alles deelde. “Lees maar eens wat
er in Handelingen 2 staat”, zegt Mink. “Ze stonden in de gunst bij
het hele volk.”
17

18
KERKELIJK BUREAU
COLOFON
Protestantse Gemeente Zwolle
Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, Kerkrentmeesters
en Diakenen
Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle
Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur
Tel.: (038) 421 75 96 - Fax: (038) 423 04 79
E-mail: administratie@pknzwolle.nl
Website: www.pknzwolle.nl
Website diaconie: www.diaconiezwolle.nl
Bankrekeningen:
College van Kerkrentmeesters: 800 430 en 69.96.41.705
College van Diakenen: 874 034 en 69.95.43.320
Gaandeweg: 69.97.69.167
Beheer en Exploitatie Grote Kerk: 587 931 en 69.97.43.745
Stichting Schnitgerorgel Zwolle: 59.80.52.100
Collectepenningen
Er zijn penningen verkrijgbaar van: € 0,20, € 0,50, € 1,-, € 2,-, € 5,- en
€ 10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of
door middel van een eenmalige machtiging worden betaald.
Overige verkoopadressen:
Emmauskerk en Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur
Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur
Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur
Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur
In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92
In Zwolle-Zuid: A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13 en
W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41. In Stadshagen: L. Blauw,
Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16)
Op deze adressen kan contant of door middel van een
eenmalige machtiging betaald worden.
Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging
Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen,
wordt verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren
in te dienen bij het Kerkelijk Bureau. Hiervoor dient u persoonlijk
langs te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden
tussen 8.00 en 12.00 uur). Een aantal zaken moet
namelijk even doorgesproken worden. Ook zijn aan het
gebruik van de kerk kosten verbonden. Prijzen zijn op te
vragen bij het Kerkelijk Bureau.
Gaandeweg
is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente
Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en
De Hoofdhof Berkum
Vierde jaargang nr. 2, mei 2011
Verschijnt vijf keer per jaar. Oplage: 11.000
Redactie:
Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur),
Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta
Redactionele bijdragen aan dit nummer:
Robert Helder en scribenten van wijkgemeenten en
kerkelijke organisaties
Fotografie: Gery Bruins, Saskia Dankers, Het Vakantiebureau,
Martien Hovestad, Ab Kasper, Maarten Matser, Dick Vos,
Carl Withaar en anderen
Verhuizingen binnen de PGZ
Wist u dat elke wijkkerk een apart wijknummer heeft en dit bepaald
wordt door geografisch vastgestelde grenzen?
Wanneer u gaat verhuizen naar een andere wijkgemeente binnen de
Protestantse Gemeente Zwolle, verhuist u dus ook naar een andere geografische
wijkgemeente. Indien u echter bij uw oude wijkgemeente wilt
blijven behoren, kunt u dit aangeven bij de melding van uw verhuizing.
We spreken dan over ‘voorkeurlidmaatschap’. U dient dit zelf aan te
geven. Ditzelfde geldt als u naar een gemeente buiten Zwolle verhuist,
maar lid wilt blijven van uw huidige wijkgemeente.
Indien u eerder getekend hebt voor een voorkeurgemeente en u gaat
verhuizen (zelfs binnen de geografische wijkgemeente), vervalt bij de
landelijke ledenregistratie uw voorkeur.
Wij zullen intern uw voorkeurgemeente handhaven en proberen dit binnen
de landelijke ledenregistratie aan te passen zonder daar opnieuw uw handtekening
voor te vragen, tenzij u zelf aangeeft bij uw verhuizing dit niet
te willen.
Om te voorkomen dat een en ander niet conform uw voorkeur geadministreerd
wordt zowel binnen de PGZ als ook landelijk, kunt u in alle gevallen
het beste zelf uw wensen aangeven bij de melding van uw verhuizing.
Meer weten…
over besluiten van de Algemene Kerkenraad en het College van
Kerkrentmeesters en beleidsstukken lezen?
Ga naar www.pknzwolle.nl en klik door op de Berichten van
deze colleges.
Te huur gevraagd
In verband met het verlof van ds. G. de Goeijen
van eind augustus tot en met eind oktober zoeken wij
een (gemeubileerd) huis.
Het liefst in Westenholte, ‘s-Heerenbroek, Spoolde,
Zwolle of omgeving, geschikt voor een gezin met
vier kinderen.
Weet u iets of hebt u vragen,
dan kunt u contact opnemen met de thuisfrontcommissie.
Per mail: veraatjuh@gmail.com
Per telefoon: (038) 421 42 45 (Willy Boom)
Vormgeving en grafische productie: Dit magazine is
milieuvriendelijk geproduceerd door Drukkerij Upmeyer
Advertentiebeheer
Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96
De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 18 juli en
loopt tot en met zaterdag 8 oktober. Kopij en foto’s dienen
uiterlijk maandag 20 juli te zijn aangeleverd via:
Gaandeweg@pknzwolle.nl of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau.
Aandacht voor…
In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de wijken
en van kerkelijke organen en organisaties, die van belang zijn voor
zoveel mogelijk lezers.

AANDACHT VOOR
Vakanties met aandacht en zorg
Al bijna vijftig jaar organiseert Het Vakantiebureau in Lunteren ‘vakanties met
aandacht en zorg’. Ook dit jaar staat er weer een team van vrijwilligers klaar om
onze gasten een onvergetelijke vakantie te bezorgen en een week lang zorgeloos
te laten genieten.
De vakanties zijn bedoeld voor:
mensen die veel (alleen) thuis zijn, waardoor hun sociale contacten minder
worden,
mensen die het een vertrouwd idee en veilig gevoel vinden dat er tijdens
hun vakantie dag en nacht vrijwilligers aanwezig zijn, waar ze zo nodig
op terug kunnen vallen,
mensen met een kwetsbare gezondheid,
mensen met een lichamelijke beperking,
mensen met een visuele beperking,
mantelzorgers met partner,
en voor (echt)paren van wie één van de partners thuiswonend en dementerend is.
In deze weken werkt Het Vakantiebureau samen met Alzheimer Nederland en met
de Afasie Vereniging Nederland.
Wie in aanmerking komt is van harte welkom in één van de accommodaties.
Voor meer informatie of het aanvragen van een vakantiegids kunnen belangstellenden
contact opnemen met Het Vakantiebureau, tel. 0318-486610 of
e-mail: info@hetvakantiebureau.nl Zie ook www.hetvakantiebureau.nl
Ook de familie Kluvers, tel. (038) 421 43 31, kan nadere informatie geven.
Vrijwilligers
Zonder de inzet van vrijwilligers kan Het
Vakantiebureau geen vakanties organiseren.
Het bureau zoekt daarom in totaal circa 1600
mensen die met hun talent, deskundigheid,
enthousiasme en inzet willen helpen tijdens
de vakanties. Uiteraard zijn verpleegkundigen
en mensen met een zorgachtergrond welkom
en ook creatieve mensen met organisatietalent,
studenten en mensen die graag wat
voor anderen willen betekenen. Tijdens deze
va-kanties kunnen vrijwilligers zelf ook volop
plezier maken en genieten van het geven van
aandacht aan de vakantiegasten.
Ook degenen die als vrijwilliger willen meedoen
aan een van deze weken, kunnen contact
opnemen via bovengenoemde mogelijkheden.
Gevraagd:
vrijwilligers die iets willen betekenen voor een ander
De geestelijk verzorgers van de Isala klinieken zoeken vrijwilligers.
U nodigt samen met een andere vrijwilliger patiënten uit voor de oecumenische
viering op zondag op locatie Sophia. Wanneer: op vrijdagmiddag van 14.15 tot
16.00 uur. Frequentie: één keer in de zes weken.
Hebt u belangstelling? Meld u aan bij het secretariaat: he.groen@isala.nl.
U wordt uitgenodigd voor een gesprek.
Gevraagd: brillen
Vorig jaar was ik op vakantie in Ethiopië en daar werd ons vaak gevraagd of we ook
brillen voor de mensen hadden. Na mijn vakantie ben ik op zoek gegaan en kwam ik
de organisatie Eyeclarify tegen. Die wil ik graag meer bekendheid geven. Hopelijk
liggen er nog veel niet meer gebruikte brillen te wachten op een tweede leven.
Ook zonnebrillen, die niet op sterkte hoeven te zijn, kinderbrillen, leesbrillen,
monturen, hoortoestellen en batterijtjes voor hoortoestellen zijn welkom. Ze gaan
onder meer naar Zimbabwe, Cuba, Servië, Ghana, Ethiopië, Sri Lanka en Kongo.
Het inzamelpunt in Zwolle is J.C. Olland Medische Speciaalzaak, Kamperstraat 6.
Voor meer informatie: kijk op www.brillenvooreyeclarify.webs.com
Of bel of mail mij: Hilly Pelleboer, tel. (038) 454 53 86,
e-mail hillypelleboer@hotmail.com
Taal van
hoop en vrede
Op zondag 15 mei geeft het Koor voor de
nieuwe Nederlandse religieuze muziek een
concert in de Dominicanenkerk in Zwolle,
getiteld ‘Een taal van hoop en vrede’. Tijdens
het concert, dat begint om 16.00 uur
en anderhalf uur duurt, krijgt de veertigjarige
vruchtbare samenwerking tussen
dichter Huub Oosterhuis en componist/
dirigent Antoine Oomen stem.
Op het programma staan bekende liederen
als: Lied aan het licht, De steppe zal bloeien,
Wat vrolijk over U geschreven staat, en
ruim twintig andere liederen.
Het publiek zet dit concert luister bij
door in volkszangpartijen uit volle borst
mee te zingen.
De kosten bedragen € 10,- per persoon,
groepen van minimaal tien personen
betalen € 7,50 per persoon. Kaarten zijn
te koop in de kerkwinkel in de Dominicanenkerk,
aan de Assendorperstraat.
Deze winkel is open op dinsdag tot en met
vrijdag van 13.30 uur tot 16.30 uur en op
zaterdag van 13.00 uur tot 16.30 uur.
Wie kaarten toegezonden wil krijgen
betaalt € 1,- administratiekosten per kaartje.
Kaarten bestellen kan bij:
anjaslagter@kloosterzwolle.nl
tel. (038) 425 44 12.
Thomas in beeld
In juni en juli houdt de Stichting Thomas a
Kempis bij de gedenksteen van Thomas op
de Agnietenberg drie zomeravondontmoetingen.
Het thema dit jaar: ‘Thomas in
beeld. Hoe wil jij Thomas verbeelden?’
Drie inleiders uit de museale kring in
Zwolle zijn bereid gevonden de overdenking
op dit thema te houden. De bijeenkomsten
beginnen om 20.30 uur en
duren ongeveer dertig minuten.
Op zaterdag 18 juni spreekt Marjan
Brouwer van het Stedelijk Museum Zwolle
en zingt Bep Pierik.
Op zaterdag 25 juni houdt Karin van
Lieverloo van De Fundatie de inleiding;
Maaike Gerritsen en haar dichter Sivka
Ruiter spelen viool en zingen.
Op zaterdag 2 juli komt Bert de Vries van
het Historisch Centrum Overijssel aan het
woord. Domini Cantus onder leiding van
René van Breukelen zingt.
19

Zondag
8 mei
Zondag
15 mei
Zondag
22 mei
Zondag
29 mei
Donderdag
2 juni
Hemelvaartsdag
Zondag
5 juni
Zondag
12 juni
Eerste Pinksterdag
Zondag
19 juni
Zondag
26 juni
Zondag
3 juli
Zondag
10 juli
Zondag
17 juli
KERKDIENSTEN
Adventskerk
Talmaplein 2
Zwolle - Zuid
Mw. ds. N.A. Eygenraam
Ds. J.T. Tissink
Mw. W. Treep
D.J. Steenbergen
Tel. scriba: (038)4658028
www.adventskerk.nl
9.00 uur dienst
10.15 uur dienst
(Wind in de zeilen)
19.00 uur mw. W.J. Treep
9.00 uur ds. J.T. Tissink
(doopdienst)
10.15 uur ds. J.T. Tissink
(doopdienst)
19.00 uur Taizé-viering
9.00 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
10.15 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
17.00 uur opendeur-dienst
9.00 uur dhr. P. Breure
10.15 uur dhr. P. Breure
19.00 uur dienst
(Wind in de zeilen)
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
(morgengebed)
9.30 uur
ds. M.B. Nieuwkoop
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
9.30 uur
ds. J.T. Tissink
(Schrift en Tafel)
9.30 uur
ds. J. van Slageren, Zwolle
9.30 uur
ds. J.T. Tissink
9.30 uur
ds. M.B. Nieuwkoop
9.30 uur
ds. J.T. Tissink
(doopdienst)
Emmauskerk
Campherbeeklaan 53
Zwolle - Berkum
Tel. scriba: (038)4532463
www.emmauskerk-berkum.nl
9.30 uur
ds. G.A. Cnossen, Zwolle
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
9.30 uur
ds. G. Rohaan, Gramsbergen
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
9.30 uur
ds. E. van ’t Slot
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
9.30 uur
dhr. G. van Vulpen,
Zwolle
9.30 uur ds. W. Andel, Oudega
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur
ds. A.W. van de Griend,
Kloosterhaar
9.30 uur ds. H. Engelsma,
Hellendoorn
19.00 uur ds. G.W. Marchal,
Apeldoorn
9.30 uur ds. G. Rohaan,
Gramsbergen
19.00 uur ds. J.D.Th. Wassenaar,
Hellendoorn
9.30 uur ds. G.A. Trouwborst,
Nieuwleusen
19.00 uur ds. A.H. van Veluw,
IJsselmuiden
9.30 uur
mw. ds. J.J. de Lange, Stavoren
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
9.30 uur
ds. J.H. van Osch, Vaassen
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
9.30 uur
ds. T. Dankers, Dalfsen
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
Grote Kerk
Grote Markt 18
Zwolle - Centrum
Ds. J. Mulderij
Tel. scriba: (038)4223241
www.grotekerkgemeente.nl
9.30 uur ds. J. Mulderij
(voorbereiding Heilig
Avondmaal)
16.30 uur Michaëlsviering
9.30 uur ds. J. Mulderij
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur ds. J. Mulderij
(voortzetting en dankzegging)
9.30 uur prof. dr. W. Verboom,
Harderwijk
16.30 uur
Michaëlsvesper
9.30 uur
ds. G.J. Codée, De Bilt
19.00 uur
ds. B.J. van Assen, Oude Pekela
9.30 uur
ds. J. Mulderij
9.30 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur
ds. P. Baas, Zalk-Veecaten
9.30 uur
ds. J. Mulderij
16.30 uur
Michaëlsviering
9.30 uur
ds. J. Mulderij (Heilige Doop)
19.00 uur
dienst
9.30 uur
ds. A. Jonker, Putten
16.30 uur
Michaëlscantateviering
9.30 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur
ds. J. Mulderij
9.30 uur
ds. J.J.W. Mouthaan, Zwolle
16.30 uur
Orgelvesper
9.30 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur
ds. J. Mulderij
Jeruzalemkerk
Windesheimstraat 1
Zwolle - Assendorp
Ds. A. den Besten
Mw. ds. I.P. Epema
Tel. scriba: (038)4218523
www.jeruzalemkerkzwolle.nl
9.30 uur
ds. A. den Besten
19.00 uur ds. E. van ’t Slot
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
19.00 uur ds. J. Mulderij
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
10.00 uur Oecumenische dienst
in Dominicanenkerk
pastor R. Dinkloo en
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur
ds. A. den Besten
19.00 uur
ds. A. Baas, Apeldoorn
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
ds. J. de Vries, Zwolle
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
19.00 uur
ds. J. Mulderij
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur
ds. A. den Besten
19.00 uur
ds. J. Mulderij
(Grote Kerkgemeente)
9.30 uur
mw. ds. I.P. Epema

De Hoeksteen
Scheldelaan 141
Zwolle - Aa-landen
Mw. ds. M.E. Jonker
Tel. scriba: (038)4546229
www.dehoeksteenzwolle.nl
9.30 uur
dr. R. Roukema, Zwolle
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
gezamenlijke dienst met
Oosterkerk
9.30 uur
mw. ds. E.B. van Houte
9.30 uur
ds. S. van der Zee, Zwolle
Zie
Oosterkerk
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
(afscheid Hoeksteen)
Oosterkerk
Bagijnesingel 17
Zwolle - Centrum
Ds. H. Bousema
Ds. W. Hortensius
Mw. G.C. van Stappen
Tel. scriba: (038)4543814
www.oosterkerk.nl
9.30 uur
ds. S.M. Winckler-Huliselan
19.00 uur
ds. E. van ’t Slot
9.30 uur
zie Hoeksteen
19.00 uur
ds. H. Bousema
9.30 uur
ds. H. Bousema
19.00 uur
ds. L.P. Miedema
9.30 uur
mw. ds. A.J. Hasker, Zwolle
19.00 uur
ds. J.Th. Tissink
9.30 uur
ds. H. Bousema
9.30 uur
ds. H. Bousema
14.00 uur ds. Naftali Arung
(PERKI-dienst)
9.30 uur ds. H. Bousema, ds. W. Hortensius,
mw. ds. M.E. Jonker en mw. C. van Stappen-Ormel
Begin nieuwe stadsgemeente
Op Tweede Pinksterdag
is er om 9.30 uur dienst
in de Grote Kerk.
Voorganger is
ds. J. Mulderij.
9.30 uur
ds. M.E. Jonker
9.30 uur
mw. ds. E.B. van Houte
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
14.00 uur ds. I. Pattinama
(PERKI-dienst, Heilig Avondmaal)
9.30 uur
ds. H. Bousema
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
Open Kring
Hofstedeweg 1
Zwolle - Stadshagen
Mw. ds. N. Beimers
Ds. A. Pietersma
Tel. scriba: (038)4200171
www.openkring.nl
9.30 uur
ds. H. van Es, Wapenveld
9.30 uur
ds. E. van ’t Slot
9.30 uur
ds. A. Pietersma
(Schrift en Tafel)
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
(doopdienst)
9.30 uur
pastor J. Groot, Zwolle
9.30 uur
ds. A. Pietersma
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
9.30 uur
dr. D. van Keulen
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
(doopdienst)
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
9.30 uur
ds. A. Geerling, Zwolle
Sionskerk
Glanerbeek 10
Zwolle - Aa-landen
Mw. dr. H. Evers
Tel. scriba: (038)4546104
www.sionskerkzwolle.nl
10.00 uur
ds. J. Holtslag,
St. Jansklooster
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
(doopdienst)
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
(Heilig Avondmaal)
10.00 uur
dhr. R. van Putten,
’t Harde
9.30 uur
mw. ds. H. Evers
9.30 uur mw. ds. H. Evers
9.30 uur
mw. ds. H. Evers
(slotdienst)
9.30 uur
ds. H. Bakhuis,
Hoogeveen
9.30 uur
ds. J. Smit, Dedemsvaart
(m.m.v. Sjema)
9.30 uur
ds. J.H.N. Veldhuisen, Kampen
9.30 uur
dhr. G. Haanschoten, Emmeloord
Stinskerk
Westenholterweg 19
Zwolle - Westenholte
Ds. E. van ’t Slot
Tel. scriba: (038)3557617
www.stinskerk.nl
9.30 uur ds. E. van ’t Slot
(Heilige Doop)
19.00 uur
ds. J.A. Woudenberg,
IJsselmuiden
9.30 uur
ds. L.P. Miedema
19.00 uur
ContaKtdienst
9.30 uur
ds. P. van Veen,
Vriezenveen
19.00 uur
ds. E. van ’t Slot
9.30 uur
ds. B. van ’t Veld, Vaassen
19.00 uur
ds. E. van ’t Slot
9.30 uur
ds. H.J. van Wijnen,
Nieuwegein
9.30 uur ds. E. van ’t Slot
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur ds. E. van ’t Slot
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
ds. K. Schaap, Dalfsen (afscheid)
19.00 uur
ds. E. van ’t Slot
9.30 uur
ds. P. van Veen, Vriezenveen
19.00 uur
contaKtdienst
9.30 uur mw. A. Westerduin,
’s-Heerenbroek
19.00 uur
ds. E. van ’t Slot
9.30 uur
dienst
19.00 uur
dienst
9.30 uur
dienst
19.00 uur
dienst
9.30 uur
dienst
19.00 uur
dienst

Zondag
8 mei
Zondag
15 mei
Zondag
22 mei
Zondag
29 mei
KERKDIENSTEN
Donderdag
2 juni
Hemelvaartsdag
Zondag
5 juni
Zondag
12 juni
Eerste Pinksterdag
22
Zondag
19 juni
Zondag
26 juni
Zondag
3 juli
Zondag
10 juli
Zondag
17 juli
De Hoofdhof
Kerkweg 26
Zwolle - Berkum
Mw. ds. L.A. Burggraaff
Tel. scriba: (038)4547233
www.hoofdhof.nl
9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff
(jeugdkerk)
19.00 uur
ds. G.W. Marchal, Apeldoorn
9.30 uur
ds. A. Zweers, Zwolle
19.00 uur
ds. W. Andel, Oudega
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
ds. J.J. de Lange, Stavoren
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
9.30 uur
zie Emmaüskerk
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur
zie Emmaüskerk
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
zie Emmaüskerk
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
zie Emmaüskerk
9.30 uur
ds. W.J.W. Scheltens, Lunteren
19.00 uur
zie Emmaüskerk
9.30 uur
ds. W. Duker, Delft
19.00 uur
mw. ds. M.E. Jonker
9.30 uur
drs. R.K. Schoonveld-van der
Zwan, Emmeloord
19.00 uur
ds. T.J.S. van Staalduine, Kampen
9.30 uur
ds. H. Bousema
19.00 uur
ds. P. Hofland, Wezep
Lutherse Kerk
Koestraat 4
Zwolle
Ds. E. de Fouw
Tel. scriba: (038)4226826
www.elkz.nl
10.00 uur
ds. E. de Fouw
10.00 uur
ds. E. de Fouw
10.00 uur
ds. H. Günther
10.00 uur
ds. E. de Fouw
10.00 uur
ds. E. de Fouw
10.00 uur
drs. E.K. Verhagen-Krikke
10.00 uur
ds. E. de Fouw
Noordelijke lutherse kerkendag
in Wildervank
10.00 uur
ds. A. Koetsier
10.00 uur
ds. E. de Fouw
10.00 uur
ds. E. de Fouw
10.00 uur
ds. E. de Fouw
De kerkdiensten op deze pagina’s zijn vermeld voor zover bekend op 12 april.
Collectedoelen
In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd
bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde
collecte gaat naar de volgende doelen.
Zondag 8 mei: Wijkkas
Zondag 15 mei: Pastoraat en catechese
Zondag 22 mei: Stille hulp
Zondag 29 mei: Exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle
Donderdag 2 juni (Hemelvaartsdag): Studentenpastoraat
Zondag 5 juni: Stille armoede
Zondag 12 en maandag 13 juni (Pinksteren): Zending / GZB
Zondag 19 juni: Exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle
Zondag 26 juni: Oost-Europa (plaatselijk werk)
Zondag 3 juli: Exploitatie Grote Kerk
Zondag 10 juli: Wijkkas
Zondag 17 juli: De Bres
Eglise Wallonne 10.30 uur pastor D. Ribs; Rehoboth 9.30 uur
dhr. D. Klompjan, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur dienst; Sophia 10.00 uur
mw. Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. M. Dijk;
Zandhove 10.00 uur ds. A. le Coq; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Rehoboth 9.30 uur ds. H. de Jong, Windesheim; Sophia 10.00 uur
mw. ds. A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff;
Zandhove 10.00 uur mw. G. de Vries-Slofstra MA;
Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. I.P. Epema
Eglise Wallonne 10.30 uur pastor D. Stemerding; Rehoboth 9.30 uur
ds. A. Jonkman, Veenendaal; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk;
Sophia 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur
mw. ds. N. Beimers; Zandhove 10.00 uur ds. J.Th. Tissink;
Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Rehoboth 9.30 uur dhr. F.A. Slothouber, Zwolle; Sophia 10.00 uur
mw. Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur dhr. B. de Haar;
IJsselbolder 10.30 uur dienst; Zandhove 10.00 uur mw. ds. L. Kraan en
dhr. M. Luttenberg; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot
Weezenlanden 10.00 uur dhr. B. de Haar; Zonnehuis 11.30 uur
mw. J. Gerretzen-Veldhuis
Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal);
Eglise Wallonne 10.30 uur pastor B. Borger; Rehoboth 9.30 uur
ds. G.A. de Roos, Ommen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia
10.00 uur dhr. B. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur dienst; Zandhove
10.00 uur mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 11.30 uur mw. W.J. Treep
Rehoboth 9.30 uur ds. J.P. van Ark, Wapenveld; Rivierenhof 10.00 uur
ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur
mw. Th. Sloot; Zandhove 10.00 uur mw. W.J. Treep; Zonnehuis 11.30 uur
ds. G.L. Kruizinga
Eglise Wallonne 10.30 uur pastor M. Badry; Rehoboth 9.30 uur
mw. A. Westerduin, ’s Heerenbroek; Sophia 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker;
Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur
ds. A. le Coq; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot
Rehoboth 9.30 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen; Rivierenhof 10.00 uur
dienst; Sophia 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur
mw. ds. A.J. Hasker; IJsselbolder 10.30 uur dienst; Zandhove 10.00 uur
mw. ds. L. Kraan en dhr. M. Luttenberg;
Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal)
Rehoboth 10.00 uur mw. A. Wijnhoud; Sophia 10.00 uur mw. ds. M. Dijk;
Weezenlanden 10.00 uur E.L.J. de Haar;
Zandhove 10.00 uur mw. J. de Vries-Miedema;
Zonnehuis 11.30 uur mw. J. Gerretzen-Veldhuis
Rehoboth 10.00 uur dhr. H. Esselink; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk;
Sophia 10.00 uur Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. Dijk;
Zandhove 10.00 uur M. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Rehoboth 10.00 uur ds. J.H.N. Veldhuizen; Sophia 10.00 uur dienst;
Weezenlanden 10.00 uur Th. Sloot; Zandhove 10.00 uur dienst;
Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot

Voor deskundige begeleiding.
Voor behartiging van uw belangen.
Voor een optimale verkoopprijs.
Voor aankoop en verkoop.
Voor u.
De eerste stap? Onze vrijblijvende
waardebepaling. Gratis.
Thomas a Kempisstraat 9 | 8021 BG Zwolle
www.boertjeshorst.nl | 038-4216164
voor organisaties zonder P&O-afdeling
betrokkenheid - marktkennis - no nonsense
Wij zijn gespecialiseerd in
volgens ons unieke 3 stappenplan
trainen, testen, coachen
organisatie-inrichting, arbeidsrecht,
kwaliteitssystemen
Met een hecht team van professionals ondersteunen wij organisaties
zonder P&O-afdeling in het noorden en oosten van ons land.
Ingobert
Veen
Eline
Boogaerdt
Nadja
Ottens
Liesbeth
Bakker
Anton-Jan
van Doornik
Métier Assen
Métier Zwolle
Bel onze
Métier adviseurs
T 0592 33 03 02
Liesbeth
Knol
Werving & Selectie - Personeelsontwikkeling - Procesverbetering
Dr. Nassaulaan 5 9401 HJ Assen | Schrevenweg 22 8024 HA Zwolle | www.metier.nl

Gratis advies voor ondernemers om te
besparen op de partijenpost kosten.
Voor alle informatie over uitvaart.
Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart
en een passend advies.
Bij ons in Zwolle kunt u vertrouwen op
de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers.
Besparing gegarandeerd!
Vraag het advies vandaag nog aan om
direct uw winst te verhogen.
U kunt ons bereiken via:
postvergelijk.info en mail@postvergelijk.info
of 06-128 16 406.
Beernink gedenktekens...
betrokken • persoonlijk • vertrouwd
www.magmanet.nl
Zwolse Begrafenis Vereniging
(v/h Oostindiën)
Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging
gevestigd in de binnenstad van Zwolle. Nadat
de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten
bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een
informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is
aan de Willemsvaart 2 te Zwolle. U kunt hier terecht
met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.
Uitvaartwensen
Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw
wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.
Yarden informatiecentrum
Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee)
8019 AB Zwolle
Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur.
038 421 4000
Steenhouwerij
Beernink
3e industrieweg 3
8051 CL
Hattem
T 038 4442992
Steenhouwerij
Beernink
Galvaniweg 4a
8013 RG
Zwolle
T 038-4602111
Voor informatie kunt bellen met 0800 1292.
Voor het melden van een overlijden kunt
u dag en nacht bellen met 0800 8192
Schoenen van Wieten
passen goed, zitten lekker
en lopen beter!
Diezerkade 4 • 8021 CW Zwolle • T: 038 453 51 72
Als je gelooft in je werk!
OPEN AVOND
donderdag 9 juni
19.00 tot 21.00 uur
www.gh.nl