Klik hier voor de tijdslijn. - Manu Helwegen

De vijftiende eeuw in Italië
Vroege Renaissance
Letterlijk: wedergeboorte
Bloeiperiode na ‘middentijd’
Belangstelling Klassieke Oudheid
Overgang nieuwe tijd
Noord en West Italië
Architectuur Schilderkunst Beeldhouwkunst
Koepel kathedraal Florence, Brunelleschi
ca. 1420-1436
Florence was een welvarende stadsstaat in de tijd van
Filippo Brunelleschi. Hij ontwierp de koepel van de
kathedraal in Florence en bedacht een techniek waarmee
hij een gewelf van nooit eerder vertoonde omvang
kon bouwen zonder het gebruikelijke stijgerwerk en de
bijbehorende formelen. (houtwerk of andere constructie
waarop een boog of gewelf gebouwd wordt)
Brunelleschi die hiervoor een zelfdragende constructie
ontwikkelde. In zijn architectuur grijpt hij terug naar
zijn afkomst met de Romeinse zuil, de rondboog en
het rechthoekige venster. Hij is de grondlegger van het
liniair perspectief waarmee hij op wetenschappelijk
meetbare wijze diepte aan kon brengen.
1400
Heilige Drie-eenheid, Massacio
ca. 1425
Deze fresco van 667 x 317 cm is gemaakt door Massacio
(1401-1428). Massacio was een kunstenaar in de
tijd van Brunelleschi en hij nam zijn perspectivistisch
systeem over. Het eigen maken van het perspectief
werd gezien als een blijk van “artistieke” vooruitgang,
kunstenaars werden beïnvloed door deze idee en gingen
met elkaar wedijveren.
Zijn grootste prestatie was echter dat hij de menselijke
figuur weer bezielde en een illusie van tastbaarheid
schiep met ‘chiaroscuro’ (gebruik van tegenstellingen
tussen licht en schaduw). Zijn prachtige schilderingen
bedekken een gedeelte van de muren van de Brancaccikapel
in de S. Maria del Carmine te Florence.
Geschiedenis van Jacob en Ezau, Ghiberti
ca. 1424-1452
Dit detail van het linker middenpaneel van de Porta del
Paradiso uit het Baptisterium van Florence is gemaakt
in brons door Lorenzo Ghiberti (1378-1455). Het laat
zijn drang zien om zijn meesterschap te tonen door het
subtiele modelé en verfijnde afwerking van elk detail,
de weergave van het menselijk figuur en perspectief.
In zijn Commentarii (ca.1450-1455) nam Ghiberti
zowel een geschiedenis op van de klassieke kunst,
afgeleid van Vitruvius en Plinius, als een overzicht van
de kunst in Toscane vanaf Giotto tot ongeveer 1450.
De idee van de ‘renaissance’ wordt nergens duidelijker
dan in zijn parallel-beschrijving van de geboorte en
wedergeboorte van schilderkunst en bouwkunst.